Kültür ve Tabiat Varlıkları Hukuku

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR CETVELİ 35
BİRİNCİ BÖLÜM
TERMİNOLOJİ SORUNU, KORUMA KAVRAMININ ÖNEMİ VE BOYUTLARI, TARİHİ GELİŞİM SÜRECİNDE SİT ALANLARI - TESCİLLİ ESKİ ESERLERİN GELİŞİMİ İLE ULUSLARARASI DÜZENLEMELER
TERMİNOLOJİ SORUNU VE TEMEL KAVRAMLAR 39
TERMİNOLOJİ SORUNU 39
TEMEL KAVRAMLAR 41
Sit Kavramı 41
Doğal Sit 42
Kentsel Sit ve Sınırlarının Belirlenmesi 42
Tarihi Sit 45
Arkeolojik Sit 45
Kırsal Sit 47
Karma Sit 47
“Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları” Kavramı 47
Kültür Varlıkları 48
aa. Kültür Varlığı Kavramı 48
aaa. Kültür Varlığı Kavramına İlişkin Başlıca Görüşler 49
aaaa. Maksimalist Görüş 49
bbbb. Minimalist Görüş 49
cccc. Karma Görüş 49
bbb. Pozitif Düzenlemelerdeki Durum 50
bb. Anıtlar-Heykellerin Durumu 54
cc. “Somut Olmayan Kültürel Miras” Kavramı 55
Kültür Varlıklarının Belirlenmesindeki Başlıca Ölçüt ve Değerler 57
aa. Tarihi Belge Ölçütü 58
bb. Zaman Ölçütü 58
cc. Estetik Değer Ölçütü 59
dd. Mekandan Bağımsızlık Ölçütü 59
ee. Enderlik Değeri 59

aaa. Teklik Değeri 59
bbb. Çokluk Değeri 60
ccc. Homojenlik Değeri 60
ff. Tanım Değeri 60
aaa. Tarihsel Değer 60
bbb. Anı Değeri 60
ccc. Mitolojik Değer 60
gg. Çağdaş ve Sosyo-Ekonomik Değerler 61
aaa. İşlevsel Değerler 61
bbb. Ekonomik Değer 61
ccc. Eğitim Değeri 61
hh. Diğer Başlıca Değerler 61
aaa. Artistik ve Teknik Değer. 61
bbb. Özgünlük Değeri 61
ccc. Geleneksel Değer 62
Tabiat Varlıkları 62
aa. Taşınır Tabiat Varlıkları 62
bb. Korunması Gerekli Tabiat Varlığı Kavramı 62
cc. Mezarlık Alanlarındaki Ağaçların Durumu 63
Koruma- Korunma ve Korunma Alanı Kavramı 63
Koruma-Korunma 63
aa. Kavramların İçeriği 63
bb. Koruma Düşüncesinin Kuramsal Temelleri 67
aaa. Üslup Birliğine Ulaşma Görüşü 67
bbb. Romantik Görüş 68
ccc. Tarihi Restorasyon Görüşü 68
ddd. Çağdaş Restorasyon Görüşü 68
cc. Kültür Varlıklarının Korunmasına Yönelik Görüşler 68
aaa. Evrensellik Görüşü 69
bbb. Kültür Varlıklarının Bulunduğu Yerde Korunması Görüşü 69
ccc. Karma Görüş 71
Korunma Alanı ve İdari İrtifaklar 71
Bazı Teknik Kavramlar 72
Rölöve 72
Restorasyon 72
Restitüsyon 73
Rekonstrüksiyon 73
Anıt Eser 74

Bağlantı Noktası 74
Ören Yeri 74
Sokak Sağlıklaştırma Proje ve Uygulamaları 75
ı. Diğer Bazı Kavramlar 75
Koruma Amaçlı İmar Planı ve İlgili Kavramlar 76
Koruma Amaçlı İmar Planı 76
Çevre Düzenleme Projesi 76
Yönetim Alanı ve Yönetim Plânı 76
Taban Alanı Katsayısı (TAKS) 77
Kat Alanı Kat Sayısı (KAKS) 77
HUKUK DALLARI AYIRIMINDA KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI HUKUKUNUN
YERİ VE YAKIN BİLİM DALLARIYLA İLİŞKİSİ 77
KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI HUKUKUNUN HUKUK DALLARI
AYIRIMINDAKİ YERİ 77
YAKIN BİLİM DALLARI İLE İLİŞKİSİ 78
KORUMA KAVRAMININ ÖNEMİ VE BOYUTLARI 79
ÖNEMİ 79
BOYUTLARI 80
“Kültürel Kamu Hizmeti” Olarak Koruma 80
Korumanın Kültürel Boyutu 80
UNESCO’nun Ülkemiz ile İlgili Kararlarından Örnekler 81
aa. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti 81
bb. UNESCO’nun 2007 Dünya Mevlana Yılı İlanı 81
cc. Ülkemizde UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesinde Yer Alan
Mekan ve Yapılar 81
Korumanın Sosyal Boyutu 82
Korumanın Ekonomik Boyutu 83
TÜRLERİ 84
Kamusal Koruma 84
Bireysel Koruma 86
Elde Tutma 86
Özel Müze ve Koleksiyonculuk 86
KORUMA MEVZUATININ TARİHİ GELİŞİMİ 86
CUMHURİYET ÖNCESİ DÖNEM 88
Tanzimat Öncesi 88
Tanzimat Sonrası 88
CUMHURİYET DÖNEMİ 91
1. 1923-1950 ........................................................................................................91
2. 1951- 1972 Dönemi. 92

3. 1973- 1982 Dönemi 93
1710 s. Eski Eserler Kanunu 93
1982 Anayasası 95
4. 1983- 2003 Dönemi 96
14.07.2004 Tarihinde 5226 Sayılı Kanun ile Getirilen Değişiklikler 99
2011 Sonrası Dönem 100
TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI ÜZERİNDEKİ MÜLKİYET SORUNU
VE BUNLARIN KAMU MALI TEORİSİNDEKİ YERİ 104
İDARENİN KAMU MALLARI ÜZERİNDE HİÇBİR MÜLKİYET HAKKININ
OLMADIĞI, “DENETİM VE GÖZETİM” YETKİSİNİN OLDUĞU GÖRÜŞÜ 104
Görüşün Açıklanması 104
“Devletin Hüküm ve Tasarrufu” Kavramı ve Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Devletin Hüküm ve Tasarrufunda Olması 105
KAMU MALLARI ÜZERİNDE MÜLKİYETİN OLDUĞU GÖRÜŞÜ 106
İdarenin Kamu Hukuku Kurallarına Tâbi Bir Kamu Mülkiyeti Olduğu
Görüşü 107
İdarenin Kamu Malları Üzerinde Özel Mülkiyet Hakkı Olduğu ve
Tahsisin Kamu Yararına İrtifak Oluşturduğu Görüşü 107
Düalist Yaklaşım Olarak “Karma Hukuki İlişki” ve “Değiştirilmiş Özel
Mülkiyet” Görüşü 108
Kollektif Mülkiyet Görüşü 109
KAMU MALLARI ÜZERİNDE İDARENİN MÜLKİYETLE BEKÇİLİK ARASINDA BİR
HAKKI OLDUĞU GÖRÜŞÜ 110
TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI BAKIMINDAN DEĞERLENDİRMELER 110
KORUMACILIK ALANINDAKİ BAŞLICA ULUSLARARASI DÜZENLEMELER VE ÖRGÜTLENMELER 114
ULUSLARARASI BAŞLICA SÖZLEŞMELER 115
Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme 115
Avrupa Mimari Mirasının Korunması Sözleşmesi 117
Avrupa Peyzaj Sözleşmesi 119
Arkeolojik Mirasın Korunmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi 120
Özellikle Su Kuşlarının Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme
Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme 123
Akdeniz'de Özel Koruma Alanları ve Biyolojik Çeşitliliğe İlişkin Protokol 124
1949 Cenevre Sözleşmeleri ve Ek Protokolleri 126
Silahlı Çatışma Halinde Kültür Mallarının Korunması Sözleşmesi 128
Kültür Varlıklarının Yasa Dışı İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması İçin Alınacak Tedbirlerle İlgili 1970
UNESCO Sözleşmesi 130
Venedik Tüzüğü (1964) 133

