Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler
Prof. Dr. Mahmut KOCA
Prof. Dr. İlhan ÜZÜLMEZ
- | Ceza Hukukuna Giriş |
- | Suç Teorisi |
- | Yaptırım Teorisi |
- | Milletlerarası Ceza Hukuku |
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Onikinci Basıya Önsöz 5
Önsöz 7
Kısaltmalar 27
BİRİNCİ BÖLÜM
CEZA HUKUKUNA GİRİŞ
§ 1. CEZA HUKUKUNUN FONKSİYONU VE HUKUK DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ 29
I. CEZA HUKUKUNUN FONKSİYONU 29
II. CEZA HUKUKUNUN HUKUK DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ 32
A. Kamu Hukukunun Bir Dalı Olarak Ceza Hukuku 32
B. Ceza Hukukunun Bölümleri 32
C. Ceza Hukukunun Diğer Bilim Dallarıyla İlişkisi 34
D. Türk Ceza Hukuku Reformu 38
§ 2. CEZA HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI 39
I. SUÇ, CEZA VE GÜVENLİK TEDBİRİ KAVRAMLARI 39
II. SUÇLAR VE KABAHATLER 42
§ 3. CEZA HUKUKUNUN KAYNAKLARI 43
I. GENEL OLARAK 43
II. DOĞRUDAN KAYNAKLAR 44
A. Anayasa 44
B. Kanunlar 44
1. Genel Olarak 44
2. Genel Kanun–Özel Kanun İlişkisi (TCK m. 5) 45
C. Uluslararası Sözleşmeler 49
III. DOLAYISIYLA KAYNAKLAR 50
A. Yüksek Mahkeme Kararları 50
B. Doktrin 51
§ 4. SUÇ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ 51
I. GENEL OLARAK 51
II. KUSUR İLKESİ 51
III. HUKUK DEVLETİ İLKESİ 52
IV. İNSANİLİK İLKESİ 53
§ 5. CEZA HUKUKUNUN GÜVENCE FONKSİYONU 53
I. SUÇTA VE CEZADA KANUNİLİK İLKESİ 53
II. İLKENİN ANLAMI VE SONUÇLARI 54
A. Anlamı 54
B. Sonuçları 57
1. Genel Olarak 57
2. Belirlilik İlkesi (Lex Certa) 57
3. Örf ve Âdet Hukukuyla Suç İhdas Etme ve Cezayı Ağırlaştırma Yasağı (Lex a) 60
4. Kıyas Yasağı ve Yorum (Lex stricta) 61
5. İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç ve Ceza Konulması Yasağı 66
6. Geçmişe Yürüme Yasağı (Lex praevia) 71
a. Ceza Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulanması 71
b. Fiilin İşlendiği Zamanın Kanununa Tabi Olması 73
c. Failin Lehine Olan Kanunun Geriye Yürümesi 76
d. Lehe Olan Kanunun Belirlenmesi 78
e. Geçici veya Süreli Kanunların İleriye Yürümesi 79
f. Suçun İşlendiği Zaman 79
İKİNCİ BÖLÜM
SUÇ TEORİSİ
§ 6. SUÇUN YAPISINA GENEL BİR BAKIŞ (HAKSIZLIK VE KUSUR) 83
§ 7. SUÇ TEŞKİL EDEN HAKSIZLIĞIN ESASI OLARAK FİİL 88
I. GENEL OLARAK 88
II. HAREKET TEORİLERİ 90
A. Ontolojik Teoriler 90
1. Genel Olarak 90
2. Doğal (Nedensel) Hareket Teorisi 90
3. Gaî (Final–Amaççı) Hareket Teorisi 92
4. Sosyal Hareket Teorisi 94
B. Normativist (Hukuki) Hareket Teorisi 95
III. HAREKET TEORİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 96
IV. HAREKETİN SINIRLAMA FONKSİYONU 100
§ 8. TİPİKLİK 104
I. TİPİKLİK KAVRAMI, TİPİKLİĞİN FONKSİYONU VE TİPİKLİK–HUKUKA AYKIRILIK İLİŞKİSİ 104
II. TİPİKLİKTE YER ALAN UNSURLARIN TÜRLERİ 108
A. Deskriptif ve Normatif Tipiklik Unsurları 108
B. Maddi (Objektif) ve Manevi (Sübjektif) Tipiklik Unsurları 109
III. TİPİKLİĞİN MADDİ (OBJEKTİF) UNSURLARI 112
A. Fail 112
B. Mağdur 114
C. Hareketin (Suçun) Konusu 116
D. Hareket ve Hareketin Tipte Düzenleniş Şekline Göre Suçlar 120
1. Genel Olarak 120
2. Tek Hareketli Suçlar 120
3. Çok Hareketli Suçlar 120
4. Serbest Hareketli Suçlar 121
5. Bağlı Hareketli Suçlar 121
6. Seçimlik Hareketli Suçlar 122
7. Kesintisiz (Mütemadi) Suçlar 123
