İÇİNDEKİLER İçindekiler Özet 5 Kısaltmalar 11 Giriş 13 Birinci Bölüm ÇEK VE KARŞILIKSIZ ÇEK KAVRAMI I. ÇEK KAVRAMI 15 A. Genel Olarak 15 B. Çekin Hukuki Niteliği ve Özellikleri 16 1. Havale Olması 16 2. Ödeme Aracı Olması 17 3. Kıymetli Evrak Olması 18 4. Kambiyo Senedi Olması 18 5. Kanunen Emre Yazılı Bir Senet Olması 20 C. Çekin Unsurları 20 1. Genel Olarak 20 2. Çek Kanununda Yer Alan Yasal düzenleme 22 3. Türk Ticaret Kanununda Yer Alan Yasal Düzenlemeler 23 4. Zorunlu Unsurları 25 a. Çek Kelimesinin Bulunması 25 b. Belirli Bir Bedelin Kayıtsız ve Şartsız Ödenmesi Emri 26 c. Ödeyecek Kişinin (Muhatabın) Ticaret Ünvanı 27 d. Düzenleme Tarihinin Bulunması 29 e. Düzenleyenin İmzasının Bulunması 30 f. Seri Numarası ve Karekod Bulunması 31 5. Alternatifli Zorunlu Unsurlar 34 a. Düzenleme Yeri 34 b. Ödeme Yeri 36 6. Tali Unsurlar 36 H. Keşidecinin Hesap Numarası 37 b. Keşidecinin Vergi Kimlik Numarası 37 c. Çek Yaprağının Basıldığı Tarih 38 D. ÇEK DÜZENLENMESİNİN ÖN ŞARTLARI 38 1. Çek Anlaşmasının Bulunması 38 2. Karşılığın Bulunması 39 II. KARŞILIKSIZ ÇEK KAVRAMI 40 A. Çekin Ödenmemesi ve Bir Ödememe Sebebi Olarak Karşılıksız Çek 40 1. Çekin Ödenmemesi 40 2. Bir Ödememe Sebebi Olarak Karşılıksız Çek 41 B. Karşılıksız Çek Unsurları 43 1. Geçerli Bir Çekin Bulunması 43 2. Çekin Meşru Hamil Tarafından Süresinde İbrazı 43 3. Karşılığın Kısmen Bulunması veya Hiç Bulunmaması 45 4. Karşılığı Bulunmayan Çekin Muhatap Tarafından Ödenmesi ve Sonuçları 46 5. Karşılıksızdır İşleminin Yapılması 47 İkinci Bölüm KARŞILIKSIZ ÇEK KEŞİDE ETME DURUMUNDA HUKUKİ SORUMLULUK I. MÜRACAAT BORÇLULARININ HUKUKİ SORUMLULUĞU 49 A. Müracaat (Başvuru) Hakkı 49 1. Müracaat Hakkının Şartları 50 a. Maddi Şartlar 51 b. Şekli Şartlar 52 b.1. Durumun protesto varakası ile tespiti 53 b.2. Durumun muhatabın beyanı ile tespiti 53 b.3. Durumun takas odasının beyanı ile tespiti 54 B. Müracaat Borçluları ve Sorumluluğun Hukuki Niteliği 55 1. Müracaat Borçlusu Kavramı 55 2. Sorumluluğun Niteliği 56 C. Müracaat Hakkının Kapsamı 57 1. Hamil Açısından 57 a. Çekin Ödenmemiş Olan Bedeli 57 b. İbraz Gününden İtibaren Bu Tutarın Faizi 57 c. Protestonun veya buna denk olan belirlemenin ve gönderilen ihbarnamelerin giderleri ile diğer giderleri 58 d. Çek bedelinin binde üçünü aşmamak üzere komisyon ücreti 59 e. Karşılıksız Çekler Hakkında TTK 783/III’e Dayanan ilave talepler 59 2. Ödeyen Müracaat Borçlusunun