Roma Statüsü (1998) 134
Diğer Sözleşmeler 137
ULUSLARARASI KURULUŞLAR 138
KARŞILAŞTIRMALI HUKUK 138
ALMANYA 139
Giriş 139
Alman Hukukunda Kültür Varlıklarının Korunması 146
Tarıhsel Gelişimi 146
Terminoloji 154
aa. Kültür Varlığı 154
bb. Kültür Varlıklarının Korunması 159
Korunması Öngörülen Kültür Varlıklarının Türleri 160
aa. İnşai/Mimari Kültür Varlıkları (Baudenkmäler) 160
bb. Arkeolojik Kültür Varlıkları (Bodendenkmäler) 161
cc. Yeşil Kültür Varlıkları (Gründenkmäler/Tarihi Parklar, Bahçeler) 164
dd. Taşınır Kültür Varlıkları (bewegliche Denkmäler) 165
ç. Kültür Varlıklarının Belirlenmesinde Esas Alınan Ölçütler 166
aa. Niteliğe İlişkin Ölçütler 166
aaa. Sanatsal Nedenler 166
bbb. Tarihsel Nedenler 167
ccc. Bilimsel Nedenler 168
ddd. Mimari Yapıya Dayanan Nedenler (Städtebauliche Gründen) 168
eee. Teknolojiye Dayalı Nedenler 169
bb. Kültür Varlığı Sayılmada Liyakat (Korunmaya Değer Olma)
Ölçütü ve Kamu Yararı 169
cc. Uluslararası Kaynak Olarak UNESCO’nun Kültürel Dünya
Mirası Belirleme Kriterleri. 170
Kültür Varlıklarının Korunmasında Yetkili Başlıca Kurum ve Kuruluşlar 172
aa. Kültür Varlıklarını Koruma Daireleri 173
bb. Kültür Varlıkları İhtisas Daireleri (Denkmalfachböherden) 174
cc. Belediyeler 176
dd. Danışma Kurulları (Landesdenkmalräte) 176
ee. Başlıca Diğer İdareler 177
Kültür Varlıklarının Koruma Altına Alınması (Unterschutzstellung) 177
aa. Kurucu Sistem (Konstitutivsystem) 178
bb. Ipso Iure veya Tipiklik Sistemi (Tatbestandsystem) 178

cc. Karma Sistem (Mischsysteme) 179
dd. Yargısal Korunma 180
ee. Koruma Altına Alınmanın Hukuki Sonuçları 181
aaa. Enformasyonel Yükümlülükler 181
bbb. Konservasyonel Yükümlülükler 182
aaaa. Kaçınma Yükümlülüğü 182
bbbb. Koruma/Muhafaza Yükümlülüğü 183
cccc. Koruma Yükümlülüğünün Çekilmez Hale gelmesi (Unzumutbarkeit) 184
dddd. Yetkli Idarelerin Yükümlülükleri 187
eeee. Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesinin Hukuki Sonuçları 188
Kültür Varlıklarının Korunmasında Kabul Edilen Başlıca İlkeler 189
aa. Kültür Varlıklarının Korunmasında Birlik İlkesi (Einheit der Denkmalpflege) 189
bb. Kültür Varlıklarının Korunmasında Kullanıma Öncelik
Verilmesi İlkesi 191
cc. Kültür Varlıklarının Korunmasında Mülkiyete Saygı
Gösterilmesi İlkesi 193
Kültür Varlıklarının Korunması Amacıyla Başvurulan Tedbirlerin Uygulanma Ölçütleri 196
aa. Tedbirin Uygunluğu Ölçütü (Geeignetheit der Maßnahme) 197
bb. Mecburiyet Ölçütü (Notwendigkeit) 197
cc. Ölçülülük 198
dd. Müdahalenin En Aza İndirgenmesi 198
Kültür Varlıklarının Bakım-Onarımına İlişkin Düzenlemeler 199
ı. Temel Haklar Boyutuyla Kültür Varlıklarının Korunması. 199
aa. Sanat Özgürlüğü 200
bb. Bilim Özgürlüğü 201
cc. Mülkiyet Hakki 202
dd. Din ve İnanç Özgürlüğü 202
ee. Azınlık Hakları 203
Ara Sonuç 203
Alman Hukukunda Tabiat Varlıklarının Korunması 206
Giriş 206
Federal Almanya’da Tabiat Koruma Hukukunun Gelişim Süreci 208
Tabiatln Korunmaslna İlişkin Anayasal Dayanak ve Eyaletlerin
Yasama Yetkisinin Kapsaml 213
Federal Tabiatı Koruma Kanununun Genel Çerçevesi 216
Korunan Alanlar ve Tabiat Varlıkları 219

aa. Giriş 219
bb. Biyotop Birliği ve Biyotop Ağı 220
aaa. Doğa Koruma Alanları (Naturschutzgebiete) 221
bbb. Milli Parklar (Nationalparke) 222
ccc. Milli Tabiat Abideleri (Nationale Naturmonumente) 223
ddd. Biyosfer Reserv Alanı (Biosphärenreservate) 224
eee. Peyzaj Koruma Alanları (Landschaftsschutzgebiete) 225
fff. Tabiat Parkları (Naturparke) 227
ggg. Tabiat Anıtları (Naturdenkmäler) 227
hhh. Korunan Peyzaj Bölümleri (Geschützte Landschaftsbestandteile) 228
ııı. Yasal Olarak Korunan Biyotoplar (Gesetzlich geschützte Biotope) 229
iii. Natura 2000 230
Yasal Önalım Hakkı (Vorkaufsrecht) 232
Deniz Tabiatının Korunması 233
Kamusal Amaçlara İlişkin İşlevselliğin Korunması 234
ı. Ara Sonuç 235
İTALYA 236
FRANSA 237
Giriş 237
Tarihi Gelişim 238
Fransa’da Kültür Varlıklarının Korunması Rejimi 241
Tarihi Yapı Olarak Koruma ve Yöntemleri 242
aa. Tarihi Yapıların Korunması 242
bb. Genel Olarak Koruma Usulü 242
cc. Taşınmaz Yapıların ve Alanların Korunması 244
aaa. Sınıflandırılmış Taşınmazların Korunması 244
aaaa. Koruma Usulü 244
bbbb. Korumanın Etkileri 245
cccc. Muhafaza Usulü 245
bbb. Tescilli Taşınmazların Korunması 246
aaaa. Koruma Usulü 246
bbbb. Korumanın Etkileri 246
cccc. Muhafaza Usulü 246
dd. Taşınırların Korunması Usulü 247
aaa. Sınıflandırılmış Taşınırların Korunması 247
aaaa. Koruma Usulü 247
bbbb. Korumanın Etkileri 247

