Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler
Prof. Dr. Mahmut KOCA
Prof. Dr. İlhan ÜZÜLMEZ
- | Ceza Hukukuna Giriş |
- | Suç Teorisi |
- | Yaptırım Teorisi |
- | Milletlerarası Ceza Hukuku |
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Ondördüncü Basıya Önsöz 5
Önsöz 7
Kısaltmalar 29
BİRİNCİ BÖLÜM
CEZA HUKUKUNA GİRİŞ
§ 1. CEZA HUKUKUNUN FONKSİYONU VE HUKUK DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ 31
I. CEZA HUKUKUNUN FONKSİYONU 31
II. CEZA HUKUKUNUN HUKUK DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ 34
A. Kamu Hukukunun Bir Dalı Olarak Ceza Hukuku 34
B. Ceza Hukukunun Bölümleri 34
C. Ceza Hukukunun Diğer Bilim Dallarıyla İlişkisi 36
D. Türk Ceza Hukuku Reformu 40
§ 2. CEZA HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI 41
I. SUÇ, CEZA VE GÜVENLİK TEDBİRİ KAVRAMLARI 41
II. SUÇLAR VE KABAHATLER 44
§ 3. CEZA HUKUKUNUN KAYNAKLARI 45
I. GENEL OLARAK 45
II. DOĞRUDAN KAYNAKLAR 46
A. Anayasa 46
B. Kanunlar 46
1. Genel Olarak 46
2. Genel Kanun–Özel Kanun İlişkisi (TCK m. 5) 47
C. Uluslararası Sözleşmeler 51
III. DOLAYISIYLA KAYNAKLAR 52
A. Yüksek Mahkeme Kararları 52
B. Doktrin 53
§ 4. SUÇ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ 54
I. GENEL OLARAK 54
II. KUSUR İLKESİ 54
III. HUKUK DEVLETİ İLKESİ 55
IV. İNSANİLİK İLKESİ 55
§ 5. CEZA HUKUKUNUN GÜVENCE FONKSİYONU 55
I. SUÇTA VE CEZADA KANUNİLİK İLKESİ 55
II. İLKENİN ANLAMI VE SONUÇLARI 57
A. Anlamı 57
B. Sonuçları 59
1. Genel Olarak 59
2. Belirlilik İlkesi (Lex Certa) 60
3. Örf ve Âdet Hukukuyla Suç İhdas Etme ve Cezayı Ağırlaştırma Yasağı (Lex a) 63
4. Kıyas Yasağı ve Yorum (Lex stricta) 63
5. İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç ve Ceza Konulması Yasağı 69
6. Geçmişe Yürüme Yasağı (Lex praevia) 74
a. Ceza Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulanması 74
b. Fiilin İşlendiği Zamanın Kanununa Tabi Olması 75
c. Failin Lehine Olan Kanunun Geriye Yürümesi 79
d. Lehe Olan Kanunun Belirlenmesi 80
e. Geçici veya Süreli Kanunların İleriye Yürümesi 81
f. Suçun İşlendiği Zaman 81
İKİNCİ BÖLÜM
SUÇ TEORİSİ
§ 6. SUÇUN YAPISINA GENEL BİR BAKIŞ (HAKSIZLIK VE KUSUR) 85
§ 7. SUÇ TEŞKİL EDEN HAKSIZLIĞIN ESASI OLARAK FİİL 90
I. GENEL OLARAK 90
II. HAREKET TEORİLERİ 92
A. Ontolojik Teoriler 92
1. Genel Olarak 92
2. Doğal (Nedensel) Hareket Teorisi 92
3. Gaî (Final–Amaççı) Hareket Teorisi 94
4. Sosyal Hareket Teorisi 96
B. Normativist (Hukuki) Hareket Teorisi 97
III. HAREKET TEORİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 98
IV. HAREKETİN SINIRLAMA FONKSİYONU 102
§ 8. TİPİKLİK 105
I. TİPİKLİK KAVRAMI, TİPİKLİĞİN FONKSİYONU VE TİPİKLİK–HUKUKA AYKIRILIK İLİŞKİSİ 105
II. TİPİKLİKTE YER ALAN UNSURLARIN TÜRLERİ 110
A. Deskriptif ve Normatif Tipiklik Unsurları 110
B. Maddi (Objektif) ve Manevi (Sübjektif) Tipiklik Unsurları 111
III. TİPİKLİĞİN MADDİ (OBJEKTİF) UNSURLARI 114
A. Fail 114
B. Mağdur 116
C. Hareketin (Suçun) Konusu 117
D. Hareket ve Hareketin Tipte Düzenleniş Şekline Göre Suçlar 121
1. Genel Olarak 121
2. Tek Hareketli Suçlar 122
3. Çok Hareketli Suçlar 122
4. Serbest Hareketli Suçlar 123
5. Bağlı Hareketli Suçlar 123
6. Seçimlik Hareketli Suçlar 124
7. Kesintisiz (Mütemadi) Suçlar 124
E. Netice 128
