Makaleler, Hukuki Mütalaalar ve Bilirkişi Raporları
Prof. Dr. Timuçin MUŞUL
I- Bu kitap, -İcra ve İflâs Hukuku ile ilgili MAKALELER, BİLİRKİŞİ RAPORLARI ve HUKUKÎ MÜTALÂALAR- serisinin 3. Cildinin yayımlandığı 2010 yılından bu yana özellikle İstanbul Adliyesindeki ticaret mahkemeleri ile icra mahkemelerinin re'sen bilirkişi olarak görevlendirmeleri ve ayrıca avukatların başvurusuyla mensubu bulunduğumuz İstanbul Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Dekanlığı'nın görevlendirmesi üzerine;
2010, 2011 ve 2012 yıllarında yaptığımız çalışmaların eklenmesi suretiyle genişletilmiş 2. baskısıdır.
2004 sayılı İcra ve İflâs Kanununda 2011 ve 2012 yıllarında arka arkaya yapılan değişikliklerin ne şekilde anlaşılıp uygulanmak gerekeceği konusunda çözümü gereken birçok hukukî sorun ortaya çıkmıştır.
Kitaptaki makaleler, hukukî mütalâalar ve bilirkişi raporlarının önemli bir kısmı bu sorunların uzmanlık alanımız itibariyle getirmeye çalıştığımız çözümlerine ilişkindir.
II-1) 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanununun uygulanması sırasında ortaya çıkan hukukî sorunların çözümü için sadece icra ve iflâs hukuku bilgisi birçok olayda yeterli olmamaktadır. İcra ve iflâs hukuku sorunlarının sağlıklı bir şekilde çözüme kavuşturulabilmesi, icra ve iflâs hukuku bilgilerinin yanında özellikle borçlar hukuku, eşya hukuku ve ticaret hukukunun da yeterli ölçüde bilinmesini gerektirmektedir.
Kitabın 3. Cildinin 2010 yılında yayımlanmasından sonra;
2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu'nun cüzî ve küllî takip hukukuna ilişkin şeklî hükümlerinin somutlaştığı maddî hukuk platformunun dayanağını oluşturan kanunlardan 22. 04. 1926 tarih ve 818 sayılı Borçlar Kanunu ile 29. 06. 1956 tarih ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu yerine yeni kanuni düzenlemeler yürürlüğe konulmuştur.
11. 01. 2011 tarih ve 6098 sayılı TÜRK BORÇLAR KANUNU (TBK) (RG. 04. 02. 2011, S. 27836), 22. 11. 2001 tarih ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu'nun Beşinci Kitabı olup, onun tamamlayıcısıdır (6098 sayılı TBK. m. 646).
22. 04. 1926 tarih ve 818 sayılı Borçlar Kanunu'nu yürürlükten kaldıran 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 01. 07. 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir (6098 sa. TBK. m. 647-648).
29. 06. 1956 tarih ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nu yürürlükten kaldıran 13. 01. 2011 tarih ve 6102 sayılı TÜRK TİCARET KANUNU (TTK) (RG. 14. 02. 2011, S. 27846), esas itibariyle 01. 07. 2012 tarihinde yürürlüğe girmekle beraber belirli şirketler bakımından 01. 01. 2013 tarihinde ve bazı maddelerinin de gene 01. 01. 2013 tarihinde yürürlüğe gireceğini kanun belirtmiştir (6102 sayılı TTK. m. 1533-1534).
13. 01. 2011 tarih ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu daha yürürlüğe girmeden 26. 06. 2012 tarih ve 6335 sayılı -Türk Ticaret Kanunu İle Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü Ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun- çıkarılmıştır (RG. 30. 06. 2012, S. 28339).
2) 12. 01. 2011 tarih ve 6100 sayılı HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU'nun (HMK) (RG. 04. 02. 2011, S. 27836) 01. 10. 2011 tarihinde yürürlüğe girmesiyle 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK) yürürlükten kaldırılmıştır (6100 sayılı HMK. m. 450-451).
Ancak 31. 03. 2011 tarih ve 6217 sayılı -Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun- , m. 30 ile 6100 sayılı HMK. 'ya -Geçici Madde 3- eklenmiş olup, aynen şöyledir.