cccc. Muhafaza Usulü 248
bbb. Tescilli Taşınırların Korunması 248
aaaa. Koruma Usulü 248
bbbb. Korumanın Etkileri 248
cccc. Muhafaza Usulü 249
Fransa’da Tabiat Varlıklarının Korunması Rejimi 249
Tarihçesi 249
Korumada Yetki 251
aa. Merkezi İdarenin Doğal Alanların Korunmasındaki Rolü 251
bb. Doğal Alanların Korunmasında Yerel Aktörlerin Katılımı 252
aaa. Koruma Altındaki Doğal Alanların Oluşturulması
Konusunda Katılım 252
bbb. Yönetim Usulü Konusunda Katılım 252
Koruma Yöntemleri ve Araçları. 252
aa. Genel Koruma Yöntemleri ve Özellikleri 252
bb. Koruma Araçları 253
aaa. Avrupa Birliği Hukukundan Kaynaklanan Koruma
Araçları 253
aaaa. Özel Koruma Alanları (Les zones de protection spéciale): 253
bbbb. Natura 2000 Ağı (Le réseau Natura 2000): 254
bbb. Tabiat Varlıklarının Ulusal Düzenlemelerle Korunması 254
aaaa. Milli Parklar (Les parcs nationaux): 254
bbbb. Sınıflandırılmış ve Tescilli Sitler (Les sites classés
et inscrits): 254
cccc. “Ulusal” Doğal Rezerv Alanları ve “Sınıflandırılmış” Doğal Rezerv Alanları (Les réserves naturelles « nationales » et réserves
naturelles « classées»): 255
dddd. Koruma Ormanları (Les forêts de protection) 255
eeee. Koruma Altındaki Deniz Alanları (Les aires
marines protégées): 255
ccc. Yerel Yönetimler Tarafından Yapılan Koruma (Bölgesel Doğal Rezerv Alanları ve Korsika Rezerv Alanları (Les
réserves naturelles régionales et les réserves de Corse): 255
ddd. Mülkiyetin Edinilmesi Yöntemi ile Doğal Alanların
Korunması 256
aaa. Kıyı Koruma Kurumu (Conservatoire du littoral) Tarafından İktisap Edilmesi 256
bbbb. Bölgesel Hassas Doğal Alanlar (Les espaces
naturels sensibles des départements) 256

eee. Doğal Alanların Koruma Sözleşmeleri Yöntemi ile Korunması 256
aaaa. Natura 2000 Sözleşmeleri (Les contrats Natura 2000) 256
bbbb. Bölgesel Doğal Parklar (Les parcs naturels
régionaux) 257
Değerlendirme 257
İNGİLTERE 258
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ 262
Giriş 262
Amerika Birleşik Devletleri'nin Yetki Alanındaki Kültür Varlıkların
Korunması 263
1906 yılında Eski Eserler Yasası 263
1935 Tarihi Alanlar Yasası 264
1966 Ulusal Tarihi Koruma Yasası 265
1979 Arkeolojik Kaynakları Koruma Yasası 267
Yabancı Kültür Varlıklarının İthalat Ve İhracatına İlişkin Düzenlemeler 270
1972 tarihli Kolomb Öncesi Anıtsal ya da Mimari Heykel ya da
Duvar Resimlerinin İthalatı Düzenlemesi 270
Ulusal Çalıntı Eserler Yasası 271
1983 Kültür Varlıkları Konvansiyonu Uygun Bulma Kanunu 274
DİĞER BAZI ÜLKELER 277
İKİNCİ BÖLÜM
TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ KORUNMASINDA; SİT TÜRLERİ VE DERECELENDİRİLMELERİ, TESPİT-TESCİL İŞLEMLERİ, KORUMA AMAÇLI İMAR PLANLARI VE UYGULAMALARI, KORUMAYA YÖNELİK BAŞLICA İLKELER İLE YETKİLİ MAKAM
SİT TÜRLERİ VE BAŞLICA KULLANIM KARARLARI 279
SİT TÜRLERİ 279
Doğal Sitler 279
Tanım 279
Doğal Sit’in Başlıca Ölçütleri 281
Doğal Sit’in Dereceleri ve Kullanım Kararları 287
aa. Kesin Korunacak Hassas Alanlar 290
bb. Nitelikli Doğal Koruma Alanları 293
cc. Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanları 296
Doğal Sit Alanlarındaki Başlıca Uygulamalar ve Sorunlar 299
aa. Genel Olarak 299
bb. Doğal Sit Alanı İrdeleme Çalışmaları 301

cc. Doğal Sit Alanlarında Teknik Alt Yapı Faaliyetleri ve İskelelerin Durumu 303
aaa. Teknik Alt Yapı Faaliyetleri 303
bbb. İskelelerin ve Balıkçı Barınaklarının Durumu 304
dd. Doğal Sit Alanı-Orman Alanı İlişkisi. 309
ee. Doğal Sit Alanları ve Turizm Merkezleri 312
ff. Doğal Sit Alanlarında Enerji Santrallerinin Durumu 317
aaa. Rüzgar Enerjisi Santralleri 317
bbb. Rüzgar Enerjisi Santralleri Dışında Kalan Enerji
Santralleri 318
aaaa. İlke Kararları ve Danıştay’ın Yaklaşımı 318
bbbb. Kalkınma Planlarındaki Durum 321
gg. Doğal Sit Alanlarında Ağaçlandırma, Tarım ve Hayvancılık Faaliyetlerinin Durumu 321
aaa. Ağaçlandırma 321
bbb. Tarım ve Hayvancılık Faaliyetleri 323
ğğ. Doğal Sit Alanı ile Özel Çevre Koruma Alanının Çakışık Olması
Halinde İmar Planlarını Hangi Merciin Onaylayacağı Sorunu 329
hh. Madencilik Faaliyetleri 332
ıı. Satış-Kiralama Talepleri 337
ii. Otopark Sorunu 344
Kentsel Sit 344
Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları Temel İlkeleri 346
Kentsel Sit Alanlarında Uygulama 347
aa. Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları
Belirlenmemiş Kentsel Sit Alanlarındaki Durum 347
bb. Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları
Belirlenmiş Alanlar 347
cc. Koruma Amaçlı İmar Planı Bulunan Alanlar 348
d. Kentsel Sit Alanlarında Denetleme 350
Tarihi Sit 350
Tanım 350
Tarihi Sit’lerde Koruma ve Kullanma Koşulları 351
Fransa Örneğinde Tarihi Çevre Bilincinin Kökenleri ve Gelişimi 353
Arkeolojik Sit 355
Arkeolojik Sit’lerde Koruma ve Kullanma Koşulları. 355
aa. I. Derece Arkeolojik Sit 355
bb. II. Derece Arkeolojik Sit 356
cc. III. Derece Arkeolojik Sit 357