1. Genel Olarak 128
2. Sırf Hareket Suçları 129
3. Neticeli Suçlar 130
F. Nedensellik (İlliyet) Bağı ve Objektif İsnadiyet 132
1. Genel Olarak 132
2. Hareket ile Netice Arasındaki Nedensellik Bağının Belirlenmesi 134
a. Şart Teorisi (Bedingungs oder Äquivalenztheorie) 134
b. Uygun Sebep Teorisi 138
c. Objektif İsnadiyet Teorisi 139
G. Suç Tipinin Temel ve Nitelikli Unsurları 142
IV. TİPİKLİĞİN MANEVİ (SÜBJEKTİF) UNSURLARI 146
A. Genel Olarak 146
B. Kast ve Taksir 147
C. Kast 148
1. Kastın Suç Sistematiği İçindeki Yeri ve Kusurlulukla İlişkisi 148
2. Kastın Tanımı ve Unsurları 155
3. Kastın Kapsamı 160
4. Kastın Aranacağı Zaman 167
5. Kastın Türleri 169
a. Doğrudan Kast (Dolus Directus) 170
b. Olası Kast (Dolus Eventualis) 172
aa. Olası Kastın Tanımı 172
bb. Olası Kastın Unsurları 175
c. Olası Kast–Bilinçli Taksir Ayrımı 178
d. Olası Kastın Sonuçları 181
D. Taksir 184
1. Taksir Kavramı 184
2. Haksızlığın İstisnai Bir İşleniş Şekli Olarak Taksir 190
3. Taksirli Suçların Yapısı ve Taksir–Kusur İlişkisi 191
4. Taksirli Suçların Sistematiği 196
5. Taksirli Suçun Tipiklik (Haksızlık) Unsurları 198
a. Genel Olarak 198
b. Objektif Özen Yükümlülüğünün İhlali 200
aa. Anlamı 200
bb. İçeriği 203
cc. Özen Yükümlülüğünün Belirlenmesinde Ölçüt 206
c. Neticeye Sebebiyet Verme 209
d. Neticenin Objektif İsnat Edilebilirliği 212
aa. Neticenin (Tehlike Durumunun) Objektif Öngörülebilirliği 212
bb. Objektif İsnadiyet Çerçevesinde Ortaya Çıkan Problemler 214
aaa. Taksirli Suçlarda Hukuka Uygun Alternatif Davranışlar (Yükümlülüğe Aykırılık Bağlantısı) 214
bbb. Normun Koruma Amacı 220
ccc. Mağdurun Kendi Sorumluluğu Çerçevesinde Kendine Zarar Vermesi 220
ddd. Taksirli Hareketlerin Birleşmesi (Taksirli Bir Davranışa Kasten veya Taksirle Hareket Eden Üçüncü Kişinin Karışması) 222
6. Hukuka Aykırılık Unsuru 228
7. Taksirli Suçlarda Kusur 228
8. Taksirin Türleri 231
a. Genel Açıklamalar 231
b. Bilinçli Taksir 232
9. Taksirle İşlenen Suçlarda Şahsi Cezasızlık Sebebi ve Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebep 238
E. Kast–Taksir Kombinasyonu (Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar) 242
1. Genel Olarak 242
2. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçların Tipikliği 244
3. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Diğer Konular 250
F. Diğer Sübjektif Haksızlık Unsurları 250
1. Genel Olarak 250
2. Maksat ve Saik 251
V. TİPİKLİKTE YER ALAN UNSURLARDA HATA 253
A. Genel Olarak 253
B. Kastı Kaldıran Hata Halleri 255
1. Suçun Maddi Unsurlarında Hata (Unsur Yanılgısı) 255
2. Suçun Nitelikli Hallerinde Hata 262
3. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi Şartlarında ve Bu Nedenlerin Sınırında Hata 264
§ 9. HUKUKA AYKIRILIK 264
I. HUKUKA AYKIRILIĞIN ANLAMI VE TİPİKLİKLE İLİŞKİSİ 264
II. HUKUKA AYKIRILIĞA SUÇ TİPİNDE YER VERİLMİŞ OLMASI 267
III. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNİN SÜBJEKTİF UNSURU 269
IV. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNİN ORTAK ÖZELLİKLERİ 272
V. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ 274
A. Genel Olarak 274
B. Görevin İfası 275
C. Meşru Savunma 278
1. Hukuki Niteliği 278
2. Şartları 279
a. Saldırıya İlişkin Şartlar 279
b. Savunmaya İlişkin Şartlar 282
