Kooperatifler Hukuku

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Üçüncü Baskıya Önsöz v
Birinci Baskıya Önsöz vii
Birinci Baskıya Önsöz xi
Kısaltmalar xxxix
Birinci Kısım
AÇIKLAMALAR
Birinci Bölüm
KOOPERATİFİN TARİFİ
1. Kooperatifin Tarifi ve Özellikleri 1
2. Kooperatifin Tanımı 4
3. Kooperatif Davalarının Niteliği 11
4. Kooperatiflerin Özellikleri 13
5. Kooperatifler Dernek Değildir 14
5.1. Kooperatiflerin Sermaye Şirketlerinden Farkı 15
5.2. Kooperatiflerin Diğer Ticaret Şirketlerine Göre Avantajları 16
İkinci Bölüm
ÜLKEMİZ VE DÜNYA KOOPERATİFÇİLİĞİNE İLİŞKİN
GENEL BİLGİLER
1. Kooperatifçilik Sektörünün Dünyadaki Durumu 19
1.1. Kooperatiflerin Ekonomiye Olan Katkıları ve Ekonomik Sektörlerde Kooperatiflerin Rolü 20
1.2. Kooperatiflerin Dünyadaki Gelişimi 22
1.3. Dünyada Ekonomik ve Sosyal Politikalar Açısından Kooperatifçilik Sektörü 22
2. Kooperatifçiliğin İlkeleri 26
2.1. Gönüllü ve Serbest Giriş İlkesi 28
2.2. Ortağın Demokratik Yönetimi İlkesi 28
2.3. Ortağın Ekonomik Katılımı İlkesi 28
2.4. Özerklik ve Bağımsızlık İlkesi 29
2.5. Eğitim, Öğretim ve Bilgilendirme İlkesi 29
2.6. Kooperatifler Arası İşbirliği İlkesi 29
2.7. Toplumsal Sorumluluk İlkesi 30
3. Ülkemizde Kooperatifçilik Hareketi 30
3.1. Ülkemizde Sayısal Olarak Kooperatifçilik Sektörü 31
3.2. Hukuki Altyapı 34
3.2.1. 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu 34
3.2.2. 1581 Sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu 34
3.2.3. 4572 Sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun 34
3.3. Kooperatiflerden Sorumlu Bakanlıklar 35
3.4. Kooperatif Türlerine İlişkin Bilgiler 38
3.4.1. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Görev ve Sorumluluk Alanında Bulunan Kooperatif Türleri 40
3.4.1.1. Tarımsal Amaçlı Kooperatifler 40
3.4.1.2. Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri 40
3.4.1.3. Sulama Kooperatifleri 41
3.4.1.4. Su Ürünleri Kooperatifleri 41
3.4.1.5. Pancar Ekicileri Kooperatifleri 42
3.4.1.6. Tarım Kredi Kooperatifleri 42
3.4.2. Ticaret Bakanlığı’nın Görev ve Sorumluluk Alanında Bulunan Kooperatif Türleri 42
3.4.2.1. Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri 42
3.4.2.2. Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri 43
3.4.2.3. Tüketim Kooperatifleri 44
3.4.2.4. Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifleri 44
3.4.2.5. Turizm Geliştirme Kooperatifleri 45
3.4.2.6. Kadın Kooperatifleri 45
3.4.2.7. Temin ve Tevzi Kooperatifleri 46
3.4.2.8. Üretim ve Pazarlama Kooperatifleri 47
3.4.2.9. Küçük Sanat Kooperatifleri 48
3.4.2.10. Sigorta Kooperatifleri 48
3.4.2.11. Enerji Kooperatifleri 51
3.4.3. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Görev ve Sorumluluk Alanında Bulunan Kooperatif Türleri 52
3.4.3.1. Konut Yapı Kooperatifleri 52
3.4.3.2. Küçük Sanayi Siteleri İşyeri Yapı Kooperatifleri 52
3.4.3.3. Toplu İşyeri Yapı Kooperatifleri 53
3.5. Kooperatif Modeli İçin İlgi Çekici Örnekler 54
Üçüncü Bölüm
KOOPERATİF KURULUŞ İŞLEMLERİ VE ANASÖZLEŞME
1. Kooperatiflerin Kuruluşu 61
2. Taşınmaz Mal Temliki 63
3. Sermaye Miktarı Sınırlandırılarak Kooperatif Kurulamayacağı 64
4. Kooperatif Unvanının Kullanılması 65
4.1. Ticaret Unvanının Kullanılması 65
5. Kuruluş İzni 67
6. Tescil ve İlan 67
6.1. Tescil ve İlân Edilecek Hususlar 68
6.1.1. Anasözleşme Tarihi 68
6.1.2. Kooperatifin Amacı, Konusu ve Varsa Süresi 69
6.1.3. Kooperatifin Unvanı ve Merkezi 69
6.1.4. Kooperatifin Sermayesi ve Bunun Nakdî Kısmına Karşılık Olarak Ödenen En Az Miktar ve Her Ortaklık Payının Değeri 70
6.1.5. Ortaklık Payı Belgelerinin Ada Yazılı Olduğu 71
6.1.6. Ayni Sermaye ve Devralınan Akçalı Kıymetlerle İşletmelerin Neden İbaret Oldukları ve Bunlara Biçilen Değerler 71
6.1.7. Kooperatifin Ne Suretle Temsil Olunacağı ve Denetleneceği 71
6.1.8. Yönetim Kurulu Üyeleriyle Kooperatifi Temsile Yetkili Kimselerin Ad ve Soyadları 71
6.1.9. Kooperatifin Yapacağı İlânların Şekli ve Anasözleşmede de Bu Hususta Bir Hüküm Varsa Yönetim Kurulu Kararlarının Pay Sahiplerine Ne Suretle Bildirileceği 72
6.1.10. Kooperatifin Şubeleri 73
6.2. Tescil ve İlânın Hukukî Sonuçları 73
7. Anasözleşme Değişiklikleri 74
8. Anasözleşmeye Konulacak Hükümler 75
8.1. Emredici Hükümler 77
8.1.1. Kooperatifin Adı ve Merkezi 78
8.1.2. Kooperatifin Amacı ve Çalışma Konuları 78
8.1.3. Ortaklık Sıfatını Kazandıran ve Kaybettiren Hal ve Şartlar 79
8.1.4. Ortakların Pay Tutarı ve Kooperatif Sermayesinin Ödenme Şekli, Nakdî Sermayenin En Az ¼’nün Peşin Ödenmesi 79
8.1.5. Ortakların Aynî Sermaye Koyup Koyamayacakları 80
8.1.6. Kooperatifin Yükümlerinden Dolayı Ortakların Sorumluluk Durumu ve Derecesi 80
8.1.7. Kooperatif Yönetim ve Denetim Organlarının Görev ve Yetkileri ile Sorumluluk ve Seçim Tarzları 81
8.1.8. Kooperatifin Temsiline Ait Hükümler 81
8.1.9. Yıllık gelir ve Gider Farklarının Hesaplama ve Kullanma Şekilleri 82
8.1.10. Kurucuların Adı, Soyadı, İş ve Konut Adresleri 82
8.2. Kanunun Diğer Maddeleriyle Anasözleşmeye Konulması Zorunlu Tutulan Hükümler 82
8.3. Anasözleşmeye Konulacak İhtiyari Hükümler 83
8.3.1. Genel Kurul Toplantısına İlişkin Hükümler 83
8.3.2. Genel Kurul Toplantısında Alınacak Kararlara İlişkin Hükümler 84
8.3.3. Genel Kurul Toplantısında Oyların Kullanılması Hakkında Hükümler 84
8.3.4. Kooperatifin Çalışma Şekline Dair Esaslar 84
8.3.5. Kooperatifin Birliklerle Olan İlişkileri 85
8.3.6. Kooperatifin Diğer Bir Kooperatifle Birleşmesi 85
8.3.7. Kooperatifin Süresi 85