E. Netice 126
1. Genel Olarak 126
2. Sırf Hareket Suçları 127
3. Neticeli Suçlar 128
F. Nedensellik (İlliyet) Bağı ve Objektif İsnadiyet 129
1. Genel Olarak 129
2. Hareket ile Netice Arasındaki Nedensellik Bağının Belirlenmesi 131
a. Şart Teorisi (Bedingungs oder Äquivalenztheorie) 131
b. Uygun Sebep Teorisi 135
c. Objektif İsnadiyet Teorisi 137
G. Suç Tipinin Temel ve Nitelikli Unsurları 139
IV. TİPİKLİĞİN MANEVİ (SÜBJEKTİF) UNSURLARI 143
A. Genel Olarak 143
B. Kast ve Taksir 145
C. Kast 145
1. Kastın Suç Sistematiği İçindeki Yeri ve Kusurlulukla İlişkisi 145
2. Kastın Tanımı ve Unsurları 153
3. Kastın Kapsamı 158
4. Kastın Aranacağı Zaman 165
5. Kastın Türleri 167
a. Doğrudan Kast (Dolus Directus) 167
b. Olası Kast (Dolus Eventualis) 170
aa. Olası Kastın Tanımı 170
bb. Olası Kastın Unsurları 172
c. Olası Kast–Bilinçli Taksir Ayrımı 175
d. Olası Kastın Sonuçları 179
D. Taksir 182
1. Taksir Kavramı 182
2. Haksızlığın İstisnai Bir İşleniş Şekli Olarak Taksir 188
3. Taksirli Suçların Yapısı ve Taksir–Kusur İlişkisi 189
4. Taksirli Suçların Sistematiği 194
5. Taksirli Suçun Tipiklik (Haksızlık) Unsurları 197
a. Genel Olarak 197
b. Objektif Özen Yükümlülüğünün İhlali 199
aa. Anlamı 199
bb. İçeriği 201
cc. Özen Yükümlülüğünün Belirlenmesinde Ölçüt 204
c. Neticeye Sebebiyet Verme 207
d. Neticenin Objektif İsnat Edilebilirliği 210
aa. Neticenin (Tehlike Durumunun) Objektif Öngörülebilirliği 211
bb. Objektif İsnadiyet Çerçevesinde Ortaya Çıkan Problemler 213
aaa. Taksirli Suçlarda Hukuka Uygun Alternatif Davranışlar (Yükümlülüğe Aykırılık Bağlantısı) 213
bbb. Normun Koruma Amacı 218
ccc. Mağdurun Kendi Sorumluluğu Çerçevesinde Kendine Zarar Vermesi 218
ddd. Taksirli Hareketlerin Birleşmesi (Taksirli Bir Davranışa Kasten veya Taksirle Hareket Eden Üçüncü Kişinin Karışması) 220
6. Hukuka Aykırılık Unsuru 226
7. Taksirli Suçlarda Kusur 227
8. Taksirin Türleri 229
a. Genel Açıklamalar 229
b. Bilinçli Taksir 230
9. Taksirle İşlenen Suçlarda Şahsi Cezasızlık Sebebi ve Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebep 236
E. Kast–Taksir Kombinasyonu (Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar) 240
1. Genel Olarak 240
2. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçların Tipikliği 242
3. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Diğer Konular 248
F. Diğer Sübjektif Haksızlık Unsurları 248
1. Genel Olarak 248
2. Maksat ve Saik 249
V. TİPİKLİKTE YER ALAN UNSURLARDA HATA 251
A. Genel Olarak 251
B. Kastı Kaldıran Hata Halleri 253
1. Suçun Maddi Unsurlarında Hata (Unsur Yanılgısı) 253
2. Suçun Nitelikli Hallerinde Hata 260
3. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi Şartlarında ve Bu Nedenlerin Sınırında Hata 262
§ 9. HUKUKA AYKIRILIK 262
I. HUKUKA AYKIRILIĞIN ANLAMI VE TİPİKLİKLE İLİŞKİSİ 262
II. HUKUKA AYKIRILIĞA SUÇ TİPİNDE YER VERİLMİŞ OLMASI 266
III. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNİN SÜBJEKTİF UNSURU 267
IV. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNİN ORTAK ÖZELLİKLERİ 270
V. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ 272
A. Genel Olarak 272
B. Görevin İfası 273
C. Meşru Savunma 276
1. Hukuki Niteliği 276
2. Şartları 277
a. Saldırıya İlişkin Şartlar 277
