%3
Kooperatifler İçin Vergi ve Muhasebe Rehberi
Basım Tarihi
2024-05
Sayfa Sayısı
554
Kapak Türü
Karton
Kağıt Türü
1.Hamur
Basım Yeri
Ankara
Stok Kodu
9789750293054
Boyut
16x24
Baskı
1
Çağdaş ASLAN
Burak ÇELİK
Yusuf ÜSTÜN
İÇİNDEKİLER
Sunuş
5
Önsöz
7
Kısaltmalar Listesi
21
Birinci Kısım
KOOPERATİFÇİLİK
Birinci Bölüm
KOOPERATİFÇİLİĞE GENEL BAKIŞ
1. Kooperatifin Tarifi
25
2. Kooperatiflerin Gruplandırılması
27
3. Kooperatifleri Diğer Ticaret Şirketlerinden Ayırt Eden Özellikler
29
4. Kooperatiflerin Sermaye Şirketlerinden Farkı
30
5. Kooperatifler Dernek Değildir
31
6. Kooperatiflerin Diğer Ticaret Şirketlerine Göre Avantajları
33
7. Kooperatiflerin Ekonomiye Olan Katkıları ve Ekonomik Sektörlerde Kooperatiflerin Rolü
34
8. Hukuki Altyapı
36
8.1. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu
36
8.2. 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu
36
8.3. 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun
37
9. Kooperatiflerden Sorumlu Bakanlıklar
37
10. Kooperatif Türlerine İlişkin Bilgiler
39
İkinci Bölüm
KOOPERATİF HESAPLARI
1. Ortaklık İçi ve Ortaklık Dışı İşlem Kavramı
43
2. Kooperatif Hesapları
45
3. Kooperatifler İçin Kâr ve Zarar Kavramları
46
4. Sermaye Paylarına Faiz Verilmesi
48
5. Ortaklık Dışı İşlemlerden Elde Edilen Hasılanın Dağıtımı
49
6. Ortaklık İçi ve Ortaklık Dışı İşlem Farkı
50
7. Menfi Neticelerin Ortadan Kaldırılması
52
7.1. Olumlu Gelir Gider Farkından Pay Alma Hakkı
53
7.2. Ortaklık Dışı İşlemlerden Elde Edilen Hasılanın Ortaklara Dağıtımı veya Özel Fonda Toplanması
54
7.3. Ek Ödeme
55
8. Yedek Akçe Ayrımı
56
9. Ortaklar ve Personel İçin Yardım Fonları
58
10. Gelir Gider Farkından İlk Ayrılacak Fonlar
59
11. Yedek Akçelerin ve Fonların Kullanış Şekil ve Şartları
59
12. Gelir Gider Farkı Bölüşümünün Örneklendirilmesi
60
İkinci Kısım
VERGİ UYGULAMALARI
Birinci Bölüm
KOOPERATİFLER KANUNUNA GÖRE VERGİLENDİRME
1. Muafiyet ve İstisna Kavramları
65
2. Kooperatifler Kanununda Kooperatiflere Tanınan Vergi Muafiyetleri
67
2.1. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Muafiyeti
67
2.2. Her Nevi Defterler ile Anasözleşmelerin Tasdikinde Harç ve Damga Vergisi Muafiyeti
69
2.3. Sahip Olunan Taşınmaz Mallardan Alınacak Vergilerdeki Muafiyet
69
2.4. Ortakların Temlik Edecekleri Taşınmazların Vergi ve Harç Muafiyeti
71
2.5. Çıkma İsteğinin Reddi Halinde, Noter Aracılığıyla Yapılacak Bildirimle İlgili Damga Vergisi, Harç ve Resim İstisnası
72
2.6. Taşınmaz Malların İrtifak Haklarının ve Taşınmaz Mükellefiyetinin Kooperatiflere Sermaye Olarak Konulması Halinde Vergilendirme
72
3. Kooperatifler Kanununa Göre Kooperatiflerin Vergilendirilmesinde Dikkat Edilecek Yönler
72
3.1. Kârdan (Olumlu Gelir–Gider Farkından) Yapılacak Zorunlu Kesintiler
73
3.1.1. Yedek Akçeler
73
3.1.2. Üst Birlik (Kuruluş) Fonu
73
3.2. Kârdan Yapılacak İsteğe Bağlı Kesintiler
74
3.2.1. Risturn