8.3.8. Diğer İhtiyari Hususlar 86
8.4. Anasözleşmeye Konulacak Yorumlayıcı Hükümler 87
8.4.1. Kooperatifin Çalışma Konusu ve Ultra Vires Kavramı 87
9. Tüzel Kişiliğin Kazanılması ve Sorumluluk 91
10. Kooperatifin Butlanına ve Yokluğuna Karar Verilemeyeceği 92
Dördüncü Bölüm
ORTAKLIK İŞLEMLERİ
1. Ortaklık Sıfatının Kazanılması 95
2. Kooperatife Ortak Olma Yöntemleri 95
2.1. Kurucu Ortak Olma 96
2.2. Kurulmuş Olan Kooperatife Sonradan Ortak Olma 96
2.2.1. Gerçek Kişilerin Ortaklığı 96
2.2.2. Tüzel Kişilerin Ortaklığı 101
2.2.3. Kamu Kurum, Kuruluşları ve Belediyeler Kooperatif kurabilir mi? Kurulmuş kooperatiflere ortak olabilir mi? 102
2.2.3.1. Kamu Kurum ve Kuruluşları 103
2.3. Hisse Devralmak Suretiyle Ortak Olma 107
2.3.1. Ortaklığın Devri, Şekli ve Şartı 108
2.3.2. Devir Sırasında Bağışın Zorunlu Olup Olmadığı 109
2.4. Miras Yoluyla Ortak Olma 109
2.5. Görev veya Hizmet ya da Taşınmaz Mal veya İşletme Karşılığı Ortaklık 110
3. Yedek Ortaklık 111
4. Yabancı Uyruklu Kişilerin Ortak Olmaları 111
5. Yapı Kooperatiflerinde Konut, Ortak Sayısının Genel Kurulca Belirlenmesi Zorunluluğu 111
6. Kooperatife Sonradan Ortak Olanlardan Fark Alınıp Alınmayacağı 111
7. Yapı Kooperatiflerine Ortak Olurken Dikkat Edilmesinde Fayda Görülen Hususlar 112
8. Ortaklık Sıfatının Kaybedilmesi, Ortaklıktan Çıkarılma Esasları ve İtiraz 114
8.1. Ortaklıktan Çıkma Hakkı 114
8.2. Ortağın Ölümü Halinde Yapılacak İşlemler 116
8.3. Ortaklığın Devri 117
8.4. Görev veya Hizmetin Bitmesi Halinde Ortaklık 118
9. Ortaklıktan Çıkarılma (İhraç) ve İtiraz 118
9.1. Parasal Yükümlülüklerini Yerine Getirmeyenlerin Ortaklığının Kendiliğinden Düşmesi 121
9.1.1. Ortak Parasal Yükümlülüklerini Belirli Bir Süre Geciktirmiş, Ödememiş Olmalıdır 122
9.1.2. İlk İstem ve Münasip Bir Süre 122
9.1.3. İkinci İstem ve 1 Aylık Süre 122
9.1.4. İkinci İhtarın Tebliğinden İtibaren 1 Aylık Süre İçinde Borç Ödenmemiş Olmalıdır 123
9.1.5. Çıkarma Kararı Alınmalıdır 123
9.1.6. Çıkarma Kararı Ortağa Tebliğ Edilmelidir 124
9.2. Çıkan veya Çıkarılan Ortaklarla Hesaplaşma Süresi 124
9.3. İadesi Talep Edilebilecek Haklar 125
9.4. İade Edilecek Hakların Hesabı 129
9.5. Ödeme Zamanı ve Zamanaşımı 131
9.6. Ortaklar Hakkında İcra Takibi Yapılıp Yapılamayacağı 134
Beşinci Bölüm
ORTAKLARIN HAKLARI
1. Ortakların Bireysel Hakları 140
1.1. Ortaklıktan Çıkma Hakkı 140
1.2. Ortağın Sorumluluğunun Arttırılması Durumunda Çıkma Hakkı 141
1.3. Ortaklığın Devredilmesi Hakkı 141
1.4. Çıkarılma Kararına Karşı İtiraz veya Dava Açma Hakkı 142
1.5. Bilgi Edinme ve Örnek İsteme Hakkı 143
1.6. Ticari Defterleri ve Belgeleri İnceleme Hakkı 144
1.7. Genel Kurula Katılma, Seçme ve Seçilme Hakkı 144
1.8. Olumlu Gelir Gider Farkından Pay Alma Hakkı 146
1.9. Oy Hakkı 146
1.10. Genel Kurulda Temsil Hakkı 148
1.11. Kurul Kararları Aleyhine Dava Açma Hakkı 150
1.12. Denetçilerin Dikkatini Çekme ve Açıklama Yapılmasını İsteme Hakkı 151
1.13. Tasfiye Artığından Pay Alma Hakkı 152
1.14. Hak Arama ve Dilekçe Hakkı 152
2. Toplu Kullanılabilen Haklar 153
2.1. Genel Kurulu Toplantıya Çağırma Hakkı 153
2.2. Gündeme Madde İlavesini İsteme Hakkı 153
Altıncı Bölüm
ORTAKLARIN YÜKÜM VE SORUMLULUKLARI
1. Sermaye Koyma Borcu ve Aidat Ödeme Yükümü 155
2. Kooperatifin Borçlarından Dolayı Ortağın Sorumluluğu 156
3. Ek Ödeme Yükümü 159
4. Sorumluluğun Bazı Ortak Gruplarına Yüklenemeyeceği 160
5. Kooperatifin İflası Halinde Ortakların Sorumlulukları 160
6. Ortakların Sorumluluk Hükümlerinin Değiştirilmesi 160
7. Kooperatife Yeni Giren Ortağın Sorumlulukları 161
8. Ortakların Ayrılmasından veya Kooperatifin Dağılmasından Sonra Sorumlulukları 161
9. Ortağın Şahsi Alacaklıları 162
10. Sorumlulukta Zamanaşımı 162
11. Sır Saklama Yükümlülüğü ve Ceza 163
12. Kooperatif Hakkında Yanlış Bilgi Verme Suçu 163
Yedinci Bölüm
KOOPERATİFİN ORGANLARI
1. Kooperatifler Kanununa Göre Kooperatifin Organları 165
2. Genel Kurul 166
3. Yönetim Kurulu 171
4. Denetim Kurulu 173
Sekizinci Bölüm
GENEL KURUL
1. Genel Olarak 177
2. Genel Kurulun Devir ve Terk Edemeyeceği Yetkiler 179
2.1. Anasözleşmeyi Değiştirmek 179
2.2. Yönetim Kurulu ve Denetçiler Kurulu Üyeleriyle Gerektiğinde Tasfiye Kurulunu Seçmek 179
2.3. İşletme Hesabıyla Bilânço ve Gerektiğinde Gelir–Gider Farkının Bölüşülmesi Hakkında Karar Vermek 180
2.4. Yönetim ve Denetim Kurullarını İbra Etmek 181
2.5. Kanun ve Anasözleşme ile Kendisine Tanınmış Olan Konular Hakkında Karar Vermek 182
2.6. Gayrimenkul Alımında ve Satımında Takip Edilecek Usul ile Alınacak Gayrimenkulün Niteliğini, Yerini ve Azami Fiyatını, Satılacak Gayrimenkulün Asgari Fiyatını Belirlemek 186
2.7. İmalat ve İnşaat İşlerinin Yaptırılma Yöntemini Belirlemek 187
2.8. Yapı Kooperatiflerinde, Kooperatifin Ortak Sayısı ile Yapılacak Konut veya İşyeri Sayısını Tespit Etmek 188
2.9. Yapı Kooperatiflerinde Kur’a Çekimi ve Şerefiye 189
3. Genel Kurul Çağrısı 190
3.1. Genel Kurulun Yönetim Kurulunca Çağrılması 192
3.2. Genel Kurulun ‘Gerektiğinde’ Denetim Kurulunca Çağrılması 195
3.3. Genel Kurulun Anasözleşme ile Bu Hususta Yetkili Kılınan Diğer Bir Organ Tarafından Çağrılması 196
3.4. Genel Kurulun Ortağı Olduğu Üst Birlik Tarafından Çağrılması 197
3.5. Genel Kurulun Tasfiye Memurları Tarafından Çağrılması 197
3.6. Genel Kurulun Doğrudan Doğruya İlgili Bakanlık Tarafından Çağrılması 198
3.7. Genel Kurulun Dört Ortaktan Az Olmamak Kaydıyla Ortak Sayısının En Az Onda Birinin İsteği Üzerine Yönetim Kurulu Tarafından Çağrılması 199