b. Savunmaya İlişkin Şartlar 281
D. Hakkın Kullanılması 285
E. İlgilinin Rızası 287
1. Suç Teorisindeki Yeri 287
2. Hukuki Esası 291
3. Şartları 292
4. Varsayılan Rıza 295
VI. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNİN MADDİ ŞARTLARINDA HATA 296
VII. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNDE SINIRIN AŞILMASI 304
A. Genel Olarak 304
B. Düzenlemenin Hukuki Mahiyeti 305
C. Şartları 306
§ 10. KUSURLULUK 309
I. GENEL OLARAK 309
II. KUSURUN KONUSU 311
III. KUSURUN UNSURLARI 312
A. Genel Olarak 312
B. Algılama Yeteneği 312
C. İrade Yeteneği 314
IV. KUSURLULUĞU ETKİLEYEN (KALDIRAN VEYA AZALTAN) HALLER 316
A. Genel Olarak 316
B. Yaş Küçüklüğü 317
1. Genel Olarak 317
2. Birinci Grup Yaş Küçükleri 318
3. İkinci Grup Yaş Küçükleri 319
4. Üçüncü Grup Yaş Küçükleri 322
C. Sağır ve Dilsizlik 322
D. Akıl Hastalığı 323
1. Genel Olarak 323
2. Akıl Hastalığının Kusur Yeteneğine Etkisi 325
E. Geçici Nedenler, Alkol ve Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma 327
1. Geçici Nedenler 327
2. Alkol veya Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma 329
a. Genel Olarak 329
b. İrade Dışı (İstemeyerek) Alkol veya Uyuşturucu Madde Alma 330
c. İradi Olarak (İsteyerek) Alkol veya Uyuşturucu Madde Alma 331
3. Sebebinde Serbest Hareket Kuramı (Actio Libera İn Causa–alic–) 333
4. Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlılığının Ceza Sorumluluğuna Etkisi 339
F. Hukuka Aykırı ve Fakat Bağlayıcı Bir Emrin Yerine Getirilmesi 340
G. Zorunluluk Hali Dolayısıyla İrade Yeteneğinin Etkilenmesi 344
1. Genel Olarak 344
2. Şartları 347
a. Tehlikeye İlişkin Şartlar 347
b. Korunmaya İlişkin Şartlar 350
H. Meşru Savunmada Sınırın Heyecan, Korku ve Telaş Nedeniyle Aşılması 351
I. Cebir ve Tehdit Dolayısıyla Kişinin İrade Yeteneğinin Etkilenmesi 354
İ. Haksız Tahrik Dolayısıyla İrade Yeteneğinin Etkilenmesi 357
1. Genel Olarak 357
2. Haksız Tahrikin Şartları 358
3. Haksız Tahrikte Özel Durumlar 363
4. Haksız Tahrikin Sonuçları 365
J. Kusurluluğu Etkileyen Hata Halleri 366
1. Haksızlık Yanılgısı (Yasak Hatası) 366
2. Kusurluluğu Kaldıran veya Azaltan Nedenlerin Maddi Şartlarında Hata 370
§ 11. CEZALANDIRILABİLİRLİĞİN DİĞER ŞARTLARI 371
I. GENEL OLARAK 371
II. OBJEKTİF CEZALANDIRILABİLME ŞARTLARI 372
III. ŞAHSİ CEZASIZLIK SEBEPLERİ VE CEZAYI KALDIRAN ŞAHSİ SEBEPLER 376
§ 12. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA ŞARTLARI 377
I. GENEL OLARAK 377
II. ŞİKÂYET 377
III. İZİN, TALEP VE KARAR 386
§ 13. İHMALİ SUÇLAR 387
I. GENEL OLARAK 387
II. İHMALİ SUÇLARIN NİTELİĞİ VE İHMALİ HAREKETİN İCRAİ HAREKETTEN AYRIMI 388
III. İHMALİ SUÇLARIN ÇEŞİTLERİ 391
A. Gerçek İhmali Suçlar (Delicta Omissiva) 391
1. Genel Olarak 391
2. Gerçek İhmali Suçların Tipiklik Unsurları 393
B. Gerçek Olmayan İhmali Suçlar (Delicta Commissiva per Omissionem) 394
1. Genel Olarak 394
2. Gerçek Olmayan İhmali Suçun Unsurları 396
a. Genel Olarak 396
b. Tipikliğin Objektif (Maddi) Unsurları 397
aa. Emredilen Hareketin Yapılmaması 397
bb. Neticenin Meydana Gelmesi 398
cc. İhmalin Nedenselliği ve Neticenin Objektif İsnadiyeti 398
dd. Neticenin Önlenmesi Yükümlülüğünün (Garantörlüğün) Bulunması 400
aaa. Genel Olarak 400
