İÇİNDEKİLER İçindekiler 5. baskıya Önsöz 5 1. Bölüm KRİMİNOLOJİ NEDİR? I. KRİMİNOLOJİ ÇALIŞMALARI 20 A. Biyolojik Yaklaşımlar 21 B. Psikolojik Yaklaşımlar 23 C. Sosyolojik Yaklaşımlar 29 D. Kriminolojide Araştırma Metodları 30 1. Araştırma Tipleri 30 a. Anketler 30 b. Deneyler 31 c. Gözlemsel Çalışmalar 31 d. Verilerle Yapılan Araştırmalar 31 e. Karşılaştırmalı ve Tarihsel Araştırma 32 f. Nedenselliğin Kriteri 32 E. Suç Oranlarının Belirlenmesi ve Suç Modeli 32 1. Suç Oranlarını Belirleme 33 a. Resmi Suç Oranları (UCR) 33 b. Bir Suç Nasıl Resmi Olur? 33 c. UCR Verilerinin Kritiği 34 d. Ulusal Suç Mağduriyet Anketi (NCVS) 35 e. NCVS Verilerini Değerlendirme 36 2. Kişisel Rapor Çalışmaları 37 a. Kişisel Rapor Çalışmalarının Tarihi 37 b. Kişisel Rapor Çalışmalarının Kritiği 37 3. Suç Modeli 38 a. Coğrafi Modeller 38 aa. Uluslararası Karşılaştırmalar 38 ab. Mevsim ve İklim Değişiklikleri 38 b. Suçun Sosyal Modelleri 39 ba. Cinsiyet ve Suç 39 bb. Kadınların Düşük Suç Oranlarını Açıklama 39 bc. Sınıf ve Suç 40 bd. Yaş ve Suç 41 be. Yaş– Suç İlişkisini Açıklama 41 bf. Kronik Suçlular 41 2. Bölüm ŞİDDET I. AİLE İÇİ ŞİDDET 48 A. Kadına Yönelik Şiddet 49 B. Çocuğa Yönelik Şiddet 53 C. Yaşlıya Yönelik Şiddet 55 D. Akranlar Arası Şiddet 58 E. Kardeşler Arası Şiddet 59 F. Flört Şiddeti 61 G. Engelli Şiddeti 63 H. LGBTİ (Lezbiyen, Gay Erkek, Biseksüel ve Transeksüel, İnterseksler) 64 I. Mültecilere Yönelik Şiddet 66 II. TİPLERİNE GÖRE ŞİDDET SINIFLAMASI 68 A. Fiziksel Şiddet 68 B. Cinsel Şiddet 70 C. Duygusal Şiddet 76 D. Ekonomik Şiddet 78 E. Siber Şiddet 79 3. Bölüm SUÇ I. HAREKETİN ŞEKLİNE GÖRE SUÇLAR 83 II. HAREKETİN SAYISINA GÖRE SUÇLAR 84 III. HAREKETİN SÜRESİNE GÖRE SUÇLAR 84 IV. HAREKETİN NETİCEYE BİTİŞİK OLUP OLMAMASINA GÖRE SUÇLAR 85 V. SONUCUN ZARAR MI TEHLİKE Mİ OLDUĞUNA GÖRE SUÇLAR 85 4. Bölüm SUÇLULAR I. CİNSEL ŞİDDET 97 II. ÇOCUKLARI HEDEF ALAN SALDIRGANLARI 103 III. YAŞLILARIN KATİLLERİ 109 IV. TAKİP ETME, İZLEME SUÇU 110 V. AİLE İÇİ ŞİDDET 111 VI. CİNAYET 114 5. Bölüm PROFİL ANALİZİ I. TECAVÜZ FAİLİNİN ÖZELLİKLERİNİN ÖNCEDEN TAHMİN EDİLMESİ 122 A. Saldırgan Tarafından Belirlenme veya Hüküm Giymeyi Önlemek İçin Alınan Tedbirler 122 B. Tecavüz Suçunu İşleyen Kişinin Önceden de Suç İşlediğini Gösteren Hareketler 122 C. Kurbanı Kontrol İçin Kullanılan Davranışlar 123 D. Kurbanla Teması Başlatma Yöntemi 123 E. Alkol Kullanımı 123 2. Tecavüzün Coğrafyası 125 F. Profil Çıkaranlar Arasındaki Farklılıklar 127 1. Uzmanı Tanıma ve Ölçme 128 2. Kültürler Arası Farklar 128 3. Teori Geliştirme 128 4. Bilgi Toplama 129 a. Duygu Yoğunluğu ve Hafıza 129 b. Görüşme Teknikleri 129 5. Hatırlama Nedenleri 130 a. Suç İşlemeyi Öğrenmek 131 b. Sonuç 132 6. Profil Çıkaranlar Bunu Nasıl Gerçekleştirirler? 