Kendi Kaderini Tayin ve Kosova
Dr. Halis AYHAN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ.V
İÇİNDEKİLERIX
KISALTMALARXV
GİRİŞ1
1. BÖLÜM
KAVRAM, TARİHÇE VE KAVRAMLAR ARASI İLİŞKİLER BAĞLAMINDA
KENDİ KADERİNİ TAYİN
I. KENDİ KADERİNİ TAYİNİN ANLAMI5
A. Terim Sorunu8
B. İlke - Hak İkilemi.9
II. ‘HALK' (SELF/KENDİ(Nİ)) VE ‘BELİRLEME' (DETERMİNASYON)
NEDİR?13
A. Azınlık - Halk Ayrımı21
B. Halk ve Ulus26
III. KENDİ KADERİNİ TAYİNİN GELİŞİMİ.28
A. Kavramın Kaynağı Ve Uluslararası Siyasi Bir Gerçeklik Olarak
Kendi Kaderini Tayin.28
1. Kavramın Doğuşu28
a. Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi28
b. Fransız Devrimi ve Sonrası31
c. Milliyetler İlkesi.34
2. Lenin ve Wilson'ın Görüşleri ve Kavrama Katkıları37
a. Lenin ve Sosyalist Dünyada Kendi Kaderini Tayin.37
b. Wilson ve Kendi Kaderini Tayin.42
3. İki Dünya Savaşı Arası Dönemde Kendi Kaderini Tayin47
a. Milletler Cemiyeti ve Kendi Kaderini Tayin.48
İçindekiler
b. Aaland Adaları Olayı ve Sar Halkoylaması.50
B. Soğuk Savaş Dönemi'nde Kendi Kaderini Tayin54
IV.KENDİ KADERİNİ TAYİNİN ULUSLARARASI HUKUK VE İNSAN
HAKLARI İLKELERİYLE İLİŞKİSİ59
A. İçişlerine Karışmama İlkesi.59
B. Devlet Egemenliği ve Ülkesel Bütünlük62
1. Uti Possidetis Juris İlkesi / Kuralı.67
2. Somut Olaylar ve BM Yaklaşımı.69
a. Katanga Olayı69
b. Biafra Olayı.71
3. Kendi Kaderini Tayin İle Ülkesel Bütünlüğün
Uyumlaştırılması / Hak ve Yükümlülükler74
C. Güç Kullanmama İlkesi.75
Ç. Kendi Kaderini Tayin ve İnsan Hakları79
D. Kendi Kaderini Tayin ve Ulusçuluk.82
2. BÖLÜM
KENDİ KADERİNİ TAYİNİN HUKUKİ BOYUTU VE TÜRLERİ
I. BM ANTLAŞMASI, BİLDİRİLER VE SÖZLEŞMELER.85
A. Birleşmiş Milletler Antlaşması85
1. Kendi Kaderini Tayini Doğrudan Düzenleyen Hükümler87
2. Kendi Kaderini Tayini Dolaylı Düzenleyen Hükümler.90
3. Değerlendirme.94
B. Sömürge Ülkelerine ve Halklarına Bağımsızlık Verilmesine İlişkin
Bildiri: Bağımlı Halkların Kendi Kaderini Tayin Hakkı95
C. İkiz Sözleşmeler: Sürekli Bir Hak Olarak Kendi Kaderini Tayin101
Ç. Dostça İlişkiler Bildirisi105
D. Gelişme Hakkına İlişkin Bildiri110
E. AGİK Çerçevesinde Kendi Kaderini Tayin111
1. Helsinki Son Senedi.111
2. Yeni Bir Avrupa İçin Paris Şartı.113
3. Viyana Bildirisi.114
II. DIŞSAL KENDİ KADERİNİ TAYİN.117
A. Sömürge Halklarının Kendi Kaderini Tayin Hakkı.119
XI
İçindekiler
1. Sömürgeden Kurtulma Amaçlı Kendi Kaderini Tayin Hakkının
Uygulaması121
2. Uygulamadaki Çeşitlilikler.123
B. Yabancı Hakimiyetindeki Halkların Kendi Kaderini Tayini125
1. Batı Sahra128
2. Falkland Adaları.129
C. Ayrılma.133
1. Ayrılma Hakkı.136
a. Bu Hakka Sahip Halklar.136
b. Ayrılıkçı Kendi Kaderini Tayinin Gerçekleştirilme Şekli.139
c. Ayrılmanın Meşru Sayılabileceği Haller139
2. Kendi Kaderini Tayin Amaçlı Ulusal Kurtuluş Hareketleri142
3. Kendi Kaderini Tayini Gerçekleştirmede Silahlı Mücadele
Hakkı146
4. Yardım Alma / Verme Hakkı149