74
3.2.2. Ortak ve Personele Yardım Fonu
74
3.2.3. Yatırım ve Geliştirme Fonu
74
İkinci Bölüm
VERGİ MEVZUATINA GÖRE
KOOPERATİFLERİN VERGİLENDİRİLMESİ
1. Genel Açıklama
77
2. Kooperatiflerle İlgili Vergisel Kavramlar
77
2.1. Vergi Mükellefi
77
2.2. Verginin Konusu
78
2.3. Vergiyi Doğuran Olay
79
2.4. Verginin Sorumlusu
80
2.5. Vergi Muafiyeti
80
2.5.1. Kurumlar Vergisi Kanununda Kooperatiflere Tanınan Vergi Muafiyetleri
80
2.5.1.1. Sermaye Üzerinden Kazanç Dağıtılmaması
83
2.5.1.2. Yönetim Kurulu Başkan ve Üyelerine Kazanç Üzerinden Hisse Verilmemesi
84
2.5.1.3. Yedek Akçelerin Ortaklara Dağıtılmaması
84
2.5.1.4. Sadece Ortaklarla İş Görülmesi
85
i. İlgili Özelgeler
87
2.5.1.4.1. Üretim Kooperatiflerinde Ortak Dışı İşlemler
88
ii. İlgili Özelgeler
89
2.5.1.4.2. Kredi Kooperatiflerinde Ortak Dışı İşlemler
91
iii. İlgili Özelgeler
91
2.5.1.4.3. Yapı Kooperatiflerinde Ortak Dışı İşlemler
92
iv. İlgili Özelgeler
93
2.5.1.5. Yapı Kooperatiflerinin Kurumlar Vergisi Muafiyetinde Özel Şartlar
98
2.5.2. Kurumlar Vergisinden Muaf Olan Kooperatiflerde Ortak Dışı İşlemlerin Vergilendirilmesi
99
2.5.2.1. Kurumlar Vergisinden Muaf Kooperatiflerin Ayrı İktisadi İşletme Kurmaları ve Bunların Ayrı Defter Tutup Tutmayacakları
101
v. İlgili Özelgeler
103
2.5.3. Kooperatiflerin Şarta Bağlı Muafiyetlerinin Kaybedilmesi veya Kazanılması
107
2.6. Vergi İstisnası
108
2.6.1. Risturn İstisnası
110
2.6.1.1. Tüketim Kooperatiflerinde Risturn İstisnası
110
2.6.1.2. Risturn İstisnasından Faydalanabilmenin Şartları
111
2.6.1.3. Risturnun Hesaplanması
111
2.6.1.4. Kooperatiflerin Taşınmaz Mal Satışlarına İlişkin İstisna
112
2.6.1.5. Kooperatiflerin Yurtiçi İştirak Kazancına İlişkin İstisna
114
vi. İlgili Özelgeler
114
2.6.2. Kooperatiflere Gider Vergileri Kanununda Tanınan İstisnalar
117
2.6.3. Kooperatiflere Damga Vergisi Kanununda Tanınan İstisnalar
117
2.6.4. Kooperatiflere Belediye Gelirleri Kanununda Tanınan İstisnalar
120
2.6.5. Kooperatiflere Emlak Vergisi Kanununda Tanınan İstisnalar
121
2.6.6. 2982 sayılı Konut İnşaatında ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde Yapılacak Yatırımlarda Vergi, Resim ve Harç İstisna ve Muaflıkları Tanınması Hakkında Kanunda Yer Alan İstisnalar
121
2.7. Kamu Alacaklarının Tahsili Yönünden Kooperatif Yöneticilerinin Sorumluluğu
122
2.8. Kooperatiflerin Vergi Kesintisi Yapma Zorunluluğu
126
2.8.1. Gelir Vergisi Kesintisi
126
vii. İlgili Özelgeler
128
2.8.2. Kurumlar Vergisi Kesintisi
129
viii. İlgili Özelgeler
129
2.8.3. Katma Değer Vergisi Kesintisi
131
2.8.4. Gayrimenkul Kira Geliri Elde Eden Kooperatiflerin Vergi Tevkifatı Karşısındaki Durumları
133
2.8.4.1. Kooperatif Taşınmazlarının Tevkifat Yapmakla Sorumlu Bulunan Kişilere Kiraya Verilmesi Halinde Vergilendirme
135
2.8.4.2. Kooperatif Taşınmazlarının Tevkifat Yapmakla Sorumlu Bulunmayan Kişilere Kiraya Verilmesi Halinde Vergilendirme
