Eşya Hukuku

Prof. Dr. M. Kemal OĞUZMAN

Prof. Dr. Özer SELİÇİ

Prof. Dr. Saibe OKTAY - ÖZDEMİR

- Zilyetlik- Tapu Sicili

- Taşınmaz ve Tanır Mal Mülkiyeti

- Kat Mülkiyeti

- Sınırlı Ayni Haklar

I. Eşya hukukunun konusu . 1
II.Aynî hak kavramı ve unsurları . 2
A. Kavram . 2
1)Klâsik görüş . 2
2)Şahısçı görüş 2
3)Birleştirici görüş . 3
B. Unsurları . 4
1)Eşya 4
a)Kavram 4
b)Eşya kavramına girmeyen aynî hak konuları (objeleri) . 8
aa) Bağımsız ve sürekli haklar . 8
bb) Doğal güçler, enerji 9
cc) Üzerinde aynî hak kurulabilen haklar . 9
dd) Bütünüyle malvarlığı . 9
ee) Hayvanlar . 10
c)Eşya çeşitleri ve ayırımın aynî haklar yönünden önemi 10
aa) Taşınır eşya - Taşınmaz eşya . 10
bb) Basit eşya - Birleşik eşya - Eşya birliği . 11
cc) Mislî eşya - Gayrimisli eşya 12
dd) Tüketime (İstihlâke) tâbi olan-olmayan eşya 13
ee) Bölünebilen-bölünemeyen eşya . 14
ff) Özel mülkiyete tâbi olabilen-özel mülkiyete tâbi olamayan eşya . 14
gg) Sahipli eşya – Sahipsiz eşya 17
2)Eşya üzerinde doğrudan doğruya hâkimiyet . 18
3)Herkese karşı ileri sürülebilirlik . 20
III.Aynî hakların diğer haklardan ayrılması 20
1)Diğer mutlak haklardan ayrılması 20
2)Alacak haklarından ve özellikle eşyaya bağlı borçlardan (Realobligation)
ayrılması 20
a)Ayrımın dayanağı 20
b)Ayrımın sonuçları 22
IV.Aynî hakların sınıflandırılması . 23
1)Sağladığı yetkiye göre 23
a)Mülkiyet hakkı 23
b)Sınırlı aynî haklar 23
aa) İrtifak hakları . 23
bb) Rehin hakları . 23
cc) Taşınmaz Yükü 24
2)Hakkın konusu olan şey’e göre 24
3)Hak sahibinin tayin ediliş tarzına göre . 24
V. Aynî haklara hâkim olan prensipler 25
1)Belirlilik (muayyenlik) prensibi . 26
2)Kamuya açıklık (aleniyet) prensibi . 27
3)İnancın korunması prensibi 27
4)Sınırlı sayı ve tipe bağlılık prensibi 27
5)Hak düşürücü süre ve zamanaşımı işlememesi prensibi . 29
VI.Eşya Hukuku mevzuatı . 29
VII.Mahkeme içtihatları ve doktrin 36
1)İçtihatlar . 36
2)Doktrin . 40
VIII.Eşya hukuku açısından 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun hazırlık
çalışmaları ve gerekçesi . 41
IX.Eşya Hukukunun açıklamasında izleyeceğimiz plân 42
BİRİNCİ KISIM
ZİLYETLİK VE TAPU SİCİLİ
Birinci Bölüm
ZİLYETLİK
§ 1. Genel Bakış 45
§ 2. Zilyetlik Kavramı ve Zilyetliğin Niteliği 47
I. Kavram . 47
II.Zilyetliğin niteliği . 52
§ 3. Zilyetliğe Tâbi Şeyler 54
§ 4. Zilyetliğin Çeşitleri 56
1)Haklı-haksız zilyetlik . 56
2)İyi niyetli-kötü niyetli zilyetlik . 56
3)Malik sıfatıyla-başka sıfatla zilyetlik . 56
4)Asli-fer’i zilyetlik . 57
5)Kendisi için-başkası için zilyetlik ve hizmet zilyetliği (zilyet
yardımcılığı) . 59
6)Dolaylı-dolaysız zilyetlik . 60
7)Tek başına-birlikte (müşterek ve elbirliğiyle) zilyetlik . 61
§ 5. Zilyetliğin Kazanılması ve Kaybı . 62
I. Zilyetliğin Kazanılması 62
1)Aslen kazanma . 63
2)Devren kazanma . 64
3)Tesisen (kurulmaya bağlı) kazanma . 64
4)Miras yolu ile kazanma 65
II.Zilyetliğin devrinin çeşitli şekilleri . 65
1)Yeni zilyedin dolaysız (doğrudan doğruya) zilyet kılınması 66
a)Malın teslimi . 67
b)Araçların teslimi 68
c)Malın, yeni zilyetin fiili hâkimiyetine bırakılması . 69
2)Yeni zilyedin, dolaylı (vasıtalı) zilyet kılınması . 69
a)Temsilci aracılığı ile zilyetliği kazanma 70
b)Hükmen teslim 71
c)Zilyetliğin havalesi 73
d)Emtiayı temsil eden senetlerin teslimi . 77
III.Zilyetliğin sona ermesi . 78
1)Zilyedin arzusu ile sona erme . 79
2)Fiilî hâkimiyet kaybı 79
§ 6. Zilyetliğin Korunması . 80
I. Zilyedin kuvvet kullanma imkânı . 81
II.Zilyetlik davaları 84
1)Zilyetliğin gasbında iade ve tazminat davaları . 84
a)Zilyetliğin iadesi davası . 84
b)Tazminat davası 87
2)Zilyetliğe saldırı halinde açılacak davalar 87
a)Saldırıya son verilmesi talebi 87
b)Saldırı sebebinin önlenmesi talebi . 88
c)Saldırıdan doğan zararların tazmini talebi . 89
3)Hak düşürücü süreler 89
4)Yargılama usulü . 90
III.Zilyetliğin idari yoldan korunması . 90
1)Amaç 90
2)Usul 91
a)Yetkili makam . 91
b)Başvuru . 91
c)Soruşturma ve karar . 92
3)Kararın sonuçları 92
a)İdare bakımından . 92
b)Haklara etkisi bakımından . 93
XII İçindekiler
Sayfa
c)Uygulanması bakımından 93
4)Saldırının tekrarlanmasında ceza yaptırımı 94
§ 7. Taşınırlarda Zilyetliğin Hak Karinesi Oluşu 94
I. Karineler . 95
1)Mülkiyet karinesi . 95
2)Başkasının mülkiyet karinesine dayanma . 96
3)Fer’î zilyetlikte karine 97
II.Karinenin rolü . 98
A. Halihazır zilyedin hak karinesine dayanan savunması 98
B. Önceki zilyedin hak karinesine dayanan talebi : Taşınır davası . 99
1)Taşınır davasının şartları 99
2)Taşınır davasının özellikleri . 105
a)Mülkiyete dayanan istihkak davasına nazaran özellikleri 105
b)Zilyetlik davasına nazaran özellikleri 106
C. Zilyetlik karinesine güvenerek kazanılan hakkın korunması 107
1)İyiniyetle kazanmanın tam korunduğu haller . 108
a)Emin sıfatıyla zilyetten aynî hak kazanılması 108
b)Para ve hamile yazılı senetlerin kazanılması . 111
2)İyiniyetle kazanmanın korunmadığı haller . 112
3)İyiniyetle kazanmanın kısmen korunduğu haller 112
§ 8. Taşınmazlarda Hak Karinesi . 112
1)Tapuda kayıtlı taşınmazlarda 112
2)Tapuda kayıtlı olmayan taşınmazlarda . 113
§ 9. Zilyetliğin Geri Verilmesine Uygulanacak Hükümler 114
I. Geri vermekle yükümlü iyiniyetli zilyetlerin durumu . 116
1)Geri verme yükümlülüğünün kapsamı . 117
2)Yaptığı giderler (masraflar) bakımından talep hakkı 118
a)Zorunlu, yararlı ve lüks masraf kavramları 118
b)Zilyedin masrafları talep hakkı 119
II.Geri vermekle yükümlü iyiniyetli olmayan (kötüniyetli) zilyetlerin durumu . 121
1)Geri verme yükümlülüğünün kapsamı . 121
2)Giderleri talep hakkı . 130
İkinci Bölüm
TAPU SİCİLİ
§ 1. Genel Bakış 131
§ 2. Tapu Sicili Kavramı ve Unsurları 136
I. Kavram . 136
İçindekiler XIII
Sayfa
II.Ana sicil ve Tamamlayıcı Unsurlar . 137
1)Temel sicil: Tapu kütüğü 137
2)Kat mülkiyeti kütüğü 137
3)Yevmiye defteri 138
4)Belgeler 139
5)Planlar 139
III.Yardımcı siciller . 140
1)Aziller sicili 140
2)Düzeltmeler sicili . 140
3)Kamu orta malları sicili 141
4)Tapu envanter defteri . 141
5)İdari sınırlar kayıt defteri 141
IV.Tapu sicili bulunmayan yerlerde tutulan defterler 141
1)Zabıt (kayıt) defteri 141
