Maliye Politikası + Para Politikası
M. Kamil Mutluer
Hasan Kazdağlı
N. Nilay Dayanç Kuzeyli
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ 1
BİRİNCİ KİTAP
MALİYE POLİTİKASI
BİRİNCİ KISIM
1. DEVLETLERİN EKONOMİK YAPILARINA ETKİ EDEN BAŞLICA GÖRÜŞLER 8
1.1. Merkantilist Görüş 8
1.1.1. İngiliz Merkemtilizmi 9
1.1.2. Fransız Merkantilizmi (Colbertizim) 9
1.1.3. Alman Merkantilizmi (Kameralizm) 9
1.2. Fizokrat Görüş 10
1.3. Liberal Görüş 11
1.4. Sosyalist Görüş 15
1.5. Müdahaleci Görüş 16
1.5.1. 1929 Dünya Ekonomik Krizinin Oraya
Çıkması 16
1.5.2. J.M. Keynes’in Teorisinin Kabul Görmesi 16
1.5.2.1. Genel Olarak Keynesyen Görüş 17
1.5.2.2. Keynes’in Genel Teorisinin Ana
Hatları 18
1.5.2.3. Bütçe Politikası 19
1.5.2.4. Vergi Konusundaki Görüş 20
1.6. Anayasal İktisat Yaklaşımı 21
2. DEVLET EKONOMİSİNİN ELE ALINIŞ BİÇİMİ 22
2.1. Hukuki Yaklaşım 22
2.2. Ekonomik Yaklaşım 23
3. ÜLKE EKONOMİLERİNİN GELİŞİMİ 24
3.1. Ekonomik Kalkınmayı Sağlama 25
3.1.1. Kaynakların Tahsisi 25
3.1.2. Kaynakların Etkin, Ekonomik ve Verimli Kullanılması 26
3.2. Gelir Dağılımının Düzeltilmesi 28
3.3. Ekonomik İstikrarın Sağlanması 29
İKİNCİ KISIM
1. MALİYE POİTİKASI KAVRAMLARI 35
1.1. Kamu Harcamaları 35
1.1.1. Kamu Harcamalarının Sınıflandırılması 35
1.1.1.1. Teorik Sınıflandırmalar 36
1.2. Kamu Harcamalarının Etkileri 40
1.2.1. Reel Harcamaların Etkileri 40
1.2.1.1. Reel Harcamaların Kaynak Dağılımına Etkileri 40
1.2.1.2. Reel Harcamaların Üretim ve İstihdam Üzerine Etkileri 41
1.2.1.3. Reel Harcamaların Gelir Dağılımı Üzerine Etkileri 42
1.2.1.4. Reel Harcamaların Ekonomik İstikrar Üzerine Etkileri 42
1.2.1.4.1. Enflasyon Devrelerinde Reel Harcamaların Etkileri 42
1.2.1.4.2. Deflasyon Devrelerinde Reel Harcamaların Etkileri 43
2.2. Transfer Harcamalarının Etkileri 43
ÜÇÜNCÜ KISIM
1. KAMU GELİRLERİ 47
1.1. Kamu Gelirleri Konusunda Genel Bilgiler 47
1.2. Devletin Egemenlik Hakkına Dayanarak Elde Ettiği Başlıca Gelirler 49
1.2.1. Vergiler 49
1.2.2. Harçlar 50
1.2.3. Resim 50
1.2.4. Şerefiyeler 51
1.2.5. Parafiskal Gelirler 51
2. VERGİLERİN VERGİ ADALETİ İLE İLİŞKİLENDİRİLMESİ 52
2.1. Vergi Adaletinin Sağlanması 53
2.2. Vergi Reformu Kavramı 56
3. VERGİLERİN ÇEŞİTLİ BAKIMLARDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 56
3.1. Türk Vergi Sisteminin Genel Olarak
Değerlendirilmesi 56
3.2. Türk Vergi Sisteminin Ekonomik ve Sosyal Bakımdan Değerlendirmesi 57
3.3. Gelir Vergileri, Harcama Vergileri ve Servet Vergilerinin Değerlendirilmesi 57
4. HARCAMALAR İLE GELİRLERİN DENKLEŞTİRİLMESİ (BÜTÇE) 58
4.1. Bütçenin Ekonomik ve Mali Niteliği 59
4.1.1. Bütçenin Geleneksel Ekonomik ve Mali
Niteliği 59
4.2. Bütçelerin Çağdaş Ekonomik ve Mali Niteliği 60