-GEÇİCİ MADDE 3- (1) Bölge adliye mahkemelerinin, 26/9/2004 tarihli ve 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun geçici 2 nci maddesi uyarınca Resmî Gazete'de ilân edilecek göreve başlama tarihine kadar, 1086 sayılı Kanunun temyize ilişkin yürürlükteki hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
(2) Bölge adliye mahkemelerinin göreve başlama tarihinden önce aleyhine temyiz yoluna başvurulmuş olan kararlar hakkında, kesinleşinceye kadar 1086 sayılı Kanunun 26/9/2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 454 üncü madde hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
(3) Bu Kanunda bölge adliye mahkemelerine görev verilen hallerde bu mahkemelerin göreve başlama tarihine kadar 1086 sayılı Kanunun bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır. -
Anayasa Mahkemesi, 12. 1. 2011 tarih ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu, m. 3/fıkra (1)'in;
Birinci cümlesinin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve İPTALİNE, birinci cümlenin iptali sebebiyle uygulanma olanağı kalmayan 2. ve 3. cümlelerin de, 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun, m. 43/f. 4 gereğince İPTALİNE oybirliği ile karar vermiştir (Anayasa Mahkemesi, 16. 2. 2012, E. 2011/35, K. 2012/23 RG. 19 Mayıs 2012, S. 28297)
12. 1. 2011 tarih ve 6100 sayılı HMK. m. 102, 8. 8. 2011 tarih ve 650 sayılı KHK (m. 33, yürürlük: m. 43) (RG. 26. 8. 2011, S. 28037) ile değiştirilmiştir.
-HMK. m. 102 (1) Adli tatil, her yıl yirmi temmuzda başlar, otuzbir ağustosta sona erer. Yeni adli yıl bir eylülde başlar. - (8. 8. 2011 tarih ve 650 sayılı KHK. m. 33)
650 sayılı KHK. m. 33, 1. 1. 2012 tarihinde yürürlüğe girer (KHK. m. 43)
6100 sa. HMK. m. 137/f. (1)'e 7. 6. 2012 tarih ve 6325 sa. K. (m. 35/2-a, yürürlük: 37/b) ile -veya arabuluculuğa- ibaresi eklenmiştir.
6100 sa. HMK. m. 140/f. (2) ve (3)'e 7. 6. 2012 tarih ve 6325 sa. K. (m. 35/2-b, yürürlük: 37/b) ile -veya arabuluculuğa- ibaresi eklenmiştir.
6100 sa. HMK. m. 320/f. (2), cüm. 2'ye 7. 6. 2012 tarih ve 6325 sa. K. (m. 35/2-c, yürürlük: 37/b) ile -veya arabuluculuğa- ibaresi eklenmiştir.
6100 sa. HMK. m. 369/f. (2) ve (3)'de 31. 3. 2011 tarih ve 6217 sa. K. m. 28 ile ibare değişikliği yapılmıştır.
6100 sa. HMK. m. 370/f. (2), 31. 3. 2011 tarih ve 6217 sa. K. m. 29 ile değiştirilmiştir.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yönetmeliği ,
Bölge Adliye Mahkemesi Adli Yargı Adalet Komisyonlarınca Bilirkişi Listelerinin Düzenlenmesi Hakkında Yönetmelik ,
Hukuk Muhakemeleri Kanunu Bilirkişi Ücret Tarifesi ,
Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hakem Ücret Tarifesi
hazırlanıp yürürlüğe konulmıştur.
3) 11. 01. 2011 tarih ve 6099 sayılı -Tebligat Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun- (RG. 19. 01. 2011, S. 27820) ile 7201 sayılı Tebligat Kanununda ve diğer bazı kanunlarda değişiklikler yapılmıştır.
6099 sayılı Kanun ile 7201 sayılı Tebligat Kanununun 1, 10, 11, 21, 23, 25/a, 29, 35, 36, 49 ve 60. maddelerinde değişiklikler yapılmış, m. 7/a ve Geçici Madde 1, Tebligat Kanununa eklenmiştir.
6099 sayılı Kanun ile 7201 sayılı Tebligat Kanununda yapılan değişikliklerin yürürlüğe giriş tarihleri şöyledir.
6099 sa. K. (m. 1) ile değiştirilen 7201 sayılı Teb. K. m. 1'de yer alan -elektronik ortamda tebligata ilişkin hüküm- yayımı tarihinden (RG. 19. 01. 2011, S. 27820) bir yıl sonra yürürlüğe girer (6099 sa. K. m. 18/a).
6099 sa. K. (m. 2) ile 7201 sayılı Teb. K. 'na eklenen m. 7/a'nın sermaye şirketlerine elektronik yolla tebligat yapılması zorunluluğu getiren 2. fıkrası, yayımı tarihinden (RG. 19. 01. 2011, S. 27820) iki yıl sonra, m. 7/a'nın diğer fıkraları yayımı tarihinden bir yıl sonra yürürlüğe girer (6099 sa. K. m. 18/b).
6099 sa. K. (m. 8) ile 7201 sayılı Teb. K. m. 29/f. 1, b. 1'de yapılan değişiklik, yayımı tarihinden (RG. 19. 01. 2011, S. 27820) dokuz ay sonra yürürlüğe girer (6099 sa. K. m. 18/c).
