Kişilik Haklarının İhlalinden Elde Edilen Kazancın İadesi Davası
KİŞİLİK HAKLARININ İHLALİNDEN ELDE EDİLEN KAZANCIN İADESİ DAVASI
Av. Pınar AKDEMİR
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ V
ÖNSÖZ VII
KISALTMALAR XVII
GİRİŞ
I BÖLÜM
KİŞİLİK HAKLARI
A KİŞİLİK KAVRAMI 3
B KİŞİLİK HAKKI KAVRAMI 4
C KİŞİLİK HAKLARININ ÖZELLİKLERİ 5
D KİŞİLİK HAKLARININ KONUSU 6
1 Maddi Bedensel Değerler 7
11 Yaşam 7
12 Vücut Bütünlüğü 9
13 Sağlık 9
2 Manevi Değerler 9
21 Özgürlükler 9
22 Şeref ve Haysiyet (Onur ve Saygınlık) 9
23 Ad Üzerindeki Hak 10
231 Adın Türleri 13
232 Ad Üzerindeki Hakkın Korunması 13
24 Resim Üzerindeki Hak 14
25 Giz Alanı ve Özel Hayat 19
251 Gizlilik Alanı 19
252 Özel Alan 20
253 Kamuya Açık Alan 20
3 Mesleki ve Ticari Manevi Değerler 20
4 Kişisel Veri Kavramı 21
5 Veri Tabanı 22
51 Kişisel Verilerin Korunması 23
E UYGULAMADA SIKLIKLA KARŞILAŞILAN
KİŞİLİK HAKKI İHLALLERİ 25
1 Kişilik Haklarının Basın Yoluyla İhlali 27
2 Kişilik Haklarının İnternet Aracılığıyla İhlali 32
3 Hukuka Aykırı Deliller 33
4 Onamsız Fotoğraf Çekmek 35
5 Doktorların Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Hukuki
Sorumlulukları 35
6 Psikolojik Taciz (Mobbing) 37
7 Aids’li Hastanın İsminin veya Görüntüsünün Basında
Yer Alması 38
8 Kişilerden Organ ve Doku Alınması 41
9 Nişan 43
IIBÖLÜM
KİŞİLİK HAKLARININ KORUNMASI
A KİŞİLİĞİN ve KİŞİLİK HAKKININ KORUNMASI 45
B KİŞİLİĞİN KORUNMASI GEREĞİ VE KORUMA
YOLLARI 46
C KİŞİLİĞİN KORUNMASININ TÜRLERİ 46
1 Kendine Karşı Koruma (İç Koruma) 46
2 Kişiliğin Üçüncü Kişilerin Tecavüzlerine Karşı Korunması
(Dış Koruma) 46
3 Genel Koruma – Özel Koruma 47
D KİŞİLİK HAKLARININ KORUNMASI YOLLARI 47
1 Vesayet Altındaki Kimsenin Kişilik Haklarının Korunması 48
2 Tüzel Kişilerin Kişilik Hakkı 49
E KİŞİLİK HAKLARININ KORUNMASINA İLİŞKİN
YASAL DÜZENLEMELER 55
1 Kamu Hukuku Açısından 55
11 Anayasa’da Yer Alan Düzenleme 55
12 Türk Ceza Kanunu’nda Yer Alan Düzenleme 56
2 Özel Hukuk Açısından 56
21 818 Sayılı Borçlar Kanunu’nda Yer Alan Düzenleme 56
22 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Yer Alan
Düzenleme 57
23 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Yer Alan
Düzenleme 60
24 Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda Yer Alan
Düzenleme 60
241 Eser Kavramı 61
242 Tecavüzün Ref’i Davası 62
243 Tecavüzün Men’i Davası 62
244 Tazminat Davaları 63
2441 Manevi Haklara Tecavüz Halinde 63
2442 Mali Haklara Tecavüz Halinde 63
245 Davalının Elde Ettiği Kazancı İade Davası 63
246 Kişilik Haklarının İhlaline Dayanan Talepler 64
247 Eserden Doğan Haklarla Kişilik Haklarının
Karşılaştırılması 65
F KORUMANIN TÜRK MEDENİ KANUNU’NDAKİ
DÜZENLENİŞ BİÇİMİ VE KAPSAMI 67
1 Genel Olarak 67
2 Madde Gerekçesi 69
3 İsviçre Medeni Kanunu Madde 28/A 69
4 Koruyucu Davalar ile Tazminat Davaları Arasındaki Farklar 74
41 Amaç Bakımından 74
42 Şartları Bakımından 74
43 Zamanaşımı Bakımından 75
44 Miras Yolu ile İntikali Bakımından 75
5 Korumanın Kapsamı ve Sınırları 75
51 Tecavüz Kavramı 76
52 Korumanın Çeşitleri 76
521 Kişiliğin Kişinin Rızasına Dayanılarak
Yapılan Saldırılara Karşı Korunması 76
522 Kişiliğin Kişinin Rızası Olmaksızın
Yapılan Saldırılara Karşı Korunması 77
6 Hukuka Uygunluk Sebepleri 78
61 Kişilik Hakkı Zedelenenin Rızası 78
62 Daha üstün Nitelikte Özel Yarar 79
63 Kamusal Yarar 79
64 Kanunun Verdiği Yetkinin Kullanılması 80
65 Caiz Olan Vekaletsiz İş Görme 81
III BÖLÜM
KİŞİLİK HAKLARININ VEKALETSİZ İŞ GÖRME
YOLUYLA KORUNMASI
A VEKALETSİZ İŞ GÖRME 83
1 Kavram 83
2 Roma Hukukunda Vekaletsiz İş Görme 84
3 Vekaletsiz İş Görmenin Unsurları 86
31 İş Görme 86
32 Görülen İşin Başkasına Ait Olması 87 33 İş Görenin Vekaletinin Olmaması 87
34 İş Görme İradesi 87
4 Vekaletsiz İş Görmenin Hükümleri 88
41 İş Görenin Borçları ve Hakları 88
411 İş Görenin Borçları 88
4111 İşin İş Sahibinin Çıkarına ve Amacına
Uygun Olarak Yapılması Borcu 88