2)Kat mülkiyeti zabıt defteri 142
3)İpotek kayıt defteri . 142
4)Fihrist defteri 142
5)Diğer defterler 143
§ 3. Tapu Sicili Teşkilatı ve Devletin Sorumluluğu 143
I. Teşkilat . 143
II.Tapu sicillerinin tutulmasından devletin sorumluluğu 144
§ 4. Tapu Sicili Sistemimize Hâkim Olan Prensipler . 152
I. Taşınmaza sahife açılması prensibi 152
II.Taşınmaz üzerinde aynî hak kazanılması için tescil gerekmesi 153
III.Tescilin sebebe bağlılığı . 153
IV.Tescilin yolsuz da olsa, iyiniyetli üçüncü kişiler için hüküm ifade etmesi . 154
V. Tapu sicilinin kamuya açıklığı . 154
1)Prensip 154
2)Kamuya açıklık prensibinin sonucu . 156
§ 5. Taşınmazların Kütüğe Geçirilmesi 157
I. Uygulanacak hükümler . 157
II.Kütükte sahife açılacak şeyler: Taşınmaz kavramı ve tapulamanın yapılışı . 158
A. Taşınmaz kavramı . 158
1)Arazi . 159
2)Bağımsız ve sürekli haklar . 160
a)Bir irtifak hakkı bulunmalıdır 161
b)İrtifak hakkı bağımsız bir nitelik arzetmelidir . 161
XIV İçindekiler
Sayfa
c)İrtifak hakkı sürekli bir nitelik arz etmelidir 162
d)Hak sahibi kaydı talep etmelidir 162
3)Kat mülkiyetine konu olan bağımsız bölümler . 163
B. Kadastro (Tapulama) 164
1)21.6.1987 tarih, 3402 sayılı Kadastro Kanunu’ndan önceki
düzenleme 164
2)3402 sayılı Kadastro Kanunu uyarınca kadastro 165
a)Kanunun amacı ve uygulama alanı 165
b)Uygulanacak metod . 167
c)Teşkilat 168
d)Kadastro hazırlık çalışmaları . 169
e)Taşınmazların sınırlandırılması ve tespit işleri 172
f)Mülkiyet hakkının tespitine ilişkin esaslar . 173
g)Kadastro tutanağının düzenlenmesi, ilân ve itiraz . 181
h)Kadastroya ilişkin uyuşmazlıkların dava yoluyla çözümlenmesi 183
i)Taşınmaz tesbitinin sonucu 186
III.Kütüğe kaydedilmeyecek taşınmazlar 190
IV.Tapulu taşınmazın bölünmesi veya birleştirilmesi 195
1)Ayırma . 196
2)Birleştirme 196
§ 6. Taşınmaza Ait Kütük Sayfasına Yapılacak Kayıtlar . 197
I. Taşınmazı teşhise yarayacak bilgi 197
II.Aynî hakların tescili, terkini, değiştirilmesi. 197
A. Tescil 197
1)Kavram . 197
2)Tescil için gerekli şartlar 198
a)Talep-İstem (Anmeldung, Réquisition) . 198
aa) Talep yetkisi 199
bb) Talebin şekil ve içeriği 201
cc) Talebin hukuki niteliği . 203
b)Belgeleme (Légitimation, Ausweisen) 204
aa) Talep yetkisinin belgelenmesi . 204
bb) Hukukî sebebin belgelenmesi . 205
cc) Belgelerin noksanlığı . 205
3)Tescilin yapılışı 206
a)Mülkiyet hakkının tescili . 207
b)İrtifakların ve taşınmaz yüklerinin tescili 208
c)Rehin haklarının tescili 209
4)Tebliğ . 209
B. Terkin 209
1)Terkin için gerekli şartlar . 209
İçindekiler XV
Sayfa
a)Aynî hakkı sona erdirici terkinler 209
b)Sicili düzeltici terkinler . 210
aa) Tescil şekli bir değer taşıyorsa 210
bb) Tescilin hiçbir değeri kalmamışsa . 211
2)Terkin tarzı . 212
C. Kaydın değiştirilmesi 212
III.Şerhler 212
A. Kişisel hakların şerhi 213
1)Medeni Kanunda belirtilenler . 213
2)6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda belirtilenler 214
3)Özel kanunla kabul edilenler 215
B. Tasarruf yetkisine ait kısıtlamaların şerhi . 216
1)Medeni Kanunda belirtilenler . 216
a)Çekişmeli hakların korunmasına ilişkin mahkeme kararları 216
b)Haciz, iflâs kararı, konkordato ile verilen süre 217
c)Aile yurdu kurulması, art mirasçı atanması 218
d)Aile Konutu . 218
e)Ailenin ekonomik varlığını korumak üzere tasarruf yetkisinin
sınırlandırılması 219
2)Medenî Kanun dışında belirtilenler 219
a)İskân Kanunu gereğince verilen yerlere ilişkin kısıtlamalar 219
b)Kamulaştırma kararı 219
c)Ticari şirketlere sermaye olarak taşınmaz konulması 220
C. Geçici tescillerin şerhi . 220
1)Medeni Kanunda öngörülenler . 220
a)Aynî hak iddiası . 220
b)Tasarruf yetkisini belirleyen belgelerdeki noksanların sonradan
tamamlanmasına kanunen imkan verilenlerin talepleri . 220
2)Usul 221
D. Özel Kanunlarda yanlış olarak şerhin öngörüldüğü haller 222
1)Kooperatifler Kanunu m. 15/f. 2 222
2)Kat Mülkiyeti Kanunu m. 24 222
3)İmar Kanunu m. 33 . 222
4)1515 Sayılı K. m. 2 223
5)Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine dair Tarım Reformu
Kanunu m. 5, 24 . 224
6)1164 sayılı Arsa Üretimi ve Değerlendirilmesi Hakkında Kanun
m.11 224
7)5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu m. 8A 224
IV.Beyanlar . 224
1)Medeni Kanun ve Tapu Sicili Tüzüğünde belirtilenler . 225
XVI İçindekiler
Sayfa
2)Kat Mülkiyeti Kanununda belirtilenler . 226
3)Kadastro Kanununda belirtilenler . 227
4)Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununda belirtilenler . 227
5)İmar Kanununun 11. maddesinde belirtilen beyan . 228
6)3621 sayılı Kıyı Kanununun 12. maddesinde belirtilen beyan . 228
7)2981 sayılı Kanunda belirtilen beyan . 228
8)Kamulaştırma Kanununun 30. maddesinde belirtilen beyan 229
9)Kentsel Dönüşüm Kanunu ve Uygulama Yönetmeliğinde
belirtilen beyanlar 229
V. Taşınmaz rehni kayıtlarına ait düşünceler . 229
§ 7. Tapu Kütüğüne Yapılan Kayıtların Hükmü . 229
I. Tescilin hükmü . 230
A. Tescilin olumsuz hükmü . 230
1)Tescil prensibinin mülkiyet hakkındaki istisnaları . 231
2)İrtifak hakkı ve taşınmaz yükünün tescilsiz kazanılması 231
3)Rehin hakkının tescilsiz kazanılması 232
B. Tescilin olumlu hükmü: iyiniyetli üçüncü kişilerin korunması . 232
1)Uygulama şartları . 233
a)Koruma sadece üçüncü kişiler içindir 233
b)Koruma sadece sicil kaydına dayanan kazanımlar içindir . 234
c)Koruma sadece aynî hak kazanılması içindir . 235
d)Üçüncü kişinin kazanması iyi niyetle olmalıdır 236
e)Üçüncü kişinin aynî hak kazanması için gerekli diğer kurucu
unsurlar geçerli olmalıdır 239
2)Uygulama halleri 239
a)Medeni Kanun m. 1023'ün kapsamına giren haller 239
b)Medeni Kanun m. 1023'ün kapsamına girmeyen haller . 241
aa) Taşınmazın özel mülkiyete elverişli olmadığı haller . 241
bb) Aynî hak niteliği bulunmamasına rağmen aynî hakmış gibi
tescil edilmiş haklar 242
cc) Aynî hakkın kazanılmasına yol açan hukukî sebepteki
sakatlıklar 242
dd) Aynî hakkı devreden veya kuran kişinin ehliyetindeki
sakatlıklar ve tasarruf ehliyetindeki eksiklikler . 242
ee) Hak sahibi adına hareket eden temsilcinin temsil
yetkisindeki sakatlıklar . 243