136
ix. İlgili Özelgeler
136
2.8.5. Mevduat Faizi Elde Eden Kooperatiflerin Vergi Tevkifatı Karşısındaki Durumları
137
x. İlgili Özelgeler
138
2.9. Katma Değer Vergisi Kanunu Açısından Kooperatifler
139
2.9.1. Kooperatiflerin Katma Değer Vergisinden İstisna Tutulması
140
xi. İlgili Özelgeler
144
2.9.2. Katma Değer Vergisinde Matrah ve Matraha Dahil Olan ve Olmayan Unsurlar
146
xii. İlgili Özelgeler
147
2.9.3. Vergi İndirimi ve Ödenecek Katma Değer Vergisi
149
2.9.4. Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerde KDV İndirimi
150
2.9.5. Düzeltilecek Katma Değer Vergisi
152
2.10. Kooperatiflerde Vergi Levhası
152
2.11. Kooperatiflerin Vergi Numarası Alması ve Kullanması
153
3. Yapı Kooperatiflerinde Vergilendirme
153
xiii. İlgili Özelgeler
153
3.1. Malzeme Satın Alırken KDV Ödenmesi ve KDV’nin Mahsubu
154
xiv. İlgili Özelgeler
156
3.2. İnşaat Taahhüt İşlerinde KDV İstisnası ve Şartı
156
3.2.1. İnşaat Taahhüt İşleri İstisnasının Koşulları
157
xv. İlgili Özelgeler
159
3.3. Yapı Kooperatiflerinin Arsa (Kat) Karşılığı İnşaat İşlerinde KDV Uygulaması
160
xvi. İlgili Özelgeler
161
3.4. Yapı Kooperatiflerine Konut ve İşyeri Karşılığı Arsa Temin Edilmesi Halinde Vergilendirme
161
xvii. İlgili Özelgeler
162
3.5. Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatiflerinde Arsa ve İşyeri Teslimlerinde KDV İstisnası
165
3.6. Yapı Kooperatiflerince Müteahhitlere Ödenen Hakediş Bedelleri Üzerinden Gelir Vergisi Tevkifatı Yapılması
171
xviii. İlgili Özelgeler
172
3.7. Yapı Kooperatiflerinde Ortakları İçin Sosyal, Kültürel, Ekonomik ve Turizm Amaçlı Tesislerin Kurulup İşletilmesi Halinde Kurumlar Vergisi Uygulaması
174
3.8. Ortak Kullanım Alanları Genel Giderlerinin Yapı Kooperatiflerince Karşılanması Halinde Kurumlar Vergisi Uygulaması
175
4. Eğitim Kooperatiflerinde Vergilendirme
175
xix. İlgili Özelgeler
178
5. Kadın Kooperatiflerinin Vergilendirilmesi ve Desteklenmesi
179
6. Kooperatiflerin Vergi Kanunları ve Uygulamaları Karşısındaki Mağduriyetleri
183
Üçüncü Bölüm
KOOPERATİF ORTAKLARININ VERGİSEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ
1. Kooperatif Ortaklarınca Elde Edilen Risturnların Durumu
189
xx. İlgili Özelgeler
190
2. Kooperatif Hisse Devirlerinde ve Ortağın Ölümü Halinde Mirasçıların Payına Düşen Kooperatif Hissesinin Vergilendirilmesi
198
xxi. İlgili Özelgeler
200
3. Ortağın Kooperatiften Edinmiş Olduğu Gayrimenkulü Satması Halinde Vergileme
203
xxii. İlgili Özelgeler
204
Dördüncü Bölüm
KOOPERATİFLERDE TASFİYE VE BİRLEŞME HALİNDE VERGİLENDİRME
1. Tasfiye Memurlarının Vergisel Sorumlulukları
209
1.1. Vergi Usul Kanununda Öngörülen Sorumluluk
209
1.2. Kurumlar Vergisi Kanununda Öngörülen Sorumluluk
209
1.3. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Uyarınca Tasfiye Memurlarının Sorumlulukları
210
2. Tasfiye Döneminde Vergilendirme
210
xxiii. İlgili Özelgeler