4112 İş Sahibine İhbar ve Hesap Verme Borcu 88
4113 İş Görme Neticesinde Elde Edilen Yararları
İş Sahibine Devir ve Teslim Borcu 89
412 İş Görenin Hakları 89
4121 İş Sahibinin Menfaatine Vekaletsiz İş
Görmede İş Görenin Hakları 89
41211 Masrafları İsteme Hakkı 89
41212 Ücret İsteme Hakkı 89
41213 İşin Yapılması Yüzünden Uğradığı
Zararın Giderilmesini Talep Etme
Hakkı 90
41214 İş Görenin Ayırma Hakkı 90
41215 İş Görenin Hapis Hakkı 90
4122 İş Görenin Menfaatine Vekaletsiz İş
Görmede İş Görenin Hakları 91
42 İş Sahibinin Borçları ve Hakları 91
421 İş Sahibinin Borçları 91
4211 Masrafları Ödeme ve Taahhütleri
İfa Borcu 91
4212 Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan
Geri Verme Borcu 91
4213 Ücret Ödeme Borcu 92
422 İş Sahibinin Hakları 92
5 Türk Doktrininde Vekaletsiz İş Görme Çeşitleri 92
51 Gerçek Vekaletsiz İş Görme 92
52 Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme 92
521 Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görmenin
Hukuki Niteliği 94
522 Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görmenin
Hukuki Niteliği İle İlgili Teoriler 95
5221 Sübjektif Teori 95
5222 Objektif Teori 95
5223 Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş
Görme Teorisi 96
5224 Haksız Karışma Kazancı veya İş
Gasbı Teorileri 96
523 Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görmenin
Unsurları 96
5231 İşin Görülmesi 96
5232 Kendisi İçin İş Görme 97
5233 Vekaletsizlik 98
5234 Kötüniyet 98
524 İş Sahibinin Hakları 100
5241 Kazanç Devri Talebi 100
5242 Bilgi Alma ve Hesap Sorma Hakkı 100
5243 İş Sahibinin İşin Özensiz Görülmesinden
Doğan Zararının Tazmini Talebi 101
525 İş Görenin Hakları 101
5251 Masraf Giderimi talebi 101
5252 Borçtan Kurtarma Talebi 101
5253 Ücret ve Tazminat Talepleri 102
5254 Söküp Alma ve Hapis Hakları 103
53 Gerçek Vekaletsiz İş Görme İle Gerçek Olmayan
Vekaletsiz İş Görme Arasındaki Benzerlikler ve Farklar 103
6 Türk Hukuku’nda Gerçek Olmayan Vekaletsiz
İş Görmeye İlişkin Özel Düzenlemeler 104
61 Hakka Dayanmayan/Haksız Zilyedin İade
Borcu Konusunda Kazanç Devri Talebi
(TMK m993-995/MK m 906-908) 104
62 Fikri Hakların İhlalinde Kazanç Devri Talebi
(FSEK m 70/3) 105
63 Haksız Rekabetin Varlığı Halinde Kazanç Devri Talebi
(6102 sayılı TTK m56 (1), e/6762 sayılı TTK m 58/e) 105
64 Rekabet Yapma Yasaklarının İhlali Halinde Kazanç
Devri Talebi (TBK m626, TBK m553/2/BK m 526,
BK m 455/2, 6102 sayılı TTK m231 (1),
TTK m396/6762 sayılı TTK m 173/1, TTK m 335) 107
65 Marka Üzerindeki Hakka Saldırı Halinde Kazanç
Devri Talebi (556 S KHK M 66/b) 107
66 Patent Üzerindeki Hakka Saldırı Halinde Kazanç
Devri Talebi (551 S KHK m 140/b) 108
67 Endüstriyel Tasarımlara Saldırı Halinde Kazanç
Devri Talebi (554 S KHK m 52) 108
68 Acentelik, Tek Satıcılık ve Benzeri Diğer Tekel Hakkı
Veren Sürekli Sözleşme İlişkilerinin Sona Ermesinde
Denkleştirme İstemi
(5684 S SK m23/15; 6102 S TTK m122) 109
7 Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görmenin Haksız Fiil,
Sebepsiz Zenginleşme ve Sözleşmesel Talepler İle
Mukayesesi 110
B Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görmeden
Kaynaklanan Dava 115
1 Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görmeden Kaynaklanan
Davanın Hukuki Niteliği 120
2 Zararın Niteliği 122
3 Davanın Konusu 124
4 Vekaletsiz İş Görme Yoluyla Elde Edilen Kazancın
İadesi Davasında Dava Açma ve Davalı Olabilme
Ehliyeti 127
41 Dava Açma Ehliyeti 127
42 Davalı Olabilme Ehliyeti 128
421 Tam Ehliyetsizler 128
422 Sınırlı Ehliyetsizler 128
5 Davanın Koşulları 128
6Davanın Tarafları 129
61 Davacı 129
62 Davalı 131
7 Görevli ve Yetkili Mahkeme 132
8 İade Edilecek Kazancın Hesaplanması 136
9 Zamanaşımı 141
10Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Manevi Hakların ve
Bu Haklara Bağlı Taleplerin Mirasçıya Geçebilirliği 147
11Mal Rejimi 153
SONUÇ 155
KAYNAKÇA 159