dd. Kentsel Arkeolojik Sit 359
İdarece Araştırma, Sondaj, Kazı İzni Verilmesi ve Süresi 360
aa. Kazı İzninde Usul ve Kazı İzninin Devredilemeyeceği İlkesi 362
bb. Araştırma, Sondaj ve Kazı İzninin Hükümsüzlüğü 363
Arkeolojik Sit Alanlarında Açığa Çıkarılan Taşınır Kültür
Varlıklarının Korunması 363
Arkeolojik Sit Alanlarında Yapılaşma 364
Baraj Altında Kalacak Sit Alanlarının Durumu 368
Ören Yerlerindeki Arkeolojik Taşınmaz Kültür Varlıklarının Kullandırılması. 371
Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Bulunan Arkeolojik Sit Alanlarında “Günübirlik Kullanım” Tesislerinin Kapsamı (701 s. KYK
İlke Kararı) 372
Arkeolojik Sit Alanlarındaki Sanatsal Faaliyetler, Surlar’ın Durumu
ve Diğer Uygulamalar 372
KAMU HİZMETLERİNİN SUNULMASI VE “İYİ YÖNETİM HAKKI” BAĞLAMINDA
BİLGİ EDİNME HAKKI VE SİT KARARLARI 374
Kamu Hizmetlerinin Sunulması ve İyi Yönetim Hakkı 374
Dilekçe Hakkı ve Bilgi Edinme Hakkı 377
Dilekçe Hakkı 377
Bilgi Edinme Hakkı 378
SİT ALANI İLANININ İMAR PLANLARINA VE İMAR UYGULAMALARINA ETKİSİ 384
Sit İlanının İmar Planlarına Etkisi 384
Sit Alanı İlân Edilen Yerlerde Koruma Amaçlı İmar Planı Yapılması Zorunluluğu 386
Koruma Amaçlı İmar Planlarının Hazırlanması 386
aa. Temel İlkeler ve Hazırlık Aşaması 386
bb. Koruma Amaçlı İmar Planlarının Amaç, Hedef ve Yaklaşımları 393
cc. Yetki ve Yöntem 399
Koruma Amaçlı İmar Planlarına Katılım 400
Koruma Amaçlı İmar Planlarının Yapılma Süresi ve Karara Bağlanması 401
Koruma Amaçlı İmar Planlarının Uygulanması Amacıyla Kamu
Kurumları Arasında Taşınmaz Mal Devri 407
Çevre Düzeni Planı-Koruma Amaçlı İmar Planı İlişkisi 408
Koruma Amaçlı İmar Planlarının İçeriği, Sosyal Donatı ve Teknik
Altyapı ile Planlarda Değişiklik Yapılması 409
aa. Koruma Amaçlı İmar Planlarının İçeriği, Sosyal Donatı ve
Teknik Altyapı 409
bb. Koruma Amaçlı İmar Planında Değişiklik Yapılması 412

Koruma Amaçlı İmar Planına İtiraz 416
Uygulamanın Denetlenmesi 416
Sit Kararının Devam Eden İnşaatlara Etkisi 417
Sit Alanlarında Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Yapılanma Koşulları 418
SİT ALANI İLANINDAN KAYNAKLANABİLEN BAZI SORUNLAR 419
Sit Sınırlarından Kaynaklanabilen Sorunlar (Büyük, Küçük Olma) ve Sit
Sınırları ile Derecesinde Değişiklik Yapılması 420
Cins Tashihi Taleplerinden Kaynaklanan Hukuki Sorunlar 425
Sit Alanları ve Tahsis Uygulaması 426
Tahsis Kavramı ve Başlıca Özellikleri 426
Tahsis Kararının İdari İşlem Teorisi Bakımından İrdelenmesi 430
Tahsisin Amacı 430
Tahsisi Yapılamayacak Taşınmazlar 433
Tahsis İşleminin Değiştirilmesi-Kaldırılması 433
Sit Alanlarında Su Ürünleri Üretimi ve Yetiştirilmesinden
Kaynaklanabilen Sorunlar 435
Sit Alanlarında İfraz-Tevhid Uygulamaları 436
İfraz 436
Tevhid 439
KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ TESPİT
VE TESCİLİ İLE YAPILAŞMA VE BAKIM-ONARIM İSTEMLERİNİN HUKUKİ REJİMİ 441
KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARININ TESPİT VE TESCİLİ 441
Tespit 441
Tescil 449
Korumada “Yeteri Kadar Eser” Sorunu 463
Tespit ve Korunma Aşamasında Dikkate Alınacak Esaslar 466
KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARININ
GRUPLANDIRILMASI (I. ve II. GRUP YAPILAR) 466
SİT ALANLARI DIŞINDA VE ÜZERİNDE KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIĞI BULUNAN PARSELLERİN KORUMA ALANI VE KESİN YAPI
YASAĞI ÇİZGİSİNİN OLUŞTURULMASI 470
YAPILAŞMA İSTEMLERİ 472
Tescilli Taşınmazlarda Yapılaşma İstemi, Projeler ve Fonksiyon Değişikliği 472
Tescilli Eski Eserde Ek Yapılaşma İstemleri 489
Tescilli Bitişiği veya Karşısındaki Taşınmazlarda Yapılaşma İstemleri 491
Tescilli Eski Eser Bitişiğindeki Taşınmazların Yapılaşma Koşulları Belirsiz
Süreli Askıya Alınmamalıdır 495
Yapı Kullanma İzinleri 496
TESCİLLİ TAŞINMAZLARA İLİŞKİN BAKIM VE ONARIM İSTEMLERİ 497