3.8. Genel Kurulun Denetim Kurulunca Çağrılması 201
3.9. Genel Kurulun İlgili Bakanlık Tarafından Çağrılması 202
3.10. Genel Kurulun 4’ten Az Olmamak Kaydıyla Azlık Tarafından Çağrılması 202
4. Genel Kurul Çağrı Şekli 205
4.1. Toplantı Türleri ve Süresi 206
4.2. Tasfiye Sürecindeki Kooperatiflerde Olağan Genel Kurul Toplantısı 208
4.3. Çağrının Şekli 208
5. Genel Kurul Toplantılarının Birleştirilmesi 210
5.1. Genel Kurul Toplantılarını Birleştirmede Usul ve Esaslar 211
5.1.1. Üst Birliğe Ortak Olma Zorunluluğu 211
5.1.2. Gündemde Olağan Genel Kurul Toplantılarının Birleştirilerek Yapılmasına Dair Bir Maddenin Yer Alması ve Bu Gündem Maddesinin İlgili Genel Kurul Toplantısında Görüşülerek Kabul Edilmesi 212
5.1.3. Birleştirilen Olağan Genel Kurul Toplantılarının Üç Hesap Dönemini ve Her Hâlükârda Yönetim Kurulu ve Denetçilerin Geriye Kalan Görev Sürelerini Geçemeyeceği 213
5.1.4. Kanunun 56’ncı Maddesinin Birinci Fıkrasının Üçüncü Bendinde Sayılan Suçlarla İlgili Olarak Yönetim Kurulu Üyeleri Hakkında Kamu Davası Açılmaması 214
5.1.5. Kooperatifler ve Üst Kuruluşlarına Getirilen Yükümlülükler 214
5.1.6. Birleştirme Şartının Kaybedilmesi 215
5.1.7. Birleştirme Süresi İçinde Ortakla Hesaplaşma ve Yönetim Kurulu Üyelerinin İbrası 215
6. Genel Kurul Toplantı Nisabı 216
6.1. Özel Toplantı Nisapları 219
6.2. Tasfiye Halindeki Kooperatiflerde Toplantı ve Karar Nisabı 221
7. Genel Kurul Toplantı Yeri 221
8. Genel Kurul Toplantı Yerinin Değiştirilmesi 223
9. Genel Kurulun Ertelenmesi 224
10. Genel Kurul Başkanlık Divanı 226
11. Genel Kurul Toplantı Gündemi 228
12. Gündeme Madde İlavesinde Usul 229
12.1. Genel Kuruldan Önce Gündeme Madde İlavesi 229
12.2. Genel Kurul Toplantısı Sırasında Gündeme Madde İlavesi 230
13. Tüm Ortakların Hazır Bulunması Halinde Genel Kurul 232
14. Genel Kurul Toplantılarında Oy Hakkı 233
14.1. Oy Vermenin Şekil Şartları 234
14.2. Genel Kurul Toplantısında Ortağın Temsili 235
14.3. Ortak Sayısı 1000’den Fazla Olan Kooperatiflerde Genel Kurul Toplantısında Temsil 236
14.4. Genel Kurul Toplantısında Oya Katılamayacaklar 237
15. Genel Kurul Kararları İçin Karar Nisabı 240
15.1. Nitelikli Karar Nisapları 241
16. Genel Kurul Kararların Bozulması ve Şartları 242
16.1. Kanuna Aykırılık 245
16.2. Anasözleşmeye Aykırılık 245
16.3. İyiniyet Esaslarına Aykırılık 246
16.4. Bozma Davası Açmaya Yetkisi Bulunanlar 246
16.5. Davanın Açılma Süreci ve Sonuçlanması 247
17. Genel Kurul Toplantılarında Mektupla Oy Verme 249
18. Temsilciler Topluluğu 250
Dokuzuncu Bölüm
YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI
1. Kooperatifin Temsil ve İcra Organı 253
2. Yönetim Kurulunun Organizasyonu ve Çalışması 254
3. Yönetim Kurulunun Kurul Halinde Yapacakları Görevler 254
4. Yönetim Kurulu Üyelerinin Bireysel Olarak Yapacakları Görevler 256
5. Yönetim Kurulunun Anasözleşmelerle Verilen Görev ve Yetkiler 257
5.1. Kooperatifi Temsil ve İlzam Edici İşlemlerde Ticaret Unvanının Kullanılması 258
5.2. Taşınmaz Alımı ile Satımında Dikkat Edecekleri Hususlar 258
5.3. Ortaklık Kaydına İlişkin Olarak Yapılacak İlân ve Reklâmlarda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar 259
5.4. Yapı Kooperatiflerinde Yönetim Kurulunun Sabit veya Peşin Bedelle Ortaklık Kaydı Yapamayacağı 259
5.5. Kendi Aidat Ödemelerini Yerine Getirmeleri Esnasında Yönetim Kurulunca Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar 260
5.6. Yönetim Kurulu Üyelerinin Kooperatif ile Ticari Muamele Yapamayacakları 261
5.7. Yönetim Kurulunun Kooperatifin Aczi Halinde Yapması Gereken İşlemler 261
5.8. Kooperatifte İstihdam Edilecek Personelin İşe Alımı ve Özlük Hakları 262
6. Yönetim Kurulu Üyeleri Tarafından Ortaklarla İlgili Olarak Gerçekleştirilecek İşlemler 262
6.1. Kooperatiflere Ortak Olabilecek Kişilerle İlgili İşlemler 262
6.1.1. Kooperatife Alınacak Ortaklarda Aranacak Şartlar 263
6.1.2. Yabancı Uyruklu Kişilerin Kooperatife Ortaklığı 264
6.1.3. Kooperatife Girmek İsteyenlerin Taleplerinin Değerlendirilmesi 264
6.1.4. Kooperatiflerde Yedek Ortaklık 265
6.1.5. Kooperatife Sonradan Gireceklerden Alınacak Fark 265
6.1.6. Kooperatifteki Payını Devir Eden Ortaktan Devir İşlemi Nedeniyle Herhangi Bir Bedel Alınamaz 266
6.2. Ortaklıktan Çıkmak İsteyenler Hakkında Yapılacak İşlemler 266
6.2.1. Ortağın Ölümü Halinde Yönetim Kurulunca İzlenecek Prosedür 266
6.2.2. İhraç Kararı Alınacak Durumlar 267
6.2.3. İhraç Edilecek Ortaklar Hakkında İzlenecek Prosedür 267
6.2.4. Kooperatiften Çıkan veya Çıkarılan Ortaklara Yapılacak İade ve Ödemeler ile Bu Ödentilerin Yapılacağı Süre 268
6.2.5. Yabancı Ülkelerde İkamet Eden Ortaklara Tebligat 269
7. Yönetim Kurulunun Genel Kurul Toplantıları ile İlgili Görev ve Sorumlulukları 269
7.1. Genel Kurul Toplantı Çağrısı 269
7.2. Genel Kurul Toplantısından Önce Yönetim Kurulu Üyelerince Yapılması Gereken İşlemler 271
7.3. Genel Kurul Toplantısına Bakanlık Temsilcisinin Katılmaması Halinde Yapılması Gereken İşlemler 272
7.4. Genel Kurul Toplantısından Sonra İlgili Bakanlığa ve Ticaret Sicili Müdürlüğü’ne Verilecek Belgeler 273
8. Yönetim Kurulu Üyelerince Genel Kurul Kararları Aleyhine Dava Açılması 273
9. Yönetim Kurulu Üyelerinde Aranacak Şartlar, Yönetim Kurulu Toplantıları, Yönetim Kurulu Üyelerinin Görev ve Yükümlülükleri 274
9.1. Yönetim Kurulu Üyelerinde Aranacak Şartlar 274
9.2. Bağdaşmayan Görev 276
9.2.1. Yönetim Kurulu Üyeleri ve Denetçilerin Bağdaşmayan Görevleri 276