bbb. Garantörlük Durumları 401
ccc. İcrai ve İhmali Hareketin Eşdeğerliliği 407
c. Tipikliğin Sübjektif (Manevi) Unsurları 408
aa. Kast 408
bb. Taksir 410
d. İhmali Suçlarda Hukuka Aykırılık 410
3. İhmali Suçlarda Kusur 411
4. İhmali Suçların Diğer Konuları 412
§ 14. TEŞEBBÜS 412
I. TANIMI VE MAHİYETİ 412
II. HUKUKİ NİTELİĞİ 413
III. TEŞEBBÜSÜN CEZALANDIRILMASININ NEDENİNİ AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 414
A. Objektif Teori 414
B. Sübjektif Teori 415
C. Karma Teori 415
D. Türk Ceza Kanununun Benimsediği Teori 416
IV. TEŞEBBÜSÜN ŞARTLARI 416
A. Genel Olarak 416
B. Kasten İşlenen Bir Suçun ve Bu Suçu İşlemeye Yönelik Kastın Varlığı 417
C. İcra Hareketi Niteliğindeki Fiillerin Gerçekleştirilmesi 419
1. Genel Olarak 419
2. Objektif Teoriler 420
3. Sübjektif Teoriler 421
4. Karma Teoriler 422
5. Türk Ceza Kanununun Benimsediği Teori 423
D. Elverişli Hareketlerin Gerçekleştirilmiş Olması 426
E. Failin Elinde Olmayan Nedenlerle İcra Hareketlerini Tamamlayamaması veya İcra Hareketlerini Tamamlamasına Rağmen Neticeyi Gerçekleştirememesi 431
V. TEŞEBBÜSTE CEZANIN BELİRLENMESİ 432
VI. TEŞEBBÜSTE ÖZEL DURUMLAR 433
A. Teşebbüs Suçu ve Suça Teşebbüs 433
B. İhmali Suçlara Teşebbüs 433
C. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlarda Teşebbüs 435
VII. GÖNÜLLÜ VAZGEÇME 436
A. Tanımı ve Hukuki Niteliği 436
B. Gönüllü Vazgeçmede Failin Cezalandırılmamasının Nedenini Açıklayan Teoriler 437
C. Gönüllü Vazgeçmenin Unsurları 438
1. Suç Tamamlanmamalıdır 438
2. Vazgeçme İradi Olmalıdır 440
3. Vazgeçme Gönüllü Olmalıdır 440
D. Gönüllü Vazgeçmenin Sonucu 442
E. Etkin Pişmanlık 443
§ 15. İŞTİRAK 444
I. GENEL OLARAK 444
II. İŞTİRAK ŞEKİLLERİ 447
A. Genel Olarak 447
B. Faillik ve Şeriklik Ayrımı 448
C. Faillik 450
1. Genel Olarak 450
2. Müstakil (Doğrudan) Faillik 451
3. Müşterek Faillik 451
a. Genel Olarak 451
b. Birlikte Suç İşleme Kararı 451
c. Fiilin Birlikte İcra Edilmesi 453
d. Müşterek Failliğin Diğer Görünüm Biçimleri 456
4. Dolaylı Faillik 459
a. Genel Olarak 459
b. Dolaylı Failliğin Görünüm Şekilleri 460
aa. Zorlama Yoluyla İradeye Hâkimiyet 461
bb. Aracının Hareketinin Tipik Olmadığı Hallerde İradeye Hâkimiyet 462
cc. Hatadan Yararlanmak Suretiyle İradeye Hâkimiyet 462
dd. Araç Durumundaki Kişinin Yanıltıldığı Haller 464
ee. Organize Suç Örgütlerinin Gücünden Yararlanma Yoluyla İradeye Hâkimiyet 464
ff. Kusur Yeteneğinin Yokluğundan Yararlanma Yoluyla İradeye Hâkimiyet 466
c. İhmali Suçlarda Dolaylı Faillik 468
d. Araç Durumundaki Kişinin Sınırı Aştığı Hallerde Dolaylı Failin Sorumluluğu 469
e. Dolaylı Faillikte Hata Halleri 469
5. Yan Faillik (Yan Yana Faillik) 470
D. Şeriklik 471
1. Genel Olarak 471
2. Şeriklerin Cezalandırılmasının Esası 471
3. Bağlılık Kuralı 474
a. Mahiyeti 474
b. Bağlılık Kuralının Görünüm Biçimleri 475
c. Sınırlı Bağlılık Kuralının Gerekleri 475
d. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Nitelikli Hallerin Geçişi 477
e. Özgü Suçlarda İştirak 481
4. Azmettirme 483
a. Genel Olarak 483
b. Azmettirmenin Şartları 484
c. Azmettirmede Özel Haller 489
d. Azmettirenin Cezası 491
5. Yardım Etme 494
a. Genel Olarak 494
b. Yardım Etmenin Şartları ve Türleri 495
c. Yardım Etmenin Cezası 499