ff) Çift tapulu taşınmazlarda yolsuz tapuya dayanan kazanımlar 243
3)İyiniyetin etkisi . 246
C. Aynî hakkın içeriğinin belirlenmesi 248
II.Diğer kayıtların hükmü . 248
1)Taşınmazı teşhise yarayacak bilgi 248
2)Şerhler 249
a)Kişisel hakların şerhinin hükmü 249
b)Tasarruf yetkisinin kısıtlamalarına ait şerhin hükmü . 251
İçindekiler XVII
Sayfa
aa) Çekişmeli hakların korunmasına ilişkin kararlar . 252
bb) Haciz, iflâs kararı, konkordato ile verilen süre . 253
cc) Aile yurdu kurulması veya art mirasçı atanması 254
dd) Aile Konutu 255
ee) Evlilik birliğini koruma amacıyla konulan şerhler 256
ff) Medeni Kanun dışında öngörülen tasarruf yetkisinin
kısıtlanmasına ait şerhler 256
c)Geçici tescilin şerhinin hükmü 256
3)Beyanlar . 257
§ 8. Tapu Kütüğüne Yapılan Kayıtların Hükümsüzlüğü 259
I. Yolsuz tescil . 259
A. Yolsuz tescilin sakıncaları 259
B. Yolsuz tescilin düzeltilmesi 260
1)Medeni Kanuna göre 260
a)Tescil yapılırken mevcut olan veya vukua gelen yolsuzluklarda . 260
aa) Tescilin, kurucu unsurlardaki sakatlık yüzünden yolsuz
olması 260
aaa - Düzeltme (tashih) davası 260
bbb - Anlaşmaya dayanan düzeltme 264
bb) Tescilin, tapu memurunun yaptığı yanlışlık yüzünden
yolsuz olması 264
b)Hakta meydana gelen değişiklik dolayısıyla gerçek duruma
uymayan tescillerde 266
aa) Aynî hakkın sicil dışı başkasına geçmiş olması halinde 266
bb) Aynî hakkın sicil dışında sona erdiği hallerde 266
2)Özel Kanunlara göre 266
a)3402 sayılı Kadastro Kanunu m. 12 266
b)5543 sayılı İskan K. m. 20 . 266
c)2644 sayılı Tapu K. m. 31 . 267
II.Diğer kayıtların yolsuzluğu 267
1)Taşınmazı teşhise yarayan bilgi 267
2)Yolsuz şerhler . 268
3)Yolsuz beyanlar 269
İ K İ N C İ K I S I M
MÜLKİYET
Birinci Bölüm
GENEL HÜKÜMLER
§ 1. Mülkiyet Kavramı . 273
XVIII İçindekiler
Sayfa
§ 2. Mülkiyetin İçeriği 274
I. Aktif yetki . 274
II.Koruyucu yetki . 276
1)İstihkak davası (rei vindicatio) . 278
a)Davanın konusu, amacı, hukuki niteliği 278
b)Davacı-davalı sıfatları . 280
2)Elatmanın Önlenmesi (müdahalenin men'i) davası (actio negatoria) 281
a)Genel olarak 281
b)Davacı-davalı sıfatları . 284
§ 3. Mülkiyetin Konusu ve Kapsamı . 285
I. Bütünleyici Parçalar . 286
1)Tanım ve hükmün amacı . 286
2)Bütünleyici parça vasfının kazanılması 287
a)Sıkı maddî bağlantı dolayısıyla temel unsur haline gelme . 288
b)Yerel adetlere göre temel unsur sayılma . 289
3)Bütünleyici parça vasfının kaybı 291
4)Ayrıca bütünleyici parça sayılan şeyler ve özellikle ürünler 292
a)Yapılar ve dikili bitkiler 292
b)Doğal ürünler 292
aa – Dönemsel olarak elde edilen ürünler 293
bb – Yerel adetlerin bir şeyden elde edilmesini uygun gördüğü
verimler . 294
5)Bütünleyici parça sayılmanın hukuki sonuçları 294
II.Eklenti 296
1)Tanımı ve hükmün amacı . 296
2)Eklenti vasfının kazanılması . 296
a)Özgüleme (tahsis) 297
b)Dış bağlantı 298
3)Eklenti olmanın hukuki sonuçları . 298
§ 4. Mülkiyetin Çeşitleri . 301
I. Genel olarak 301
II.Paylı Mülkiyet 303
1)Kavram . 303
2)Paylı mülkiyetin kurulması 305
a)Hukuki işlem ile 305
b)Yetkili makamın işlemi veya mahkeme kararı ile . 306
c)Kanun gereği . 306
3)Paydaşların payları bakımından durumları . 306
İçindekiler XIX
Sayfa
a)Pay oranı 306
b)Paydaşın payında tasarrufu 307
c)Paydaşın hakkını koruması . 311
4)Paylı mülkiyet birliği ve idaresi . 313
5)Paydaşların malın bütünü bakımından yetkileri . 320
a)Yönetime katılma yetkisi . 320
b)Paylı malı kullanma ve ondan yararlanma yetkisi . 320
c)Malın tamamını kapsayan tasarruf yetkileri 324
d)Ortak menfaatleri koruma yetkisi 325
6)Paydaşların giderlere ve yükümlülüklere katılması 326
7)Paylı mülkiyetin sona ermesi . 328
a)Paylı mülkiyetin bir veya birkaç paydaş için sona ermesi 329
aa) Payın devri yoluyla 329
bb) Bir paydaşın mahkeme kararı ile paydaşlıktan çıkarılması 329
cc) Terk yoluyla . 330
b)Paylı mülkiyetin bütün paydaşlar için sona ermesi, özellikle
paylaşma (taksim) . 331
aa – Paylaşma isteme hakkı . 331
bb – Paylaşma isteme hakkının sınırları 332
cc – Paylaşmanın yapılışı 337
III.Elbirliği Mülkiyeti 343
1)Kavram . 343
2)Elbirliği mülkiyetinin kurulması 345
a)Elbirliği ortaklığı halleri 345
b)Mülkiyetin ortaklık tarafından kazanılması . 346
3)Elbirliği mülkiyetinde ortakların durumu . 346
4)Elbirliği mülkiyetinin sona ermesi . 351
5)Elbirliği mülkiyeti kurumuna yöneltilen tenkitler 354
İkinci Bölüm
TAŞINMAZ MÜLKİYETİ
§ 1. Taşınmaz Mülkiyetinin Konusu . 355
§ 2. Taşınmaz Mülkiyetinin Kazanılması . 356
I. Genel olarak kazanma tarzları 356
1)Aslen kazanma – Devren kazanma . 356
2)Tescille kazanma - Tescilden önce kazanma 357
II.Taşınmaz mülkiyetinin tescille kazanılması . 358
1)Genel olarak şartları . 358
2)Kazanma sebebi . 358
a)Mülkiyeti nakil borcu doğuran sözleşmelerde şekil ve şekle
aykırılığın sonuçları 359
XX İçindekiler
Sayfa
aa – Şekil . 359
bb – Şekle aykırılığın sonuçları . 365
b)Temsilci tarafından kurulan taşınmaz mülkiyetini devir borcu
doğuran sözleşmelerde temsil yetkisi 372
aa – Vekâletnamenin şekli . 372
bb – Özel yetki . 374
cc – Temsil yetkisinin kapsamı . 375
c)Mülkiyeti devir borcu doğuran sözleşmelerde muvazaa 375
d)İnançlı temlik (devir) 380
e)Namı müstear 387
f)Taşınmaz satış vaadi 390
aa – Niteliği 390
bb – Şekli . 391
cc – Hükmü 392
dd – Tapuya şerh verilmesi . 394
ee – Borcun ifası ve ifa edilmemesinin sonuçları . 396
g)Tapusuz taşınmazlarda mülkiyeti devir borcu . 399
III.Tescilden önce kazanma halleri 404
1)Medeni Kanunun 705. maddesinde belirtilenler . 406
a)Miras . 406
b)Mahkeme kararı 407
c)Cebrî icra . 409
d)İşgal . 409
aa – Tanım ve şartları 409
bb – İşgal yolu ile mülkiyeti kazanılabilecek taşınmaz . 410
cc – İşgal fiili ve sonuçları 414
dd – İmar ve ihyanın sonuçları 414
e)Kamulaştırma (İstimlâk) 415
2)Medeni Kanunun 705. maddesinde belirtilmemiş olanlar . 418
a)Kişiliği sona eren bir tüzel kişinin mallarının kamu kurum veya
kuruluşuna geçmesi 418
b)Vakfa özgülenen taşınmazın mülkiyetinin vakfa geçmesi . 418
c)Mal rejimi sözleşmesi sonucu meydana gelen mülkiyet değişikliği 419
d)Yeni arazi oluşması . 419
aa – Yeni bir arazi oluşmalıdır 419
bb – Yeni oluşan arazi sahipsiz yerlerde oluşmalıdır 420