133 a. Sonuçlar 133 7. Standart İnceleme Araçları ve Saldırgan Profili Çıkarma 134 8. Seri Suç İşleme İncelemeleri 134 a. Bilgisayar Desteği 135 b. Saldırgan Profili Çıkarma 135 c. Saldırgan Profili Çıkarmanın Kullanımı 136 G. Saldırgan Profili Çıkarma – Araştırma Yaklaşımı 138 1. Profil Çıkarma Birimi 138 2. Deneyimli Dedektifler ve Profil Çıkaranlar Farklı Şekilde Mi İşlem Yapar? 138 3. Saldırgan Profili Çıkarma Uygulamalarının Değerlendirilmesi 143 4. Profiller Etkili midir? 146 6. Bölüm VİKTİMOLOJİ I. ŞİDDET MAĞDURLARININ YAŞADIKLARI 147 A. Suçun Sonuçları 149 B. Mağdurlar İçin Hizmetler 150 II. CİNSEL SALDIRI 150 A. Mağdurun Cinsel Saldırıya Tepkisi 150 B. Cinsel Saldırı Tanımı 151 1. Erkek Tecavüzü 152 2. Yabancı Tecavüzü 153 3. Tanıdık Tecavüzü 153 4. Flört Tecavüzü 154 5. Evlilik Tecavüzü 154 C. Cinsel Saldırıyı Bildirme 154 1. Yaşlılar 155 2. Engelli İnsanlar 155 3. Homoseksüel Erkekler, Lezbiyenler, Biseksüeller ve Cinsiyet Değiştiren İnsanlar 156 4. Ev içi Şiddet Mağdurları 156 D. Cinsel Saldırının Sonuçları 156 III. EV İÇİ ŞİDDET 157 A. Ev içi Şiddetin Tanımı 157 B. Şiddete Tanık Olan Çocuklar 158 IV. TACİZ 159 V. YAŞLI KURBANLAR 160 A. Yaşlılara Karşı İşlenen Aile İçi Şiddetin Kötü Sonuçları 161 B. Yaşlılara Karşı İşlenen Aile İçi Şiddetin tipleri 162 VI. ÇOCUK MAĞDURLAR 164 A. Şiddete Maruz Kalma Biçimleri 165 B. Çocuğa Yönelik Şiddet Olgularında Ortaya Çıkan Etkiler 166 VII. MAĞDURİYET VE MAĞDURİYET ARAŞTIRMALARI 166 A. Mağdur Tanımı ve Mağduriyet Çalışmaları 167 1. Mağduriyet Çalışmaları Modeli 167 2. Kurban– Saldırgan İlişkisi 168 3. Suçun Özellikleri 169 4. Mağduriyeti Açıklamak 170 a. Yaşam Tarzı ve Rutin Etkinlikler Teorisi 170 b. Deviant (Sapmış) Yaşam Tarzı ve Mağduriyet 171 7. Bölüm CİNAYET I. CİNAYETLERİN SINIFLANDIRILMASI 178 A. Dürtü Bazında 179 B. Öfke Cinayetleri 179 C. Töre ve Namus cinayetleri 180 D. Kendini Savunma Amacıyla İşlenen Cinayetler 181 E. Kan Davası 181 F. Çoklu Öldürmeler 181 G. Suikastler 182 H. Çocuk Cinayetleri 182 I. Aile İçi Öldürmeler 183 J. Cinsel Amaçlı Cinayetler 183 K. Seri Cinayetler (Serial Murder) 187 1. Seri Katillerin Genel Özellikleri 190 2. Kurban Seçimi 191 3. Cinayet İşleme Nedenleri 193 a. Psikolojik ve Sosyal Boyutu 193 4. Cinayet Yöntemleri 196 a. Ateşli Silah 196 b. Av Tüfeği 197 c. Kesici–Delici Aletler Kullanarak 198 d. Kesici–Ezici Aletler Kullanarak 198 e. Zehirleme Yöntemi 198 f. Boğarak Öldürme 199 fa. İp ile Boğma 199 fb. El ile Boğma 199 fc. Tıkama, Gömme, Göğüs ve Karnın Tazyiki ile boğma 200 8. Bölüm PARAFİLİ I. PARAFİLİNİN ÇEŞİTLERİ 203 A. Fetişizm (Nesne Tutkusu) 203 B. Transvestik Fetişizm (Karşı Cinsin Eşyalarına Karşı Fetişizm) 204 