Lojistik Yönetimi

İÇİNDEKİLER
I. BÖLÜM
LOJİSTİK KAVRAMI İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER
I.1. Lojistik Kavramı .1
I.2. Lojistiğin Yıllara Göre Gelişimi . 3
I.3. Lojistik Kavramının Gelişimine Sebep Olan Faktörler 7
I.3.1. Küreselleşme 7
I.3.2. Yeni ekonomi anlayışı. 8
I.3.3. Rekabetin farklılaşması ve bunun yarattığı sonuçlar . 8
I.3.4. Teknolojik Gelişmeler 8
I.3.5. Diğer Faktörler 9
I.4. Lojisti k Yönetiminin Tanımı. 9
I.5. Tedarik Zinciri Yönetimi 11
I.6. Lojistik Yönetimi İle Tedarik Zinciri Yönetiminin Farkı .12
I.7. Lojistiğin Önemi14
I.8. Lojistik Karması (7L). .17
II. BÖLÜM
TEMEL LOJİSTİK FAALİYETLER
II.1. Ambalajlama /Paketleme ve Etiketleme .19
II.1.1. Ambalajlamanın faydaları20
II.1.2. Ambalaj Seçimi Yapılırken Dikkat Edilecek Hususlar.21
II.1.3. Kullanılan Malzemeler .22
II.1.4. Etiketleme 23
viii LOJİSTİK YÖNETİM
II.2. Taşıma (Transportation).25
II.2.1. Taşıma Modları .32
II.2.1.1. Karayolu Taşımacılığı (Road Transportation):.32
II.2.1.2. Denizyolu Taşımacılığı (Ocean Transportation)36
II.2.1.2.1. Suyolu Taşımacılığı
(Water Transportation) 37
II.2.1.3. Demiryolu Taşımacılığı (Railway Transportation).38
II.2.1.4. Havayolu Taşımacılığı (Air Transportation) .40
II.2.1.5. Boru Hattı Taşımacılığı (Pipeline Transportation) .42
II.2.2. Taşıma Modu Seçimi. .42
II.2.2.1. Operasyonel Faktörler .43
II.2.2.2. Sevkiyat Faktörleri .45
II.2.2.3. Maliyet ve Hizmet Gereklilikleri45
II.2.2.4. Taşıma Modu Özellikleri.46
II.2.3. Tek ve Karma Taşıma Modelleri .47
II.2.3.1. Unimodal (Tek araçla) Taşımacılık47
II.2.3.2. Multimodal (Çoklu araçlarla) Taşımacılık47
II.2.3.3. İntermodal (Birleşik Araçla) Taşımacılık47
II.2.3.4. Kombine Taşımacılık .48
II.3. Depolama .51
II.3.1. Depo Çeşitleri53
II.3.2. Depolama Ekipmanları 55
II.4. Stok Yönetimi (Inventory Management)56
II.4.1. Fonksiyon Özelliklerine Göre Stok türleri.58
II.4.2. Stok Planlama59
II.5. Elleçleme (Material Handling) 61
II.5.1. Depolanacak Malzemenin Özel Elleçleme Yöntemleri63
II.5.2. Elleçleme Ekipmanları .64
LOJİSTİK YÖNETİM ix
II.6. Sipariş Yönetimi (Order Management) 67
II.6.1. Sipariş Süreci .68
II.7. Müşteri Hizmetleri (Customer Services) .70
II.7.1. Müşteri Kavramı. 71
II.7.1.1. Dış Müşteri (Tüketici) .71
II.7.1.2. İç Müşteri (Örgütsel Son Kullanıcılar)71
II.7.2. Müşteri İlişkileri Yönetim (MİY)72
II.7.2.1. MİY Türleri .73
II.7.2.2. MİY Sürecinin Aşamaları .74
II.8. Talep Tahmini. .75
II.8.1. Süreye Göre Tahmin Türleri75
II.8.2. Talep Tahmininin Unsurları76
II.8.3. Talep Tahmin Yöntemleri 76
II.9. Gümrükleme77
II.10. Lojistik İş Süreçleri81
II.10.1. Giriş Lojistiği (Fiziksel Tedarik/ Inbound
Logistics) .82
II.10.2. Üretim Lojistiği (Malzeme Yönetimi) .83
II.10.3. Çıkış Lojistiği (Fiziksel dağıtım /Outbound
Logistics) .84
III. BÖLÜM
LOJİSTİK YÖNETİMİNDE DIŞ KAYNAK KULLANIMI
III.1. Dış Kaynak Kavramı .87
III.2. Dış Kaynak Kullanımının Avantajları ve Dezavantajları88
III.3. Lojistikte Dış Kaynak Kullanımı .89
III.3.1. Lojistikte Dış Kaynak Kullanımının Amaçları90