III. İŞTİRAKTE ÖZEL DURUMLAR 500
A. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda İştirak 500
B. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Teşebbüs 501
C. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme 502
§ 16. İÇTİMA 504
I. GENEL AÇIKLAMALAR 504
II. FİİL TEKLİĞİ– FİİL ÇOKLUĞU AYRIMI 508
A. Genel Olarak 508
B. Doğal Anlamda Hareket Tekliği 509
C. Hukuki Anlamda Hareket Tekliği 510
1. Genel Olarak 510
2. Tipik Hareket Tekliği 510
3. Doğal Hareket Tekliği 513
4. Zincirleme Hareket 515
III. ZİNCİRLEME SUÇ 516
A. Hukuki Mahiyeti 516
B. Zincirleme Suçun Şartları 518
1. Birden Çok Fiilin Bulunması 518
2. Fiillerin Her Birinin Aynı Suçu Oluşturması 521
3. Aynı Suçun Birden Çok Defa Aynı Kişiye Karşı İşlenmesi 525
4. Birden Çok Suçun Bir Suç İşleme Kararının İcrası Kapsamında Gerçekleştirilmesi 526
C. Zincirleme Suçun Sonucu 529
D. Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanamayacağı Haller 529
IV. FİKRİ İÇTİMA 530
A. Tanımı ve Hukuki Niteliği 530
B. Fikri İçtimaın Şartları 532
1. Genel Olarak 532
2. Fiilin Tek Olması 533
a. Genel Olarak 533
b. İcra Hareketlerinin Tam Ayniyeti 534
c. İcra Hareketlerinin Kısmi Ayniyeti 536
3. Tek Fiilin Birden Fazla Suçun Oluşmasına Sebebiyet Vermesi 537
a. Suçların Farklı Olması (Farklı Neviden Fikri İçtima) 537
b. Suçların Aynı Olması (Aynı Neviden Fikri İçtima) 538
4. Suçların Her Birinin Kovuşturma Şartlarının Gerçekleşmesi ve Başlı Başına Cezalandırılabilir Olması 544
C. Fikri İçtimada Özel Haller 545
1. Kasti–Taksirli Suçlar Arasında Fikri İçtima 545
2. Kesintisiz–Ani Suçlar Arasında Fikri İçtima 546
3. İcrai–İhmali Suçlar Arasında Fikri İçtima 546
4. Temel Suç Tipiyle–Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Fikri İçtima 547
D. Fikri İçtimaın Sonuçları 548
V. GÖRÜNÜŞTE İÇTİMA (KANUNLARIN İÇTİMAI) 549
A. Genel Olarak 549
B. Özel Normun Önceliği İlkesi 550
C. Bir Normun Diğeri Tarafından Tüketilmesi İlkesi 551
1. Genel Olarak 551
2. Bileşik Suç 551
a. Hukuki Niteliği 551
b. Bileşik Suçun Şekilleri 552
c. Sonucu 554
D. Yardımcı Normun Sonralığı İlkesi 554
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YAPTIRIM TEORİSİ
§ 17. YAPTIRIM TEORİSİNE GENEL BAKIŞ 557
§ 18. YAPTIRIMLARIN TÜRLERİ 559
I. CEZALAR 559
A. Genel Olarak 559
B. Cezanın Amacını Açıklayan Görüşler 560
C. Cezaların Sınıflandırılması 562
D. TCK’daki Sınıflandırma 564
1. Genel Olarak 564
2. Hapis Cezaları 564
a. Çeşitleri 564
b. Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezası 567
c. Müebbet Hapis Cezası 568
d. Süreli Hapis Cezası 569
aa. Genel Olarak 569
bb. Kısa Süreli Hapis Cezaları 570
3. Hapis Cezasının Sakıncalarını Gidermeye Yönelik Kurumlar 571
a. Kısa Süreli Hapis Cezalarının Seçenek Yaptırımlara Çevrilmesi 571
aa. Genel Olarak 571
bb. Seçenek Yaptırıma Çevirmenin Şartları 572
cc. Seçenek Yaptırıma Zorunlu Çevirme 573
dd. Seçenek Yaptırımlar 575
aaa. Genel Olarak 575
bbb. Adlî Para Cezası 577
ccc. Mağdurun veya Kamunun Uğradığı Zararın Giderilmesi 577
ddd. Bir Eğitim Kurumuna Devam Etme 578
eee. Belirli Yerlere Gitmekten veya Belirli Etkinlikleri Yapmaktan Yasaklanma 579
fff. Ehliyet ve Ruhsat Belgelerinin Geri Alınması, Belli Bir Meslek ve Sanatı Yapmaktan Yasaklanma 580