6099 sa. K. (m. 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12) ile 7201 sayılı Teb. K. (m. 10, 11, 21, 23, 25/a, 35, 36, 49, 60)'da yapılan değişiklikler ve 6099 sa. K. (m. 13) ile 7201 sayılı Teb. K. 'na eklenen Geçici Madde 1, yayımı tarihinde (RG. 19. 01. 2011, S. 27820) yürürlüğe girer (6099 sa. K. m. 18/ç).
III- 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu'nda 14. 1. 2011 tarih ve 6103 sayılı, 31. 3. 2011 tarih ve 6217 sayılı, 2. 7. 2012 tarih ve 6352 sayılı Kanunlar ile değişiklikler yapılmıştır.
1) 6103 sayılı -Türk Ticaret Kanunu'nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun- ile 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu'nda yapılan değişiklikler:
14. 01. 2011 tarih ve 6103 sayılı -Türk Ticaret Kanunu'nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun- (RG. 14. 02. 2011, S. 27846), m. 41/(2) ile;
İİK. m. 23, m. 26, m. 28, m. 29, m. 31, m. 136 ve m. 179/a değiştirilmiştir.
m. 31/a, m. 144/a ve m. 153/a İİK. 'ya eklenmiştir.
İİK. m. 91 ve m. 97'deki bazı ibareler değiştirilmiştir.
İİK. m. 206/f. 3, cümle 2, madde metninden çıkarılmış ve maddeye bir fıkra eklenmiştir.
İİK. m. 288/f. 1, cümle 4, madde metninden çıkarılmıştır.
İİK. m. 24/f. 7, m. 27/f. 2, m. 92/f. 4, m. 144/f. 5, m. 153/f. 3 ve m. 257/f. 4-5 yürürlükten kaldırılmıştır.
6103 sayılı Kanunun yürürlüğe giriş tarihi; 01. 07. 2012'dir [6103 sa. K. m. 43/(1)].
2) 6217 sayılı -Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun- ile 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu'nda yapılan değişiklikler:
31. 03. 2011 tarih ve 6217 sayılı -Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun- (RG. 14. 04. 2011, S. 27905) ile;
İİK. m. 353/f. 1 değiştirilmiştir (6217 sa. K. m. 5).
İİK. m. 354'ün başlığı değiştirilmiş ve maddeye bir fıkra eklenmiştir (6217 sa. K. m. 6).
İİK. 'da değişiklik yapan 6217 sayılı Kanun, m. 5 ve m. 6'nın yürürlüğe giriş tarihi; Resmî Gazete'de yayımlandığı 14. 04. 2011 tarihidir.
3) 2. 7. 2012 tarih ve 6352 sayılı Kanun ile 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu'nda yapılan değişiklikler:
Üçüncü Yargı Paketi olarak adlandırılan -torba kanun- niteliğindeki 6352 sayılı Kanun ile diğer bazı kanunlar yanında 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanununda da düzenlemeler yapılmıştır.
2. 7. 2012 tarih ve 6352 sayılı -Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Ve Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava Ve Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanun-da (RG. 5. 7. 2012, sayı 28344) 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanununa ilişkin düzenleme şöyledir.
6352 sayılı Kanunda 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu'nun;
1. , 4. , 88. , 99. , 110. , 115. , 126. , 127. , 129. maddeleri yeniden düzenlenmiş,
8. , 32. . , 42. , 114. maddelere fıkralar eklenmiş,
8/a maddesi ve ayrıca 9. , 10. ve 11. Geçici Maddeler kanuna eklenmiş,
13/a maddesinden bir ibare çıkarılmış, 118. maddeden bir cümle çıkarılmış ve bir cümle eklenmiş,
12. ve 116. maddeler yürürlükten kaldırılmış,
18. , 58. , 60. , 82. . , 106. , 150/e, 171. maddelerde fıkra veya bentler değiştirilmiş,
67. , 68. , 68/a. , 69. , 72. , 97. , 112. , 123. , 169/a. , 170. , 243. maddelerdeki bazı ibareler değiştirilmiştir.
2. 7. 2012 tarih ve 6352 sayılı Kanunun;
3. , 4. , 9. , 10. , 17. , 21. , 23-33. maddeleri ile 36. ve 37. maddeleri, 18. maddesiyle değiştirilen İİK. m. 89/f. 7, 38. maddesi ile eklenen İİK. Geçici m. 9 ve Geçici m. 11, m. 105/f. 1, b. 1 yayımı (RG. 5. 7. 2012, sayı 28344) tarihinden 6 ay sonra,
Diğer maddeleri yayımı (RG. 5. 7. 2012, sayı 28344) tarihinde yürürlüğe girer (6352 sa. K. m. 106)
2. 7. 2012 tarih ve 6352 sayılı Kanunun ilgili hükümlerinin yürürlüğe girdiği (6352 sa. K. m. 106) tarihten önce başlatılan takip işlemleri hakkında, 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanununun değişiklikten önceki hükümlerinin uygulanmasına devam edilir (Geçici m. 10).
"