cc – Yeni oluşan arazinin toprağı da sahipsiz yerlerden
gelmiş olmalıdır 421
dd – Yeni oluşan arazi yararlanmaya elverişli bir arazi olmalıdır . 421
e)Ticaret ortaklıklarına sermaye olarak taşınmaz mülkiyeti veya
sınırlı aynî hak konulması ile ticaret ortaklıklarının birleşmesi . 421
f)5543 sayılı Kanun uyarınca tahsis 422
IV.Taşınmaz mülkiyetinin zamanaşımı ile kazanılması 423
A. Olağan zamanışımı (Sicile dayanan zamanaşımı) . 424
1)Zamanaşımı ile kazanmanın şartları . 424
a)Taşınmaza ilişkin şart 424
b)Kazanana ilişkin şart . 425
İçindekiler XXI
Sayfa
c)Zilyetliğe ilişkin şart 425
2)Zamanaşımı ile kazanmanın hükmü . 429
B. Olağanüstü zamanaşımı (Sicil dışı zamanaşımı) . 430
1)Uygulanacak hükümlere genel bakış 430
2)MK. m. 713’e göre olağanüstü zamanaşımı ile kazanımın koşulları 431
a)Taşınmaz olağanüstü zamanaşımı ile kazanmaya elverişli olmalıdır . 432
aa) Taşınmaz tapusuz veya tapudan kime ait olduğu
anlaşılamayan ya da gaip şahıslara ait taşınmaz olmalıdır 432
aaa) Tapusuz taşınmazlar . 432
bbb) Malikin tapuda belli olmaması ya da tapunun gaip
şahsa ait olması . 433
bb) Taşınmaz özel mülkiyete ve zamanaşımı ile kazanmaya
elverişli olmalıdır 437
b)Taşınmaz üzerinde kanunun aradığı koşullarda yirmi yıl süreyle
zilyetlik sürdürülmüş olmalıdır . 445
aa) Zilyetliğin kanuna uygun koşullarda geçirilmesi . 445
aaa) Malik sıfatıyla zilyetlik 445
bbb) Davasız zilyetlik . 448
ccc) Aralıksız zilyetlik 449
bb) Zilyetliğin ispatı 451
c)Zilyedin başvurusu üzerine mahkemece yapılacak ilândan sonra
işleyen itiraz süresi içinde itiraz ileri sürülmemelidir 454
3)Zamanaşımı ile kazanmanın hükmü . 458
4)1515 sayılı Kanun 459
§ 3. Taşınmaz Mülkiyetinin Kaybı 460
I. Taşınmaz mülkiyetinin nisbi kaybı . 460
II.Taşınmaz mülkiyetinin mutlak kaybı . 460
1)Taşınmazın tamamen yok olması . 461
2)Taşınmaz mülkiyetini terk 461
3)Kamulaştırma . 464
§ 4. Taşınmaz Mülkiyetinin Kapsamı . 467
I. Taşınmaz mülkiyetinin yatay kapsamı 468
1)Kadastrosu yapılmış tapulu taşınmazlarda sınır . 469
2)Tapuda kayıtlı olmakla beraber henüz kadastrosu yapılmış olmayan
taşınmazlarda sınır . 473
3)Tapusuz taşınmazlarda sınır . 477
II.Taşınmaz mülkiyetinin dikey kapsamı . 477
III.Taşınmaz mülkiyetinin madde itibariyle kapsamı 479
A. Arazide inşa olunan şeyler : Yapılar 480
1)Prensip 480
XXII İçindekiler
Sayfa
2)Prensibin, yapının haksız olması halindeki sonuçları . 483
a)Yapıyı arazi malikinin yapmış olması . 484
aa – Malzemenin sökülerek geri verilmesi talebi 485
bb – Tazminat talebi 487
cc – Arazinin mülkiyetinin kendisine geçirilmesi talebi 488
aaa - Malzeme maliki iyi niyetli olmalıdır . 490
bbb - Yapının değeri açıkça arsanın değerinden fazla
olmalıdır . 490
ccc - Malzemenin sökülmesi talep edilmemiş veya bu talep
reddedilmiş olmalıdır . 491
ddd - Malzeme sahibi MK. m. 723 uyarınca tazminat talep
etmemiş olmalıdır . 491
b)Yapıyı malzeme sahibinin yapmış olması . 492
aa – Arazi malikinin malzemenin sökülüp kaldırılmasını talep hakkı 493
bb – Malzemenin sökülüp kaldırılmaması halinde malzeme
malikinin tazminat talebi 495
cc – Arazi malikinin ve malzeme malikinin arazinin mülkiyetinin
malzeme malikine geçirilmesi talebi 499
c)Yapıyı bir üçüncü kişinin yapmış olması . 502
aa – Arazi malikinin hakları 502
bb – Malzeme malikinin hakları 503
cc – Yapıyı yapanın hakları 503
3)İstisnalar . 503
a)Üst hakkı (İnşaat hakkı) . 504
aa – Üst hakkının niteliği 505
bb – Bağımsız bölümlerin üst hakkı konusu olamaması . 507
b)Mecralar 508
c)Başkasının arazisine taşırılan yapı (Taşkın yapı) . 512
aa – Taşan yapıya katlanma yükümlülüğü 513
aaa - Malik, diğer arazideki yapının kendi arazisine taşmasına
izin vermeyi taahhüt etmişse . 513
bbb - Böyle hiçbir taahhüt yoksa . 513
bb – Taşan yapıya katlanma yükümlülüğü olan hallerde taşan
kısmın hukuki durumu 516
B. Arazi üzerine dikilen fidanlar : Dikili bitkiler . 522
C. Arazideki kaynaklar 524
1)Prensip 524
2)Kaynak üzerindeki hakkın korunması 527
3)Aynı yataktan beslenen kaynaklar 528
§ 5. Taşınmaz Mülkiyetinin Kısıtlamaları 529
I. Malikin hukuki işlemlerinden doğan kısıtlamalar . 530
1)Şerhedilmiş alım hakkı . 530
2)Şerhedilmiş geri alım hakkı 534
3)Şerhedilmiş önalım hakkı . 536
İçindekiler XXIII
Sayfa
a)Sözleşmesel ön alım hakkının niteliği ve sözleşmenin şekli 536
b)Sözleşmesel ön alım hakkının kullanılması . 537
c)Sözleşmesel ön alım hakkının kullanılmasının sonuçları . 540
d)Sözleşmesel ön alım hakkının kullanılmasında süreler 543
II.Kanundan doğan kısıtlamalar . 545
A. Kamu hukukuna dayanan kısıtlamalar 546
1)Kazı ve yapı yaparken uyulacak kurallar . 547
2)Dikilecek şeylerde uyulacak hükümler . 547
3)Araziye sınırlık koyma mecburiyeti . 548
4)Toprağın iyileştirilmesi 548
5)Özel bir kanunla getirilmiş kısıtlama: Afet riskinin önlenmesi 549
B. Özel hukuk kısıtlamaları . 551
1)Genel olarak . 551
a)Doğrudan doğruya kısıtlama-dolaylı kısıtlama ayırımı 551
b)Sınırlandırılan yetkiye göre ayrım . 553
c)Korunan kişiler bakımından ayrım . 553
2)Paylı mülkiyette yasal ön alım hakkı 554
a)Yasal ön alım hakkının niteliği 554
b)Yasal ön alım hakkının kullanılması 556
c)Yasal ön alım hakkının dava yolu ile kullanılmasının sonuçları 559
d)Yasal ön alım hakkının kullanılmasında süreler 561
e)Birden çok paydaşın ön alım hakkını kullanması . 562
f)Yasal ön alım hakkından veya hakkı kullanmaktan feragat 563
3)Komşuluk lehine konulmuş kısıtlamalar (komşuluk ilişkisi) . 564
a)Taşınmazın kullanılma tarzına ait kısıtlamalar . 564
b)Kazı ve yapılara ilişkin kısıtlamalar 570
c)Komşu araziye ait ağaçların kök ve dallarının kendi arazisine
geçmesine katlanma yükümlülüğü 572
d)Suların akış tarzına engel olmama yükümlülüğü . 573
e)Mecra geçirilmesine katlanma yükümlülüğü 574
f)Zorunlu geçit : Geçit irtifakı kurma yükümlülüğü 580
g)Zorunlu su: Kaynak (su) irtifakı kurma yükümlülüğü 586
h)Komşuluk için gerekli şeylere ve masraflara katılma yükümlülüğü 589
4)Herkesin yararlanabileceği kısıtlamalar . 589
a)Orman ve mer’alara girme . 589
b)Düşen şeylerin aranması 590
c)Zorunluluk hali . 591
§ 6. Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu . 592
