Katılım Bankacılığı

İÇİNDEKİLER

TEZ ETİK VE BİLDİRİM SAYFASIvii

ÖSÖZix

ÖZETxi

ABSTRACTxiii

İÇİNDEKİLERxv

KISALTMALARxxi

GİRİŞ1

BİRİNCİ BÖLÜM

FAİZ, KAR, KAR PAYI KAVRAMLARI VE
ARALARINDAKİ FARKLAR

2.1.Faiz3

2.1.1. İslam Hukukunda Faiz3

2.1.1.1. İslam hukukunda faiz kavramı3

2.1.1.2. İslam hukukunda faiz yasağının dayanağı4

2.1.1.3. İslam hukukunda faiz türleri.5

2.1.1.3.1. Borç faizi (riba-ı nesie)5

2.1.1.3.2.  Alışveriş faizi (riba-ı fadl) 6

2.1.2. Türk Hukukunda Faiz.6

2.1.2.1. Faizin tarihsel gelişimi6

2.1.2.2. Faiz kavramı, tanımı ve unsurları8

2.1.2.2.1. Faiz kavramı8

2.1.2.2.2. Faizin tanımı ve unsurları8

2.1.3. Faizin Hukuki Niteliği10

2.1.3.1. Faizin fer’i nitelikte olması10

2.1.3.2. Faizin vadeye bağlı olarak işlemesi10

2.1.3.3. Faiz oranının kanunun öngördüğü sınırlar
içerisinde serbestçe belirlenebilmesi11

2.1.4. Faiz Türleri12

2.1.4.1. Akdi faiz12

2.1.4.2. Kanuni faiz12

2.1.4.3. Kapital (sermaye, anapara) faizi13

2.1.4.4. Temerrüt faizi13

2.1.4.5. Adi faiz15

2.1.4.6. Ticari faiz15

2.1.4.7. Basit faiz15

2.1.4.8. Bileşik faiz16

2.1.5. Faizin Benzer Kavramlarla Karşılaştırılması16

2.1.5.1. Faiz ve kar payı16

2.1.5.2. Faiz ve vade farkı17

2.1.5.3. Faiz ve cezai şart (ceza koşulu)18

2.1.5.4. Faiz ve munzam zarar19

2.2. Kar20

2.2.1. Kar Kavramı20

2.2.2. Kar Çeşitleri21

2.2.2.1. Ticari kar (dönem karı)21

2.2.2.2. Mali kar21

2.2.2.3. Net dönem karı (safi kar)21

2.2.2.4. Dağıtılabilir kar22

2.3. Kar Payı23

2.3.1. Kar Payı Kavramı23

2.3.1.1. Anonim şirketler bağlamında kar payı kavramı ile katılım bankacılığı terminolojisindeki kar payı kavramı arasındaki farklar23

2.3.1.2. Anonim şirketler bağlamında kar payı kavramı ile katılım bankacılığı terminolojisindeki kar payı kavramı arasındaki ortak yönler25

2.3.2. Kar Payının Hukuki Niteliği26

2.3.2.1. Kar payının mali ve bireysel hak olma niteliği26

2.3.2.2. Kar payının müktesep hak olma niteliği27

2.3.2.3. Kar payının şarta bağlı alacak niteliği29

2.3.2.4. Kar payının vazgeçilemez hak olma niteliği30

İKİNCİ BÖLÜM

TÜRK HUKUKUNDA BANKA KAVRAMI, BANKA
TÜRLERİ VE BANKALARIN
FAALİYET KONULARI

3.1. Türk Hukukunda Banka Kavramı.33

3.2. Banka Türleri34

3.2.1. Merkez Bankaları34

3.2.2. Mevduat Bankaları35

3.2.3. Kalkınma ve Yatırım Bankaları36

3.2.4. Katılım Bankaları36

3.3. Bankaların Faaliyet Konuları36

3.3.1. Mevduat Kabulü36

3.3.1.1. Mevduat kavramı36

3.3.1.2. Mevduatın hukuki niteliği37

3.3.2. Katılım Fonu Kabulü39

3.3.3. Kredi Verme İşlemleri39

3.3.3.1. Kredi kavramı39

3.3.3.2. Kredinin unsurları40

3.3.3.3. Kredinin hukuki niteliği41

3.3.3.4. Kredi türleri41

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KATILIM BANKACILIĞININ TARİHSEL GELİŞİMİ,
KATILIM BANKACILIĞI KAVRAMI VE TANIMI,
KATILIM BANKALARININ FAALİYETLERİ