III. İÇSEL KENDİ KADERİNİ TAYİN HAKKI.152
A. İçsel Kendi Kaderini Tayin Hakkına Sahip Halklar.155
1. Yönetime Eşit Katılımdan Yoksun Bırakılan Halklar.155
2. Irksal ve Dinsel Halklar.156
B. İçsel Kendi Kaderini Tayin Hakkının Uygulanma Biçimleri157
1. Demokrasinin Tesis Edilmesi.158
2. Özerklik161
C. Hakkın Yokluğunda Ne Olur?162
Ç. İçsel ve Dışsal Kendi Kaderini Tayinin Farkları163
IV. İKTİSADİ KENDİ KADERİNİ TAYİN HAKKI166
3. BÖLÜM
KOSOVA VE KURULUŞUNA İLİŞKİN HUKUKİ TEMELLERİ
I. KOSOVA'NIN ÖNEMİ, COĞRAFYASI VE NÜFUSU.171
II. KOSOVA'NIN TARİHİ180
III. KOSOVA SORUNUNDA TARAFLARIN GÖRÜŞ VE TUTUMLARI.194
A. Kosova Arnavutlarının Görüşü.194
B. Sırbistan'ın Görüşü.201
C. Üçüncü Tarafların Görüş ve Tutumları.207
XII
İçindekiler
1. Arnavutluk.207
2. NATO, AB ve BM209
IV.KOSOVA'NIN KURULUŞUNA İLİŞKİN HUKUKİ TEMELLERİ217
A. 1244 Kararı.217
B. BM Kosova Geçici Yönetimi (UNMIK).223
C. Kosova'nın Geleceği Görüşmeleri234
1. Demokratik Değerlerin Benimsenmesi Bağlamında Kosova
Seçimleri234
2. BM Standartları.237
3. Son Statü Görüşmeleri.248
4. BÖLÜM
KOSOVA: KENDİ KADERİNİ TAYİN ETMEK
I. KOSOVA'NIN DIŞSAL KENDİ KADERİNİ TAYİNİ.255
A. Ayrılma / Bağımsız Olma255
B. Arnavutlukla Birleşme269
C. Hedefe Ulaşmanın Aracı: KKO277
II. KOSOVA'NIN İÇSEL KENDİ KADERİNİ TAYİN HAKKI.292
A. Demokratik Yönetim292
B. Özyönetim Hakkı302
III. KOSOVA'NIN İKTİSADİ KENDİ KADERİNİ TAYİN HAKKI317
5. BÖLÜM
KOSOVA'NIN BAĞIMSIZLIĞI, SAHİPLİĞİ VE BUGÜNÜ
I. KOSOVA'NIN BAĞIMSIZLIĞININ DOĞALLIĞI323
A. Yugoslavya'nın Dağılma Süreci Devam Ediyor324
B. Balkanlaşma.327
C. İnsan Hakları.328
Ç. Dış Etmen: Uluslararası Toplum.329
1. Avrupa Birliği.329
2. ABD: Bağımsızlığın Motoru334
3. Soğuk Savaş Tarzı Mücadele veya Uygarlıklar Rekabeti336
II. ULUSLARARASI REKABETTEN DOĞAN KAZANÇ: BAĞIMSIZLIK342
XIII
İçindekiler
A. Uluslararası Hukuka Göre Devletlerin Doğuşu ve Kosova'nın
Devletliği343
B. Kosova'nın Bağımsızlığı Sürecinde Saflar345
1. Bağımsızlığa Taraf Olanlar.346
2. Bağımsızlığa Karşı Olanlar353
C. Türkiye'nin Tutumu ve Kosova İle İlişkiler354
III. ARNAVUT VE SIRP SAVLARI BAĞLAMINDA KOSOVA'NIN SAHİPLİĞİ
SORUNU365
A. Tarafların Ortak Hususlara Dayanan Savları.367
1. Tarihî Hak367
2. Vatan.374
3. İşgal.377
B. Tarafların Güç Dayanakları Ve Bu Dayanaklara İlişkin Savları. .378
1. Arnavutların Güven Noktası: Nüfus ve Nüfussal Sav.378
2. Sırpların Güven Noktası: Hukuksal İlkeler ve 1244 Kararı
(Hukukî Sav).384
C. Savların Günümüzdeki Geçerliliği ve UAD'ın Kosova Danışma
Görüşü385
IV. 2010'DAN GÜNÜMÜZE KADARKİ GELİŞMELER.392
A. Devletliğin Hâlâ Tam Egemenlikle Uyumlu Olmaması392
1. Sırbistan İle İlişkiler395
2. Sırbistan'ın Kuzey Yaklaşımı.398
B. AB İle İlişkileri Ve AB'nin İşlevi399
SONUÇ.405
KAYNAKÇA.413
EKLER.437
EK - 1. KOSOVA'DAKI PARTILER437
EK - 2. TÜRKIYE VE AB ÜYESI DEVLETLER TEMELINDE UNMIK KOSOVA POLIS GÜCÜ (1999-
2016).440