Kuvvetler Ayrılığı Bağlamında Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Yürütmenin Konumu
Hüseyin ÖZTÜRK
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ . 5
KISALTMALAR 11
GİRİŞ13
BÖLÜM 1
KUVVETLER AYRILIĞI TEORİSİ VE HÜKÜMET SİSTEMLERİ
KUVVETLER AYRILIĞI TEORİSİ17
Tarihsel Gelişimi . 18
Kuvvetler Ayrılığının Anlamı 20
Saf Kuvvetler Ayrılığı . 20
Kuvvetlerin Dikey Ayrılığı 24
III. Günümüzde Kuvvetler Ayrılığı 27
Kuvvetler Ayrılığının Ülkemiz Açısından Değerlendirilmesi 29
HÜKÜMET SİSTEMLERİ30
Kuvvetler Birliğine Dayalı Sistem: Meclis Hükümeti Sistemi. 31
Kuvvetler Ayrılığına Dayalı Hükümet Sistemleri 35
Kuvvetlerin İş Birliği İçinde Olduğu Sistem: Parlamenter Sistem. 35
Kuvvetlerin Sert Bir Şekilde Ayrıldığı Sistem: Başkanlık Sistemi 40
Melez Bir Sistem: Yarı Başkanlık Sistemi . 45
BÖLÜM 2
CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE
YÜRÜTMENİN KURULUŞU VE SORUMLULUĞU
GENEL OLARAK YÜRÜTME ERKİ VE YÜRÜTMENİN GÜÇLENDİRİLMESİ EĞİLİMİ 47
RASYONELLEŞTİRİLMİŞ BİR BAŞKANLIK SİSTEMİ: CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET
SİSTEMİ 53
DÜALİST YÜRÜTME YAPILANMASINDAN MONİST YÜRÜTME YAPILANMASINA
CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE YÜRÜTME: CUMHURBAŞKANI.57
Cumhurbaşkanının Seçimi ve Eş Zamanlı Seçimler . 58
8 İçindekiler
Cumhurbaşkanının Görev Süresi: Cumhurbaşkanının Dört Döneme Kadar Görev
Yapma İhtimali 64
III. Cumhurbaşkanına Vekâlet: Demokratik Meşruiyete Karşı Yönetimde Tekliğin
Kabul Edilmesi 65
Cumhurbaşkanının Sorumluluğu 66
Siyasi Sorumluluk 67
Cezai Sorumluluk: Kişisel Suç ve Görev Suçu Ayrımının Yapılmaması ve
Anayasa Hükümleri Arasındaki Çelişki. 68
Hukuki Sorumluluk 71
BÖLÜM 3
CUMHURBAŞKANININ GENİŞLEYEN ANAYASAL YETKİ VE
GÖREVLERİ İLE TBMM VE YARGIYLA İLİŞKİSİ
GENEL OLARAK.73
YÜRÜTME YETKİSİNİN TEK SAHİBİ OLARAK CUMHURBAŞKANI .73
Cumhurbaşkanının Düzenleme Yetkisi . 73
Kanuna Dayanmayan Düzenleme Yetkisi: Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. 74
Hukuki Statüsü: İdarenin Asli Nitelikteki Düzenleyici İşlemi 81
Yargısal Denetimi. 86
Cumhurbaşkanlığı Yönetmeliği ve Cumhurbaşkanı Tarafından Çıkarılacak
Adsız Düzenleyici İşlemler . 88
Olağanüstü Hâl Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi . 89
Üst Kademe Kamu Yöneticileri Atama Yetkisi. 90
III. Cumhurbaşkanı ile TBMM Arasında Paylaştırılmış Alan: Dış Politika 93
Olağanüstü Hâl İlan Etme Yetkisi 95
Diğer Yetki ve Görevleri 96
CUMHURBAŞKANININ YASAMAYA İLİŞKİN YETKİ VE GÖREVLERİ.96
Cumhurbaşkanının Siyasi Parti İlişkisi ve Milletvekillerinin Belirlenmesindeki
Etkisi . 97
Cumhurbaşkanının Kanunlar Üzerindeki Etkisi . 99
Cumhurbaşkanının Mesaj Verme Yetkisi. 99
Kanunları Yayımlama ve Geri Gönderme Yetkisi . 101
III. TBMM ile Cumhurbaşkanı Arasındaki Denetim İlişkisi 102
TBMM’nin Bilgi Edinme ve Denetim Yolları. 103
Yazılı Soru 103
İçindekiler 9
Genel Görüşme 104
Meclis Araştırması . 104
Meclis Soruşturması 104
TBMM’nin İşlevsizleştirilmiş Yetkisi: Bütçe 106
Başkanlık Sistemindeki Katılık Sorununu Aşma Aracı Olarak Cumhurbaşkanının
Seçimleri Yenileme Yetkisi 108
Bölünmüş İktidar Halinde Cumhurbaşkanı ile TBMM İlişkisi ve Olası Sorunlar. 112
CUMHURBAŞKANININ YARGIYA İLİŞKİN YETKİ VE GÖREVLERİ .116
Yargı Bağımsızlığının Yumuşak Karnı: Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun Oluşumu. 117
2017 Anayasa Değişikliği ile Göz Ardı Edilen Alan: Anayasa Mahkemesi’ne Üye
Seçmek . 121
III. Diğer Yetki ve Görevleri 122
SONUÇ.123
KAYNAKÇA.127