4.2.1. Ekonomik Kalkınmayı Sağlama Niteliği 60
4.2.2. Bütçenin Kaynak Tahsis Niteliği 60
4.2.3. Bütçenin Gelirin Yeniden Dağılımını Sağlama Niteliği 61
4.2.4. Bütçenin Ekonomik İstikrarı Sağlama Niteliği 62
4.2.5. Bütçenin Denetim Niteliği 62
DÖRDÜNCÜ KISIM
1. MALİYE POLİTİKASI KAVRAMLARI VE BU KAVRAMLARIN MALİYE POLİTİKASI AÇISINDAN AÇILIMLARI 67
1.1. Maliye Politikası Kavramları 67
1.1.1. Enflasyon 67
1.1.2. Deflasyon 68
1.1.3. Stagflasyon 68
1.1.4. Devalüasyon 68
1.1.5. Arz Yanlı Ekonomi 69
1.2. Maliye Politikası Kavramlarının Açılımları 72
1.2.1. Enflasyon ve Maliye Politikası 72
1.2.1.1. Harcama Politikası İle Enflasyona Karşı Mücadele 74
1.2.1.2. Enflasyon ve Vergi Politikası 75
1.2.1.2.1 Enflasyon ve Gelir
Vergileri 75
1.2.1.2.2. Enflasyon ve Harcama Vergileri 77
1.2.1.2.3. Enflasyon ve Servet
Vergileri 78
1.2.1.3. Enflasyon ve Borçlanma 78
1.2.2. Durgunluk ve Maliye Politikası 80
1.2.2.1. Durgunluk ve Harcama Politikası 81
1.2.2.2. Durgunluk ve Vergi Politikası 82
1.2.2.3. Durgunluk ve Borçlanma 84
1.2.3. Stagflasyon ve Maliye Politikası 85
BEŞİNCİ KISIM
KAMU GELİR VE HARCAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
BÜTÇE VE BEŞERİ SERMAYE
1. KAMU GELİR VE HARCAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 91
2. BÜTÇE 116
2.1. Bütçeler Konusunda Bilgiler 116
2.2. Kesin Hesaplar Konusunda Bilgiler 117
3. BEŞERİ SERMAYE VE KAMU HARCAMALARININ EĞİTİM VE SAĞLIK AÇISINDAN
DEĞERLENDİRİLMESİ 118
3.1. Tarihi Açıdan Beşeri Sermayenin Gelişimi 119
3.1.1. Dünyada Beşeri Sermeyenin Gelişimi 119
3.1.2. Ülkemizde Beşeri Sermayenin Gelişimi 119
3.1.2.1. Matbaanın Ülkemize Getirilmesi 119
3.1.2.2. 2. Mahmut Dönemi (2. Mahmut’un Islahatları) 121
3.1.2.3. Tanzimat Fermanı 122
3.1.2.4. Birinci Meşrutiyet 124
3.1.2.5. İkinci Meşrutiyet 125
3.2. Eğitim Açısından Beşeri Sermaye Konusuna
Yaklaşım 125
3.2.1. Türkiye’de Eğitimin Değerlendirilmesi 136
3.3. Sağlık Açısından Beşeri Sermaye Konusuna
Yaklaşım 137
ALTINCI KISIM
MALİYE POLİTİKASININ UYGULAMA DEVRELERİ
1. 1923-1932 Yılları Arasındaki Dönem 147
2. 1933-1950 Yılları Arasındaki Dönem 148
3. 1950-1960 Yılları Arasındaki Dönem 149
4. 1960-1980 Yılları Arasındaki Dönem 149
5. 1980-2000 Yıllar Arasındaki Dönem 150
6. 2000-2008 Yılları Arasındaki Dönem 151
İKİNCİ KİTAP
PARA POLİTİKASI
GİRİŞ 155
BİRİNCİ KISIM
LİBERAL, MÜDAHELECI VE PARACI GÖRÜŞ HAKKINDA GENEL BILGI
İKİNCİ KISIM
PARANIN TARİHÇESİ VE
TARİHİ SEYİR İÇİNDE PARA TÜRLERİ
1. PARANIN TARİHÇESİ 171
2. TARİHİ SEYİR İÇİNDE PARA TÜRLERİ 172
ÜÇÜNCÜ KISIM
PARANIN İŞLEVLERİ VE
TARİHİ SEYİR İÇİNDE PARA SİSTEMLERİ
1. PARANIN İŞLEVLERİ 177
1.1. Paranın Klasik İşlevleri 177