9.2.2. Yönetim Kurulu Üyeliğine veya Denetçiliğe Seçilmeden Önce, Seçilmeleri Sırasında Bağdaşmayan Görev Yapanlar ve Seçildikten Sonra Bağdaşmayan Görev Edinenler 277
9.2.3. Yönetim Kurulu Üyeleri ve Denetçilerin Eş ve Hısımlarının Bağdaşmayan Görevleri 277
9.3. Yönetim Kurulu Üyelerinin En Az Kaç Kişiden Oluşacağı ve Görev Süreleri 278
9.4. Üniversitelerin Yönetim Kurulunda Üye Bulundurma Hakkı 278
9.5. Yönetim Kurulu Üyelerinin Yeniden Seçilmeleri 281
9.6. Yönetim Kurulu Üyelerinin Aynı Zamanda Müdürlük Görevine Seçilebilmesi 281
9.7. Kooperatifler Kanununda Belirtilen Şartları Taşımayan veya Kaybeden Yöneticiler Hakkında Yapılacak İşlemler 281
9.8. Yönetim Kurulu Görev Bölüşümü 281
9.9. Yönetim Kurulunca Temsil ve İmza Yetkisinin Kullanılması 281
9.10. Yönetim Kurulu Toplantılarının Yapılış Şekli 282
9.11. Yönetim Kurulu Toplantı Nisabının Kaybolması Halinde Yapılacak İşlemler 283
10. Yönetim Kurulunca Kullanılamayacak Yetkiler 283
11. Yönetim Kurulu Üyelerine Ödenecek Yasal Ödentiler 284
12. Emanet Usulü ile İnşaat Yapımında Yönetim Kurulu Üyelerinin Yükümlülükleri 285
12.1. İmalat ve İnşaat Yapım Yönteminin Yönetim Kurulunca Belirlenemeyeceği 285
12.2. Yönetim Kurulu Üyelerinin Emanet Komisyonuna Seçilmesi 285
12.3. Emanet Komisyonuna Seçilmiş Yönetim Kurulu Üyelerine Ödeme Yapılamayacağı 285
12.4. Emanet Komisyonuna Seçilmiş Yönetim Kurulunun Çalışma Biçimi 286
12.5. Yönetim Kurulunca Konut Bedellerinin Tespiti ile İlgili Olarak Yapılacak İşlemler 287
12.6. Konutların Ortaklara Dağıtımında Yönetim Kurulunca Yapılması Gereken İşlemler 287
13. Yönetim Kurulu Üyelerinin Tasfiye ile İlgili Görev ve Yükümlülükleri 288
13.1. Tasfiye Kurulu Üye Seçimi 288
13.2. Tasfiyenin Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkisi Üzerindeki Etkisi 288
13.3. Aynı Zamanda Tasfiye Kurulu Olarak Görevlendirilen Yönetim Kurulu Üyelerinin Tasfiye ile İlgili Olarak Yapacakları İşlemler 288
14. Yönetim Kurulu Üyelerinin Diğer Görev ve Yükümlülükleri 289
14.1. Yönetim Kurulu Üyelerinin Mal Bildiriminde Bulunmaları 289
14.2. Görevi Sona Eren Yönetim Kurulunun Yapması Gereken Devir Teslim İşlemleri 289
14.3. Kooperatiflerin Avukat Tutma Yükümlülükleri 290
14.4. Muhasebe Defterlerinin Kaybolması (Zayii) Halinde Yönetim Kurulunca Yapılması Gereken İşlemler 290
15. Yönetim Kurulu Üyelerinin Denetim ile İlgili Görev ve Yükümlülükleri 291
15.1. Yönetim Kurulu Üyelerinin İlgili Bakanlıklarca Yürütülen Denetimler ile İlgili Ödev ve Sorumlulukları 291
15.2. Denetçilerin İnceleme Görevlerini Yerine Getirmeleri Esnasında Yönetim Kurulu Üyelerine Düşen Ödevler 291
15.3. Yönetim Kurulu Toplantılarına Denetçilerin İştiraki 292
16. Yönetim Kurulu Üyelerinin ve Yönetimle Görevlendirilenlerin Özen ve Bağlılık Yükümlülüğü 292
17. Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumlulukları 293
18. Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukukî Sorumluluk Halleri 294
18.1. Yönetime veya Temsile Yetkili Olanların Haksız Fiillerinden Doğan Sorumluluğu 299
18.2. Ödemelerin Doğru Olmamasından Doğan Sorumluluk 300
18.3. Dağıtılan ve Ödenen Gelir Gider Farkının Gerçek Olmamasından Doğan Sorumluluk 300
18.4. Kanunen Tutulması Gereken Defterlerin Mevcut Olmaması veya Düzensiz Bir Şekilde Tutulmasından Doğan Sorumluluk 301
18.5. Genel Kurul Kararlarının Sebepsiz Olarak Yerine Getirilmemesinden Doğan Sorumluluk 301
18.6. Müdürlerin Sebebiyet Verdikleri Zararlardan Sorumluluk 301
18.7. Genel Kurul Kararı Aleyhine Suiniyetle İptal Davası Açılmasından Doğan Sorumluluk 301
18.8. Kooperatifin İflasından Doğan Sorumluluk 302
18.9. Sair Görevlerin Yapılmamasından Doğan Sorumluluk 302
18.10. Özel Kanunlarla Konulan Yükümlülüklere Uymamanın Sorumluluğu 302
18.11. Temsil ve İlzam ile Görevlendirilen Üyenin Sorumluluğu 303
18.12. Yönetim Kurulu Üyelerinin Şahsi Menfaatlerine veya Yakınlarının Menfaatlerine Taâlluk Eden Hususların Görüşülmesine Katılmalarından Doğan Sorumluluk 304
18.13. Rekabet Yasağına Aykırılıktan Doğan Sorumluluk 305
18.14. Yanlış ve Yanıltıcı Beyanlardan Doğan Sorumluluk 305
18.15. Sır Saklama Yükümlülüğüne Uyulmamanın Sorumluluğu 305
19. İbra 305
19.1. Yönetim Kurulu Üyeleri Hakkında Hukuki Sorumluluk Davası Açılması 309
19.2. İbra Edilmeyen Yönetim Kurulu Üyelerinin Görevlerine Devamı 310
20. Yönetim Kurulu Üyelerinin Cezai Sorumlulukları 310
20.1. 1163 Sayılı Kanunda Yönetim Kurulu Üyeleri İçin Yer Alan Ceza Maddeleri 312
20.1.1. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunundaki Ceza Hükümlerinin Genel Değerlendirmesi 312
20.2. Türk Ticaret Kanununda Yer Alan Ceza Maddeleri 318
20.2.1. Defter Tutma Yükümlülüğü 318
20.2.2. Defter ve Belgeleri Saklama Yükümlülüğü 319
20.2.3. Defterlere Gerekli Onayları (Tasdikleri) Yaptırma Yükümlülüğü 319
20.2.4. Defterleri Uygun Tutma Yükümlülüğü 320
20.2.5. Envanter Çıkarma Yükümlülüğü 320
20.2.6. Görüntü ve Veri Taşıyıcılara Aktarılmış Belgeleri İbraz Etme Yükümlülüğü 320
20.2.7. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu Tarafından Belirlenen İlke ve Yayımlanan Yorumlara Uyma ve Bunları Uygulama Yükümlülüğü 320
20.2.8. Kooperatifin Hâkim Şirket Olması Halinde, Hâkim ve Bağlı Şirketlerle İlişkileri Hakkında Rapor Düzenleme Yükümlülüğü 320
20.2.9. Defter, Kayıt ve Belgeleri ile Bunlara İlişkin Bilgileri Ticaret Bakanlığı Müfettişlerine Verme Yükümlülüğü 320
20.2.10. Kuruluşta Gerçeğe Uygun Beyanda Bulunma Yükümlülüğü 321
20.2.11. Sermaye (Ortaklık Payı) Borcunu İfa Etmeyen Ortaklara Borç Verme Yasağı 321