212
2.1. Tasfiye Haline Giren Kooperatiflerin Taşınmaz Mallarının Ortak Olmayanlara Satılması
212
2.2. Tasfiye Kârının Tespiti ve Beyanı
213
xxiv. İlgili Özelgeler
215
2.3. Tasfiyenin Zararla Kapanması Halinde Vergi Düzeltmesi
216
2.4. Tasfiyeden Herhangi Bir Aşamada Vazgeçilmesi Durumunda Vergilendirme
217
2.5. Tasfiyede Zamanaşımı
217
2.6. Tasfiye Halinde KDV Uygulaması
217
xxv. İlgili Özelgeler
218
2.7. Tasfiye İşlemlerinin İncelenmesi
219
3. Kooperatiflerde Birleşme Halinde Vergilendirme
219
3.1. Kooperatifler Kanununa Göre Kooperatiflerin Birleşmesi
219
3.2. Kurumlar Vergisi Kanununa Göre Kooperatiflerin Birleşmesi
222
xxvi. İlgili Özelgeler
225
3.2.1. Devir Halinde Yenileme Fonu Uygulaması
226
3.2.2. Devir Halinde Amortisman Uygulaması
226
3.2.3. Devir Halinde Zarar Mahsubu
226
3.3. Katma Değer Vergisi Kanununa Göre Kooperatiflerin Devir İşlemleri
227
Üçüncü Kısım
KOOPERATİFLERDE MUHASEBE
Birinci Bölüm
KOOPERATİFLERDE MUHASEBE
1. Kooperatiflerde Muhasebenin Amacı ve Yararları
231
2. Muhasebe İşlemlerinin Akışı
232
3. Kooperatiflerde Kayıt Düzeni
235
4. Kooperatiflerde Hesap Planı
236
4.1. Tekdüzen Hesap Planı
237
4.1.1. Yılsonu Finansal Tablolarında Düzenlemeye İlişkin İlkeler ve Açılış Bilançosu
250
4.1.2. Şekil Kurallarına Uyulma Zorunluluğu
252
4.1.3. İmza
253
5. Mizanların Düzenlenmesi
254
6. Kooperatiflerin Ticari Defter Tutma Mükellefiyeti
257
6.1. Kooperatif Defterlerinde Belgeye Dayalı Kayıt Düzeni
260
6.2. Ticari Defterleri Saklama Yükümlülüğü
262
6.3. Ticari Defterlerin Zayii/Kaybolması
263
6.4. Ticari Defterlerin İbrazı
263
6.5. Ticari Defterlerin İspat Gücü
264
6.5.1. Ticari Defterlerin Sahibi Lehine Delil Olması
266
6.5.2. Ticari Defterlerin Sahibi Aleyhine Delil Olması
268
7. Envanter Çıkarılması
269
8. Kooperatiflerde Defter Tutmamanın Cezai Yaptırımı
271
Örnek İşlem 1: Kuruluşta sermayenin taahhüt edilmesi
275
9. Olumsuz Gelir–Gider Farkının Kapatılması
276
İkinci Bölüm
KOOPERATİF İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
1. Kooperatiflerde Muhasebenin Gereği
279
2. Kooperatiflerde Kuruluş Kayıtları
281
2.1. Kuruluş İşlemlerinin ve Sermaye Taahhüdünün Muhasebeleştirilmesi
281
Örnek İşlem 2: Kuruluşta sermayenin taahhüt edilmesi
282
Örnek İşlem 3: Sermayenin peşin kısmının ödenmesi
282
Örnek İşlem 4: Kuruluş giderlerinin karşılanması
283
Örnek İşlem 5: Sermaye taahhütlerinin tamamlanması
284
2.2. Sermaye Taahhüdünün 1/4’ünün Bloke Edilmesi
284
Örnek İşlem 6: Sermaye taahhüdünün bloke edilmesi
284
Örnek İşlem 7: Bloke sermayenin serbest bırakılması
285
Örnek İşlem 8: Bloke sermayenin başka hesaba aktarılması
285
2.3. Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri
285
Örnek İşlem 9: Kuruluş masraflarının ödenmesi
286
2.3.1. Kuruluş ve Örgütlenme Giderlerinin İlgili Gider Hesaplarına Aktarılması
286
Örnek İşlem 10: Kuruluş masraflarının intikal ettirilmesi