Sit Alanları ile Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının Bitişik Parselleri ile Koruma Alanlarındaki Tescilsiz Yapıların Bakım ve Basit
Onarımları ve Müdahale Biçimleri 499
Esaslı Onarım ve Esaslı Onarım İlkeleri 503
Kentsel Sit Alanlarında Yapılan Uygulamalar 510
Han’ların ve Çeşmelerin Durumu 515
Depremde Hasar Gören Tescilli Taşınmaz Kültür Varlıkları ile Sit Alanları ve Etkileşim-Geçiş Sahalarındaki Yapılarda Yapılacak
Uygulamalar 516
Vakıflar Genel Müdürlüğü İdare ve Denetimindeki Kültür Varlıklarına Müdahale Biçimleri, Uygulama ve Denetimi 516
Bakım-Onarım Yükümlüğünü Yerine Getiremeyecek Olma Hâli 519
Yok Olan Tescilli Yapılara İlişkin İşlemler 520
Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması
ve Yaşatılarak Kullanılması 522
TESCİLDEN DÜŞME 526
Tescilden Düşme Kararının Hukuki Niteliği 526
Tescilden Düşme Kararına ilişkin Esaslar 526
Tescilden Düşme Kararının Sonuçları 528
İZİNSİZ UYGULAMA VE MÜDAHALELER 528
KORUNMASI GEREKLİ TABİAT VARLIKLARININ TESPİT VE TESCİLİ 539
Giriş 539
Tabiat Varlıklarına dair korunan alanlara ilişkin genel ilkeler 541
Doğal Sitler ve Anıt Ağaçlar ve Mağaralara ilişkin Tespit, Ayırt Edici
Özellikler, Tescil, Onay ve İlanına İlişkin Esas ve İlkeler. 543
Doğal sitlerin tespit ilke ve kriterleri 543
Tabiat Varlıklarının Tespit ilke ve Esasları 546
Doğal sit alanları ve tabiat varlıklarının tescil ve ilanına ilişkin usul
ve esaslar 546
Anıt Ağaçlar 550
Mağaralar 554
Özel Çevre Koruma Bölgelerinin Tespit İlke ve Esasları 558
Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları ve
Sulak Alanların Tescil, Onay ve İlanına İlişkin Esas ve İlkeler 558
Tescilden Düşme 560
TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ KORUNMASINA YÖNELİK
BAŞLICA İLKELER 562
KORUMA-KULLANMA DENGESİNİN SAĞLANMASI İLKESİ 562
İlkenin Açıklanması 562
“Yeteri Kadar” Korunma Alanı Oluşturma 564

“YIKMADAN KORUMANIN ESAS OLMASI” İLKESİ 564
İlkenin İçeriği 564
“Yıkmadan Korumanın Esas Olması” İlkesi 569
Tescilli Eski Eserin Yıkılmasından Kaynaklanan İdarenin Mâli
Sorumluluğu ve Rücû Sorunu 572
TESCİLLİ ESKİ ESERE SAYGI GÖSTERİLMESİ İLKESİ 574
DOĞAL SİT ALANI SINIRLARININ BELİRLENMESİNDE “PARSEL ÖLÇEĞİNE
DEĞİL, ALAN ÖLÇEĞİNE BAKILMASI” İLKESİ 575
TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ “BULUNDUKLARI YERLERDE KORUNMASI” İLKESİ 577
İlkenin Açıklanması 577
Tescilli Eski Eserden Kopan Parçaların Hukuki Rejimi-Kamu Malı ve Mütemmim Cüz İlişkisi 579
TESCİLLİ ESKİ ESERLERİN TAKS ORANLARININ İMAR PLANI İLE GETİRİLEN YAPILAŞMA ORANLARINA GÖRE ÖNCELİKLİ OLDUĞU İLKESİ 584
SİT ALANLARI VE TARİHSEL ÇEVRENİN KORUNMASINDA YETKİLİ MAKAM VE
İLGİLİ BAŞLICA KURULUŞLAR 586
BAŞLICA KURUM VE KURULUŞLAR 586
Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurullarının Yapısı ve İşleyişi 586
Koruma Bölge Kurullarının Oluşumu ve Üyeliğin Sona Ermesi 587
Koruma Bölge Kurullarının Görev-Yetkileri, Kararları ile Yerinde İnceleme 591
Koruma Bölge Kurullarında Başkan Seçimi, Toplantı ve Karar Nisabı 604
Toplantı Yeri, Zamanı ve Toplantı Süresi 605
Gündemin Belirlenmesi-Ek Gündem 606
Koruma Bölge Kurulunun Kararlarının Oluşturulması ve Dağıtım Esasları 609
aa. Koruma Bölge Kurulunun Kararlarının Oluşturulması 609
bb. Karar Dağıtım Esasları 611
Koruma Bölge Kurulu Kararlarında Maddi Hata 612
ı. Koruma Bölge Kurulu Kararlarına Uyma Zorunluluğu 613
İsnat ve İftiralara Karşı Korunma 616
Koruma Bölge Kurulu Müdürlükleri 617
aa. Genel Olarak 617
bb. Raportörler 620
cc. Denetim ve Soruşturma 620
Yenileme Alanlarında Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Kurulması 622
Değerlendirme 624
Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu 625

Oluşumu 625
Görev ve Yetkileri 629
Çalışma Şekli 632
Üyeliğinin Süresi ve Sona Ermesi 632
Koruma Yüksek Kurulu İlke Kararlarının Hukuki Statüsü 633
aa. İdari İşlem Teorisindeki Yeri 633
bb. Normlar Hiyerarşisindeki Yeri 633
cc. Bağlayıcılığı 634
dd. Zaman Bakımından Yürürlüğü 635
ee. Denetimi 636
Kültür Varlıklarını Koruma Koordinasyon Kurulu 636
Kültür ve Turizm Bakanlığı. 636
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 641
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın(ÇŞB) Görevleri ve Teşkilatı 641
aa. Görevleri 641
bb. Teşkilâtı 645
Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü 646
İlgili Diğer Bakanlık Birimleri 647
aa. Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü 647
bb. Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü 649
Tabiat Varlıklarını Koruma Merkez Komisyonu ve Bölge
Komisyonlarının Genel Hukuki Rejimi 650
aa. Genel Olarak 650
bb. Merkez Komisyonu ve Bölge Komisyonunun Kuruluşu ile
Çalışma Usul ve Esasları 651
aaa. Merkez komisyonunun teşkili ve komisyon üyeliği 651
bbb. Merkez Komisyonunun Görev ve Yetkileri ile Çalışma Şekli 652
ccc. Bölge Komisyonlarının Oluşumu, Üyelik Süresi ve
Üyeliğin Sona Ermesi 653
ddd. Bölge Komisyonlarının Görevleri ve Çalışma Şekli 653
eee. Merkez Komisyonu ve Bölge Komisyonlarında Alt
Komisyonlar Kurulması 654
fff. Merkez Komisyonu ve Bölge Komisyonlarınca Alınan
Kararlar ve Dağıtımı 655
ggg. Kararlara Uyma Zorunluluğu 655
hhh. Merkez Komisyonuna Yapılacak İtirazlar 655
Koruma Uygulama ve Denetim Bürolarının (KUDEP) Durumu 656
Tanımı 656