ggg. Kamuya Yararlı Bir İşte Çalıştırılma 580
ee. Seçenek Yaptırıma Çevirmenin Sonuçları 581
ff. Kısa Süreli Hapis Cezalarının Özel İnfaz Usulleri 583
b. Erteleme 584
aa. Genel Olarak 584
bb. Ertelemede Sistemler 585
cc. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi 586
dd. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 587
ee. Cezanın İnfazının Ertelenmesi 588
aaa. Hukuki Niteliği 588
bbb. Ertelemenin Şartları 589
aaaa. Genel Olarak 589
bbbb. Mahkûmiyet Türü ve Ağırlığı İtibariyle Ertelemeye Elverişli Olmalıdır 589
cccc. Hükümlünün Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Dolayı Üç Aydan Fazla Hapis Cezasına Mahkûm Edilmemiş Olması 592
dddd. Mahkemede Hükümlünün Yeniden Suç İşlemeyeceği Konusunda Kanaatin Oluşması 594
eeee. İşlenen Suçun Sebebiyet Verdiği Zararın Giderilmesi 595
ccc. Ertelemenin Sonuçları 595
aaaa. Genel Olarak 595
bbbb. Denetim Süresi İçerisinde Kasıtlı Yeni Bir Suçun İşlenmesi veya Yükümlülüklere Aykırı Davranılması 597
cccc. Denetim Süresi İçinde Kasıtlı Bir Suç İşlenmemesi ve Yükümlülüklerin Gereğinin Yerine Getirilmesi 598
c. Koşullu Salıverilme 599
aa. Genel Olarak 599
bb. Koşullu Salıverilmenin Şartları 600
aaa. Mahkûm Olunan Cezanın İnfazına İlişkin Şartlar 600
aaaa. Genel Kural 600
bbbb. Koşullu Salıverilmede İnfaz Kurumunda Geçirilmesi Gereken Süre Yönünden Özel Haller 602
bbb. Mahkûmun Kişiliğine İlişkin Şart– İyi Halliliğin Tespiti 607
cc. Koşullu Salıverilmenin Uygulanmayacağı Haller 607
dd. Koşullu Salıverilmede Usul 609
ee. Koşullu Salıverilmeden Sonra Uygulanacak Rejim 609
ff. Koşullu Salıverilme Kararının Geri Alınması 610
d. Uzlaştırma 611
4. Adlî Para Cezası 616
a. Genel Olarak 616
b. Adlî Para Cezasının Belirlenmesinde Geçerli Olan Sistemler 617
c. Adlî Para Cezasının Tespiti 618
d. İnfazı 620
II. GÜVENLİK TEDBİRLERİ 622
A. Genel Olarak 622
B. Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakma 624
1. Genel Olarak 624
2. Tedbirin Uygulanış Biçimi İtibariyle Türleri 625
a. Genel Olarak 625
b. Kanuni Netice Olarak Hak Yoksunluğu 626
aa. Şartları 626
bb. Yoksun Kılınan Haklar 627
aaa. Kamu Görevinin Üstlenilmesinden, Atamaya veya Seçime Tabi Bütün Memuriyet ve Hizmetlerde İstihdam Edilmekten Yoksunluk 627
bbb. Seçme ve Seçilme Ehliyetinden ve Diğer Siyasi Hakları Kullanmaktan Yoksunluk 628
ccc. Velayet Hakkından, Vesayet veya Kayyımlığa Ait Bir Hizmette Bulunmaktan Yoksunluk 629
ddd. Vakıf, Dernek, Sendika, Şirket ve Siyasi Parti Tüzel Kişiliklerinin Yöneticisi veya Denetçisi Olmaktan Yoksunluk 630
eee. Resmi İzne Tabi Bir Meslek Veya Sanatı İcra Etmekten Yoksunluk 630
cc. Yoksunluğun Süresi 631
c. Cezanın İnfazından Sonra Belli Bir Süreyle Uygulanabilen Hak Yoksunluğu 632
aa. Şartları 632
bb. Süresi 633
d. Taksirli Suçlarda Hak Yoksunluğu 634
e. İnfazı 635
C. Müsadere 635
1. Müsaderenin Türleri 635
2. Eşya Müsaderesi 637
a. Genel Bilgiler 637
b. Bir Suçun İşlenmesine Bağlı Olan Müsadere 637
c. Suçun İşlenmesinde Kullanılmak Üzere Hazırlanan Eşyanın Müsaderesi 639
d. Konusu Suç Teşkil Eden Eşyanın Müsaderesi 640
e. Kaim Değerlerin Müsaderesi 640
3. Kazanç Müsaderesi 640
a. Genel Bilgiler 640
b. Kazanç Müsaderesinin Türleri ve Şartları 640