Müracaat Hakkı 61 D. Müracaat Hakkına İlişkin Zamanaşımı 61 F. Müracaat Hakkının Kaybı Halinde Başvurulabilecek Yollar 64 1. Genel Olarak 64 2. Sebepsiz Zenginleşme Davası 64 a. Davanın Hukuki Mahiyeti 65 b. Davanın Tarafları 65 c. Davanın Kabul Şartları 67 d. İspat 67 e. Talebin Muhtevası 68 f. Davada Zamanaşımı 69 g. Görev ve Yetki 70 3. Hamilin Temel İlişkiye Dayanabilmesi 71 4. Karşılığın Devri 73 II. BANKANIN HUKUKİ SORUMLULUĞU 73 A. Bankaların Çekle İşleyecek Hesap Açmada Özen Yükümlülüğünden Doğan Sorumluluğu 74 B. Muhatabın Ödememe Dolayısıyla Doğan Sorumluluğu 77 1. Muhatap Bankanın Her Bir Çek Yaprağı İçin Sorumlu Olduğu Miktar 79 2. Muhatap Bankanın Ödemekle Yükümlü Olduğu Tutarı Talep Olunmadan Çekin Hamiline Teklif Edilmesi 81 C. Muhatabın Karşılık Olmasına Rağmen Ödememekten Doğan Sorumluluğu 82 D. Muhatabın TTK Madde 812 Uyarınca Sorumluluğu 84 Üçüncü Bölüm KARŞILIKSIZ ÇEK KEŞİDE ETME DURUMUNDA CEZAİ SORUMLULUK I. GENEL BİLGİLER VE KANUN DEĞİŞİKLİKLERİ 89 A. Genel Olarak 89 B. Kanun Değişiklikleri 91 II. ÇEKLE İLGİLİ KARŞILIKSIZDIR İŞLEMİ YAPILMASINA SEBEBİYET VERME SUÇU 99 A. Suçun Unsurları 99 1. Geçerli Bir Çekin Varlığı 100 2. Çekin Süresinde İbrazı 102 3. Çekin Karşılıksız Çıkması Sebebiyle Ödenmemesi 107 4. Ödenmeme Durumunun Tespiti 111 5. Keşidecinin Kastının Aranmaması 112 B. Suçun Faili 115 1. Genel Olarak 115 2. Gerçek Kişinin Düzenlediği Çekte Fail 116 3. Tüzel Kişiler Adına Düzenlenen Çekte Fail 118 4. Tüzel Kişiler Adına Hareket Eden Gerçek Kişilerin Sorumluluğu 119 C. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 120 1. Teşebbüs 120 2. İştirak 120 3. İçtima 122 D. Şikâyet Hakkı 123 1. Şikâyet Hakkına Sahip Olanlar 123 2. Şikâyet Süresi 127 3. Şikâyet Şekli 130 E. Yetkili–Görevli Mahkeme ve Yargilama Usulü 133 1. Görevli Mahkeme 133 2. Yetkili Mahkeme 134 3. Yargılama Usulü 135 F. Çekle İlgili Karşiliksizdir İşlemi Yapilmasina Sebebiyet Verme Suçunun Yaptirimlari 139 1. Adli Para Cezası 141 2. Adli Para Cezasının Hapis Cezasına Çevrilmesi 146 3. Çek Keşide Etme ve Hesap Açma Yasağı–Çek Yapraklarının İadesi 147 G. Cezayi Ortadan Kaldiran Haller – Kanun Yolu 150 1. Cezayı Ortadan Kaldıran Haller 150 a. Etkin Pişmanlık (Ödeme Durumu ) 151 b. Şikayetten Vazgeçme 152 c. Yasada Belirlenen Sürenin Geçmesi 153 d. Sanığın Ölümü 154 2. Kanun Yolu 154 H. Yargilama Giderleri 156 Sonuç 159 Kaynakça 163 Kavramlar Dizini 169