I. Genel bakış . 592
II.Tanınan davalar 594
a)Eski hale getirme davası 594
b)Tazminat davası 595
XXIV İçindekiler
Sayfa
c)Tehlikenin giderilmesi davası 596
III.Sorumluluğun şartları . 597
1)Mülkiyetin yasal kısıtlamalara aykırı kullanılması . 597
a)Kısıtlamaların çeşitlerine göre aykırı kullanma 597
b)Kaçınılmaz taşkınlıklar 597
c)Yapma veya yapmama tarzında kısıtlamalara aykırı davranış 598
2)Kusur dışında haksız fiil sorumluluğunun şartları 598
IV.Dava hakkı sahipleri . 600
V. Malik dışında sorumlular 601
VI.Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin durumu . 602
§ 7. Taşınmaz Mülkiyetinin Özel Bir Çeşidi: Kat Mülkiyeti 604
I. Genel bakış . 604
II.Kavram ve nitelik . 607
1)Kat mülkiyeti kanununa göre kat mülkiyeti kavramı . 608
2)Kat irtifakı kavramı 615
III.Kat mülkiyetine uygulanacak hükümler . 615
IV.Kat mülkiyetinin kurulması 616
1)Genel prensipler . 616
2)Kat mülkiyetinin iradi olarak kurulması . 618
a)Resmi senet 618
b)Kat mülkiyetinin tescili 624
3)Kat mülkiyetinin mahkeme kararı ile kurulması 627
4)Kat mülkiyetinin kat irtifakına dayanılarak kurulması . 630
V. Kat İrtifakı 632
1)Genel bakış . 632
2)Kavram ve niteliği 632
3)Kat irtifakının kurulması 633
a)Genel olarak . 633
aa – Uyulacak esaslar . 634
bb – Resmi senet düzenlenmesi . 635
cc – Tescil 636
b)2814 sayılı Kanunla kabul edilen hüküm . 637
4)Kat irtifakının hükümleri 638
a)Kat irtifakı sahiplerinin hak ve borçları . 638
aa – Binanın inşası 638
bb – Kat mülkiyetine geçme hakkı 641
b)Yönetici tayini imkânı . 641
c)Kat irtifakına konu olan anataşınmazda paylaşma istenememesi ve
ön alım (şuf'a) hakkı bulunmaması . 642
d)Başka irtifak kurulamaması . 642
5)Kat irtifakının sona ermesi . 643
İçindekiler XXV
Sayfa
a) Genel olarak 643
b) KMK. m. 49'a göre sona erme sebepleri . 643
VI. Kat maliklerinin hak ve borçları . 644
A. Kat maliklerinin hakları 644
1) Bağımsız bölümlerde 644
2) Ortak yerlerde . 645
B. Kat maliklerinin borçları ve yükümlülükleri . 647
1) Dürüstlük kuralına uygun davranma yükümlülüğü 648
2) Bağımsız bölüm ve eklentileri ile ilgili yükümlülükler 649
a) Bağımsız bölüm ve eklentisini özgülenme amacına uygun kullanma
yükümlülüğü . 649
b) Bağımsız bölümünde anayapıya zarar verecek nitelikte onarım ve
tesis yapmama yükümlülüğü 655
c) Onarım için bağımsız bölümüne girme izni verme ve
bölümünde gerekli işlerin yapılmasına katlanma yükümlülüğü 656
3) Anataşınmaz ve ortak yerlerle ilgili yükümlülükler . 657
a) Anataşınmazın bakımı, mimari durumu ile güzelliği ve
sağlamlığını koruma yükümlülüğü 657
b) Genel giderlere katılma borcu . 661
aa – KMK. m. 20/f. 1’e göre, genel giderlere şunlar girmektedir: . 662
aaa - Anataşınmaz sigorta ettirilmişse, sigorta primleri . 662
bbb - Ortak yerlere ilişkin bakım, koruma, güçlendirme ve
onarım ile yönetim ve işletme giderleri 663
bb – KMK. m. 20/f. 1’de belirtilen genel giderlere katılma payı,
değişiktir . 664
cc – Genel giderlere katılma payının ödenmesini sağlayacak
tedbirler . 666
aaa - Ortak giderlerin dava ve icra takibi yolu ile ödettirilmesi . 667
bbb - Gecikme tazminatı . 668
ccc - Ortak gider payının kira bedeline mahsuben kiracıdan
tahsili . 669
ddd - Kat maliklerinin ortak gider borcu için bağımsız bölüm
üzerinde kanuni ipotek kurulmasını talep hakkı . 670
eee - Ortak gider alacağına tanınan öncelik (imtiyaz) . 671
VII. Kat malikleri kurulu ve yönetim 672
A. Yönetim plânı . 672
B. Genel Kurul = Kat Malikleri Kurulu . 675
1) Oluşması ve yetkileri 675
2) Genel kurul toplantısı . 676
a) Genel olarak . 676
b) Oy hakkı ve karar nisabı 678
c) Oy birliği aranan haller 680
d) Beşte dört çoğunluk aranan hal 683
e) Üçte iki çoğunluk aranan özel bir hal . 683
f) Sayı ve arsa payı çoğunluğu aranan haller 683
C. Yönetici 685
1) Tâyini . 685
XXVI İçindekiler
Sayfa
2)Görevi . 687
3)Hakları 692
4)Sorumluluğu . 693
5)Yöneticinin istifası veya azli 694
6)Dışarıdan atanan yöneticinin tahsis edilen yeri tahliye etmesi . 694
D. Denetçi veya denetim kurulu 694
VIII.Kat mülkiyeti düzeninin iyi işlemesi için alınan tedbirler 695
A. Paylı mülkiyet açısından 695
1)Paylaşma istenememesi . 695
2)Yasal ön alım hakkı bulunmaması . 696
3)Tahliye kolaylığı 696
4)Tebligat kolaylığı . 696
B. Borç ve yükümlülüklere uymayı sağlamak açısından . 697
1)Genel olarak . 697
2)Kat mülkiyetinin mahkeme kararı ile devredilmesi 697
a)Zorunlu devrin şartları . 697
aa – Genel hüküm 697
bb – Özel haller . 698
b)Dava konusu ve taraflar . 699
c)Dava hakkının düşmesi 700
C. Uyuşmazlıkların çözümü açısından özel muhakeme usulü . 701
1)Kat Mülkiyeti Kanununa göre hâkimin müdahalesi istenebilecek
uyuşmazlıklar . 701
2)Taraflar . 704
3)Davada görev, yetki ve uygulanacak yargılama usulü 707
IX.Kat mülkiyetinin sona ermesi . 709
1)Kütükteki kaydın terkini ile sona erme . 709
2)Ana taşınmazın tamamen yok olması ile sona erme . 711
3)Ana taşınmazın kamulaştırılması ile sona erme . 711
4)Ana taşınmazın harap olması ile sona erme 711
a)Ana taşınmazın tümünün harap olması 711
b)Ana taşınmazın kısmen harap olması 712
X. Kat Mülkiyeti Kanununun yürürlüğe girmesinden önce kat mülkiyeti
ihtiyacını karşılayan durumların Kat Mülkiyeti Kanununa uydurulması 713
1)Tapu K. m. 26'ya göre müşterek (paylı) mülkiyet - irtifak rejimine
tâbi taşınmazların Kat Mülkiyeti Kanununa uydurulması . 713
2)Medenî Kanundan önce kurulmuş hakların kat mülkiyetine
uyarlanması 715
XI.Toplu Yapılara İlişkin Düzenleme . 716
1)Toplu Yapılarda Kat İrtifakı ve Kat Mülkiyeti Kurulması . 718
2)Toplu Yapılarda Yönetim . 722
İçindekiler XXVII
Sayfa
a)Kanundaki düzenleme . 722
b)Yönetim organları . 724
aa – Kat malikleri kurulları . 724
aaa) Blok kat malikleri kurulu . 724
bbb) Blok olmayan yapılar malikleri kurulu . 725
ccc) Ada kat malikleri kurulu 725
ddd) Toplu yapı kat malikleri kurulu 725
bb – Temsilciler kurulları 725
aaa) Blok temsilciler kurulu 726
bbb) Ada temsilciler kurulu . 727
ccc) Toplu yapı temsilciler kurulu . 727
cc – Yöneticiler ve denetçiler 727
aaa) Blok yöneticisi ve denetçisi . 728
