Konut Finansmanı Sistemi Çerçevesinde İpotek Teminatlı Menkul Kıymetler
KONUT FİNANSMANI SİSTEMİ ÇERÇEVESİNDE İPOTEK TEMİNATLI MENKUL KIYMETLER
Yard. Doç. Dr. Ayça AKKAYAN YILDIRIM
- Finansman Sağlama Aracı Olarak Teminatlı Borçlanma Senetlerine Genel Bakış
- İpotek Teminatlı Menkul Kıymetlerin İçerdiği Haklar, Hukuki Niteliği Ve İpotek Teminatlı Menkul Kıymet İhraççıları
- İpotek Teminatlı Menkul Kıymetlerin Karşılığını Teşkil Edebilecek Varlıklar
- Teminat Sorumlusu Ve Teminat Defteri
- İhraççının Finansal Durumunun Bozulması Halinde Teminat Konusu Varlıkların İdaresi Bakımından Alınacak Tedbirler Ve Yatırımcıların İflasın Hukuki Sonuçlarının Korunması
İÇİNDEKİLER
önsöz v
İÇİNDEKİLER IX
KISALTMALAR LİSTESİ XV
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM FİNANSMAN SAĞLAMA ARACI OLARAK TEMİNATLI BORÇLANMA SENETLERİNE GENEL BAKIŞ I Menkul Kıymet İhracına Dayali Finansman 7
1- Finansman Sağlama İhtiyacı 7
2- Kavram 8
Ç Finansman Sağlama Amacıyla ihraç Edilen Menkul Kıymet Türleri 10
II Teminatlı Borçlanma Senetleri 14
1- Terim 14
2- Tanım 15
3- Teminatlı Borçlanma Senetlerinin Özelliği 16
4- Teminatlı Borçlanma Senetlerinin Türleri 19
5- Teminatlı Borçlanma Senetlerinin Tarihi Gelişimi 23
4- Kara Avrupası Hukuklarındaki Gelişim 23
5- Türk Hukukundaki Gelişim 27
6- Teminatlı Borçlanma Senetlerine İlişkin Mevzuat 28
1- Avrupa Birliği Hukuku ve Birliğe Üye Ülkeler 28
1- Genel Bakış 28
2- UCITS Direktifi 29
e Birliğe Üye Ülkeler
1) Genel Bakış 31
2) Alman Hukuku 33
2- İsviçre Hukuku 35
3- Türk Hukuku 36
4) Genel Bakış 36
5) “İpotek Teminatlı Menkul Kıymetler”e İlişkin Mevzuat
6) İKİNCİ BÖLÜM
İPOTEK TEMİNATLI MENKUL KIYMETLERİN İÇERDİĞİ HAKLAR, HUKUKİ NİTELİĞİ VE İPOTEK TEMİNATLI MENKUL KIYMET İHRAÇÇILARI
I İTMK Sahibi Yatırımcıların İTMK’lerden Kaynaklanan Haklan 43
A Genel Bakış 43
B Yatırımcıların İTMK’den Kaynaklanan Haklan 44
1- Anapara Alacağı ve Bu Alacağı Talep Hakkı 44
2- Faizi Talep Hakkı 45
3- Teminat Konusu Varlıklardan Öncelikle Tatmin Edilmeyi Talep Hakkı 46
4- Teminat Konusu Varlıkları İflas Masasından Ayırma Hakkı 47
5- İhraççıyı Dava ve Takip Hakkı 47
n İTMK’lerin Hukuki Niteliği 47
IH ITMK İbaresinin Korunması 50
IV iTMKÎhraççılan 51
1- “İhraç” ve “İhraççı” Kavramları 51
2- İTMK İhraççılannın Belirlenmesinin Tâbi Olduğu İlkeler 52
4- İhraççılann Belirlenmesinin Önemi 52
5- İhraççılann Belirlenmesi Usulleri 53
6- Türk Hukuku’nda Belirlenen İhraççılar 56
3- İhraççılann Oluşturması Gereken Risk Yönetim Sistemi 60
4- İhraççılann Şeffaflık İlkesinin Gereklerini Yerine Getirmesi 60
5- İhraççılann Denetimi 62
6- İhraççı Niteliğinin Kaybı 63
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İPOTEK TEMİNATLI MENKUL KIYMETLERİN KARŞILIĞINI TEŞKİL EDEBİLECEK VARLIKLAR I Genel Bakış 69
1- “Teminat Havuzu” 70
1- Kavram 70
2- Teminat Havuzunun Yapılandınlması ve Değişken Karakteri 70
3- Teminat Havuzunun Hukuki Niteliği 72
III Teminat Havuzunu Oluşturacak Varlıklar 76