III.3.2. Lojistikte Dış Kaynak Kullanmama Nedenleri .91
III.3.3. Lojistik Hizmet Sağlayıcılarının Sınıflandırılması91
x LOJİSTİK YÖNETİM
III.3.3.1. Verdikleri Hizmet Açısından Lojistik Hizmet
Sağlayıcıları .91
III.3.3.2. Varlık Temelleri Açısından Lojistik Hizmet
Sağlayıcıları .92
III.3.3.3. Müşteri İlişkileri Temeli AçısındanLojistik
Hizmet Sağlayıcıları .92
III.3.3.4. Diğer Özellikler Açısından Lojistik Hizmet
Sağlayıcıları .93
III.4. Üçüncü Parti Lojistik (3PL) .94
III.4.1. Üçüncü Parti Lojistik (3PL) Sağlayıcısı Seçim Süreci 94
III.4.2. Üçüncü Parti Lojistik Hizmeti Kullanımının Avantajları96
III.4.3. Üçüncü Parti Lojistik Hizmeti Kullanımının Dezavantajları96
III.5. Dördüncü Parti Lojistik (4PL).97
III.6. Yeni Kavramlar: 5PL, 6PL, 7PLve Ötesi98
IV. BÖLÜM
LOJİSTİK MALİYETLER
IV.1. Değişken / Sabit Maliyetler:. 101
IV.2. Direkt ve Endirekt Lojistik Maliyetler: .102
IV.3. Lojistik Maliyetlerin Bileşenleri.103
IV.3.1. Taşıma Maliyetleri: .103
IV.3.2. Stok Bulundurma Maliyetleri105
IV.3.3. DepolamaMaliyetleri107
IV.3.4. Sipariş Süreci ve Bilgi Sistemi Maliyetleri109
V. BÖLÜM
LOJİSTİK YÖNETİMİNDE BİLİŞİM SİSTEMLERİ KULLANIMI
V.1. Elektronik Veri Değişimi (Electronic Data Interchange-EDI) 111
V.2. Tam Zamanlı Üretim (Just In Time-JIT)112
V.3. Elektronik Satış Noktası (Electronic Point Of Sale -EPOS).113
LOJİSTİK YÖNETİM xi
V.4. Genel Profesyonel Yazılımlar .113
V.4.1. Malzeme İhtiyaç Planlaması (Material Requirements
Planning -MRP)113
V.4.2. Üretim Kaynak Planlaması (Manufacturing Resource
Planning - MRP II). 114
V.4.3. Kurumsal Kaynak Planlaması (Enterprise Resource
Planning - ERP). .115
V.4.4. Müşteri İlişkileri Yönetimi Sistemleri (Elektronik MİY/
e-CRM).115
V.4.5. Halkla İlişkiler Yönetimi Sistemleri(Elektronik Halkla
İlişkiler/e-PR). .116
V.5. Lojistiğe Özel Profesyonel Yazılımlar117
V.5.1. Dağıtım Kaynakları Planlaması (DRP).117
V.5.2. Taşıma Yönetim Sistemi (Transportation Management
Systems - TMS). 117
V.5.3. Depo Yönetim Sistemi (Warehouse Management
Systems - WMS)118
V.5.4. Diğer Özel Yazılımlar .121
VI. BÖLÜM
LOJİSTİK VE REKABET AVANTAJI
VI.1. Rekabet Kavramı. 123
VI.1.1. Rekabet Stratejisini Yönlendiren Güçler123
VI.1.2. Rekabet Stratejileri126
VI.1.3. Rekabet Avantajı .129
VI.1.4. Lojistik Stratejileri.130
VI.1.4.1. Lojistik Strateji Çeşitleri131
VI.1.4.1.1. Genel Lojistik Stratejileri.131
VI.1.4.1.2. Özel Lojistik Stratejileri .136
VI.1.4.2. Lojistik Stratejinin Başarılı Olması İçin Yapılması
Gerekenler .141
xii LOJİSTİK YÖNETİM
VI.1.4.3. Bir Lojistik Strateji Gelişiminde Örgütsel
Aşamalar141
VI.2. Lojistik Yetenek Kavramı142
VI.2.1. Yetenek. 142
VI.2.2. Lojistik Yetenekler.143
VI.2.2.1. Lojistik Koordinasyon Yeteneği .143
VI.2.2.2. Lojistik İnovasyon Yeteneği 146
VI.2.2.3. Müşteri İlişkileri Yönetimi (MİY) Yeteneği 151
VII. BÖLÜM
LOJİSTİK PERFORMANS KAVRAMI
VII.1. Performans. .155
VII.2. Performans Yönetimi .156
VII.3. Lojistik Performans157
VII.3.1. Maliyet Etkinliği .158