C. Cinsel Mazoşizm 204 D. Cinsel Sadizm 205 E. Teşhircilik 207 F. Röntgencilik 208 G. Frottörizm (Fortçuluk) 209 H. Pedofili (Sübyancılık) 210 II. ADLANDIRILAMAYAN PARAFİLİ 213 A. Nekrofili 213 1. Etiyolojisi 215 2. Yasal Boyutu 217 3. Sonuç 217 B. Zoofili 218 9. Bölüm ADLİ PSİKOLOJİ I. KLİNİK VE ÖLÇME/DEĞERLENDİRME 225 II. KRİMİNOLOJİ ARAŞTIRMALARI VE POPÜLASYON ÇALIŞMALARI 226 III. BİLİRKİŞİLİK GÖREVİ 226 IV. PSİKOLOJİK TESTLER 228 10. Bölüm SUÇA SÜRÜKLENEN ÇOCUKLAR I. ÇOCUK SUÇLULUĞUNUN TANIMI 233 A. Nedenleri 235 II. TOPLUMSALLAŞMA ÖĞELERİ VE ÇOCUK SUÇLULUĞU 238 A. Aile ve Suçluluk 238 B. Ailenin Davranışlara Etkisi 239 1. Parçalanmış Aile 239 2. Aile İçi İlişkiler 239 3. Ailede Madde/Alkol Kullanımı ve Suçluluk Örneğinin Bulunması 240 C. Okul ve Suçluluk 241 D. Akran Grubu ve Suçluluk 242 E. Sonuç 243 11. Bölüm KRİMİNALİSTİK 247 12. Bölüm OLAY YERİ I. KANIT NEDİR? 251 A. Kanıt Araştırması 252 B. Kanıt Durumu 253 C. Kanıt ve Kaynak 254 1. Olay Yeri Kavramı 255 2. Olay Yerinin Korunması 258 3. Olay Yeri Değerlendirmesi–Genel Yaklaşım 259 4. Sağlık Tehlikesi, Emniyeti ve Güvenlik Tedbirleri 260 5. Geriye Dönük Olay Yeri Ziyareti 261 6. Olay Yeri İncelemesi 261 7. Olay Yeri Dokümantasyonu 262 D. Fiziksel Delille Ortaya Çıkabilen Bulgular 263 1. Fiziksel Delilin Sınıflandırılması 266 a. Sınıflandırma Sistemleri 266 b. Suçun Çeşidine Göre Sınıflandırma 266 c. Materyalin Tipine Göre Sınıflandırma 267 d. Delilin Doğal Yapısına Göre Sınıflandırma 267 e. Delilin Fiziksel Haline Göre Sınıflandırma 268 f. Çözülmesi Gereken Soru Tipine Göre Sınıflandırma 268 g. Delilin Oluşma Biçimine Bağlı Sınıflandırma 268 ğ. Konum/Geometrik 269 h. Ezilme ve Ekimoz İzleri 269 ı. Çizikler (Striations) 269 i. Yırtıklar, Kırıklar ve Kesikler 269 j. Maddelerin Karşılıklı Transferi 270 k. Birikintiler, Dağılmalar, Tortular 270 2. Delil Oluşturan Materyalin Yapısı 270 a. Uygun Laboratuvar Yaklaşımına Göre Sınıflandırma 271 3. Uygun Sınıflandırmalar 273 a. Fiziksel Delil Analizinde Aşamalar 273 b. Kanıtların Belirlenmesi 274 c. Suç Mahallinin ve Kanıtların Belgelenmesi 274 ca. Notlar 275 cb. Krokiler 275 cc. Fotoğraf 276 cd. Ses ve Görüntü Kayıtları 277 4. Toplama ve Paketleme 278 5. Delil Analizi 278 6. Sonuçların Yorumlanması 280 7. Sonuçların Rapor Edilmesi ve Bilirkişi İfadesi 281 a. Delillerin Toplanması ve Saklanması 282 b. Parmak İzleri (Avuç İçi ve Çıplak Ayak İzlerini de İçerir) 282 c. Isırık İzleri 283 d. Kırılmış Tırnaklar 283 e. Şüpheli Belgeler 283 f. Kan ve Vücut Sıvıları 283 g. Ateşli Silahlar ve Kovanlar 284 h. Ayakkabı ve Lastik İzleri 285 ı. Kırıkların Uyması 285 i. Saç 285 j. Lifler 285 k. Boya 285 l. Cam 286 m. Diğer Delil İzleri 286 Özet 286 13. Bölüm İNSAN