1) Genel Bakış 76
2) İpotekli Kredilerden Kaynaklanan Haklar 78
4) Genel Bakış 78
5) Alacakların Kaynaklandığı Hukuki İşleme İlişkin Özellikler 80
6) Alacakların Teminat Altına Alınmasına İlişkin Özellikler 92
- Genel Bakış 92
- Alacağın İpotek ile Teminat Altına Alınması Gereği 94
- İpoteğe Konu Olabilecek Taşınmazların Özellikleri 94
(1) Genel Bakış 94
(2) Yapı Kullanma İzni Bulunması 95
(3) TC Sınırlan İçinde Bulunması 103
(4) Öngörülen Risklere Karşı Sigortalanmış Olması 105
(5) Piyasa Değerinin Hesaplanmış Olması 106
(6) Taşınmazın Tahsis Amacı 107
- Tahsis Amacının Belirlenmesi 107
- Tahsis Amacına Bağlanan Sonuçlar 110
iii Aile Konutuna İlişkin özellikler 114
1- İpoteğin Derecesi 117
2- Anapara İpoteği - Üst Sınır İpoteği Ayırımı 118
1- Finansal Kiralama Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacakların Durumu 122
2- 5582 Sayılı Kanun Öncesinde Doğan Konut Finansmanı Alacaklarının Durumu 125
3- TC Başbakanlık Toplu Konut İdaresinden Devralınacak Alacakların Durumu 126
C Diğer Varlıklar 127
4- Türev Sözleşmelerden Kaynaklanan Haklar 127
5- İkame Varlıklar 130
IV Teminat Havuzunun Uygun Nitelikteki Alacak Haklarının Devralınması
Suretiyle Oluşturulması 131
1- Genel Bakış 131
2- Alacakların ve Bunların Teminatım Teşkil Eden Taşınmaz Rehin Haklarının Devrinin Söz Konusu Olduğu Haller 132
1- Havuzlama Modeli (Pooling Model) 132
2- İpotek Finansmanı Kuruluşu Tarafından İTMK İhracı 133
3- İTMK İhraççısının Sonraki Bir Sendikasyona Katılması 134
3- Alacakların ve Bunların Teminatını Teşkil Eden Taşınmaz Rehin Haklarının Devri 135
1) Genel Bakış 135
2) Fazla Sayıda Alacağın Devri : Toptan Temlik 135
3) 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu Çerçevesinde Sır Saklama Yükümlülüğü 137
4) Rehin Hakkının Devri 138
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM TEMİNAT SORUMLUSU VE TEMİNAT DEFTERİ
I Genel Bakış 143
n Teminat Sorumlusu 144
4) Kavram 144
5) Teminat Sorumlusunun Göreve Getirilmesi Usulü 145
6) Teminat Sorumlusunun Görevleri 148
7) İhraççı ile Teminat Sorumlusu Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği 150
8) Teminat Sorumlusunun Hukuki Sorumluluğu; 154
- Genel Bakış 154
- Teminat Sorumlusunun İhraççıya Karşı Hukuki Sorumluluğu 157
- Teminat Sorumlusunun Üçüncü Kişilere Karşı Hukuki Sorumluluğu 159
- Bağımsız Denetim Kuruluşunun Temsilcilerinin Bağımsız Denetim Kuruluşu ile Müteselsilen Sorumlu Olması 164
IH Teminat Defteri 165
(1) Kavram 165
(2) Teminat Defterinin Tutulması 167
(3) Teminat Defterine Kaydedilecek Varlıklar 167
(4) Teminat Defterine Yapılacak Kayıtların Teminat Sorumlusunun Onayına Bağlı Olması 168
1- Teminat Defterine Yapılan Kayıtların Hükmü 169
1- Genel Bakış 169
2- İhraççınm Teminat Defterine Kaydedilen Varlıklar Üzerindeki Tasarruflarının Sınırlanması 171
3- Teminat Defterine Kaydedilen Varlıkların Hacze ve Geçici Hukuki Koruma Tedbirlerine Konu Edilememesi 177
4- İhraççının İflası Halinde Teminat Defterine Kaydedilen Varlıkların İflas Masasına Dahil Olmaması 180