287
2.3.2. Kuruluş ve Örgütlenme Giderlerinin Aktifleştirilerek İtfa Edilmesi
287
Örnek İşlem 11: Kuruluş masraflarının 5 yılda itfası
287
2.4. Ortakların Taahhüt ve Ödemelerinin Muhasebeleştirilmesi
288
Örnek İşlem 12: Arsa ve inşaat ödemelerinin muhasebeleştirilmesi
293
Örnek İşlem 13: Genel gider katılım payının muhasebeleştirilmesi
297
Örnek İşlem 14: Cari dönem kayıtlarının ayrıntılı takip edilmesi gerektiğinde genel gider katılım payının muhasebeleştirilmesi
298
Örnek İşlem 15: Cari dönem kayıtlarının ayrıntılı takip edilmesi gerektiğinde genel gider katılım payının muhasebeleştirilmesi
299
2.5. Kooperatife Yeni Ortak Alınması
301
Örnek İşlem 16: Yeni giren ortağın sermaye kaydı
303
Örnek İşlem 17: Kooperatife sonradan giren ortaktan fark alınması
303
2.6. Ödenen veya Tahakkuk Eden Gecikme Zamları
304
Örnek İşlem 18: Gecikme cezası tahakkuku (1)
305
Örnek İşlem 19: Gecikme cezası tahakkuku (2)
305
2.7. Ortaklık Sermayesinin Ayni Varlık Olarak Alınması
308
Örnek İşlem 20: Ayni sermayeyle ortak olunması
308
Örnek İşlem 21: Ortaklık payı taahhüdünden daha kıymetli ayni varlığın sermaye olarak getirilmesi
308
2.8. Ortakların Sermayelerini (Paylarını) Artırmaları
310
Örnek İşlem 22: İlave sermaye taahhüt edilmesi
310
Örnek İşlem 23: Ortaklık payının değerinin artırılmasından sonra yeni pay değerine göre sermaye artırılması
311
2.9. Yabancı Parayla Yapılan Ödemelerin Muhasebeleştirilmesi
311
Örnek İşlem 24: Ortak aidatlarının dövizle yatırılması
313
2.10. Ortakların Kooperatiften Ayrılması
315
Örnek İşlem 25: Borcu Olmayan Ortağın Ayrılışı
316
Örnek İşlem 26: Borcundan dolayı ihraç edilen ortağa yapılan ödemeler
317
Örnek İşlem 27: Çıkan ortağın sermaye payı ve diğer ödemelerinin iadesinin sonraya bırakılması
318
Örnek İşlem 28: İstifa eden ve aynı zamanda borcu olan ortağa yapılan ödemeler
318
Örnek İşlem 29: Ortaklık devir işlemlerinin muhasebeleştirilmesi
319
Örnek İşlem 30: Ortaklık payının devralınması karşılığında kooperatife yapılan bağış
319
2.11. Ayrılan Ortakların Alacaklarında Zamanaşımı
321
Örnek İşlem 31: Ölen ortağın alacaklarının zamanaşımına uğraması
321
Örnek İşlem 32: Ayrılan ortağın alacaklarında zamanaşımı
321
2.12. Kooperatif Personeli, Yönetim ve Denetim Kurulu Üyelerinin Ücretleri ile Huzur Hakları
322
2.12.1. Kooperatif Personeli ile Yönetim ve Denetim Kurulu Üyelerinin Ücretleri ile Vergi, Prim Gibi Kesintilerin Muhasebeleştirilmesi
323
Örnek İşlem 33: Personele verilen aylık ücretin tahakkuku
324
Örnek İşlem 34: Personele verilen aylık ücretin muhasebeleştirilmesi
325
Örnek İşlem 35: Yönetim kurulu üyelerine verilen aylık ücretin muhasebeleştirilmesi
326
2.13. Kiralama İşlemleri
328
2.13.1. Kira Giderleri
328
Örnek İşlem 36: Kooperatif tarafından binek oto kiralaması
329
Örnek İşlem 37: Bir KDV mükellefinden kiralama işlemi yapılması
330