D. Hakkın Kullanılması 286
E. İlgilinin Rızası 288
1. Suç Teorisindeki Yeri 288
2. Hukuki Esası 293
3. Şartları 294
4. Varsayılan Rıza 297
VI. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNİN MADDİ ŞARTLARINDA HATA 298
VII. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNDE SINIRIN AŞILMASI 305
A. Genel Olarak 305
B. Düzenlemenin Hukuki Mahiyeti 306
C. Şartları 308
§ 10. KUSURLULUK 310
I. GENEL OLARAK 310
II. KUSURUN KONUSU 312
III. KUSURUN UNSURLARI 313
A. Genel Olarak 313
B. Algılama Yeteneği 314
C. İrade Yeteneği 316
IV. KUSURLULUĞU ETKİLEYEN (KALDIRAN VEYA AZALTAN) HALLER 317
A. Genel Olarak 317
B. Yaş Küçüklüğü 318
1. Genel Olarak 318
2. Birinci Grup Yaş Küçükleri 319
3. İkinci Grup Yaş Küçükleri 320
4. Üçüncü Grup Yaş Küçükleri 323
C. Sağır ve Dilsizlik 324
D. Akıl Hastalığı 325
1. Genel Olarak 325
2. Akıl Hastalığının Kusur Yeteneğine Etkisi 327
E. Geçici Nedenler, Alkol ve Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma 329
1. Geçici Nedenler 329
2. Alkol veya Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma 331
a. Genel Olarak 331
b. İrade Dışı (İstemeyerek) Alkol veya Uyuşturucu Madde Alma 332
c. İradi Olarak (İsteyerek) Alkol veya Uyuşturucu Madde Alma 333
3. Sebebinde Serbest Hareket Kuramı (Actio Libera İn Causa–alic–) 335
4. Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlılığının Ceza Sorumluluğuna Etkisi 340
F. Hukuka Aykırı ve Fakat Bağlayıcı Bir Emrin Yerine Getirilmesi 341
G. Zorunluluk Hali Dolayısıyla İrade Yeteneğinin Etkilenmesi 346
1. Genel Olarak 346
2. Şartları 349
a. Tehlikeye İlişkin Şartlar 349
b. Korunmaya İlişkin Şartlar 351
H. Meşru Savunmada Sınırın Heyecan, Korku ve Telaş Nedeniyle Aşılması 352
I. Cebir ve Tehdit Dolayısıyla Kişinin İrade Yeteneğinin Etkilenmesi 356
İ. Haksız Tahrik Dolayısıyla İrade Yeteneğinin Etkilenmesi 358
1. Genel Olarak 358
2. Haksız Tahrikin Şartları 360
3. Haksız Tahrikte Özel Durumlar 365
4. Haksız Tahrikin Sonuçları 366
J. Kusurluluğu Etkileyen Hata Halleri 367
1. Haksızlık Yanılgısı (Yasak Hatası) 367
2. Kusurluluğu Kaldıran veya Azaltan Nedenlerin Maddi Şartlarında Hata 371
§ 11. CEZALANDIRILABİLİRLİĞİN DİĞER ŞARTLARI 372
I. GENEL OLARAK 372
II. OBJEKTİF CEZALANDIRILABİLME ŞARTLARI 373
III. ŞAHSİ CEZASIZLIK SEBEPLERİ VE CEZAYI KALDIRAN ŞAHSİ SEBEPLER 377
§ 12. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA ŞARTLARI 378
I. GENEL OLARAK 378
II. ŞİKÂYET 378
III. İZİN, TALEP VE KARAR 386
§ 13. İHMALİ SUÇLAR 388
I. GENEL OLARAK 388
II. İHMALİ SUÇLARIN NİTELİĞİ VE İHMALİ HAREKETİN İCRAİ HAREKETTEN AYRIMI 388
III. İHMALİ SUÇLARIN ÇEŞİTLERİ 392
A. Gerçek İhmali Suçlar (Delicta Omissiva) 392
1. Genel Olarak 392
2. Gerçek İhmali Suçların Tipiklik Unsurları 393
B. Gerçek Olmayan İhmali Suçlar (Delicta Commissiva per Omissionem) 395
1. Genel Olarak 395
2. Gerçek Olmayan İhmali Suçun Unsurları 397
a. Genel Olarak 397
b. Tipikliğin Objektif (Maddi) Unsurları 399
aa. Emredilen Hareketin Yapılmaması 399
bb. Neticenin Meydana Gelmesi 399
cc. İhmalin Nedenselliği ve Neticenin Objektif İsnadiyeti 400
dd. Neticenin Önlenmesi Yükümlülüğünün (Garantörlüğün) Bulunması 402
aaa. Genel Olarak 402
bbb. Garantörlük Durumları 402
ccc. İcrai ve İhmali Hareketin Eşdeğerliliği 409