bbb) Blok niteliğinde olmayan yapılar yönetici ve denetçisi . 728
ccc) Ada yöneticisi veya denetçisi 728
ddd) Toplu yapı yöneticisi ve denetçisi 728
3)Toplu Yapılarda Ortak Giderlere Katılma 728
XII.Özel kanuna göre ortaklaştırma (şuyulandırma) halinde kat mülkiyetinin
durumu . 729
XIII.Kat Mülkiyeti Kanununun eleştirilmesi . 730
XIV.Devre mülk hakkı 731
1)Genel bakış . 731
2)Kavram . 731
3)Devre mülk hakkının kurulması . 732
a)KMK. m. 57’ye göre devre mülk hakkı, ancak mesken
olarak kullanılmaya elverişli bir yapı veya bağımsız bölümde
kurulabilir 732
b)Bir binada veya bağımsız bölümde, devre mülk hakkına sahip
olacak kimseler bu binaya veya bağımsız bölüme paylı mülkiyet
tarzında malik olmalıdır 732
c)Devre mülk hakkının kurulması hususunda tapu sicil
müdürlüğünde resmi senet düzenlenecektir 733
4)Devre mülk hakkının hükümleri . 734
a)Genel olarak 734
b)Hak sahiplerinin yetkileri 736
c)Hak sahibinin yükümlülükleri . 736
5)Devre mülk hakkına tâbi taşınmazda yönetim 737
6)Devre mülk hakkının sona ermesi 738
Ü ç ü n c ü B ö l ü m
TAŞINIR MÜLKİYETİ
§ 1. Taşınır Mülkiyetinin Konusu . 739
I. Taşınır Eşya 740
II.Doğal güçler . 740
§ 2. Taşınır Mülkiyetinin Kazanılması . 741
XXVIII İçindekiler
Sayfa
I. Devren Kazanma 742
1)Prensip 742
2)Zilyetlik devredilmeden mülkiyetin kazanıldığı haller . 747
3)Hükmen teslim yolu ile mülkiyet kazanılmasındaki sınırlamalar . 749
4)Mülkiyeti saklı tutma sözleşmesi . 751
II.Aslen kazanma . 754
1)Sahiplenme (ihraz) 754
2)İşleme sonucu kazanma (hukukî tağyir) . 755
3)Malların birleşmesi veya karışması sonucu kazanma . 756
4)Arıların mülkiyetini kazanma . 758
5)Eşya bulanın, bulduğu eşyanın mülkiyetini kazanması 758
6)Definenin mülkiyetini kazanma . 761
7)Bilimsel değere sahip eşyanın mülkiyetini kazanma 762
8)Zamanaşımı ile kazanma 762
§ 3. Taşınır Mülkiyetinin Kaybı 764
Ü Ç Ü N C Ü K I S I M
SINIRLI AYNÎ HAKLAR
Birinci Bölüm
GENEL BİLGİLER
§ 1. Sınırlı Aynî Hak Kavramı . 767
§ 2. Sınırlı Aynî Hakların Çeşitleri . 769
I. Yararlanma hakları . 769
II.Teminat (güvence) hakları 769
III.Taşınmaz yükü . 769
§ 3. Sınırlı Aynî Hakların Başlıca Özellikleri ve Bağlı Oldukları Genel Kurallar 769
I. Sınırlı aynî hakların hukukî niteliği 769
II.Sınırlı aynî hakların mülkiyet karşısında durumu . 770
III.Sınırlı aynî hakların konusu 771
IV.Malikin kendi eşyası üzerinde sınırlı aynî hak sahibi olması 771
1)Malik lehine irtifak . 772
2)Malik lehine taşınmaz rehni . 773
3)Malik lehine taşınmaz yükü 775
§ 4. Sınırlı Aynî Hakların Sırası 776
I. Genel bakış . 776
İçindekiler XXIX
Sayfa
II.Taşınmazlarda sınırlı aynî hakların sırası . 776
1)Genel prensip . 776
2)Prensibin uygulandığı haller . 777
3)Taşınmaz rehninde sıranın özellikleri . 778
İ k i n c i B ö l ü m
İRTİFAK HAKLARI
§ 1. Genel Bilgiler . 780
I. Kavram . 780
II.İrtifak hakkının çeşitleri . 780
1)Yararlanma yetkisinin kapsamı açısından 782
a)Tam yararlanma . 782
b)Sınırlı yararlanma 782
2)Yararlanma yetkisinin tarzı açısından 783
a)Olumlu irtifaklar 783
b)Olumsuz irtifaklar . 784
3)Hak sahibinin tayini açısından . 785
a)Kişisel irtifaklar 785
b)Eşyaya bağlı irtifaklar 786
4)Kat irtifakının bu ayrımlara girmemesi 787
III.İrtifaklara uygulanacak hükümler . 788
1)Genel olarak . 788
2)Kazanma açısından . 788
3)İrtifak hakkı sahibinin korunması açısından . 788
§ 2. Eşyaya Bağlı İrtifaklar 790
I. Kavram, hukuki niteliği ve genel olarak içeriği 790
II.Eşyaya bağlı irtifakın konusu . 793
III.Eşyaya bağlı irtifak hakkının kazanılması 794
1)Tescille kazanma 794
2)Sicil dışı (tescilden önce) kazanma 797
a)Miras 798
b)İşgal . 798
c)Kamulaştırma . 798
d)Cebrî icra . 799
e)Mahkeme kararı . 799
3)İrtifak hakkının zamanaşımı ile kazanılması 799
a)Olağan zamanaşımı ile kazanma 800
b)Olağanüstü zamanaşımı ile kazanma . 800
XXX İçindekiler
Sayfa
IV.Eşyaya bağlı irtifak hakkının sona ermesi 801
1)Terkin ile sona erme . 801
2)Terkin dışı sona erme . 803
a)Yüklü veya yararlanan taşınmazın yok olması 803
b)Yüklü taşınmazın kamulaştırılması 803
c)Sürenin sona ermesi . 803
d)Tescilsiz kazanılan mecra irtifakının sona ermesi 804
e)Mahkeme kararı . 804
aa – İrtifakın sağladığı yararın yok olması . 804
aaa – Genel bakış . 804
bbb - İrtifakın sağladığı yararın belirlenmesi . 807
ccc – Yararın yok olması halinde irtifakın terkini 808
bb – Yararın yük karşısında azalması halinde irtifakın terkini 809
V. Eşyaya bağlı irtifak hakkının hükümleri . 812
A. İrtifakın içeriğinin belirlenmesi 812
B. İrtifak hakkının kullanılmasına ilişkin hükümler 816
1)Yararlanan taşınmaz malikine ilişkin hükümler . 817
a)İrtifak hakkı sahibinin yetkileri 817
b)İrtifak hakkı sahibinin yükümlülükleri . 818
2)Yüklü taşınmaz malikine ilişkin hükümler . 819
a)Yüklü taşınmaz malikinin yetkileri 819
aa – İrtifak yerinin değiştirilmesini talep hakkı . 819
bb – İrtifakın terkinini talep hakkı . 823
b)Yüklü taşınmaz malikinin yükümlülükleri . 823
3)İrtifak hakkının değişen duruma uydurulması 823
a)Değişen ihtiyaçlar dolayısıyla yükün ağırlaştırılamaması 823
b)İrtifakın çözülmesi hükümlerinin uygulanması 826
§ 3. Kişisel İrtifaklar 827
I. Kişiye bağlı irtifaklar (İntifa ve Oturma Hakkı) . 827
A. Genel bakış . 827
B. İntifa hakkı 827
1)Kavram ve özellikleri . 827
2)İntifa hakkının konusu 830
3)İntifa hakkının kazanılması 831
a)Tesisen (kurulma yoluyla) kazanma . 831
b)Aslen kazanma . 833
aa – Kanuni intifa hakkının kazanılması . 833
bb – İntifa hakkının zamanaşımı ile kazanılması 834
cc – İntifa hakkının mahkeme kararı ile kazanılması 834
4)İntifa hakkının sona ermesi 835
İçindekiler XXXI
Sayfa
a)Sona erme sebepleri . 835
aa – Taşınmaz üzerinde intifa’da . 835
aaa - Taşınmazın tamamen yok olması 835
bbb - Kamulaştırma . 836
ccc - Mahkeme kararı 836
ddd - Cebrî icra 837
eee - Ölüm, kişiliğin sona ermesi, süre 837
fff - Terkin ile sona erme . 837
bb – Taşınır ve alacaklar üzerinde intifada 839
b)İntifa hakkının sona ermesinin sonuçları . 839
aa – Geri verme borcu . 839
bb – İntifa konusunun geri verilmesinde hak sahibinin sorumluluğu 841
cc – İntifa hakkı sahibinin giderleri talep hakkı 841
dd – Söküp alma hakkı 843