4.1. Katılım Bankacılığının Tarihsel Gelişimi43

4.1.1. Katılım Bankacılığının Dünyadaki Tarihsel
Gelişimi43

4.1.2. Katılım Bankacılığının Türkiye’deki Tarihsel
Gelişimi46

4.2. Katılım Bankası Kavramı ve Tanımı47

4.2.1. Katılım Bankası Kavramı47

4.2.2. Katılım Bankası Tanımı49

4.3. Katılım Bankalarının Faaliyetleri50

4.3.1. Katılım Bankalarının Fon Toplama Faaliyetleri50

4.3.1.1. Katılım fonu50

4.3.1.1.1. Katılım fonunun tanımı5

4.3.1.1.2. Katılım fonunun hukuki niteliği50

4.3.1.2. Özel Cari Hesap51

4.3.1.3. Katılma Hesabı51

4.3.1.3.1. Katılma hesabının tanımı51

4.3.1.3.2. Katılma hesabının hukuki niteliği52

4.3.1.3.3. Katılma hesaplarına uygulanacak kar ve zarara katılma oranları ve katılım fonları işlemlerine sağlanacak diğer menfaatler53

4.3.1.3.4. Mevduat ve faiz oranları ve katılma hesapları kar ve zarara katılma oranları ile özel cari hesaplar dahil bu işlemlerde sağlanacak diğer menfaatler hakkında Bakanlar Kurulu tarafından yapılan düzenleme54

4.3.1.3.5. Katılma hesaplarında uygulanacak kar ve zarara katılma oranlarına dair Merkez Bankası’nca yapılan düzenleme55

4.3.1.3.6. BankK 144’üncü maddenin
değerlendirilmesi56

4.3.1.4. Sendikasyon Kredileri57

4.3.1.4.1. Sendikasyon kredisi tanımı57

4.3.1.4.2. Sendikasyon kredilerinin özellikleri57

4.3.2. Katılım Fonunun Sigortalanması59

4.3.2.1. Mevduat ve katılım fonu sigortasının hukuki niteliği61

4.3.2.2. Sigortanın kapsamı62

4.3.3. Katılım Bankalarının Fon Kullandırma Faaliyetleri63

4.3.3.1. Türk hukukunda katılım bankalarının fon kullandırma faaliyetleri63

4.3.3.1.1. Kurumsal finansman desteği64

4.3.3.1.2. Bireysel finansman desteği65

4.3.3.1.3. Kar-zarar ortaklığı yatırımı69

4.3.3.1.4. Finansal kiralama (leasing)69

4.3.3.1.5. Mal karşılığı vesaikin finansmanı70

4.3.3.1.6. Ortak yatırımlar70

4.3.3.2. İslam hukukunda şirket kavramı ve şirket
türleri70

4.3.3.3. İslam hukukunda katılım bankalarının fon kullandırma faaliyetleri73

4.3.3.3.1. Mudaraba (kar-zarar ortaklığı)73

4.3.3.3.2. Muşaraka (joint venture, ortak girişim veya şirketü’l-inan)78

4.3.3.3.3. Murabaha (cost plus)81

4.3.3.3.4. İcara (leasing, finansal kiralama)83

4.3.3.3.5. Selem (deferred delivery)85

4.3.3.3.6. İstisna86

4.3.3.3.7. Joala86

4.3.3.3.8. Teverruk (ters murabaha)87

4.3.3.3.9. Komodite89

4.3.3.3.10. Wakala89

4.3.3.3.11. Sukuk (Kira sertifikaları)90

4.4. Katılım Bankacılığına Yöneltilen Eleştiriler97

SONUÇ101

KAYNAKÇA105

ÖZGEÇMİŞ115