c. Tipikliğin Sübjektif (Manevi) Unsurları 410
aa. Kast 410
bb. Taksir 412
d. İhmali Suçlarda Hukuka Aykırılık 412
3. İhmali Suçlarda Kusur 412
4. İhmali Suçların Diğer Konuları 414
§ 14. TEŞEBBÜS 414
I. TANIMI VE MAHİYETİ 414
II. HUKUKİ NİTELİĞİ 414
III. TEŞEBBÜSÜN CEZALANDIRILMASININ NEDENİNİ AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 415
A. Objektif Teori 415
B. Sübjektif Teori 416
C. Karma Teori 417
D. Türk Ceza Kanununun Benimsediği Teori 417
IV. TEŞEBBÜSÜN ŞARTLARI 418
A. Genel Olarak 418
B. Kasten İşlenen Bir Suçun ve Bu Suçu İşlemeye Yönelik Kastın Varlığı 418
C. İcra Hareketi Niteliğindeki Fiillerin Gerçekleştirilmesi 420
1. Genel Olarak 420
2. Objektif Teoriler 421
3. Sübjektif Teoriler 423
4. Karma Teoriler 423
5. Türk Ceza Kanununun Benimsediği Teori 424
D. Elverişli Hareketlerin Gerçekleştirilmiş Olması 427
E. Failin Elinde Olmayan Nedenlerle İcra Hareketlerini Tamamlayamaması veya İcra Hareketlerini Tamamlamasına Rağmen Neticeyi Gerçekleştirememesi 432
V. TEŞEBBÜSTE CEZANIN BELİRLENMESİ 433
VI. TEŞEBBÜSTE ÖZEL DURUMLAR 434
A. Teşebbüs Suçu ve Suça Teşebbüs 434
B. İhmali Suçlara Teşebbüs 435
C. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlarda Teşebbüs 436
VII. GÖNÜLLÜ VAZGEÇME 437
A. Tanımı ve Hukuki Niteliği 437
B. Gönüllü Vazgeçmede Failin Cezalandırılmamasının Nedenini Açıklayan Teoriler 438
C. Gönüllü Vazgeçmenin Unsurları 440
1. Suç Tamamlanmamalıdır 440
2. Vazgeçme İradi Olmalıdır 441
3. Vazgeçme Gönüllü Olmalıdır 442
D. Gönüllü Vazgeçmenin Sonucu 443
E. Etkin Pişmanlık 444
§ 15. İŞTİRAK 446
I. GENEL OLARAK 446
II. İŞTİRAK ŞEKİLLERİ 449
A. Genel Olarak 449
B. Faillik ve Şeriklik Ayrımı 449
C. Faillik 452
1. Genel Olarak 452
2. Müstakil (Doğrudan) Faillik 452
3. Müşterek Faillik 452
a. Genel Olarak 452
b. Birlikte Suç İşleme Kararı 453
c. Fiilin Birlikte İcra Edilmesi 455
d. Müşterek Failliğin Diğer Görünüm Biçimleri 458
4. Dolaylı Faillik 460
a. Genel Olarak 460
b. Dolaylı Failliğin Görünüm Şekilleri 462
aa. Zorlama Yoluyla İradeye Hâkimiyet 462
bb. Aracının Hareketinin Tipik Olmadığı Hallerde İradeye Hâkimiyet 463
cc. Hatadan Yararlanmak Suretiyle İradeye Hâkimiyet 464
dd. Araç Durumundaki Kişinin Yanıltıldığı Haller 465
ee. Organize Suç Örgütlerinin Gücünden Yararlanma Yoluyla İradeye Hâkimiyet 466
ff. Kusur Yeteneğinin Yokluğundan Yararlanma Yoluyla İradeye Hâkimiyet 467
c. İhmali Suçlarda Dolaylı Faillik 469
d. Araç Durumundaki Kişinin Sınırı Aştığı Hallerde Dolaylı Failin Sorumluluğu 470
e. Dolaylı Faillikte Hata Halleri 470
5. Yan Faillik (Yan Yana Faillik) 472
D. Şeriklik 473
1. Genel Olarak 473
2. Şeriklerin Cezalandırılmasının Esası 473
3. Bağlılık Kuralı 475
a. Mahiyeti 475
b. Bağlılık Kuralının Görünüm Biçimleri 476
c. Sınırlı Bağlılık Kuralının Gerekleri 477
d. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Nitelikli Hallerin Geçişi 479
e. Özgü Suçlarda İştirak 483
4. Azmettirme 484
a. Genel Olarak 484
b. Azmettirmenin Şartları 485
c. Azmettirmede Özel Haller 491
d. Azmettirenin Cezası 492
5. Yardım Etme 495
a. Genel Olarak 495
b. Yardım Etmenin Şartları ve Türleri 496
c. Yardım Etmenin Cezası 501
III. İŞTİRAKTE ÖZEL DURUMLAR 501
A. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda İştirak 501
B. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Teşebbüs 502
C. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme 503
§ 16. İÇTİMA 505
I. GENEL AÇIKLAMALAR 505
II. FİİL TEKLİĞİ– FİİL ÇOKLUĞU AYRIMI 509
A. Genel Olarak 509
B. Doğal Anlamda Hareket Tekliği 510
C. Hukuki Anlamda Hareket Tekliği 511
1. Genel Olarak 511
2. Tipik Hareket Tekliği 511
3. Doğal Hareket Tekliği 515
4. Zincirleme Hareket 517
III. ZİNCİRLEME SUÇ 517
A. Hukuki Mahiyeti 517
B. Zincirleme Suçun Şartları 519
1. Birden Çok Fiilin Bulunması 520
2. Fiillerin Her Birinin Aynı Suçu Oluşturması 524
3. Aynı Suçun Birden Çok Defa Aynı Kişiye Karşı İşlenmesi 527
4. Birden Çok Suçun Bir Suç İşleme Kararının İcrası Kapsamında Gerçekleştirilmesi 529
C. Zincirleme Suçun Sonucu 531
D. Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanamayacağı Haller 531
IV. FİKRİ İÇTİMA 532
A. Tanımı ve Hukuki Niteliği 532
B. Fikri İçtimaın Şartları 535
1. Genel Olarak 535
2. Fiilin Tek Olması 535
a. Genel Olarak 535
b. İcra Hareketlerinin Tam Ayniyeti 536
c. İcra Hareketlerinin Kısmi Ayniyeti 538
3. Tek Fiilin Birden Fazla Suçun Oluşmasına Sebebiyet Vermesi 539
a. Suçların Farklı Olması (Farklı Neviden Fikri İçtima) 539
b. Suçların Aynı Olması (Aynı Neviden Fikri İçtima) 540
4. Suçların Her Birinin Kovuşturma Şartlarının Gerçekleşmesi ve Başlı Başına Cezalandırılabilir Olması 546
C. Fikri İçtimada Özel Haller 547
1. Kasti–Taksirli Suçlar Arasında Fikri İçtima 547
2. Kesintisiz–Ani Suçlar Arasında Fikri İçtima 548
3. İcrai–İhmali Suçlar Arasında Fikri İçtima 548
4. Temel Suç Tipiyle–Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Fikri İçtima 549
D. Fikri İçtimaın Sonuçları 550
V. GÖRÜNÜŞTE İÇTİMA (KANUNLARIN İÇTİMAI) 551
A. Genel Olarak 551
B. Özel Normun Önceliği İlkesi 552
C. Bir Normun Diğeri Tarafından Tüketilmesi İlkesi 553
1. Genel Olarak 553
2. Bileşik Suç 553
a. Hukuki Niteliği 553
b. Bileşik Suçun Şekilleri 554
c. Sonucu 556
D. Yardımcı Normun Sonralığı İlkesi 556
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YAPTIRIM TEORİSİ
§ 17. YAPTIRIM TEORİSİNE GENEL BAKIŞ 559
§ 18. YAPTIRIMLARIN TÜRLERİ 561
I. CEZALAR 561
A. Genel Olarak 561
B. Cezanın Amacını Açıklayan Görüşler 562
C. Cezaların Sınıflandırılması 565
D. TCK’daki Sınıflandırma 566
1. Genel Olarak 566
2. Hapis Cezaları 567
a. Çeşitleri 567
b. Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezası 569
c. Müebbet Hapis Cezası 571
d. Süreli Hapis Cezası 572
aa. Genel Olarak 572
bb. Kısa Süreli Hapis Cezaları 573
3. Hapis Cezasının Sakıncalarını Gidermeye Yönelik Kurumlar 574
a. Kısa Süreli Hapis Cezalarının Seçenek Yaptırımlara Çevrilmesi 574
aa. Genel Olarak 574
bb. Seçenek Yaptırıma Çevirmenin Şartları 575
cc. Seçenek Yaptırıma Zorunlu Çevirme 576
dd. Seçenek Yaptırımlar 578
aaa. Genel Olarak 578
bbb. Adlî Para Cezası 580
ccc. Mağdurun veya Kamunun Uğradığı Zararın Giderilmesi 580
ddd. Bir Eğitim Kurumuna Devam Etme 581
eee. Belirli Yerlere Gitmekten veya Belirli Etkinlikleri Yapmaktan Yasaklanma 582
fff. Ehliyet ve Ruhsat Belgelerinin Geri Alınması, Belli Bir Meslek ve Sanatı Yapmaktan Yasaklanma 583
ggg. Kamuya Yararlı Bir İşte Çalıştırılma 583
ee. Seçenek Yaptırıma Çevirmenin Sonuçları 583