20.2.12. Kooperatifle İşlem Yapma, Kooperatife Borçlanma Yasağı 321
20.2.13. Ticari Defterlerin Mevcut Olmaması veya Hiçbir Kayıt İçermemesi Yahut TTK’ya Uygun Saklanmaması Hâllerinde Sorumluluk 321
20.2.14. Denetime Yetkili Olanların Sır Saklama Yükümü 322
20.2.15. Belgelerin ve Beyanların Kanuna Aykırı Olması Halinde Cezai Sorumluluk 322
20.2.16. Sermaye Hakkında Yanlış Beyanlar ve Ödeme Yetersizliğinin Bilinmesi Halinde Cezai Sorumluluk 322
20.2.17. Değer Biçilmesinde Yolsuzluk Yapanların Cezai Sorumluluğu 322
20.2.18. Tescili Zorunlu Hususların Tescilinin Yapılmaması Halinde Cezai Sorumluluk 322
20.2.19. Tescil ve Kayıt İçin Gerçeğe Aykırı Beyanda Bulunanların Cezai Sorumluluğu 323
20.2.20. Ticaret Unvanına İlişkin Hükümlere Aykırı Hareket Edenlerin Cezai Sorumluluğu 323
20.2.21. Haksız Rekabet Halinde Cezai Sorumluluk 323
20.3. Türk Ceza Kanununa Göre Ceza Maddeleri 323
20.3.1. Malvarlığına karşı suçlar 324
20.3.1.1. Güveni Kötüye Kullanma 324
20.3.1.2. Bedelsiz Senedi Kullanma 324
20.3.1.3. Dolandırıcılık 324
20.3.1.4. Nitelikli Dolandırıcılık 324
20.3.2. Kamu Güvenine Karşı Suçlar (Sahtecilik) 325
20.3.2.1. Parada Sahtecilik 325
20.3.2.2. Kıymetli Damgada Sahtecilik 325
20.3.2.3. Mühür Bozma 325
20.3.2.4. Resmî Belgede Sahtecilik 325
20.3.2.5. Resmî Belgeyi Bozmak, Yok Etmek veya Gizlemek 326
20.3.2.6. Resmî Belgenin Düzenlenmesinde Yalan Beyan 326
20.3.2.7. Özel Belgede Sahtecilik 326
20.3.2.8. Özel Belgeyi Bozmak, Yok Etmek veya Gizlemek 326
20.3.3. Açığa İmzanın Kötüye Kullanılması 326
20.3.4. Kamu İdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı Suçlar 326
20.3.4.1. Zimmet 326
20.3.4.2. İrtikâp 327
20.3.4.3. Rüşvet 328
20.3.4.4. Görevi Kötüye Kullanma ve Görevi İhmal 328
Onuncu Bölüm
DENETÇİLERİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI
1. Kooperatiflerde Denetim 329
1.1. Kooperatiflerde Denetim Türleri 329
1.1.1. İç Denetim 329
1.1.2. Üst Birlik Denetimi 330
1.1.3. Dış Denetim 330
1.2. Kooperatiflerde Denetçi Seçimi 330
1.3. Denetçilerin Sayısı 330
1.4. Denetçilerin Görev Süresi 330
1.5. Denetçi Olabilmenin Şartları 330
1.6. Denetçilik Görevinin Sona Ermesi 331
1.6.1. Kanuni Sebeplerle Sona Erme 331
1.6.2. Azil 332
1.6.3. İstifa 332
1.7. Denetim Kurulu Üyeliği Boşaldığında Yapılacak İşlemler 332
1.8. Kooperatif Denetçilerinin Görevleri 332
1.8.1. Bilançonun Defterlere Uygunluk Halinde Bulunup Bulunmadığının İncelenmesi 333
1.8.2. Defterlerin Düzenli Bir Şekilde Tutulup Tutulmadığının İncelenmesi 333
1.8.3. İşletmenin Neticeleriyle Mameleki Hakkında Uyulması Gerekli Hükümlere Göre İşlem Yapılıp Yapılamadığının İncelenmesi 333
1.8.4. Ortaklar Listesinin Usulüne Uygun Olarak Tutulup Tutulmadığının İncelenmesi 334
1.8.5. Yönetim Kurulu Üyelerinin Üyelik Şartlarını Taşıyıp Taşımadıklarının Araştırılması 334
1.8.6. Yönetim Kurulunun Toplantı Nisabını Kaybetmesi Halinde, Boşalan Yönetim Kurulu Üyeliğine Yedek Üye Çağrılması 335
1.8.7. Genel Kurul Kararlarına Karşı İptal Davası Açılması 335
1.8.8. Genel Kurulun Toplantıya Çağrılması 335
1.8.9. Kooperatif Kasasının Teftiş Edilmesi 335
1.8.10. Tasfiye İşlemlerine Nezaret Edilmesi 336
1.8.11. Yönetim Kurulu Üyelerinin Kanun ve Anasözleşme Hükümleri ile İyiniyet Esaslarına Uygun Davranmalarına Nezaret Etmek 336
1.8.12. Kooperatif Ortaklarının Şikayetlerini İncelemek ve İnceleme Sonucunu Yıllık Raporunda Açıklamak 336
1.8.13. Uygun Gördükleri Teklifleri Yönetim Kurulu Toplantıları Gündemlerine Koydurmak 336
1.9. Kooperatif Denetçilerinin Yükümlülükleri 337
1.9.1. Yıllık Rapor Düzenleme 337
1.9.2. Noksanlıkları ve Mevzuata Aykırılıkları Haber Verme 337
1.9.3. Ortaklara Açıklama Yapma 338
1.9.4. Toplantılara Katılma 338
1.9.5. Sır Saklama 338
1.9.6. Özen Gösterme 339
1.9.7. Kooperatifle Ticari Muamele Yapma Yasağı 339
1.10. Kooperatif Denetçilerinin Hukukî Sorumlulukları 339
1.10.1. Kuruluştan Doğan Sorumluluk 340
1.10.2. Sırların Açıklanması 341
1.10.3. Kötü Niyetli Olarak İptal Davası Açmaları 341
1.11. Kooperatif Denetçilerinin Cezaî Sorumlulukları 341
1.11.1. Kooperatifler Kanununa Göre Cezai Sorumlulukları 341
1.11.2. Türk Ceza Kanununa Göre Cezai Sorumlulukları 343
1.12. Denetim Kurulu Yıllık Raporlarında Bulunması Gerekli Hususlar 343
2. Tarım Satış Kooperatifleri ve Birliklerinde Denetim 344
2.1. Bağımsız Denetime Tabi Tarım Satış Kooperatifi Birlikleri 345
2.2. Bağımsız Denetime Tabi Olmayan Birlik ve Kooperatifler 347
2.3. Denetimin Sonuçları 347
Onbirinci Bölüm
KOOPERATİF BİRLİKLERİ, KOOPERATİFLER MERKEZ BİRLİKLERİ, TÜRKİYE MİLLÎ KOOPERATİFLER BİRLİĞİ VE DANIŞMA KURULU
1. Kooperatiflerin Üst Kuruluşları 350
2. Üst Kuruluşların Görevleri 353
3. Üst Kuruluşların Yönetim Kurulu Üyeleri ile Memurlarının Sorumluluğu 354
4. Birliklere Katılan Kooperatifin Ortaklarının Yükümlülükleri 354
5. Kooperatif Birlikleri 355
5.1. Kooperatif Birliklerinin Genel Kurulu 356
5.2. Kooperatif Birliklerinin Yönetim Kurulu 356
5.3. Denetim ve Eğitim 357
6. Kooperatifler Merkez Birlikleri 358
7. Türkiye Milli Kooperatifler Birliği 358
7.1. Üst Birlik Temsilcilerinin Belirtilmesi 361
7.2. Anasözleşme Hazırlanması 362
8. Danışma Kurulu 362
Onikinci Bölüm
BİRLEŞME, BÖLÜNME VE TÜR DEĞİŞTİRME
1. Birleşme 365
1.1. Birleşme Şekilleri, Şirket Türleri ve Durumları İtibariyle Geçerli Birleşmeler 366
1.2. Geçerli Birleşmeler 366
1.2.1. Tasfiye Halindeki Şirketin/Kooperatifin Devrolunarak Birleşebilmesi 367