4. Müsaderede Zamanaşımı 642
D. Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri 643
1. Genel Olarak 643
2. Korunmaya Muhtaç Çocuk–Suça Sürüklenen Çocuk Ayrımı 643
3. Çocuklar Hakkında Uygulanacak Güvenlik Tedbirlerine Yön Veren İlkeler 643
4. Tedbir Türleri 644
5. Tedbirin Usulü 645
6. Özel Soruşturma Usulleri 646
E. Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri 647
1. Genel Olarak 647
2. Tedbirin Uygulanmasına İlişkin Esaslar 647
F. Suçta Tekerrür ve Özel Tehlikeli Suçlular 649
1. Genel Bilgiler 649
2. Tekerrürün Hukuki Niteliği 651
3. Tekerrürün Şartları 653
a. Daha Önce İşlenmiş Bir Suçtan Dolayı Verilip Kesinleşmiş Mahkûmiyetin Varlığı 653
b. Yeni Bir Suçun İşlenmesi 656
c. Yeni Suçun Tekerrür Süreleri İçinde İşlenmiş Olması 657
4. Tekerrür Hükümlerinin İşlemeyeceği Haller 658
5. Tekerrürün Sonuçları 659
6. Özel Tehlikeli Suçlular 665
G. Sınır Dışı Edilme 667
1. Genel Olarak 667
2. Şartları 667
a. Yabancı Bir Mahkûmun Bulunması 667
b. Yabancının Hapis Cezasına Mahkûm Edilmiş Olması 667
c. Yabancının Mahkûm Olduğu Cezanın İnfaz Edilmiş Olması veya Koşullu Salıverilmeden Yararlanmış Olması 668
H. Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbirleri 668
1. Genel Olarak 668
2. Uygulanma Şartları ve Tedbir Türleri 668
I. Denetimli Serbestlik Tedbiri 669
§ 19. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 670
I. GENEL OLARAK 670
II. CEZA TÜRÜNÜN BELİRLENMESİ 672
III. HAPİS CEZASININ BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 673
A. Genel Olarak 673
B. Temel Cezanın Belirlenmesinde Göz Önünde Bulundurulacak Hususlar 674
1. Suçun İşleniş Biçimi 674
2. Suçun İşlenmesinde Kullanılan Araçlar 675
3. Suçun İşlendiği Zaman ve Yer 676
4. Suç Konusunun Önem ve Değeri 677
5. Suçtan Kaynaklanan Zarar ve Tehlikenin Ağırlığı 677
6. Failin Kast veya Taksire Dayalı Kusurunun Ağırlığı 678
7. Failin Güttüğü Amaç ve Saik 681
IV. ADLÎ PARA CEZASININ BELİRLENMESİ 681
A. Genel Olarak 681
B. Hapis Cezasının Seçeneğini Oluşturan Adlî Para Cezasının Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi 682
C. Hapis Cezasının Yanı Sıra Uygulanacak Adlî Para Cezasının Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi 682
V. ÇİFTE DEĞERLENDİRME YASAĞI 683
VI. OLASI KAST VE BİLİNÇLİ TAKSİRİN CEZAYA ETKİSİ 684
VII. NİTELİKLİ HALLERİN UYGULANMASI 684
VIII. SONUÇ CEZANIN BELİRLENMESİ 689
A. Genel Olarak 689
B. Teşebbüs Aşamasında Kalmış Suçlar 689
C. İştirak Halinde İşlenen Suçlar 690
D. Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanması 692
E. Haksız Tahrik Hükümlerinin Uygulanması 692
F. Yaş Küçüklüğüne İlişkin Hükümlerin Uygulanması 692
G. Akıl Hastalığına İlişkin Hükümlerin Uygulanması 693
H. Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebeplerin Uygulanması 694
I. Takdiri İndirim Nedenlerinin Uygulanması 694
1. Takdiri İndirim Nedenleri 694
a. Genel Olarak 694
b. Failin Geçmişi 695
c. Failin Sosyal İlişkileri 696
d. Failin Fiilden Sonra ve Yargılama Sürecindeki Davranışları 696
e. Cezanın Fail Üzerindeki Olası Etkileri 697
2. Takdiri İndirimde Uyulacak Esaslar 697
İ. Mahsup 699
J. Ceza Sürelerinin Hesaplanması 700
§ 20. DAVANIN VE CEZANIN DÜŞMESİ 701
I. GENEL OLARAK 701