Amacı 656
Kuruluşu 656
KUDEB’lerin Görevleri 658
KUDEB’lerin Çalışma Şekli 660
Alan Yönetimi, Müze Yönetimi ve Anıt Eser Kurulu 661
Güncel Kuruluşlar 666
Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanı Hakkında Bazı
Düzenlemeler Yapılmasına Dair Kanun ve ilgili idareler 667
aa. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı 667
bb. Gelibolu Koruma Komisyonu 670
Kapadokya Alanı Hakkında Kanun ve ilgili idareler 672
aa. Kapadokya Alan Komisyonu 672
bb. Kapadokya Alan Başkanlığı 675
İlgili Diğer Başlıca Kurum ve Kuruluşlar 680
Kamu Kuruluşları 680
Sivil Toplum Kuruluşları 685
SİT ALANLARININ VE TARİHSEL ÇEVRENİN KORUNMASINDA MERKEZİ VE
YEREL YÖNETİMLERİN ROLÜ VE İŞ BİRLİĞİ 685
İDARİ İŞLEM TEORİSİ BAKIMINDAN SİT KARARININ HUKUKİ NİTELİĞİ 688
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI İLE İLGİLİ BAŞLICA HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER, KORUMA BÖLGE KURULU KARARLARINA KARŞI HUKUKİ BAŞVURU YOLLARI VE YARGISAL DENETİM
İDARENİN BAŞLICA YÜKÜMLÜLÜKLERİ 691
KORUMAYA YÖNELİK KARAR ALMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE GENEL-ÖZEL
KANUN İLİŞKİLERİ 691
UYGULAMAYI DENETLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 694
TEKNİK ELEMAN YARDIMINDA BULUNMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 694
İDARENİN MÂLİ KOLAYLIK SAĞLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 695
Katkı Payı 696
Ödenek Yardımı 699
Tazminat Ödeme 699
Kredi Verme 699
Onarım Yardımı Verme 700
Gelir Vergisi Stopajı, Sigorta Primi İşveren Payı ve Su Bedeli İndirimi ile
Enerji Desteği Uygulaması 703
Kültür Varlıklarına Yönelik Bağış ve Yardımların Gelir ve Kurumlar
Vergisinden İndirim Esasları 704
Gelir Vergisi Kanunu 705

Kurumlar Vergisi Kanunu 706
Ayni Olarak Yapılan Bağış ve Yardımlar 707
Yabancı Para ile Yapılan Bağış ve Yardımlar 708
Abide Eserin Kayıtlı Olduğu Kuruma Yapılan Bağış ve Yardımlar 708
Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunmasına Yönelik Başlıca Uluslararası Fonlar 709
Küresel Miras Fonu 709
Kültürel Miras Alanında Avrupa Birliği Fonları ve İdarenin
Bilgilendirmesi 710
aa. Avrupa Kültür Programı (2007-2013) 710
bb. Avrupa Kültür Başkentleri 711
cc. EUROMED Kültürel Miras Programı 712
dd. UNESCO Dünya Mirası Fonu 712
ee. Dünya Anıtlar Fonu 713
KÜLTÜR YATIRIM VE GİRİŞİMLERİNİ TEŞVİK YÜKÜMLÜLÜĞÜ 714
KAMULAŞTIRMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 719
TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARININ GÖRÜNTÜ KİRLİLİĞİ VE
İŞGALDEN KORUMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ İLE TABELALARIN DURUMU 724
YAPTIRIM UYGULAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 725
MALİK VE DİĞER İLGİLİLERE YÖNELİK BAŞLICA YASAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 727
YASAKLAR 727
İzinsiz Müdahale ve Kullanma Yasağı 727
Devir Yasağı 729
Zilyetlik Yoluyla İktisap Yasağı 729
27.07.2004 Tarihli ve 5226 Sayılı Yasa Öncesi 729
27.07.2004 Tarih ve 5226 Sayılı Yasa Sonrası. 732
YÜKÜMLÜLÜKLER 735
Haber Verme Yükümlülüğü 735
Maliklerin İzin Verme Yükümlülüğü 737
Koruma Bölge Kurulu Kararlarına Uyma Yükümlülüğü 737
Özen Yükümlülüğü 738
İzinsiz İnşai ve Fiziki Müdahalede Bulunmama Yükümlülüğü 738
Tesisleri Devir Yükümlülüğü 739
Müellif Mimarların Yükümlülükleri 739
Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlığının Bakım ve Onarımını Yapma
Yükümlülüğü 740
HAKLAR 741
Mülkiyet Hakkı Hükümlerinden Yararlanma 741
İntifa ve Kiraya Verme Hakkı 741

Trampa Talep Etme Hakkı 741
Trampa edilebilecek taşınmazlar 748
Trampaya konu taşınmazların belirlenmesi 749
Başvurunun şekli ve inceleme 750
Değer takdiri 751
Trampaya konu edilemeyecek Hazine taşınmazları. 751
İlan ve başvuru 752
Bedele itiraz 753
Trampa 754
“Hak Aktarımı” İsteme Hakkı 754
Vergi İstisnası ve Muafiyetlerinden Yararlanma Hakkı- Korunması Gerekli Kültür ve Tabiat Varlığı Niteliğindeki Taşınmazlardan Kısıtlı
Vergi Alma Yasağı 755
Tescilli Eski Eserin Satın Alınmasını Talep Hakkı 759
KORUMA BÖLGE KURULU KARARLARINA KARŞI HUKUKİ BAŞVURU YOLLARI VE YARGISAL DENETİM 760
YARGI DIŞI DENETİM OLARAK İDARİ İTİRAZ VE DAVA AÇMA SÜRESİNE ETKİSİ 761
SİT KARARLARI VE TESCİLLİ TAŞINMAZLARLA İLGİLİ İŞLEMLERE KARŞI DAVA AÇILMASI: DAVA DİLEKÇESİ 765
Dava Dilekçesinin Şekli ve Dava Dilekçesindeki Eksiklikler 765
Dava Dilekçesinin Verilebileceği Yerler 766
Harç ve Posta Giderleri 767
İPTAL DAVASININ ÖN KOŞULLARI YÖNÜNDEN İRDELEMELER 768
Görev-Yetki 768
Görev 768
aa. Görevli Mahkeme 768
bb. Görev Kurallarının İhlâli 770
Yetki 770
aa. Yetkili Mahkeme 770
bb. Yetki Kurallarının İhlâli 772
Görev-Yetki Konusunda Özel Durumlar 773
aa. Davaların Birleştirilmesi 773
bb. Mercî Tâyini 773
İdarî Merci Tecavüzü 774
Ehliyet 775
Genel Olarak 775
Tarafların Kişilik veya Niteliğinde Değişiklik 783
Husûmet 784
İcrai İşlem Olup Olmama 786

Süreaşımı 789
Sürenin Başlangıcı 790
aa. Tebligat 790
bb. Haricen Öğrenme 793
Süreaşımının Uygulanmaması veya Hafifletilmesi 796
aa. Yokluk 796
bb. Çalışmaya Ara Verme Süresi 796
cc. İYUK md.7/4 796
dd. İdarî İtiraz Yoluna Başvurulması. 797
ee. Mücbir Sebep 797
ff. İYUK md. 9/2 798
İdari Yargıda Tek Dilekçe ile Dava Açma 798
İPTAL DAVASINDA ESASA İLİŞKİN KOŞULLARI 805
Yetki 805
Şekil 812
Sebep 816
Konu 818
Amaç Unsuru ve Yapılaşma Baskısını Azaltma Amacıyla Doğal Sit Kararı
Alınıp Alınamayacağı Sorunu 819
YÜRÜTMENİN DURDURULMASI 825
YARGILAMA SÜRECİNDE ÖZELLİK ARZ EDEBİLEN BAZI DURUMLAR 826
İspat Yükü ve Re’sen Araştırma İlkesi 826
Davanın İhbarı ve Davaya Müdahale 829
Davanın İhbarı 829
Davaya Müdahale 830
Davaya Son Veren Taraf İşlemleri 833
SİT ALANLARI VE TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARINA İLİŞKİN DAVALARDA BİLİRKİŞİLİK VE SORUNLAR 835
CEZA DAVALARININ KORUMA BÖLGE KURULU KARARLARINA ETKİSİ 841
KORUMA KURULU KARARLARINA KARŞI İDARE MAHKEMELERİNDE AÇILAN DAVALARIN SONUÇLANDIRILMASINDAN ÖNCE KURULA YAPILAN
BAŞVURULARIN DURUMU VE YARGI İLE İLGİLİ İŞLEMLER 844
İdare Mahkemelerinde Açılan Davaların Sonuçlandırılmasından Önce
Kurula Yapılan Başvuruların Durumu 844
Yargı ile İlgili İşlemler 846
İ. SİT ALANI İÇİNDE BULUNAN PARSEL İÇİN AÇILAN DAVANIN SİT ALANININ TAMAMINA ETKİSİ 847
İPTAL KARARININ HÜKÜM VE SONUÇLARI 848
İşlem Yönünden 848