1.2.2. Sermayesini Belli Bir Oranda Yitirmiş veya Borca Batık Bir Şirketin/Kooperatifin Birleşmesi 368
1.3. Ortaklık Payları ve Hakları 368
1.4. Sermaye Artırımı, Yeni Kuruluş ve Ara Bilanço 368
1.5. Birleşme Sözleşmesi 369
1.6. Birleşme Raporu 370
1.7. İnceleme Hakkı ve Malvarlığında Değişiklikler 370
1.8. Birleşme Kararı 371
1.9. Birleşmenin Kesinleşmesi 371
1.9.1. Ticaret Siciline Tescil 371
1.9.2. İlân 372
1.10. Birleşmede Alacaklıların ve Çalışanların Korunması 372
1.10.1. Alacakların Teminat Altına Alınması 372
1.10.2. Ortakların Kişisel Sorumlulukları ve İş İlişkilerinin Geçmesi 373
1.11. İki Kooperatifin Birleşme Kararı Alması Halinde Yönetim Kurulunca Yapılacak İşlemler 374
2. Bölünme 374
2.1. Tam veya Kısmi Bölünme 375
2.2. Geçerli Bölünmeler 376
2.3. Şirket Paylarının ve Haklarının Korunması 376
2.4. Bölünmenin Uygulanmasına İlişkin Hükümler 377
2.4.1. Sermaye Azaltılması 377
2.4.2. Sermaye Artırımı 377
2.4.3. Bölünme Belgelerini Denetleme ve İnceleme Hakkı 378
2.4.3.1. Bölünme Sözleşmesi ve Bölünme Planı 378
2.4.3.2. Bölünmenin Dışında Kalan Malvarlığı 378
2.4.3.3. Bölünme Raporu 379
2.4.3.4. Bölünme Kararı 379
2.4.3.5. Alacaklıların Korunması 380
2.4.4. Tescil ve Geçerlilik 380
3. Tür Değiştirme 381
3.1. Genel Hükümler 381
3.1.1. Şirket Payının ve Haklarının Korunması 382
3.1.2. Kuruluş ve Ara Bilanço 382
3.1.3. Tür Değiştirme Planı ve Raporu 382
3.1.4. İnceleme Hakkı 382
3.1.5. Tür Değiştirme Kararı ve Tescil 382
3.2. Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirmeye İlişkin Ortak Hükümler 383
Onüçüncü Bölüm
KOOPERATİFLERİN DAĞILMASI VE TASFİYE
1. Dağılma Sebepleri 385
1.1. Anasözleşme Gereğince Dağılma 385
1.2. Genel Kurul Kararı ile Dağılma 386
1.3. İflâsın Açılmasıyla Dağılma 386
1.4. Kanunlarda Öngörülen Diğer Hallerde, İlgili Bakanlığın Mahkemeden Alacağı Karar Üzerine Dağılma 386
1.5. Diğer Bir Kooperatifle Birleşmesi Ya Da Devralınması Suretiyle Dağılma 387
1.6. Üç Yıl Olağan Genel Kurul Toplantısını Yapmaması Hâlinde Dağılma 388
1.7. Amacına Ulaşma Olanağının Bulunmadığının İlgili Bakanlıkça Saptanması Hâlinde Mahkemeden Alacağı Kararla Dağılma 389
1.8. Birleşme Suretiyle Dağılma 389
1.9. Bir Kamu Tüzel Kişiliği Tarafından Devralınmak Suretiyle Dağılma 391
1.10. Amacına Ulaşan Konut Yapı Kooperatiflerine İlişkin Özel Hüküm 392
1.11. Ferdi Mülkiyete Geçilmiş Yapı Kooperatiflerinde Site Yönetimi Oluşturulması 395
2. Tasfiye İşlemleri 397
2.1. İcra İflâs Kanunu Hükümlerine Göre Tasfiye 397
2.2. Kooperatifler Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Tasfiye 398
3. Tasfiye Memurunun Atanması, Ücreti, Görev ve Sorumlulukları 399
4. Tasfiyenin Temsile, Unvana ve Kooperatif Organlarına Etkisi 400
5. Tasfiye İşlemlerinin Yürütülmesi ve Sonuçlandırılması 402
6. Tasfiye Artığının Paylaştırılması 404
7. Kooperatif Unvanının Sicilden Silinmesi 405
8. Ek Tasfiye 405
9. Tasfiyeden Dönülmesi 406
10. Kooperatiflerin Acz Hali 408
10.1. Ödemeden Aciz Hâli ve Borca Batıklık 409
10.2. Kayıtlı Varlıkların Yarısının Karşılıksız Kalması 410
10.3. Acz Halinde İlgili Bakanlıkların Görevleri 411
Ondördüncü Bölüm
İLGİLİ BAKANLIKLARIN GÖREV VE YETKİLERİ
1. İlgili Bakanlıklar 415
2. İlgili Bakanlıkların Görev ve Yetkileri 417
2.1. Kooperatiflerin Kuruluş ve Organizasyonlarında Yol Göstermek ve Çalışmalarında Yardımcı Olmak 417
2.2. Kooperatif ve Üst Kuruluşlarını Teftiş Etmek, Denetlemek veya Denetlettirmek 418
2.3. Kooperatif ve Üst Kuruluşlarının Dağılmasını Gerektiren Sebepleri Mahkemeye Bildirmek 418
2.4. İlgili Kurum ve Kuruluşlar Nezdinde Teşebbüslerde Bulunmak ve Koordinatör Olarak Görev Yapmak 418
2.5. Düzenleyici Tasarruflarda Bulunmak 419
2.6. Örnek Anasözleşme Hazırlanması 419
3. Türk Ticaret Kanunu ve Ticaret Bakanlığına Kooperatifçilik Konusunda Verilen Yetkiler 420
Onbeşinci Bölüm
BAKANLIK TEMSİLCİLERİ
1. Bakanlık Temsilcisi 423
2. Temsilci Talebi 423
3. Bakanlık Temsilcisinin Görevlendirilmesi 424
4. Bakanlık Temsilcilerinin Genel Kurul Toplantılarında Usulen Dikkat Etmesi Gereken Hususlar 426
4.1. Bakanlık Temsilcilerinin Toplantıdan Önce Yapması Gereken İşlemler 429
4.2. Bakanlık Temsilcilerinin Toplantı Sırasında Dikkat Etmesi Gereken İşlemler 431
5. Bakanlık Temsilcisi Talebinde Başvuru Süresi ve Gerekli Belgeler 432
Onaltıncı Bölüm
KOOPERATİFİN HESAPLARI
1. Kooperatifler İçin Kâr ve Zarar Kavramları 435
2. Ortaklık İçi ve Ortaklık Dışı İşlem Farkı 436
3. Sermaye Paylarına Faiz Verilmesi 439
4. Ortak Dışı İşlemlerden Elde Edilen Hasılanın Dağıtımı 439
5. Menfi Neticelerin Ortadan Kaldırılması 440
6. Yedek Akçe Ayrımı 440
7. Ortaklar ve Personel İçin Yardım Fonları 441
8. Gelir Gider Farkından İlk Ayrılacak Fonlar 441
Onyedinci Bölüm
KOOPERATİFLERDE KULLANILACAK TİCARİ DEFTERLER
1. Muhasebe Usulü ve Defterler 443
2. Kooperatiflerde Tutulacak Defterler 444
2.1. Kooperatiflerdeki Belge Düzeni ile Tutulacak Muhasebe Defterlerinde Kayıt Düzeni 447
2.2. Kooperatifte Tutulan Defterlerin Muhafazası 448
2.3. Ticari Defterlerin Kaybolması (Zayii) 448
3. Defter Tutma Yükümlülüğü 448
4. Saklama Yükümlülüğü 449
5. Tutulacak Defterler ve Usul 449
6. Defterlerin Tutulması 450
7. Envanter Çıkarılması 451
8. Ticari Defterlerin ve Finansal Tabloların Düzenlenmesine İlişkin İlkeler 452
8.1. Açılış Bilançosu, Yılsonu Finansal Tabloları 452
8.2. Düzenlemeye İlişkin İlkeler 453
8.3. Dil ve Para Birimi 453
8.4. İmza 453
9. Bilançonun İçeriği 453
10. Saklama ve İbraz 453
10.1. Hukuki Uyuşmazlıklarda İbraz 454