KALINTILARININ TANIMLANMASI I. KİTLESEL ÖLÜMLER 287 A. Kaza Bölgesi 288 B. Kaza Organizasyonu 288 C. Adli Kimliklendirme Merkezi Organizasyonu 289 1. Kimliklendirme Merkezi Çalışma Planı 290 2. Genel Tıbbi Yaklaşımlar 290 D. Kitle Kazalarında Dental Planlama 292 1. Kitle Ölümlerinde Dental Kimliklendirme Rehberi 292 2. Kitle Kazalarına Genel Yaklaşım 292 3. Kitle Kazası Olayları ve Olay Yeri 293 a. Ceset Çıkarma Ekipleri 293 b. Olay Yeri ve Cesetlerin Bulundukları Yerlerin Belirlenmesi 294 c. Cesetlerin Olay Yerinden Taşınması 295 E. Çalışma Alanı, Morg ve Adli Kimliklendirme Merkezinin Kurulması 295 1. Ekip Personeli 295 2. Dental Kimliklendirme Ekibine Katılmak İçin Kural ve Düzenlemeler 296 a. Çalışma Yöntemleri 296 b. Dental Kimliklendirme Ekibi Organizasyonu 296 ba. Başkanın Sorumlulukları 296 bb. Ölüm Öncesi Kayıtlar Biriminin Sorumlulukları 297 bc. Ölüm Sonrası Dental İnceleme Biriminin Sorumlulukları 297 bd. Kayıtları Karşılaştırma Biriminin Sorumluluklar 297 be. Ekip Üyelerinin Sağlık ve Emniyeti İçin Göz Önünde Bulundurulacak Unsurlar 297 3. Isırık İzleri 298 a. Isırık İzlerinin Tanımlanması 298 b. Mağdurdan Delillerin Toplanması 298 ba. Fotoğraf 298 bb. Tükürük Svabının Alınması 299 bc. Ölçü 300 bd. Doku Örnekleri 302 c. Şüpheliden Delillerin Toplanması 302 ca. Hikayesi 302 cb. Fotoğraf 302 cc. Ekstra–Oral Muayene 303 cd. İntra–oral Muayene 303 ce. Ölçüler 303 cf. Isırık Örnekleri 303 d. Isırık İzi Delillerini Koruma Yöntemleri 303 F. Delillerin Değerlendirilmesi Yöntemleri 305 1. Dişler ve Isırık İzlerinin Kişisel ve Sınıf Karakteristikleri 306 2. Cinsiyet Belirlenmesi 307 3. Cesede Ait Giysiler 307 4. Takılar 309 5. Gözlükler 309 6. Alışkanlıklar ve Fena Alışkanlık Bulguları 309 a. Beslenme Bozuklukları 310 b. Vitaminler 310 c. Çene Darlığı 310 7. Mesleklere Bağlı meydana Gelen Çene ve Diş Anomalileri 311 Özet 314 14. Bölüm DNA ANALİZİ I. DNA NEDİR? 316 A. DNA Delilleri Olay Yerinde Nerelerde Bulunabilir? 316 B. Delil Toplanması ve Korunması 317 1. Kontaminasyon (Bulaşma) 317 2. Taşıma ve Saklama: 317 3. Örneklerin Elenmesi 318 4. PCR–STR Prosedürü 318 5. Otomasyon 319 6. Birleşik DNA Indeks Sistemi (CODIS) 319 7. DNA Delilinin Teşhisi 319 8. Cinsel Saldırı Delilleri İçin Özel Bulgular 320 C. Kan ve Diğer Biyolojik Deliller 321 1. Kan Yaymada Patern Tanınması 322 2. Karşılaştırmaya Dayanan Kan Testleri 323 3. Kan Lekelerinin Araştırılması 324 4. Kan Lekelerinin Tanımlanması ve Kaydedilmesi 325 5. Kan Lekelerinin Toplanması ve Saklanması 326 6. Kan Lekelerinin Çıkartılması 327 7. Kan Lekesi Olan Nesneler 328 8. Kan Grubu Tayini 329 9. Bilinen Örneklerin Toplanması 329 10. Adli DNA Tiplemesi 329 11. DNA ve Sanığı Olmayan Irza Geçme Olguları 330 12. ABO Tiplemesi 331 13. Elektroforez 331 14. Görülme Sıklığı 332 15. Diğer Vücut Sıvılarının Tiplemesi 333 16. Diğer İncelemeler 334 Özet 335 15. Bölüm PARMAK İZLERİ, BASKI GRUBU İZLER VE İZ DELİLLERİ I. PARMAK İZLERİ NASIL OLUŞUR? 