1.2. Paranın Çağdaş İşlevleri 178
2. PARA SİSTEMLERİ 179
2.1. Mal Para 179
2.1.1. Gresham Kanunu 181
2.1.2. Paraşüt Teorisi 181
2.2. Temsili Para 182
2.3. Kâğıt Para 182
2.4. Banka Parası 182
3. PARA ARZI 183
3.1. Para Arzınının Kontrolu 185
3.1.1. Genel Kontrol Aletleri 185
3.1.1.1. Açık Piyasa İşlemleri 185
3.1.1.1.1. Açık Piyasa İşlemlerinin Miktar Etkisi 185
3.1.1.1.2. Açık Piyasa İşlemlerinin Fiyat Etkisi 186
3.1.1.2. Zorunlu Karşılıklar 187
3.1.1.3. Reeskont Politikası 188
3.1.1.3.1. Miktar Etkisi 189
3.1.1.3.2. Fiyat Etkisi 189
3.1.1.4. Kredi Tavanları 190
3.1.1.5. Kısa Vadeli Faiz Oranları 191
3.1.2. Para Arzının Özel Kontrol Aletleri 191
4. PARANIN İÇSELLİĞİ VE DIŞALLIĞI TARTIŞMASI 191
DÖRDÜNCÜ KISIM
MERKEZ BANKALARI KONUSUNDA GENEL BİLGİ
1. MERKEZ BANKALARI KONUSUNDA GENEL BİLGİ 195
1.1. Merkez Bankalarının Birinci Amacı Ekonomik İstikrardır 196
1.2. Düşük ve İstikrarlı Enflasyon 196
1.3. Yüksek İstikrarlı Büyüme 197
1.4. Faiz Oranları ve Döviz Kurlarını İstikrarı 197
1.5. Merkez Bankalarının Başarı Koşulları 198
1.6. Merkez Bankalarının Hesap Verilebilirlik ve Şeffaflık İhtiyacı 199
1.7. Merkez Bankalarının Maliye Politikası ile İlişkisi 199
BEŞİNCİ KISIM
ABD FEDERAL REZERVE BANK (FED)
1. FED HAKKINDA GENEL BİLGİ 203
2. NEW YORK FEDERAL RESEVE BANKASININ ÖZEL ROLÜ 204
ALTINCI KISIM
AVRUPA MERKEZ BANKASI
1. AVRUPA BİRLİĞİNİN TARİHÇESİ 207
YEDİNCİ KISIM
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE MERKEZ BANKALARI
SEKİZİNCİ KISIM
ÜLKEMİZDE MERKEZ BANKACILIĞI
1. OSMANLI İMPARATORLUĞU DÖNEMİNDE MERKEZ BANKACILIĞI 221
2. CUMHURİYET DÖNEMİNDE MERKEZ BANKASI KURULUŞ ÇALIŞMALARI 222
3. TCMB KONUSUNDA GENEL BİLGİ 223
3.1. Temel Görev ve Yetkiler 223
3.1.1. TMCB’nin Temel Görevleri 224
3.1.2. TMCB’nin Temel Yetkileri 224
3.1.3. TCMB’nin Başlıca Müşavirlik Görevleri 225
3.2. TMCB’nin Örgüt Yapısı 226
3.3. TCMB Analitik Bilançosu 229
3.4. Para Politikası ve Merkez Bankası Politika Araçları 231
3.5. Merkez Bankalarının Bağımsızlığı 234
3.6. Merkez Bankasının İçinden Gelen Görüş 236
DOKUZUNCU KISIM
1915 SONRASI HİPER ENFLASYON VE
ALMAN PARA REFORMU
1. HİPER ENFLASYON HAKINDA ALMANYA ÖRNEĞİ VE YENİ BİR PARA BİRİMİNE GEÇME 245
2. 1948 ALMAN PARA REFORMU 246
ONUNCU KISIM
FAİZ VE FAİZ TEORİLERİ
1. FAİZ 253
2. FAİZ TEORİLERİ 255
2.1. Varlık Talebi Teorisi 255
2.1.1. Tahvil Talebi ve Tahvil Arzı 255
2.1.1.1. Tahvil Talebinin Değişmesi 256
2.1.1.2. Tahvil Arzının Değişmesi 256
2.2. Ödünç Verilebilen Fonlar Teorisi 257
3. KEYNES’İN LİKİDİTE TERCİHİ TEORİSİ 258
ONBİRİNCİ KISIM
1930’DAN GÜNÜMÜZE KADAR OLAN ZAMAN İÇİNDE DÖNEMLERİ İTİBARİYLE PARA POLİTİKASI UYGULAMALARI
YARARLANILAN VE YARARLANILABİLECEK KAYNAKLAR 273