10.2. Uyuşmazlıklarda Suret Alınması 454
11. Ticari Defterlerin İspat Gücü 456
11.1. Ticari Defterlerin Sahibi Lehine Delil Olması 456
11.2. Ticari Defterlerin Sahibi Aleyhine Delil Olması 459
Onsekizinci Bölüm
KOOPERATİFLERDE VERGİ UYGULAMASI
1. Kooperatiflerle İlgili Vergisel Kavramlar 461
1.1. Vergi Muafiyeti 461
1.2. Vergi İstisnası 461
1.3. Vergi Mükellefi 462
1.4. Verginin Konusu 462
1.5. Vergiyi Doğuran Olay 463
1.6. Verginin Sorumlusu 463
2. Kooperatifler Kanununda Kooperatiflere Tanınan Vergi Muafiyet ve İstisnaları 463
2.1. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Muafiyeti 464
2.2. Her Nevi Defterler ile Anasözleşmelerin Tasdikinde Harç ve Damga Vergisi Muafiyeti 465
2.3. Sahip Olunan Taşınmaz Mallardan Alınacak Vergilerdeki Muafiyet 466
2.4. Ortakların Temlik Edecekleri Taşınmazların Vergi ve Harç Muafiyeti 467
2.5. Çıkma İsteğinin Reddi Halinde, Noter Aracılığıyla Yapılacak Bildirimle İlgili Damga Vergisi, Harç ve Resim İstisnası 468
2.6. Taşınmaz Malların İrtifak Haklarının ve Taşınmaz Mükellefiyetinin Kooperatiflere Sermaye Olarak Konulması Halinde Vergilendirme 468
3. Kooperatiflerin Kurumlar Vergisinden Muaf Tutulması 468
3.1. Sermaye Üzerinden Kazanç Dağıtılmaması 471
3.2. Yönetim Kurulu Başkan ve Üyelerine Kazanç Üzerinden Hisse Verilmemesi 472
3.3. Yedek Akçelerin Ortaklara Dağıtılmaması 473
3.4. Sadece Ortaklarla İş Görülmesi 473
3.4.1. Üretim Kooperatiflerinde Ortak Dışı İşlemler 475
3.4.2. Kredi Kooperatiflerinde Ortak Dışı İşlemler 475
3.4.3. Yapı Kooperatiflerinde Ortak Dışı İşlemler 475
3.5. Yapı Kooperatiflerinin Kurumlar Vergisi Muafiyetinde Özel Şartlar 476
3.6. Kurumlar Vergisinden Muaf Olan Kooperatiflerde Ortak Dışı İşlemlerin Vergilendirilmesi 478
3.7. Kurumlar Vergisinden Muaf Kooperatiflerin Ayrı İktisadi İşletme Kurmaları ve Bunların Ayrı Defter Tutup Tutmayacakları 480
3.8. Kooperatiflerin Şarta Bağlı Muafiyetlerinin Kaybedilmesi veya Kazanılması 481
4. Kooperatiflerde Vergi İstisnası 482
4.1. Risturn İstisnası 484
4.1.1. Tüketim Kooperatiflerinde Risturn İstisnası 485
4.1.2. Risturn İstisnasından Faydalanabilmenin Şartları 485
4.1.3. Risturnun Hesaplanması 486
4.1.4. Kooperatiflerin Taşınmaz Mal Satışlarına İlişkin İstisna 486
4.2. Gider Vergileri Kanununda Tanınan İstisnalar 487
4.3. Damga Vergisi Kanununda Tanınan İstisnalar 488
4.4. Kooperatiflere Belediye Gelirleri Kanununda Tanınan İstisnalar 488
4.5. Kooperatiflere Emlak Vergisi Kanununda Tanınan İstisnalar 489
4.6. 2982 sayılı Konut İnşaatında ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde Yapılacak Yatırımlarda Vergi, Resim ve Harç İstisna ve Muaflıkları Tanınması Hakkında Kanunda Yer Alan İstisnalar 489
5. Kooperatiflerin Gelir Vergisi Karşısındaki Durumu 490
6. Gayrimenkul Kira Geliri Elde Eden Kooperatiflerin Vergi Tevkifatı Karşısındaki Durumları 492
7. Mevduat Faizi Elde Eden Kooperatiflerin Vergi Tevkifatı Karşısındaki Durumları 493
8. Kooperatiflerin Katma Değer Vergisinden İstisna Tutulması 493
9. Kooperatiflerin Vergi Kanunları ve Uygulamaları Karşısındaki Mağduriyetleri 495
Ondokuzuncu Bölüm
TEFTİŞ VE DENETLEME
1. Kooperatiflerin Teftiş ve Denetimi 501
2. Kooperatifler Kanunu Kapsamında Yapılan Denetim 501
2.1. Talimatlara Uyma Zorunluluğu 503
2.2. İlgili Bakanlıkça Yönetim Kurulu Üyelerinin Görevlerine Tedbiren Son Verilebilmesi 503
2.3. Kredi Veren Kurum ve Kuruluşların Denetimi 506
2.4. Denetim Elemanlarına Yardım Yükümlülüğü 507
3. Teftiş ve Denetleme ile Görevlendirme 507
4. Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Kooperatiflerin Denetimi 508
5. Ticaret Şirketlerinin Ticaret Bakanlığınca Denetimi 508
İkinci Kısım
İLGİLİ MEVZUAT
Birinci Bölüm
KANUNLAR
1. Kooperatifler Kanunu 515
2. Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu 545
3. Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun 557
İkinci Bölüm
GEREKÇELER
1. Kooperatifler Kanunu Tasarısı Gerekçesi 571
1.1. Millet Meclisi Geçici Komisyon Raporu 576
1.2. Değiştirilen Maddelerin Gerekçeleri 577
1.3. 1163 Sayılı Kooperatifler Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Ek ve Geçici Maddeler Eklenmesine Dair Kanun Tasarısı Genel Gerekçesi ve Madde Gerekçeleri 595
2. 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 1 ve 9’uncu Maddelerini Değiştiren 5146 sayılı Kanunun Gerekçesi 601
3. 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 48, 81, 90 ve Ek Maddelerini Değiştiren ve Bu Kanuna Geçici Madde Eklenmesi Hakkında 5983 sayılı Kanunun Gerekçesi 602
Üçüncü Bölüm
TÜZÜKLER
1. Kooperatif ve Üst Kuruluşların Genel Kurullarında Bulundurulacak Ticaret Bakanlığı Temsilcisinin Nitelik ve Görevleri Hakkında Tüzük 607
Dördüncü Bölüm
YÖNETMELİKLER
1. Kooperatifçilik Proje Destek Yönetmeliği 615
Beşinci Bölüm
TEBLİĞLER
1. Kooperatifler ve Üst Kuruluşları Yönetim Kurulu Üyelerinin Genel Kurul Toplantılarına Sunacakları Yönetim Kurulu Yıllık Çalışma Raporunun Usul ve Esaslarına İlişkin Tebliğ 629
2. Kooperatifler ve Üst Kuruluşları Denetim Kurulu Üyelerinin Genel Kurul Toplantılarına Sunacakları Denetim Kurulu Raporunun Usul ve Esaslarına İlişkin Tebliğ 638
3. 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanununun Kooperatiflerde Uygulanmasına Dair Tebliğ 649
4. Kooperatifler ve Üst Kuruluşlarının Genel Kurul Toplantılarına Bakanlık Temsilcisi Görevlendirilmesi İşlemlerinde Uyulması Gerekli Usul ve Esaslara İlişkin Tebliğ 650