Örnek İşlem 38: KDV mükellefi olmayan birisinden kiralama işlemi yapılması
330
2.13.2. Kira Gelirleri
331
Örnek İşlem 39: Kooperatifin taşınmazını kiraya vermesi
331
3. Kooperatif Üst Birliklerine (Kuruluşlarına) Özgü İşlemler
332
3.1. Kooperatifin Üst Birliğe Üye Olması
332
Örnek İşlem 40: Kooperatifin üst birliğe üye olması
332
4. Çeşitli Kooperatiflere İlişkin Özellikli Muhasebe Kayıtları
333
4.1. Tüketim Kooperatifleri
333
Örnek İşlem 41: Ortaklara mal satışı
334
Örnek İşlem 42: Ortağa yapılan mal satışının iadesi
334
Örnek İşlem 43: Anlaşmalı kart kullandırılması
334
4.2. Tarım Kredi Kooperatifleri
335
4.2.1. Ortaklara Mal Satışı
336
Örnek İşlem 44: Tarım kredi kooperatifinde ortağa mal satışı
336
4.2.2. Nakdi Kredi Kullandırılması
336
Örnek İşlem 45: Nakdi kredi kullandırılması
337
Örnek İşlem 46: Nakdi olarak kullandırılan kredinin ödenmemesi
337
4.2.3. Ortaklardan Mal Alışı
338
Örnek İşlem 47: Ortağın ürününün satın alınması
338
Örnek İşlem 48: Tarım kredi kooperatifinde dönem kârından risturn dışında kalan kısmın merkez birliği emrine gönderilmesi
339
4.3. Yapı Kooperatifleri
340
4.3.1. Ortak Aidatlarının Muhasebeleştirilmesi
341
Örnek İşlem 49: Yapı kooperatiflerinde ortağın aidat ödemesi
342
4.3.2. Arsa Alımının Muhasebeleştirilmesi
342
Örnek İşlem 50: Konut İnşaatları İçin Arsa Alımı (150–İlk Madde ve Malzeme Hesabı ile kayıt)
346
Örnek İşlem 51: Konut İnşaatları İçin Arsa Alımı (250–Arazi ve Arsalar Hesabı ile kayıt)
347
4.3.3. Konutların Yaptırılması ve Giderlerin Muhasebeleştirilmesi
348
4.3.3.1. İnşaatların Yaptırılmasında Emanet Yöntemi
349
Örnek İşlem 52: Emanet yönteminde malzeme alımı
351
Örnek İşlem 53: Alınan malzemelerin maliyet hesaplarına aktarılması
351
Örnek İşlem 54: İnşaatın emanet yöntemi ile yaptırılması halinde muhasebeleştirilme
352
4.3.3.2. İnşaatın İhale Usulü ile Yaptırılması Halinde Muhasebeleştirilme
353
Örnek İşlem 55: İnşaatın ihale yöntemiyle yaptırılması halinde muhasebeleştirilme
355
Örnek İşlem 56: İnşaatın ihale yöntemiyle yaptırılması halinde muhasebeleştirilme
356
4.3.4. Yapı Kooperatiflerinde Genel Üretim Giderleri
357
Örnek İşlem 57: Genel üretim giderlerinin inşaat maliyetlerine yansıtılması
358
Örnek İşlem 58: Müteahhide hakediş ödemeleri
358
4.3.5. Konutların/İşyerlerinin Yükleniciden Teslim Alınması
359
Örnek İşlem 59: Geçici kabul işleminin muhasebeleştirilmesi
360
Örnek İşlem 60: Kesin kabul işleminin muhasebeleştirilmesi
360
4.3.6. Şerefiye Paylarının Belirlenmesi
361
4.3.6.1. Şerefiye Paylarının İnşaat Bitiminde Belirlenmesi
362
Örnek İşlem 61: Şerefiye tespit tablosu hazırlanması ve muhasebeleştirilmesi
363
4.3.6.2. Şerefiye Paylarının Önceden Belirlenmesi
365
4.3.7. Geçici ve Kesin Maliyetlerin Belirlenmesi ve Muhasebeleştirilmesi
365
Örnek İşlem 62: Genel üretim giderlerinin dağıtım anahtarı kullanılarak ilgili hesaplara dağılımı
365
4.3.7.1. Geçici Maliyetler
369