337 A. Parmak İzlerini Elde Etmek Amacı ile Nerelere Bakılmalıdır? 338 B. Farklı Parmak İzi Tipleri 339 C. Görünmeyen (Latent) Parmak İzlerinin Ortaya Konulma Teknikleri 340 1. Otomatik Parmak İzi Tanımlama Sistemleri 342 D. Parmak İzlerinin Muhafazası 342 E. Herhangi Bir Nesne Üzerinde Parmak İzi Ne Kadar Varlığını Koruyabilir? 344 F. Parmak İzlerinin Ortaya Konulmasında Ortam Isısının Etkisi 344 G. Ortaya Konulmuş Parmak İzlerinin İncelenmesi 345 H. Avuç İçi İzleri 345 I. Ayak Tabanından Elde Edilen Temas İzleri 345 İ. Üzerlerinde Parmak İzi Bulunan Nesnelerin Taşınması 345 J. Eleme Amacıyla Alınan Parmak İzleri 346 K. Eldiven İzleri 346 L. Diğer Koruyucu İzleri 347 M. Parmak İzlerinin Alınması 347 II. İZ DELİLLERİ 349 A. İz Delilleri Kaynakları 350 1. Giysiler 350 2. Ayakkabı İzleri 351 3. Vücuttan Toplanılan İzler 351 4. Metal İzi Arama 351 5. İz Delilleri Olarak Kullanılabilecek Diğer Objeler 352 6. İz Delillerinin Toplanılması ve Korunması 352 7. İz Delilleri Örnekleri 353 a. Yapı Malzemeleri 353 aa. Boya 354 ab. Pas 355 ac. Metaller 355 b. Dokuma ve Lifler 356 c. Düğmeler 357 d. Kordon ve İp 357 e. Sigaralar ve Tütün 357 f. Yanmış Kağıtlar 358 g. Kül 359 h. Toprak 359 ı. Tahta Parçaları ve Kıymıklar 359 i. Talaş, Kaba Talaş ve Talaş Tozu 360 j. Bitki Kökenli Malzemeler 360 k. Cam 360 8. Olay Yerinde Bırakılan Nesneler 364 a. Giysiler 364 aa. Ürün Damgaları 364 ab. Yiyecek Maddeleri 364 b. Kozmetik Ürünleri 365 ba. Kıl 365 c. Kırılmış Aletler 367 d. Bantlar 367 e. Tepe Lambaları 367 f. Diğer İz delilleri 367 III. BASKI GRUBU DELİLLER 368 A. Ayak İzleri 369 1. Ayak İzinin Önemi 369 2. Ayak ve Lastik İzlerinin Korunması 370 3. Şüpheliden Karşılaştırma İçin Ayak İzi Alınması 372 4. Elbise ve Vücut Kısımlarını İşaretleri 373 5. Diş İzleri 374 a. İnsan Derisi 375 b. Yiyecekler 375 6. Alet İzleri 375 7. Alet Parçaları 379 Özet 380 16. Bölüm KUNDAKLAMA VE PATLAYICI İLE İLGİLİ DELİLLER I. KUNDAKLAMANIN İNCELENMESİ 383 A. Fiziksel Deliller 384 B. Patlayıcılar 387 1. Alçak Patlayıcılar 387 2. Yüksek Patlayıcılar 388 3. İnfilak Edici Maddeler 390 II. BOMBA YERİ İNCELEMESİ 392 A. Durum Değerlendirmesinde Anahtar Noktalar 395 B. Patlama Yaralanmaları 396 C. Kitle İmha Silahlarının İnsan Sağlığına Etkileri 397 17. Bölüm MOTORLU ARAÇ İNCELENMESİ I. ARAÇ İÇİNDE İŞLENEN CİNAYETLER 401 II. ÇARPIP–KAÇMA TİPİ OLGULARIN İNCELENMESİ 402 A. Araçlara Ait İzler 405 B. Lastik İzleri 405 Özet 405 Kaynakça 407 Kavramlar Dizini 421