2- Teminat Defterine Kaydedilen Varlıkların İTMK’lerden Kaynaklanan Yükümlülüklerle Uyumu 183
4- “Teminat Uyumu” Kavramı 183
5- Teminat Uyum tikelerine Genel Bakış 183
6- Teminat Uyum tikelerinin İhlali Halinde Alınması Gereken Tedbirler 185
BEŞİNCİ BÖLÜM
İHRAÇÇININ FİN ANSAL DURUMUNUN BOZULMASI HALİNDE TEMİNAT KONUSU VARLIKLARIN İDARESİ BAKIMINDAN ALINACAK TEDBİRLER VE YATIRIMCILARIN İFLASIN HUKUKİ SONUÇLARINDAN
KORUNMASI
I Genel Bakış 187
n thraççı Niteliğinin Kaybedilmesi Halinde Alınacak Tedbirler 187
1- thraççı Niteliğinin Kaybedilmesine Yol Açan Durumlar 187
2- thraççı Niteliğinin Kaybedilmesi Usulü 189
3- İhraççı Niteliğinin Kaybı Halinde “İdareci” Atanması 189
1- İdarecinin Atanması 189
2- İdarecinin Hukuki Niteliği 191
3- İdarecinin Görev ve Yetkileri 193
4- İdarecinin Hukuki Sorumluluğu 195
4- ihraççı Niteliğinin Kaybedilmesine ve İdareci Atanmasına İlişkin SPK Kararlarının Teminat Konusu Varlıklar Üzerindeki Etkisi ! 201
5- Teminat Konusu Varlıkların İdareci Tarafından Yönetilmesi 202
1) Toplam Yükümlülükleri Üstlenmeksizin Teminat Konusu Varlıkların İdaresi ve İTMK’lerden Kaynaklanan Hakların Teminat Konusu Varlıkların Gelirlerinden Öncelikli Olarak Karşılanması 202
4) Genel Bakış 202
5) İTMK’lerden Kaynaklanan Hakların Öncelikli Olarak Karşılanması 203
- Öncelik Hakkının Hukuki Niteliği 203
- Öncelik Hakkının Kullanılması 211
2) Teminat Konusu Varlıkların ve Toplam Yükümlülüklerin Başka Bir Yetkili İhraççıya Devri 212
(1) Teminat Konusu Varlıkların ve Toplam Yükümlülüklerin Tamamen Devri 212
(2) Teminat Konusu Varlıkların ve Toplam Yükümlülüklerin Kısmen
Devri 217
(3) Teminat Konusu Varlıkların ve Toplam Yükümlülüklerin Devrine Bağlanan Sonuçlar 217
3) ITMK’lerin Erken İtfası ve Teminat Konusu Varlıkların Nakde Dönüştürülmesi 219
1- Ihraççının Yönetiminin Kamu Kurumuna Devri Halinde Alınacak Tedbirler 220
1- Genel Bakış 220
2- Faaliyet İzni Kaldırılmayan Ihraççının Teminat Konusu Varlıktan Yönetmeye ve Toplam Yükümlülükleri Karşılamaya Devam Etmesi 221
3- Faaliyet İzni Kaldırılmayan İhraççının Teminat Konusu Varlıktan ve Toplam Yükümlülükleri Başka Bir lhraççıya Devretmesi 221
2- Ihraççının Ması Halinde Yatınmcılann İflasın Hukuki Sonuçlanndan Korunması 222
4- İhraççı Hakkında İflasın Açılmasının İTMK’lerden Kaynaklanan Haklar ve Yükümlülükler Üzerindeki Etkisi 222
5- İhraççının İflası Halinde Yatırımcılara Tanınan Haklara Genel Bakış 225
6- Teminat Konusu Varlıklan İflas Masasından Ayırma Hakkı 228
1- Ayırma Hakkının Hukuki Niteliği 228
2- Ayırma Haklanın İleri Sürülmesi 231
7- İflas Masasından Aynlan Varlıkların İdaresi 232
8- İTMK’lerden Kaynaklanan Haklann İflas Masasından Aynlan Varlıkların Nakit Akışlanndan Öncelikli Olarak Karşılanması 233
SONUÇ 235
EK - SPK İPOTEK TEMİNATLI MENKUL KIYMETLERE İLİŞKİN ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ (Resmi Gazete No: 26603 Seri III/No: 33) 247
YARARLANILAN KAYNAKLAR 269
