Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi: 16Ceza Muhakemesi Hukukunda Bilirkişilik

Prof. Dr. Kayıhan İÇEL, Prof. Dr. Yener ÜNVER

Bilirkişilik kurumunun önemi, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda bilirkişilik yanında aynı hükümlere tabi ‘uzman mütalaası’ kurumunun da düzenlenmesiyle daha da artmıştır. Bu önem, yalnızca uygulamada sıkça ve birden fazla kez bilirkişiye başvurulmasından kaynaklanmamaktadır.

Suçluluğun tür ve sayı açısından artması, suçluluk ortamlarının işlenme metod ve araçlarının her geçen gün gelişen farklı teknolojik gelişmelerden doğrudan doğruya etkilenmesi ve suçluluk profillerinin de suç işlenirken veya sonrasında delillerin ortadan kaldırılması veya zor erişilebilir hale getirilmesi dolayısıyla ciddi ispat güçlüklerine yol açmaktadır. Bilimsel/teknolojik yeni metod ve araçların birçok alan gibi, özellikle suçların aydınlatılmasında da çok kullanılması, bu alanlardaki değişimin delillerin sağlamlığı, ispat gücü ve ispat yönleri açısından diğer delillerden, daha emin bilgiler sunması dolayısıyla, bilirkişilik kurumu çok daha önemli olmuştur.

Delillerin değerlendirilmesi açısından hâkim veya savcıların gerekli olduğunda bilirkişiye başvurması, adil bir yargılanma, kuşkudan arınmış bir hüküm ve somut olay adaleti için vazgeçilemez olmuştur. Olayların aydınlatılması, aydınlatma süreci ve kurulan hükmün meşru, hakkaniyete uygun ceza ve ceza muhakemesi hukuklarının amaçlarına hizmet edebilmesi için bilirkişilik kurumunun da kendi içinde her açıdan yenilenmesi ve ilgili pozitif mevzuat açısından gözden geçirilip geliştirilmesi gerekmektedir.

Bilirkişilik kurumu kadar önemli ve uzun süredir ihmal edilen diğer bir alan ise, tercümanlık kurumudur. Tercümanlık kurumu çok sınırlı ve sadece ya duruşma sırasındaki bazı beyan delillerinin o andaki çevirisi ya da dosyadaki evrakın olduğu gibi yargılanma diline çevrilmesinden ibaret kısıtlı bir uygulamaya konu edilmektedir.

Yargılama dili dışındaki bir dilin muhakemede kullanılması, daha sık bir gereklilik olarak karşımıza çıkmakta, suçların farklı ülkeleri ilgilendirir biçimde işlenmesi yanında, yargılamada beyanı alınanların farklı diller bilmesi de bu kurumu önemli hale getirmiştir.

Özellikle konuşma, duyma ehliyeti olmayan veya sınırlı kişilerin bilgi ve görgülerinin yargılamaya aktarılması, bu kişilerin suçlanan veya hak arayan kişiler olarak yargı erkinden gerektiğince faydalanabilmesi için tercümanlığın da ele alınmasını gerektirmektedir. İnsan haklarına dayalı, demokratik, laik, sosyal bir hukuk devletinin adil ve meşru bir yargılama yapabilmesi için, bu kitapta yapıldığı üzere, karşılaştırmalı hukuk çalışması kaçınılamaz bir husustur.