Örnek İşlem 63: Geçici kabulün yapılıp konutların/işyerlerinin ortaklara teslim edilmesi durumunda yapılacak olan muhasebe kayıtları
369
4.3.7.2. Kesin Maliyetler
370
Örnek İşlem 64: Emanet yöntemi inşaat yapımında geçici ve kesin maliyetlerin muhasebeleştirilmesi
370
Örnek İşlem 65: Kesin maliyetlerin ve şerefiyenin muhasebeleştirilmesi
371
Örnek İşlem 66: Geçici maliyetlerin tespitinden sonra yapılan masrafların muhasebeleştirilmesi
372
Örnek İşlem 67: İhale yöntemiyle inşaat yapımında geçici ve kesin maliyetlerin muhasebeleştirilmesi
373
4.3.8. Konutların/İşyerlerinin Ortaklara Dağıtımı
375
Örnek İşlem 68: Konutların/işyerlerinin ortaklara maliyet bedeli üzerinden devri
376
Örnek İşlem 69: Ferdileşme işleminin muhasebeleştirilmesi
377
Örnek İşlem 70: Kesin maliyet bedeli üzerinden konutların ortaklara tahsisi ve mülkiyetlerin devri
378
Örnek İşlem 71: Kooperatif her bir ortağı adına kredi kullansaydı konutların tesliminin muhasebeleştirilmesi
379
4.4. Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri
380
4.4.1. ESKKK’ların Risk Kategorileri
380
4.4.2. ESKKK Kefaletiyle Kullandırılan Kredilerden Yapılan Kesintiler
382
4.4.3. ESKKK’lar Tarafından Kullanılan Hesap Planı
382
4.4.4. ESKKK’lar Tarafından Kullanılan Hesap Planındaki Bazı Hesapların İşleyişi
391
4.4.4.1. “102–Bankalar Hesabı”
391
4.4.4.2. “108–Diğer Hazır Değerler Hesabı”
392
4.4.4.3. “120–Alıcılar Hesabı”
393
4.4.4.4. “331–Ortaklara Borçlar Hesabı”
393
4.4.4.5. “369–Ödenecek Diğer Yükümlülükler Hesabı”
394
4.4.4.6. 500–Sermaye Hesabı
394
4.4.4.7. “549–Özel Fonlar Hesabı”
394
4.4.4.8. “642–Faiz Gelirleri Hesabı”
395
4.4.4.9. “910… – 911… Nazım Hesaplar”
395
4.4.5. ESKKK’larda Uygulanan Bazı Muhasebe Kayıtları
395
Örnek İşlem 72: ESKKK kefaletiyle kredi kullanılması
395
Örnek İşlem 73: ESKKK kefaletiyle kullanılan kredinin bir taksidinin tam olarak ödenmesi
396
Örnek İşlem 74: Vadesinde ödenmeyen kredi taksidinin bankadaki hesaplardan ödenmesi
397
Örnek İşlem 75: Kanuni takibe intikal eden kredi taksidinin ödenmesi
397
Örnek İşlem 76: Kredi taksidinin ödenmesinin kooperatife kredi kartı ile yapılması (1)
398
Örnek İşlem 77: Gecikmiş kredi taksidi ödemesinin kooperatife kredi kartı ile yapılması (2)
399
Örnek İşlem 78: Kooperatifin bankadaki hesabına faiz tahakkuk ettirilmesi ve tahsili
400
Örnek İşlem 79: Kooperatifin faiz gelirlerinin fonlara aktarılması
400
Örnek İşlem 80: Risk fonu hesabına tahakkuk ettirilen faizin üst birlik hesaplarına aktarılması
401
Örnek İşlem 81: Kooperatifin elde ettiği faiz gelirinden vergi kesintisi yapılması
401
4.5. Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifleri
402
4.5.1. Ortağın Kooperatiften Ayrı Bir Taşımacılık İşi Yapması Halinde Muhasebeleştirme
403
Örnek İşlem 82: Kooperatif adına taşımacılık işini yapan ortağın, düzenlemiş olduğu faturayı kooperatife yansıtması
403