5. Kooperatifler ve Üst Kuruluşlarının Yönetim Kurulu Üyeleri ve Denetçileri ile Bunların Eş ve Hısımlarının Bağdaşmayan Görevlerine İlişkin Tebliğ 652
6. Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ 657
7. Bağımsız Denetime Tabi Olacak Tarım Satış Kooperatif Birliklerinin Belirlenmesine Dair Tebliğ 667
8. Kooperatif ve Üst Kuruluşlarının Olağan Genel Kurul Toplantılarının Birleştirilerek Yapılması Hakkında Tebliğ 673
9. Kooperatiflerin Kuruluş ve Anasözleşme Değişiklik İşlemleri ile Kurucu Ortak Sayıları ve Çalışma Bölgelerinin Belirlenmesi Hakkında Tebliğ 676
Altıncı Bölüm
GENELGELER
1. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Uyarınca Ticari Defterlere İlişkin Suç ve Kabahatler 683
2. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunundaki Bazı Hükümlerin Uygulanması hk. 695
3. Esnaf Kefalet ve Küçük Sanat Kooperatif İpotekleri hk. 701
4. Kat İrtifakı ve Kat Mülkiyeti hk. 703
Yedinci Bölüm
ÖRNEK ANASÖZLEŞMELER
1. Konut Yapı Kooperatifi Örnek Anasözleşmesi 709
2. Karayolu Yük Taşıma Kooperatifi Anasözleşmesi 734
3. Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Örnek Anasözleşmesi 765
Üçüncü Kısım
YAZIŞMA ÖRNEKLERİ
1. Genel Kurul Toplantısı İçin Alınacak Yönetim Kurulu Kararı 799
2. Ortaklar Cetveli Örneği 800
3. Bakanlık Temsilcisinin Katılması Halinde Örnek Genel Kurul Toplantı Tutanağı Örneği 801
4. Bakanlık Temsilcisinin Katılmaması Halinde Genel Kurul Toplantı Tutanağı Örneği 802
5. Çağrıya İlişkin Usullerin Uygulanmadığı Ancak Kooperatifler Kanununun 47. Maddesine Uygun Olarak Yapılan Genel Kurul Toplantı Tutanağı Örneği 804
6. Kooperatiflerin Bakanlık Temsilcisi Taleplerine İlişkin İl Müdürlüklerine Vermeleri Gereken Yazı Örneği 805
7. Kooperatif Ortaklığı Başvurusu Dilekçesi (Örnek 1) 806
8. Kooperatif Ortaklığı Başvurusu Dilekçesi (Örnek 2) 807
9. Elektronik Tebligat Talep Bildirim Formu Örneği (Tüzel Kişi Ortaklar İçin) 808
10. Elektronik Tebligat Talep Bildirim Formu Örneği (Gerçek Kişi Ortaklar İçin) 810
11. Kooperatif Anasözleşme Değişiklik Formu 812
12. Kooperatifler Kanununun 84. Maddesine Göre İki Kooperatif Arasında Düzenlenecek Olan Birleşme Sözleşmesi Örneği 813
13. Anasözleşme Değişikliği İçin Alınacak Gerekçeli Yönetim Kurulu Kararı Örneği 815
14. Kooperatif Kuruluşu ve Anasözleşme Değişikliği Sırasında Gerekli Belgeler 816
15. Ortaklığa Kabule İlişkin Yönetim Kurulu Kararı Örneği 817
16. Ortaklığa Kabul Edilenlere Gönderilecek Yazı Örneği 818
17. Ortaklıktan Çıkma (İstifa) Dilekçesi Örneği 819
18. Çıkma İsteğinin Kabulden Kaçınılması Halinde Noter Aracılığıyla Gönderilecek Çıkma İsteğine İlişkin İhtarname Örneği 820
19. Ölen Ortağın Mirasçılarının Kooperatifte Ortak Olarak Kalmak İstemeleri Halinde Verilecek Dilekçe Örneği 821
20. Ortaklığın Devredilmesine İlişkin Bireysel Dilekçe Örneği 822
21. Ortaklığın Devralınmasına İlişkin Bireysel Dilekçe Örneği 823
22. Ortaklığın Devrine İlişkin Müşterek Dilekçe Örneği 824
23. Parasal Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesinden Dolayı Ortaklıktan Çıkarmaya İlişkin Yönetim Kurulunca Alınacak Birinci İhtarname Öncesi Karar Örneği 825
24. Parasal Yükümlüklerin Yerine Getirilmemesinden Dolayı Ortaklıktan Çıkarılmaya İlişkin Yönetim Kurulunca Gönderilecek Birinci İhtarname Örneği 826
25. Parasal Yükümlüklerin Yerine Getirilmemesinden Dolayı Ortaklıktan Çıkarılmaya İlişkin Yönetim Kurulunca Gönderilecek İkinci İhtarname Örneği 827
26. Ortaklıktan Çıkarılma İhbarnamesine İlişkin Yönetim Kurulu Kararı Örneği 828
27. Çıkarılma Kararının Ortağa Tebliğine İlişkin Yazı Örneği 829
28. Ortaklıktan Çıkarılma Kararına Karşı Genel Kurula İtiraz Dilekçesi Örneği 830
29. Ortaklıktan Çıkarılma Kararına Karşı Dava Dilekçesi Örneği 831
30. Çıkan ve Çıkarılan Ortaklardan Alınacak İbraname Örneği 832
31. Genel Kurulun Toplantıya Çağrılması İçin Yönetim Kuruluna Verilecek Dilekçe Örneği (KK m.44) 833
32. Genel Kurulun Toplantıya Çağrılması İçin Bakanlığa Verilecek Dilekçe Örneği (KK m.44) 834
33. Genel Kurulun Toplantıya Çağrılması İçin Mahkemeye Verilecek Dilekçe Örneği (KK m.44) 835
34. Genel Kurul Toplantısına Çağrı ve Gündem Örneği 837
35. Kooperatif Genel Kurullarına Katılacak Temsilci Belgesi Örneği 838
36. Yapılacak Genel Kurul Toplantıları İçin İl Müdürlüklerine Verilecek Dilekçe Örneği 839
37. Hazirun (Toplantıya Katılanlar) Cetveli Örneği 840
38. Taahhütlü Mektup Listesi Örneği 841
39. Tahmini Bütçe Örneği 842
40. Genel Kurulda Alınan Kararların İptal Edilmesi Talebini İçeren Dava Dilekçesi Örneği 843
41. Gündem Maddelerinin Görüşülmesine Geçilmeden Önce Ortakların En Az Onda Birinin Talebi Üzerine Gündeme Eklenmesi İstenilen Hususlara İlişkin Önerge Örneği 844
42. Ortakların Genel Kurul Toplantısından En Az 20 Gün Önce Gündeme Konulmasını İstedikleri Hususlara İlişkin Tebligat Örneği 845
43. Bakanlık Temsilcisi Ücreti İadesi Yazısı Örneği 846
44. Görev Bölüşümü ve Kooperatifin Temsil ve İlzamı İçin Alınacak Yönetim Kurulu Kararı Örneği 847
45. Düzenleme Şeklinde Satış Vaadi Sözleşmesi Örneği, 849
46. Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi Örneği 850
47. Unvanın Silinmesi İçin Ticaret Siciline Verilecek Dilekçe Örneği 853
48. Tasfiye Artığının Dağıtım İlanı Örneği 854
49. Tasfiye Halindeki Kooperatifin Yapacağı Son Genel Kurul Toplantısına İlişkin Tutanak Örneği 855
50. Dağılmaya Mahkemece Karar Verilmesi Halinde Ticaret Sicili Müdürlüğüne Verilecek Dilekçe Örneği 857
51. Hısımlar Tablosu 858
Yararlanılan Kaynaklar 859
Kavram İndeksi 863
Yazarlar Hakkında 878