ff. Hapis Cezasının Özel İnfaz Şekilleri 586
b. Erteleme 590
aa. Genel Olarak 590
bb. Ertelemede Sistemler 591
cc. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi 591
dd. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 593
ee. Hapis Cezasının Ertelenmesi 594
aaa. Hukuki Niteliği 594
bbb. Ertelemenin Şartları 595
aaaa. Genel Olarak 595
bbbb. Mahkûmiyet Türü ve Ağırlığı İtibariyle Ertelemeye Elverişli Olmalıdır 596
cccc. Hükümlünün Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Dolayı Üç Aydan Fazla Hapis Cezasına Mahkûm Edilmemiş Olması 598
dddd. Mahkemede Hükümlünün Yeniden Suç İşlemeyeceği Konusunda Kanaatin Oluşması 600
eeee. İşlenen Suçun Sebebiyet Verdiği Zararın Giderilmesi 601
ccc. Ertelemenin Sonuçları 601
aaaa. Genel Olarak 601
bbbb. Denetim Süresi İçerisinde Kasıtlı Yeni Bir Suçun İşlenmesi veya Yükümlülüklere Aykırı Davranılması 603
cccc. Denetim Süresi İçinde Kasıtlı Bir Suç İşlenmemesi ve Yükümlülüklerin Gereğinin Yerine Getirilmesi 604
c. Koşullu Salıverilme 605
aa. Genel Olarak 605
bb. Koşullu Salıverilmenin Şartları 606
aaa. Mahkûm Olunan Cezanın İnfazına İlişkin Şartlar 607
aaaa. Genel Kural 607
bbbb. Koşullu Salıverilmede İnfaz Kurumunda Geçirilmesi Gereken Süre Yönünden Özel Haller 610
bbb. Mahkûmun Kişiliğine İlişkin Şart– İyi Halliliğin Tespiti 618
cc. Koşullu Salıverilmenin Uygulanmayacağı Haller 620
dd. Koşullu Salıverilmede Usul 621
ee. Koşullu Salıverilmeden Sonra Uygulanacak Rejim 622
ff. Koşullu Salıverilme Kararının Geri Alınması 623
d. Ön Koşullu Salıverilme: Hükümlünün Denetimli Serbestlik Tedbiri Uygulanarak İnfaz Kurumundan Çıkarılması 627
4. Adlî Para Cezası 635
a. Genel Olarak 635
b. Adlî Para Cezasının Belirlenmesinde Geçerli Olan Sistemler 636
c. Adlî Para Cezasının Tespiti 638
d. İnfazı 639
II. GÜVENLİK TEDBİRLERİ 641
A. Genel Olarak 641
B. Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakma 643
1. Genel Olarak 643
2. Tedbirin Uygulanış Biçimi İtibariyle Türleri 644
a. Genel Olarak 644
b. Kanuni Netice Olarak Hak Yoksunluğu 645
aa. Şartları 645
bb. Yoksun Kılınan Haklar 647
aaa. Kamu Görevinin Üstlenilmesinden, Atamaya veya Seçime Tabi Bütün Memuriyet ve Hizmetlerde İstihdam Edilmekten Yoksunluk 647
bbb. Seçme ve Seçilme Ehliyetinden ve Diğer Siyasi Hakları Kullanmaktan Yoksunluk 647
ccc. Velayet Hakkından, Vesayet veya Kayyımlığa Ait Bir Hizmette Bulunmaktan Yoksunluk 648
ddd. Vakıf, Dernek, Sendika, Şirket ve Siyasi Parti Tüzel Kişiliklerinin Yöneticisi veya Denetçisi Olmaktan Yoksunluk 649
eee. Resmi İzne Tabi Bir Meslek Veya Sanatı İcra Etmekten Yoksunluk 650
cc. Yoksunluğun Süresi 652
c. Cezanın İnfazından Sonra Belli Bir Süreyle Uygulanabilen Hak Yoksunluğu 653
aa. Şartları 653
bb. Süresi 654
d. Taksirli Suçlarda Hak Yoksunluğu 656
e. İnfazı 656
C. Müsadere 657
1. Genel Olarak 657
2. Eşya Müsaderesi 660
a. Genel Bilgiler 660
b. Bir Suçun İşlenmesine Bağlı Olan Müsadere 660
c. Suçun İşlenmesinde Kullanılmak Üzere Hazırlanan Eşyanın Müsaderesi 664
d. Konusu Suç Teşkil Eden Eşyanın Müsaderesi 664
e. Kaim Değerlerin Müsaderesi 665
3. Kazanç Müsaderesi 665
a. Genel Bilgiler 665
b. Kazanç Müsaderesinin Türleri ve Şartları 667
4. Müsaderede Zamanaşımı 669
D. Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri 670
1. Genel Olarak 670
2. Korunmaya Muhtaç Çocuk–Suça Sürüklenen Çocuk Ayrımı 670
3. Çocuklar Hakkında Uygulanacak Güvenlik Tedbirlerine Yön Veren İlkeler 670
4. Tedbir Türleri 671
5. Tedbirin Usulü 672
6. Özel Soruşturma Usulleri 673
E. Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri 674
1. Genel Olarak 674
2. Tedbirin Uygulanmasına İlişkin Esaslar 674
F. Suçta Tekerrür ve Özel Tehlikeli Suçlular 676
1. Genel Bilgiler 676
2. Tekerrürün Hukuki Niteliği 677
3. Tekerrürün Şartları 679
a. Daha Önce İşlenmiş Bir Suçtan Dolayı Verilip Kesinleşmiş Mahkûmiyetin Varlığı 679
b. Yeni Bir Suçun İşlenmesi 683
c. Yeni Suçun Tekerrür Süreleri İçinde İşlenmiş Olması 684
4. Tekerrür Hükümlerinin İşlemeyeceği Haller 685
5. Tekerrürün Sonuçları 686
6. Özel Tehlikeli Suçlular 693
G. Sınır Dışı Edilme 695
1. Genel Olarak 695
2. Şartları 696
a. Yabancı Bir Mahkûmun Bulunması 696
b. Yabancının Hapis Cezasına Mahkûm Edilmiş Olması 696
c. Yabancının Mahkûm Olduğu Hapis Cezasının Denetimli Serbestlik Tedbiri Uygulanarak İnfazına veya Koşullu Salıverilmesine Karar Verilmiş Olması ya da Cezasının İnfazının Tamamlanmış Olması 696
H. Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbirleri 697
1. Genel Olarak 697
2. Uygulanma Şartları ve Tedbir Türleri 697
I. Denetimli Serbestlik Tedbiri 698
§ 19. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 699
I. GENEL OLARAK 699
II. CEZA TÜRÜNÜN BELİRLENMESİ 701
III. HAPİS CEZASININ BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 702
A. Genel Olarak 702
B. Temel Cezanın Belirlenmesinde Göz Önünde Bulundurulacak Hususlar 703
1. Suçun İşleniş Biçimi 703
2. Suçun İşlenmesinde Kullanılan Araçlar 704
3. Suçun İşlendiği Zaman ve Yer 705
4. Suç Konusunun Önem ve Değeri 706
5. Suçtan Kaynaklanan Zarar ve Tehlikenin Ağırlığı 706
6. Failin Kast veya Taksire Dayalı Kusurunun Ağırlığı 707
7. Failin Güttüğü Amaç ve Saik 710
IV. ADLÎ PARA CEZASININ BELİRLENMESİ 710
A. Genel Olarak 710
B. Hapis Cezasının Seçeneğini Oluşturan Adlî Para Cezasının Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi 710
C. Hapis Cezasının Yanı Sıra Uygulanacak Adlî Para Cezasının Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi 711
V. ÇİFTE DEĞERLENDİRME YASAĞI 712
VI. OLASI KAST VE BİLİNÇLİ TAKSİRİN CEZAYA ETKİSİ 713
VII. NİTELİKLİ HALLERİN UYGULANMASI 713
VIII. SONUÇ CEZANIN BELİRLENMESİ 718
A. Genel Olarak 718
B. Teşebbüs Aşamasında Kalmış Suçlar 718
C. İştirak Halinde İşlenen Suçlar 719
D. Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanması 720
E. Haksız Tahrik Hükümlerinin Uygulanması 721
F. Yaş Küçüklüğüne İlişkin Hükümlerin Uygulanması 721
G. Akıl Hastalığına İlişkin Hükümlerin Uygulanması 722
H. Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebeplerin Uygulanması 723
I. Takdiri İndirim Nedenlerinin Uygulanması 723
1. Takdiri İndirim Nedenleri 723
a. Genel Olarak 723
b. Failin Geçmişi 724
c. Failin Sosyal İlişkileri 725
d. Failin Fiilden Sonra ve Yargılama Sürecindeki Davranışları 725
e. Cezanın Fail Üzerindeki Olası Etkileri 726
2. Takdiri İndirimde Uyulacak Esaslar 726
İ. Mahsup 728
J. Ceza Sürelerinin Hesaplanması 729
§ 20. DAVANIN VE CEZANIN DÜŞMESİ 730
I. GENEL OLARAK 730