Konu Başlıkları:
Prof. Dr. Helene WELLS –Prof. Dr. Paul WILSON – Psikolojik Travma Kaynaklı Otomatizm Davalarında Bilirkişilerin Rolü, (Çev.: Burcu Başak ULUÇAY)
Müdafiler Derneği’nin “Bilirkişi Delili–Adli Bilimlerin Ceza Yargılamasındaki Geleceği” Konu ve 14 Ekim 2014 Tarihli Kalisher Konferansı, (Çev.: M. Sena DAĞDEVİREN–Sümeyye ÇAM–Zeynep ŞAHAN)
Avrupa Yargı Sistemleri Adaletin Etkinliği ve Kalitesi 2014 Cepej Raporu’nun Bilirkişilik İle İlgili Bölümü, (Çev.: Arş. Gör. Erdem İzzet KÜLÇÜR)
İngiltere Ceza Muhakemesi Kuralları, (Çev.: Arş. Gör. Tuğçe ARSAN)
Amerika Birleşik Devletleri Indıana Eyaletinde Otopsi Kuralları, (Çev.: Arş. Gör. Alev DİLBER ÖZEROĞLU)
Bilirkişi Konulu Bilgi Formu, (Çev.: Elif ÇOHAZ)
Florida Eyaletinin Bilirkişilikle İlgili 01.07.2013 Tarihli Kanun Değişikliği, (Çev.: Nilsu TEMİZ)
İngiltere ve Galler Ceza Muhakemesinde Bilirkişi Delili (Hükümetin (Adalet Bakanlığı) Hukuk Komisyonu raporuna yanıtı: 325 No’lu Hukuk Komisyonu Raporu., 21.11.2013), (Çev.: Arş. Gör. Kübra TUNÇ)
Galler ve İngiltere’deki Ceza Davalarında Bilirkişi Beyanları (Hukuk Komisyonu'nun Parlamento’ya Önerilerinin Özeti –20.04.2011), (Çev.: Mustafa Serkan YAĞCI)
Viktorya Eyalet Mahkemesi Talimatname: Ceza Davalarında Bilirkişi Delili, (Çev.: Nurgül YAYMAN)
Birleşik Krallık Yüksek Mahkemesi Ceza Dairesi'nin 30 Ocak 2013 tarihli DNA Analizi Konulu Kararı, (Çev.: Tunahan YILDIZKAYA–Nilsu TEMİZ–Nur Banu KAYLAN)
Azerbaycan Cumhuriyeti 14.07.2000 Tarih ve 907–IQ Saylı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Doç. Dr. Server SÜLEYMANLI)
Kırgızistan Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Melis ULUSEL)
Japonya Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Arş. Gör. Tuğçe ARSAN)
Arnavutluk Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Mahmut AYDEMİR)
Makedonya Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Başak AKINCI)
Bosna–Hersek Cumhuriyeti Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Sevcan ÇİLİNGİROĞLU)
İsviçre Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev: Arş. Gör. Ahmet Mert DUYGUN)
Avusturya Ceza Muhakemesi Kanunu'nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Arş. Gör. Ahmet Mert DUYGUN)
Vietnam Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Arş. Gör. Tuğçe ARSAN)
Hırvatistan Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Necmettin Yalçın SALT)
Karadağ Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilik İle İlgili Hükümleri, (Çev.: Ebru DİNÇ)
Ukrayna Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri Bölüm I – Genel hükümler, (Çev.: Ebru DİNÇ)
Tayvan Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Fehime PEHLİVAN)
Ürdün Ceza Muhakemesi Kanunu – Bilirkişi Hükümleri, (Çev.: Av. Doruk ÖZGÜNDÜZ)
Moldova Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: İnci ÖCAL)
Bulgaristan Cumhuriyeti Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Arş. Gör. Nurdan GÜRGEN)
Slovakya Cumhuriyeti Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Duygu KILIÇ)
Kamboçya Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Av. Bengü ÖZ)
Çin Halk Cumhuriyeti Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Pelin TANVERDİ)
Estonya Cumhuriyeti Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Tunahan YILDIZKAYA)
Özbekistan Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Arş. Gör. M. Yiğit BEZCİ)
Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Hukuki Metinlerinde Bilirkişilik (Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü), (Çev.: Arş. Gör. İzzet Erdem KÜLÇÜR)
Sırbistan Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Mustafa Serkan YAĞCI)
Ermenistan Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Bilirkişilikle İlgili Hükümleri, (Çev.: Arş. Gör. Nurdan GÜRGEN)
Paderborn Eyalet Mahkemesi’nin 19.11.2014 Tarih ve 01 – Qs22 Js 1365–1356–14 Sayılı Kararı, (Çev.: Prof. Dr. Dr. h.c. Yener ÜNVER)
Augsburg İlk Derece Mahkemesi’nin Cinsel Suçlarda Bilirkişilikle İlgili 16.07.2012 Tarih ve Jug KLs 401 Js 107041–02 Sayılı Kararı, (Çev.: Prof. Dr. Dr. h. c. Yener ÜNVER)
Alman Federal Anayasa Mahkemesi’nin 04.04.2010 tarih ve 2 BvR 24–11 sayılı Kararı, (Çev.: Prof. Dr. Dr. h. c. Yener ÜNVER)
Köln Eyalet Yüksek Mahkemesi’nin Bilirkişinin Reddiyle İlgili Kararı, (Çev.: Prof. Dr. Dr. h. c. Yener ÜNVER)
Alman Federal Yüksek Mahkemesi’nin 06.04.2011 Tarih ve 2 Str 73–11 Sayılı Kararı, (Çev.: Prof. Dr. Dr. h.c. Hakan HAKERİ)
Alman Federal Yüksek Mahkemesi’nin 25.05.2011 Tarihli 2 StR 585–10 Sayılı Kararı, (Çev.: Prof. Dr. Dr. h.c. Hakan HAKERİ)
Düsseldorf Eyalet Yüksek Mahkemesi’nin 07.01.2014 Tarih ve III­1 Ws 430–13 Sayılı Kararı, (Çev.: Arş. Gör. Kerem ÖZ)
Alman Federal Yüksek Mahkeme 3. Ceza Dairesi’nin Bilirkişinin Taraflı Olduğu Gerekçesiyle Reddine İlişkin Talebin Kabul Edilmemesinin Hatalı Olduğuna Dair 22.07.2014 Tarih ve 302–14 Sayılı Kararı, (Çev.: Arş. Gör. Kerem ÖZ)
Karlsruhe Yüksek Eyalet Mahkemesi’nin 25.03.2015 Tarih ve 1 Ws 381–02 Sayılı Kararı, (Çev.: Av. Sıla ORAL)
Nürnberg Yüksek Eyalet Mahkemesi’nin 18.06.2007 Tarih ve 2 Ws 301–07 Sayılı Kararı, (Çev.: Av. Sıla ORAL)
Rostock Yüksek Eyalet Mahkemesi’nin 02.01.2014 Tarih ve Ws 388–13 Sayılı Kararı, (Çev.: Av. Sıla ORAL)