5)İntifa hakkının hükümleri . 844
a)İntifa hakkı sahibinin hakları . 844
aa – İntifa konusu mala zilyet olma yetkisi 844
bb – İntifa konusu malı kullanma yetkisi 844
cc – İntifa konusu malın ürünlerini ve gelirlerini elde etmek yetkisi 845
aaa - Doğal ürünler 845
bbb - Hukuki ürünler . 847
dd – İntifa konusu malı yönetme yetkisi . 847
ee – Resmi defter tutulmasını talep yetkisi 848
ff – İntifa konusu mal üzerinde tasarruf yetkisi . 849
b)İntifa hakkı sahibinin yükümlülükleri . 850
aa – Bakım ve koruma yükümlülüğü 850
bb – Koruma ve işletme masrafları ile vergileri ödeme yükümlülüğü 851
cc – İntifa konusu malı sigorta ettirme yükümlülüğü 852
c)Malikin hakları 853
aa – İntifa konusu üzerinde tasarruf yetkisi . 853
bb – Gözetim yetkisi . 853
cc – Güvence (teminat) isteme yetkisi . 853
dd – İntifa hakkı sahibinin intifa konusu eşya üzerindeki zilyetliğine
son verilmesini talep yetkisi 854
ee – Resmi defter tutulmasını talep yetkisi . 855
ff – Yönetime katılma yetkisi 856
d)Malikin yükümlülükleri . 856
aa – Özdeğeri koruma önlemleri . 856
bb – İntifa konusu eşyanın özdeğerine ilişkin önemli giderler 856
cc – Alacak üzerinde intifada yönetime katılma 856
6)Özel intifa çeşitleri . 857
a)Tüketime tâbi eşya üzerinde intifa : Gerçek olmayan intifa
(Quasi Usus-fructus) . 857
b)Haklar, özellikle alacak üzerinde intifa . 858
aa – Genel kavram ve hukuki nitelik . 858
bb – Alacak üzerinde intifa . 858
c)Malvarlığı üzerinde intifa 860
XXXII İçindekiler
Sayfa
C. Oturma hakkı 861
1)Oturma hakkı kavramı 861
2)Oturma hakkının konusu ve çeşitleri 862
3)Oturma hakkının kazanılması ve sona ermesi 863
4)Oturma hakkının hükümleri . 864
II.Düzensiz kişisel irtifaklar (El değiştirebilen kişisel irtifaklar) 865
A. Üst hakkı (İnşaat hakkı) 866
1)Kavram . 866
2)Önemi . 867
3)Çeşitleri 867
4)Üst hakkının kazanılması . 869
5)Üst hakkının sona ermesi ve sona ermenin sonuçları . 871
6)Süresinden önce üst hakkının arazi malikine devri talebi . 873
7)Üst hakkının hükümleri 877
B. Kaynak hakkı 880
1)Kaynak hakkı kavramı . 880
2)Kaynak hakkının kazanılması ve sona ermesi 880
3)Kaynak hakkının hükümleri . 881
C. Diğer düzensiz kişisel irtifaklar 882
1)Kavram . 882
2)Hak sahibi 882
3)Kazanma ve sona erme . 883
4)Hükümleri 883
Ü Ç Ü N C Ü B Ö L Ü M
TAŞINMAZ YÜKÜ
§ 1. Taşınmaz Yükü Kavramı ve Yükün Kapsamı 885
I. Kavram . 885
II.Yükün kapsamı . 885
1)Edim borcu . 885
2)Taşınmazın, borcun teminatı olması . 887
§ 2. Taşınmaz Yükünün Çeşitleri 888
1)Kişi lehine taşınmaz yükü - Eşyaya bağlı taşınmaz yükü . 888
2)Özel hukuk taşınmaz yükü - Kamu hukuku taşınmaz yükü 889
§ 3. Taşınmaz Yükünün Kazanılması . 889
1)Kazanma yolları . 889
2)Tescilin icrası . 890
§ 4. Taşınmaz Yükünün Sona Ermesi . 891
İçindekiler XXXIII
Sayfa
1)Genel olarak . 891
2)Yükten kurtulma yolu ile sona erdirme 892
a)Yük alacaklısının taşınmazını yükten kurtarma yetkisi . 892
b)Yüklü taşınmaz malikinin taşınmazı yükten kurtarma yetkisi . 892
c)Yükten kurtarma tarzı 893
D ö r d ü n c ü B ö l ü m
REHİN HAKLARI
B i r i n c i A y ı r ı m
TAŞINMAZ REHNİ
§ 1. Taşınmaz Rehni Kavramı ve Çeşitleri . 897
§ 2. İpotek, İpotekli Borç Senedi ve İrat Senedi Arasındaki Farklar . 899
I. İpotek 899
II.İrat senedi . 900
III.İpotekli borç senedi 901
§ 3. Taşınmaz Rehnine Hâkim Genel Kurallar 901
I. Taşınmaz rehninde belirlilik ilkesine ilişkin hükümler . 902
1)Genel bakış . 902
2)Bir alacağın birden fazla taşınmazla teminat altına alınması 907
a)Kural 907
b)İstisna 908
II.Taşınmaz rehninde kamuya açıklık ilkesine ilişkin hükümler 911
A. Taşınmaz rehninin kazanılması 911
1)Tescil ile kazanma 911
a)Kazanma sebebi . 911
aa – Taşınmaz rehni sözleşmesi 911
bb – Ölüme bağlı tasarruf 915
cc – Malikin tek taraflı tasarrufu . 915
dd – Kanun hükmü 916
ee – Mahkeme kararı . 916
b)Tescilin icrası 918
2)Sicil dışı kazanma 918
B. Taşınmaz rehninin sona ermesi . 919
III.Sabit dereceler sistemine ilişkin hükümler . 922
1)İlerleme sistemi 923
2)Sabit dereceler sistemi 923
3)Türk hukukunda sabit dereceler sistemi . 924
XXXIV İçindekiler
Sayfa
a)Sistemin tercih sebepleri 924
b)Sabit dereceler sisteminin hükümleri 925
c)Sabit dereceler sisteminin istisnaları 928
aa – Kanundan doğan ilerleme hakları 929
bb – Sözleşmeden doğan ilerleme hakkı . 931
aaa - Boş dereceye ilerleme hakkının hukuki niteliği ve
kuruluşu 931
bbb - Boş dereceye ilerleme sözleşmesinin içeriği 932
ccc - Boş dereceye ilerleme sözleşmesinin hükümleri 933
1.Taraflar arasındaki hükmü . 933
2.Üçüncü kişilere karşı hükmü 933
ddd - Boş dereceye ilerlemenin gerçekleşmesi 934
IV.Yabancı para üzerinden rehin kurulmasına ilişkin hükümler . 935
1)Genel olarak . 935
2)Medeni Kanun m. 851/f.2 vd. hükmünün uygulama alanı 935
3)Rehnin kurulmasına ilişkin esaslar . 936
4)Boşalan derece üzerinde tasarruf imkânının arz ettiği özellikler 937
V. Taşınmaz rehninde teminat ilkesine ilişkin hükümler 937
1)Teminat yükünün kapsamına dair hükümler 938
a)Taşınmaz . 938
b)Bütünleyici parça ve eklenti 938
aa – Bütünleyici parçalar . 938
bb – Eklentiler . 939
c)Kira bedeli ve sigorta tazminatı . 943
aa – Kiralar 943
bb – Sigorta tazminatı . 944
2)Rehin konusu taşınmazın değerinin korunmasına dair hükümler . 946
a)Taşınmaz maliki, taşınmazın değerinin azalmasında kusurlu ise . 947
b)Taşınmaz maliki, taşınmazın değerinin azalmasında kusurlu
değil ise . 949
3)Rehinli taşınmazdan küçük parçaların ayrılmasına dair hükümler . 949
4)Teminat altına alınmak istenen alacağın kapsamına dair hükümler . 950
a)Genel bakış 950
b)Alacağın kapsamı 951
aa – Anapara 951
bb – Takip giderleri ve gecikme faizi 952
cc – Sözleşme faizi 952
dd – Taşınmazın korunması için sigortacıya ödenen primler . 953
5)Taşınmaz rehninin paraya çevrilmesi . 954
VI.Arazi parçalarının birleştirilmesi halinde teminatın durumuna ilişkin
hükümler 956
VII.Alacaklıya kayyım tayinine ilişkin hükümler . 957
VIII.Taşınmazın tek taraflı olarak rehin yükünden kurtarılmasına ilişkin hükümler 958
1)Şartları 958
İçindekiler XXXV
Sayfa
2)Yükten kurtarma usulü . 959
3)Rehinli alacaklıların taşınmazın satışını talep etme imkânları 959