Kişiler Yönünden 852
Taraflar Bakımından 852
Üçüncü Kişiler Bakımından 852
İPTAL KARARLARININ UYGULANMASI 853
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TAŞINIR KÜLTÜR VARLIKLARI VE KORUNMASI
TAŞINIR KÜLTÜR VARLIKLARI 859
TÜRK HUKUKUNDA TAŞINIR KÜLTÜR VARLIĞININ TANIMI 859
Genel Olarak 859
Jeolojik, Tarih Öncesi Ve Tarihi Devirlere Ait Kültür Varlıkları 860
Etnografik Nitelikteki Kültür Varlıkları 861
Osmanlı Padişahlarına Ait Sikkeler 861
Milli Tarih Bakımında Önem Arz Eden Eşyalar 862
Kültür Varlığı Kapsamında Değerlendirilmeyen Define Kavramı 862
KÜLTÜR VARLIĞININ BULUNMASI HALİNDE HABER VERME ZORUNLULUĞU 863
TAŞINIR KÜLTÜR VARLIKLARININ TASNİF VE TESCİL İŞLEMLERİ 865
TAŞINIR KÜLTÜR VARLIKLARININ MÜLKİYETİNE İLİŞKİN HUSUSLAR,
YÖNETİMİ, GÖZETİMİ 869
TAŞINIR KÜLTÜR VARLIKLARININ TİCARETİ 874
KOLEKSİYONCULUK 876
KOLEKSİYONUN KONUSU 876
KOLEKSİYONCU OLABİLEN KİŞİLER 878
KOLEKSİYONCULUĞA BAŞVURU 879
KOLEKSİYONCULUĞUN DENETİMİ VE GÖZETİMİ 880
KOLEKSİYONA DÂHİL VARLIKLARIN EL DEĞİŞTİRMESİ 881
KOLEKSİYON İZİN BELGESİNİN İPTALİ 882
MÜZELER 887
GENEL OLARAK 887
Devlet Müzeleri 888
Özel Müzeler 889
Özel Müzecilik Başvurusu 889
Müzede Bulunan Kültür ve Tabiat Varlıklarının Kaydı ve El Değiştirmesi 891
Özel Müzelerin Denetimi ve Gözetimi 892
TAŞINIR KÜLTÜR VARLIKLARININ YASADIŞI TİCARETİ VE İADE DAVALARINDAN ÖRNEKLER 892
GENEL OLARAK 892
KÜLTÜR VARLIKLARININ İADESİNE İLİŞKİN HUKUKİ DÜZENLEMELER 893
Uluslararası Sözleşmelerde Yer Alan Düzenlemeler 893

Türk Hukukundaki Hukuki Düzenlemeler 900
TÜRKİYE'YE İADESİ SAĞLANAN KÜLTÜR VARLIKLARINA İLİŞKİN YÜRÜTÜLEN
HUKUKİ SÜREÇLER 904
Dostane İlişkiler Yoluyla Yapılan İade Çalışmaları 904
İkili Anlaşmalar Yoluyla Yapılan İade Çalışmaları 906
Dava Yoluyla Yapılan İade Çalışmaları 907
Truva Hazinelerinin İadesi Hakkında Osmanlı Devleti-Schliemann Davası 907
Amerika Pensilvanya Arkeoloji ve Antropoloji Müzesi'nden İadesi Sağlanan Troya Eserleri 910
Elmalı Definesi'nin İadesi 913
Metropolitan Sanat Müzesi’nden İadesi Sağlanan Likya Hazineleri 916
BEŞİNCİ BÖLÜM
2863 SAYILI KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KANUNUNA MUHALEFET SUÇLARI
2863 SAYILI KANUN’UN 65. MADDESİNDE DÜZENLENEN SUÇLAR 919
Genel Olarak 919
Tescil Edilen Sit Alanları ve Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat
Varlıkları İle Korunma Alanlarına Kasten Zarar Verilmesi 920
Suç ile Korunan Hukuki Değer 920
Suçun Maddi Konusu 921
Suçun Faili 922
Suçun Mağduru 922
Suçun Eylemi 922
Kusurluluk 924
Cezayı Ağırlaştıran Nitelikli Hal 925
Suçun Özel Görünüş Biçimleri 926
aa. Teşebbüs 926
bb. İştirak 926
cc. İçtima 926
ı. Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi 927
İzin Alınmaksızın İnşaî ve Fiziki Müdahale Yapmak veya Yaptırmak 927
Suç ile Korunan Hukuki Değer 927
Suçun Maddi Konusu 927
Suçun Faili 928
Suçun Mağduru 928
Suçun Eylemi 928
Kusurluluk 930

Cezayı Ağırlaştıran Nitelikli Hal 931
Suçun Özel Görünüş Biçimleri 931
aa. Teşebbüs 931
bb. İştirak 931
cc. İçtima 931
ı. Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi 932
2863 Sayılı Kanun’a Aykırı Olarak Yıkma ya da İmar İzni Vermek 932
Suç ile Korunan Hukuki Değer 932
Suçun Faili 932
Suçun Mağduru 933
Suçun Eylemi 933
Kusurluluk 934
Cezayı Ağırlaştıran Nitelikli Hal 934
Suçun Özel Görünüş Biçimleri 935
aa. Teşebbüs 935
bb. İştirak 935
cc. İçtima 935
Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi 936
İzin Almaksızın ya da İzne Aykırı Olarak Tadilat ya da Tamirat Yapmak ya da Yaptırmak 937
Suç ile Korunan Hukuki Değer 937
Suçun Maddi Konusu 937
Suçun Faili 937
Suçun Mağduru 937
Suçun Eylemi 938
Kusurluluk 939
Suçun Özel Görünüş Biçimleri 940
aa. Teşebbüs 940
bb. İştirak 940
cc. İçtima 940
Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi 941
USULSÜZ BELGE VERME, İLAN VE TEBLİGAT YAPMA SUÇU 941
Genel Olarak 941
Ruhsatsız Yapı Yasağına Aykırı Olarak Belge Verme Suçu 941
Suç ile Korunan Hukuksal Değer 941
Suçun Maddi Konusu 941
Suçun Faili 942
Suçun Mağduru 942