II. SANIĞIN VEYA HÜKÜMLÜNÜN ÖLÜMÜ 702
A. Genel Olarak 702
B. Sanığın Ölümü 702
C. Hükümlünün Ölümü 704
III. AF 704
A. Hukuki Niteliği 704
B. Lehinde ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 705
C. Affın Çeşitleri 706
1. Genel Olarak 706
2. Genel af 707
3. Özel Af 709
IV. DAVA VE CEZA ZAMANAŞIMI 710
A. Genel Olarak 710
B. Zamanaşımının Kabulünü Gerektiren Nedenler 711
C. Hukuki Niteliği 712
D. Dava Zamanaşımı 713
1. Genel Bilgiler 713
2. Zamanaşımı Sürelerinin Belirlenmesinde Sistemler 715
3. Zamanaşımı Süreleri 715
4. Dava Zamanaşımının Tayininde Dikkate Alınan Ölçü Süreler 717
5. Aynı Fiilden Dolayı Yeniden Yargılama Halinde Zamanaşımı Süreleri 721
6. Zamanaşımının İşlemeye Başlayacağı An 721
7. Dava Zamanaşımı Süresinin Durması veya Kesilmesi 726
a. Zamanaşımını Durduran Sebepler 727
b. Zamanaşımını Kesen Haller 729
E. Ceza Zamanaşımı 732
1. Genel Açıklamalar 732
2. Zamanaşımı Süreleri 732
3. Zamanaşımının İşlemeye Başlayacağı An ve İşlemeyeceği Haller 735
4. Ceza Zamanaşımının Kesilmesi ve Durması 735
5. Ceza Zamanaşımı ve Hak Yoksunlukları 737
F. Zamanaşımının Hesabı ve Uygulanması 738
V. ŞİKÂYETTEN VAZGEÇME 738
A. Genel Olarak 738
B. Vazgeçmenin Niteliği 740
C. Şikâyetten Vazgeçebilecekler ve Vazgeçme Süresi 741
D. Vazgeçmenin Şekli 743
E. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Vazgeçmenin Etkisi 744
F. Koşula Bağlı Vazgeçme 745
G. Vazgeçmenin Kabulü ve Vazgeçmeden Dönme 746
H. Vazgeçmenin Sonuçları 747
VI. ÖNÖDEME 748
A. Genel Olarak 748
B. Önödemenin Şartları 750
1. Önödemeye Elverişli Bir Suçun Varlığı 750
2. Belli Miktar Paranın Yargılama Gideriyle Birlikte Ödenmesi 752
C. Önödemenin Usulü ve Sonuçları 753
D. Önödemede Tekerrür 755
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
MİLLETLERARASI CEZA HUKUKU
§ 21. TÜRK CEZA KANUNUNUN UYGULAMA ALANI 757
I. GENEL OLARAK 757
II. YER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 757
A. Genel Olarak 757
B. Mülkilik (Ülkesellik) İlkesi 759
1. Genel Olarak 759
2. Suçun İşlendiği Yerin Belirlenmesi 759
3. Ülke Kavramı ve Sınırları 766
a. Gerçek Anlamda Ülke 766
b. Farazi Anlamda Ülke 768
4. Türkiye’de Yeniden Yargılama Yapılması 771
C. Şahsilik İlkesi 772
1. Genel Olarak 772
2. Faile Göre Şahsilik İlkesi 773
3. Mağdura Göre Şahsilik İlkesi 775
D. Devleti Koruma ve Evrensellik İlkeleri 778
1. Genel Olarak 778
2. Şartları 778
3. Görev Suçları (Koruma İlkesi) 780
a. Genel Olarak 780
b. Şartları 781
4. Evrensellik İlkesinin Özel Bir Şekli Olarak İkame (Başka Devlet Adına) Yargı İlkesi 782
a. Genel Olarak 782
b. Şartları 782
E. Yurt Dışında Verilmiş Mahkûmiyete Bağlı Hak Yoksunlukları 783
F. Yabancı Kanunun Göz Önünde Bulundurulması 790
III. KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 791
A. Cumhurbaşkanı 791
B. Milletvekilleri 795
1. Yasama Sorumsuzluğu 795
2. Yasama Dokunulmazlığı 797
C. Diplomatlar 798
D. Asker Kişiler 801
§ 22. İADE 802
I. İADE, SIĞINMA VE SINIR DIŞI ETME KAVRAMLARI 802
II. İADENİN KAYNAKLARI VE BUNLAR ARASINDAKİ İLİŞKİ 810
III. İADENİN KOŞULLARI 812
A. Türkiye’den Yabancı Devlete İade 812
1. Şartları 812
2. İade Usulü 825
B. Türkiye’nin İade Talepleri ve Şartları 829
IV. İADEDE HUSUSİLİK KURALI 830
Kaynaklar 833
Dizin 851