4)Terkin . 960
§ 4. İpotek 960
I. İpotek kavramı ve amacı . 960
II.İpoteğin özellikleri . 962
1)İpoteğin, alacağa bağlı hak olmasının özellikleri . 962
a)İpoteğin kurulmasında alacağa bağlılığın hükümleri . 962
b)Hakkın kullanılmasında ipoteğin alacağa bağlı hak olmasının
hükümleri 963
c)Rehinli alacağın devrinde, ipoteğin alacağa bağlı hak olmasının
hükümleri 964
d)Tapu siciline güvenin korunmasında ipoteğin alacağa bağlı hak
olmasının hükümleri . 965
e)İpoteğin alacağa bağlılığının rehnin sona ermesindeki hükümleri . 966
2)İpotekte kişisel sorumluluk ve teminata ilişkin özellikler 967
3)İpotekli taşınmaz üzerindeki mülkiyet ilişkisinin değişmesine
ilişkin özellikler 970
a)İpotekli taşınmazın devri . 970
b)İpotekli taşınmazın bölünmesi . 972
III.Kanundan doğan ipotek hakları 975
1)Tescile tâbi olmayan kanuni ipotek hakları 976
2)Tescile tâbi kanuni ipotek hakları . 976
a)Genel olarak 976
b)Tescile yönelik hakkın hukuki niteliği 978
c)Tescile tâbi kanuni ipotek kurulması hakkından feragat 981
d)Kanuni ipoteği kurma hakkının tâbi olduğu süre . 981
e)Kanuni ipoteğin tescili . 982
f)Tescile tâbi kanuni ipotek hakkının sırası 982
3)Özel olarak inşaatçı ipoteği (yapı alacaklısı ipoteği) 983
a)İnşaat alacaklısı kavramı . 983
b)İnşaat alacağı kavramı . 985
c)Tescile yönelik hakkın niteliği . 986
d)İnşaatçı ipoteğinin tescili . 987
e)İnşaatçı ipoteğinin sırası 989
f)İnşaat alacaklısının sıraca önce gelen diğer rehinli alacaklılar
karşısında önceliği . 990
§ 5. İpotekli Borç Senedi ve İrat Senedi 993
I. İpotekli borç senedinin özellikleri 993
II.İrat senedinin özellikleri . 994
III.İpotekli borç senedi ve irat senedinin ortak özellikleri . 996
1)Senet alacağı 996
XXXVI İçindekiler
Sayfa
2)İpotekli borç senedi ve irat senedinin kurulması 997
3)Temsilci tayini 998
4)İpotekli borç senedi ve irat senedine güvenin korunması . 998
5)Senet alacaklısı ile borçlu arasındaki hukuki ilişki . 999
6)İpotekli borç senedi ve irat senedinin iptali . 1001
7)İpotekli borç senedi ve irat senedine bağlı hakkın sona ermesi . 1001
§ 6. Taşınmaz Karşılık Gösterilerek Senet Çıkarılması . 1002
I. Genel olarak . 1002
II.Senetlerin teminat altına alınma tarzı 1003
1)Senet alacaklıları lehine taşınmaz rehni kurulması 1003
2)Aracı banka lehine taşınmaz rehni kurulması 1004
3)Tertip halinde ipotekli borç senedi ve irat senedi çıkarılması 1004
İ k i n ci A y ı r ı m
TAŞINIR REHNİ
§ 1. Genel Bakış . 1006
I. Taşınır rehni çeşitleri . 1006
a)Gemi ipoteği . 1007
b)Hava araçlarının rehni 1007
c)Ticari işlerden doğan alacaklarda taşınır rehni . 1008
d)Maden cevheri rehni . 1011
e)Kamuya açık yerlerin işletilmesinden doğan kamu borçları için
bu yerlerdeki eşya üzerinde rehin 1012
f)Tarım Kredi Kooperatiflerinin ve Tarım Satış Kooperatiflerinin
ortaklarının ürünleri, hayvanları ve üretimleri ile ilgili makina ve
araçları üzerinde rehin hakkı 1012
II.Medeni Kanunda taşınır rehninin düzenlenme tarzı . 1013
III.Taşınır rehnine hâkim olan prensipler . 1013
1)Alacağa bağlılık prensibi . 1013
2)Kamuya açıklık prensibi 1015
3)Güvenin korunması prensibi 1017
4)Belirlilik prensibi . 1018
a)Taşınır rehninin konusu açısından 1018
b)Teminat altına alınacak alacak açısından . 1020
5)Teminatın bölünmezliği prensibi . 1021
a)Teminat yükünün kapsamı 1021
b)Teminat altına alınmak istenen alacak açısından 1023
6)Öncelik prensibi 1024
§ 2. Teslime Bağlı Rehin 1025
I. Kavram 1025
İçindekiler XXXVII
Sayfa
II.Teslime bağlı rehin hakkının kazanılması . 1025
III.Teslime bağlı rehinde rehinli alacaklının durumu . 1030
1)Hakları . 1030
2)Borçları . 1031
IV.Teslime bağlı rehin hakkının sona ermesi . 1033
1)Alacağa bağlı olarak rehin hakkının sona ermesi 1033
2)Alacağa bağlı olmadan rehin hakkının sona ermesi . 1034
§ 3. Hayvan Rehni . 1036
I. Kavram 1036
II.Lehine hayvan rehni kurulabilecek alacaklılar 1037
III.Hayvan rehninin kurulması . 1037
1)Hayvan rehni sicili 1037
2)Hayvan rehni siciline kayıt 1038
a)Talep . 1038
b)Tescil 1039
3)Hayvan rehninin hükümleri . 1039
4)Hayvan rehninin sona ermesi 1040
§ 4. Bir Sicile Tescili Zorunlu Taşınır Malın Rehni 1041
§ 5. Hapis Hakkı 1043
I. Kavram 1043
II.Hapis hakkının konusu 1043
III.Hapis hakkının şartları . 1044
1)Borçlunun rızası ile zilyetlik . 1044
2)Muaccel bir alacağın varlığı 1045
3)Alacaklının zilyetliğindeki taşınır mal veya kıymetli evrak ile
alacak arasında bağlantı 1046
4)Hapis hakkının kullanılmasının bertaraf edilmemiş olması . 1048
V. Hapis hakkının hükümleri . 1049
1)Alacaklının hakları 1049
a)Malı geri vermekten kaçınma hakkı 1049
b)Hapsedilen malı paraya çevirme . 1050
2)Hapis hakkı ile teminat altına alınan alacağın temliki . 1050
VI.Hapis hakkının sona ermesi . 1051
VII.Hapis hakkının özel çeşitleri . 1051
§ 6. Hak ve Alacaklar Üzerinde Rehin . 1052
I. Kavram 1052
II.Rehin hakkının konusu 1053
III.Hak ve alacaklar üzerinde rehin hakkının kazanılması 1054
XXXVIII İçindekiler
Sayfa
IV.Hak ve alacak üzerinde rehnin hükümleri . 1056
V. Hak ve alacak üzerinde rehin hakkının sona ermesi 1058
§ 7. Rehin Karşılığı Ödünç Para Verme İşiyle Uğraşanlarla Yapılan Rehin
İşlemi 1058
I. Kavram 1058
II.Rehin karşılığı ödünç para verme işini meslek olarak yapmaya izinli
işletmeler 1059
III.Rehin hakkının kurulması 1059
IV.Rehin hakkının hükümleri . 1060
1)Rehin karşılığı ödünç para veren işletmenin hukuki durumu 1060
a)Hakları 1060
aa – Rehni paraya çevirme hakkı . 1060
bb – Faiz talep etme hakkı . 1060
b)Borçları . 1060
aa – Koruma borcu . 1060
bb – Rehni geri verme borcu 1060
cc – Rehnin paraya çevrilmesinde, alacağı tahsilden sonra arta
kalanı geri verme borcu 1061
2)Rehin verenin hukuki durumu . 1061
a)Sorumluluğu . 1061
b)Rehin konusu malı rehinden kurtarma hakkı 1062
V. Geri alım hakkı tanıyarak alım işlerini bir meslek olarak yapanlar . 1062
§ 8. Rehinli Tahvil . 1062
I. Genel olarak . 1062
II.İpoteğe ve Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler 1065
III.İpotek ve Varlık Teminatlı Menkul Kıymetler 1070
İ N D E K S L E R :
1 – Kavram indeksi . 1075
2 – Madde indeksi . 1093
Bibliyografya . 1113