Suçun Eylemi 942
Kusurluluk 942
Suçun Özel Görünüş Biçimleri 943
aa. Teşebbüs 943
bb. İştirak 943
cc. İçtima 943
Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi 943
Tespit ve Tescile İlişkin İlanı veya Tebligatı Süresinde Usulüne Uygun
Yapmama Suçu 943
Suç ile Korunan Hukuki Değer 943
Suçun Faili 944
Suçun Mağduru 944
Suçun Eylemi 944
Kusurluluk 944
Suçun Özel Görünüş Biçimleri 945
aa. Teşebbüs 945
bb. İştirak 945
Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi 945
Elkoyma ve Müzeye Teslim 945
HABER VERME SORUMLULUĞUNA VE KÜLTÜR VARLIĞI TİCARETİNE AYKIRI
HAREKET ETME SUÇLARI (MADDE 67) 947
Genel Olarak 947
Kültür ve Tabiat Varlıkları İle İlgili Bildirimde Bulunmama Suçu (67/1. Fıkra) 948
Suçun Maddi Unsuru 948
Suçun Konusu 951
Fail 951
Manevi Unsur 952
Yaptırım 953
Yasaya Aykırı Şekilde Kültür Ve Tabiat Varlığı Alımı, Satımı, Devri Ve
Devralınması Suçu (67/2. Fıkra) 953
Suçun Maddi Unsuru 953
Suçun Konusu 954
Fail 955
Manevi Unsur 955
Yaptırım 955
İzin Alınmaksızın Taşınır Kültür Varlığı Ticareti Yapma Suçu (67/3. Fıkra) 956
Suçun Maddi Unsuru 956
Suçun Konusu 957
Fail 959

Manevi Unsur 959
Yaptırım 959
Ç. ÖZEL MÜLKİYETTEKİ KÜLTÜR VARLIKLARININ SATIMI, DEVRİ VE YURT DIŞINA ÇIKARILMASINA İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLERE AYKIRILIK –KANUNA AYKIRI
ŞEKİLDE KÜLTÜR VARLIĞI BULUNDURMA SUÇU (MADDE 70) 959
Genel Olarak 959
Suçun Maddi Unsuru 960
Suçun Konusu 962
Fail ve Manevi Unsur 963
Yaptırım 965
KAZI, SONDAJ VE ARAŞTIRMAYA İLİŞKİN HÜKÜMLERE AYKIRI HAREKET ETME
SUÇLARI (MADDE 71) 965
Genel Olarak 965
Bakanlık İzni Olmaksızın Kazı Ve Sondaj Ruhsatnameleri ile Araştırma İzninin Devri, Kazı, Sondaj Ve Araştırma İzni İçin İzinsiz Olarak Tevkil Etme Suçları
(madde 38 ve 71) 966
Suçun Maddi Unsuru 966
Suçun Konusu 966
Fail 967
Kazı Ve Sondaj Yapılan Arazi Sahiplerinin Zararlarını Tazmin Etmeme, Arazi Sahiplerinin Araştırmaya İzin Vermeme, Kamulaştırma Bedellerinin
Ödenmemesi Suçu (madde 42 ve 71) 967
Suçun Maddi Unsuru 967
Suçun Konusu 968
Fail 968
Bilimsel Raporları Vermeme ve Raporu Hazırlamakta İhmal Gösteren
Kişilere Ruhsatname Verme Suçları (madde 43 ve 71) 969
Suçun Maddi Unsuru 969
Suçun Konusu 970
Fail 970
Yaptırım 970
ÖZEL MÜZE VE KOLEKSİYONCULARA İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLERE AYKIRI
DAVRANMA SUÇLARI (MADDE 73) 970
Genel Olarak 970
Suçların Maddi Unsuru 971
Fail 972
Yaptırım 972
YURT DIŞINA ÇIKARMA YASAĞINA AYKIRI HAREKET ETME SUÇU 972
Suçla Korunan Hukuki Değer 973
Suçun Maddi Konusu 973

Suçun Faili 974
Suçun Mağduru 975
Suçun Eylemi 975
6 Kusurluluk 976
Suçun Özel Görünüş Biçimleri 977
Teşebbüs 977
İştirak 977
İçtima 977
Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi 978
TETKİK VE KONTROLE MUHALEFET SUÇU 978
Tetkik ve Kontrole Muhalefet Suçu 978
Suçla Korunan Hukuki Değer 978
Suçun Maddi Konusu 979
Suçun Faili 979
Suçun Eylemi 979
Kusurluluk 979
Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi 979
Nakil İşlerine Aykırı Hareket Etme Suçu 980
Suçla Korunan Hukuki Değer 980
Suçun Maddi Konusu 980
Suçun Faili 980
Suçun Eylemi 980
Kusurluluk 981
Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi 981
İZİNSİZ KAZI VE SONDAJ YAPMA SUÇU 981
İzinsiz Olarak Kazı veya Sondaj Yapma Suçu 982
Suç ile Korunan Hukuki Değer 982
Suçun Maddi Konusu 983
Suçun Faili 983
Suçun Mağduru 983
Suçun Eylemi 983
Kusurluluk 984
Suça Etki Eden Nedenler 985
aa. Cezayı Hafifletici Neden 985
bb. Etkin Pişmanlık 985
Suçun Özel Görünüş Biçimleri 986
aa. Teşebbüs 986
bb. İştirak 987

cc. İçtima 987
ı. Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi 988
İzinsiz Define Araştırma Suçu 988
Suç ile Korunan Hukuki Değer 988
Suçun Maddi Konusu 989
Suçun Faili 989
Suçun Mağduru 989
Suçun Eylemi 990
Kusurluluk 991
Cezaya Etki Eden Nedenler 991
aa. Cezayı Ağırlaştırı Neden 991
bb. Etkin Pişmanlık 991
Suçun Özel Görünüş Biçimleri 992
aa. Teşebbüs 992
bb. İştirak 993
ı. Suçun Yaptırımı ve Muhakemesi 993
ALTINCI BÖLÜM
KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINA İLİŞKİN BAŞLICA YÖNETMELİKLER VE İLKE KARARLARI
KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİKLER 995
KORUNAN ALANLARIN TESPİT, TESCİL VE ONAYINA İLİŞKİN USUL VE
ESASLARA DAİR YÖNETMELİK 995
KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARININ VE SİTLERİN
TESPİT VE TESCİLİ HAKKINDA YÖNETMELİK 1007
İLGİLİ DİĞER YÖNETMELİKLER 1013
KÜLTÜR VARLIKLARINA İLİŞKİN KÜLTÜR (VE TABİAT) VARLIKLARINI KORUMA
YÜKSEK KURULU İLKE KARARLARI. 1014
TABİAT VARLIKLARINA İLİŞKİN KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA YÜKSEK KURULU VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA MERKEZ
KOMISYONUNUN İLKE KARARLARI 1060
KAYNAKÇA 1077
KAVRAMLAR DİZİNİ 1099