II. SANIĞIN VEYA HÜKÜMLÜNÜN ÖLÜMÜ 731
A. Genel Olarak 731
B. Sanığın Ölümü 731
C. Hükümlünün Ölümü 732
III. AF 733
A. Hukuki Niteliği 733
B. Lehinde ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 734
C. Affın Çeşitleri 735
1. Genel Olarak 735
2. Genel af 736
3. Özel Af 738
IV. DAVA VE CEZA ZAMANAŞIMI 739
A. Genel Olarak 739
B. Zamanaşımının Kabulünü Gerektiren Nedenler 740
C. Hukuki Niteliği 741
D. Dava Zamanaşımı 742
1. Genel Bilgiler 742
2. Zamanaşımı Sürelerinin Belirlenmesinde Sistemler 744
3. Zamanaşımı Süreleri 744
4. Dava Zamanaşımının Tayininde Dikkate Alınan Ölçü Süreler 745
5. Aynı Fiilden Dolayı Yeniden Yargılama Halinde Zamanaşımı Süreleri 750
6. Zamanaşımının İşlemeye Başlayacağı An 750
7. Dava Zamanaşımı Süresinin Durması veya Kesilmesi 755
a. Zamanaşımını Durduran Sebepler 755
b. Zamanaşımını Kesen Haller 757
E. Ceza Zamanaşımı 761
1. Genel Açıklamalar 761
2. Zamanaşımı Süreleri 761
3. Zamanaşımının İşlemeye Başlayacağı An ve İşlemeyeceği Haller 763
4. Ceza Zamanaşımının Kesilmesi ve Durması 764
5. Ceza Zamanaşımı ve Hak Yoksunlukları 766
F. Zamanaşımının Hesabı ve Uygulanması 766
V. ŞİKÂYETTEN VAZGEÇME 767
A. Genel Olarak 767
B. Vazgeçmenin Niteliği 768
C. Şikâyetten Vazgeçebilecekler ve Vazgeçme Süresi 769
D. Vazgeçmenin Şekli 772
E. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Vazgeçmenin Etkisi 772
F. Koşula Bağlı Vazgeçme 773
G. Vazgeçmenin Kabulü ve Vazgeçmeden Dönme 774
H. Vazgeçmenin Sonuçları 776
VI. ÖNÖDEME 777
A. Genel Olarak 777
B. Önödemenin Şartları 778
1. Önödemeye Elverişli Bir Suçun Varlığı 778
2. Belli Miktar Paranın Yargılama Gideriyle Birlikte Ödenmesi 781
C. Önödemenin Usulü ve Sonuçları 782
D. Önödemede Tekerrür 784
VII. UZLAŞTIRMA 785
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
MİLLETLERARASI CEZA HUKUKU
§ 21. TÜRK CEZA KANUNUNUN UYGULAMA ALANI 791
I. GENEL OLARAK 791
II. YER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 791
A. Genel Olarak 791
B. Mülkilik (Ülkesellik) İlkesi 793
1. Genel Olarak 793
2. Suçun İşlendiği Yerin Belirlenmesi 793
3. Ülke Kavramı ve Sınırları 800
a. Gerçek Anlamda Ülke 800
b. Farazi Anlamda Ülke 802
4. Türkiye’de Yeniden Yargılama Yapılması 805
C. Şahsilik İlkesi 806
1. Genel Olarak 806
2. Faile Göre Şahsilik İlkesi 806
3. Mağdura Göre Şahsilik İlkesi 809
D. Devleti Koruma ve Evrensellik İlkeleri 811
1. Genel Olarak 811
2. Şartları 812
3. Görev Suçları (Koruma İlkesi) 814
a. Genel Olarak 814
b. Şartları 815
4. Evrensellik İlkesinin Özel Bir Şekli Olarak İkame (Başka Devlet Adına) Yargı İlkesi 816
a. Genel Olarak 816
b. Şartları 816
E. Yurt Dışında Verilmiş Mahkûmiyete Bağlı Hak Yoksunlukları 817
F. Yabancı Kanunun Göz Önünde Bulundurulması 823
III. KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 824
A. Cumhurbaşkanı 824
B. Milletvekilleri 829
1. Yasama Sorumsuzluğu 829
2. Yasama Dokunulmazlığı 831
C. Diplomatlar 832
D. Asker Kişiler 834
§ 22. İADE 835
I. İADE, SIĞINMA VE SINIR DIŞI ETME KAVRAMLARI 835
II. İADENİN KAYNAKLARI VE BUNLAR ARASINDAKİ İLİŞKİ 843
III. İADENİN KOŞULLARI 845
A. Türkiye’den Yabancı Devlete İade 845
1. Şartları 845
2. İade Usulü 858
B. Türkiye’nin İade Talepleri ve Şartları 862
IV. İADEDE HUSUSİLİK KURALI 863
Kaynaklar 865
Dizin 883