4.5.2. Kooperatifin Taşıma İşi İhalesini Alması Halinde Muhasebeleştirme
404
Örnek İşlem 83: Kooperatifin, taşımacılık ihalesini aldığı firmaya fatura düzenlemesi
404
Örnek İşlem 84: Kooperatifin taşımacılık ihalesini aldığı firmanın düzenlenen fatura karşılığı kooperatife ödeme yapması ve kooperatif ortaklarına yansıtılması
404
4.5.3. Kooperatifin Ortaklarına Aidat Tahakkuk Ettirilmesi
405
Örnek İşlem 85: MTK ortağı ortaklardan alınan aidatların muhasebeleştirilmesi
405
Örnek İşlem 86: Aidat artışı
406
Örnek İşlem 87: Trafik kazasında hayatını kaybeden ortağın ailesine maddi yardım
406
4.6. Tarım Satış Kooperatifleri
407
Örnek İşlem 88: Tarım satış kooperatif ve birlikleri arasındaki para ve mal alış verişi
408
4.7. Sigorta Kooperatifleri
409
Örnek İşlem 89: Sigorta işlemleri
411
Örnek İşlem 90: Sigortacılık Faaliyeti Dışındaki işlemler
412
5. Kooperatiflerde Kâr ve Zararın Dağıtımı
413
5.1. Kooperatiflerde Gelir Gider Farkı Kavramı
413
5.2. Kooperatiflerde Kârın (Olumlu Gelir–Gider Farkının) Dağıtımı
414
5.3. Kurumlar Vergisi Muafiyetini Taşıyan Kooperatiflerde Kârın Dağıtımı
414
Örnek İşlem 91: Esnaf Muafiyeti Kapsamında Gerçekleştirilen Faaliyet
415
5.3.1. Dönemsonu Kârından Sadece Zorunlu Kesintilerin Ayrılması
417
Örnek İşlem 92: Ortaklarla yapılan işlemlerin risturn olarak dağıtılmasında hesaplama
417
5.3.2. Dönemsonu Kârından Zorunlu Kesintilerle Birlikte İsteğe Bağlı Kesintilerin de Ayrılması
418
Örnek İşlem 93: Dönemsonu Kârından Zorunlu Kesintilerle Birlikte İsteğe Bağlı Kesintilerin de Ayrılması
418
5.4. Kurumlar Vergisi Muafiyetini Kaybetmiş Kooperatiflerde Kârın Dağıtımı
419
Örnek İşlem 94: Ortaklık içi işlemlerden doğan risturn dağıtılması
420
5.5. Risturn’un Ortaklara Dağıtımı İşlemleri
422
Örnek İşlem 95: Risturn’un ortaklara dağıtımı
422
5.6. Kooperatiflerde Zararın (Olumsuz Gelir–Gider Farkının) Dağıtımı
423
Örnek İşlem 96: Yedek akçelerin zararı karşılamaya yeterli olması
423
Örnek İşlem 97: Yedek akçelerin zararı karşılamaya yeterli olmaması
424
Örnek İşlem 98: Ek ödemelerin ortaklardan tahsil edilmesi durumunda yapılacak kayıt
424
6. Kooperatiflerde Tasfiye İşlemleri
424
6.1. Tasfiye Sonrası Varlıkların Paylaştırılması
425
6.2. Tasfiye Sonu İşlemleri
425
Örnek İşlem 99: Tasfiye sonucunda elde edilen net karın ortaklara dağıtılması halinde yapılacak olan muhasebe kaydı
425
7. Kooperatiflerde Enflasyon Düzeltmesi
426
7.1. Enflasyon Muhasebesi Kayıtları
428
8. Konut Yapı Kooperatiflerine İlişkin Monografi Örneği
430
Örnek İşlem 100: Konut Yapı Kooperatiflerine İlişkin Kurgusal Bir Monografi
431
Dördüncü Kısım
İLGİLİ MEVZUAT
KOOPERATİFLER KANUNU
447
KOOPERATİF VE ÜST KURULUŞLARININ DENETİMİNE DAİR YÖNETMELİK
485
KOOPERATİF BİLGİ SİSTEMİ YÖNETMELİĞİ
509
TİCARİ DEFTERLERE İLİŞKİN TEBLİĞ
519
Kaynakça
531
Kavram Dizini
535
Yazarlar Hakkında
549
Yorumlar
Yorum yaz
Bu kitaba henüz yorum yapılmamış.