VII.3.2. Esneklik159
VII.3.3. Müşteri Tatmini. .159
VII.3.4. Sosyal Sorumluluk160
VII.3.5. İş Güvenliği ve Çalışma Şartları161
VII.3.6. Kârlılık162
VII.3.7. Satış Büyüklüğü.162
VII.3.8. Erişim Kolaylığı 163
VII.3.9. Az Hasar ya da Iskarta (Fire) Miktarı 163
VII.3.10. Tam Zamanında Teslimat 164
VII.3.11. Makul Fiyat 165
VII.3.12. Güvenilirlik 165
VII.4. Lojistik Performans Yönetimi .165
VII.4.1. Lojistik Performans Ölçme ve Değerlendirme .166
LOJİSTİK YÖNETİM xiii
VIII. BÖLÜM
LOJİSTİK UYGULAMA ÇEŞİTLERİ
VIII.1.E-Lojistik. .169
VIII.1.1.Geleneksel Lojistik ile E-Lojistik Arasındaki Farklar 169
VIII.1.2.E-Lojistikte Kullanılan Bilişim Teknolojileri 171
VIII.1.3.E-lojistiğin Avantajları .172
VIII.1.4.E-lojistiğin Dezavantajları .172
VIII.1.5.E-Lojistik İşlem Süreci .173
VIII.2. Tersine Lojistik. .173
VIII.2.1.İleri ve Tersine Lojistiğin Farkları 175
VIII.2.2.Tersine Lojistiğin Aşamaları .176
VIII.2.3.Geri Kazanım Şekilleri.176
VIII.2.4. Tersine Lojistiğin Önemi 177
VIII.3. Yeşil Lojistik.178
VIII.3.1.Yeşil Lojistik Uygulamaları179
VIII.4. Yalın Lojistik. 182
VIII.4.1.Geleneksel Lojistik ile Yalın Lojistik Arasındaki Farklar184
VIII.5. Helal Lojistik185
VIII.5.1.Helal Kavramı ve Helal Gıda.185
VIII.5.2.Helal Sertifikası.186
VIII.5.3.Helal Lojistik Kavramı .188
VIII.6. Afet Lojistiği.189
VIII.6.1.Afet Kavramı .190
VIII.6.2.Afet Lojistiği 192
VIII.6.3.Afet Lojistik Faaliyetleri.193
VIII.7. Sağlık Lojistiği.196
VIII.7.1.Sağlık Lojistiği Bileşenleri197
VIII.7.1.1.İlaç ve Tıbbi Malzeme Lojistiği .198
xiv LOJİSTİK YÖNETİM
VIII.7.1.2. Hastanelerde Acil Servis Lojistiği 203
VIII.7.1.3. Hastanelerde Bilgi Lojistiği.204
VIII.7.1.4. Hastanelerde Destek Hizmet Lojistiği (Beslenme,
Temizlik Hizmetleri) .206
VIII.7.1.5. Hastanelerde Teknik Hizmet Lojistiği (Bakım/
Onarım, Bina/ Tesis Güvenliği) .208
VIII.7.1.6. Hastanelerde Tıbbi Atık Lojistiği .211
VIII.7.2.Sağlık Lojistik Yönetimine Engel Teşkil Eden Konular .214
LOJİSTİK YÖNETİM xv
Şekil Listesi
Şekil 1 . Lojistik yönetimi .10
Şekil 2. Bilgi ve Malzeme Akışları 11
Şekil 3. Lojistik ve Tedarik zinciri farkları .13
Şekil 4. Lojistik Karması 17
Şekil 6. Barkod 24
Şekil 7. Taşıma Modu Seçimi 43
Şekil 8. Elleçleme 62
Şekil 9. Elleçleme Yöntemleri63
Şekil 10. Sipariş Süreci70
Şekil 11. MİY Türleri73
Şekil 12. Giriş lojistiği 82
Şekil 13. ÜretimLojistiği 84
Şekil 14. Çıkış Lojistiği.85
Şekil 15. Müşteri İlişkileri Temeli Açısından Lojistik Hizmet Sağlayıcıları 93
Şekil 16. Hizmet Düzeyleri99
Şekil 17. Stoklama Maliyetleri.106
Şekil 18. Barkod 120
Şekil 19. Karekod 121
Şekil 20. Porter'ın Rekabet Stratejileri Matrisi 127
Şekil 21. MİY Yeteneği ve Alt Boyutları 152
Şekil 22. Lojistik Performans Bileşenleri .158
Şekil 23. Tersine Lojistik 174
Şekil 24. Yeşil Tedarik Zinciri180
Şekil 25. Yalın Değer Akışı 183
Şekil 26. Helal Gıda Logosu.187
Şekil 27. Afet Çeşitleri191
Şekil 28. Sağlık lojistiği Bileşenleri .198
Şekil 29. İlaç döngüsü.199
Şekil 30. İlaç dağıtım kanalları 201
Şekil 31. Hastane süreçleri 206