Marka Hakkının Ülkeselliği ve İstisnaları

Av. Dr. Murat CANGÜL

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ  5

İÇİNDEKİLER 9

KISALTMALAR . 17

GİRİŞ .21

BİRİNCİ BÖLÜM

MARKA KAVRAMI, UNSURLARI, TÜRLERİ, MARKA HAKKININ

HUKUKİ NİTELİĞİ, İŞLEVLERİ

MARKA KAVRAMI . 25

MARKANIN UNSURLARI 32

İşaret Unsuru 33

Ayırt Edicilik Unsuru . 34

İşaretin Açık ve Kesin Olarak Sicilde Gösterilmesi 36

III. MARKA TÜRLERİ . 38

Konusuna Göre Markalar . 38

Ticaret Markaları 38

Hizmet Markaları 39

Hak Sahiplerinin Sayısına Göre Markalar . 40

Ferdi Markalar 40

Ortak Markalar . 41

Garanti Markaları 43

Tanınmışlıklarına Göre Markalar 45

Alelade Markalar 45

Tanınmış Markalar 45

Tescilli Olup Olmamalarına Göre Markalar 46

Tescilli Marka 46

Tescilsiz Marka 47

MARKA HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ. 48

Marka Hakkının Mutlak Hak Olması. 48

Marka Hakkının Maddi Varlığı Bulunmayan Malvarlığı Haklarından

Olması  53

10 İçindekiler

Süreye Bağlılık ve Yenilenebilirlik54

MARKANIN İŞLEVLERİ 55

Ayırt Edicilik.55

Mal veya Hizmetin Menşeini Gösterme56

Garanti ve Güven 58

Reklâm ve Tanıtım.59

İKİNCİ BÖLÜM

MARKA HAKKININ ÜLKESELLİĞİ

GENEL OLARAK ÜLKESELLİK İLKESİ 61

Usuli Ülkesellik İlkesi .67

Mutlak Ülkesellik İlkesi 67

Nispi Ülkesellik İlkesi .67

Maddi Ülkesellik İlkesi.68

FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BAKIMINDAN ÜLKESELLİK 68

Genel Olarak .68

Patent Hakkının Ülkeselliği73

Tasarım Hakkının Ülkeselliği74

Telif Haklarının Ülkeselliği.74

Coğrafi İşaretlerin Ülkeselliği 75

III. MARKA HUKUKUNDA ÜLKESELLİK İLKESİ KAVRAMI 76

MARKA HUKUKUNDA ÜLKESELLİK İLKESİNİN KAPSAMI 79

Marka Hakkının Kazanılması Bakımından Ülkesellik İlkesi 79

İlk Kullanım Sistemi81

Tescil Sistemi .83

Karma Sistem.87

Marka Hakkının Korunması Bakımından Ülkesellik İlkesi90

Genel Olarak90

6769 Sayılı SMK’ye Göre Marka Hakkının Ülkesel Koruma Kapsamı.96

6769 Sayılı SMK’ye Göre Ülkesel Tanınmış Markanın Koruma

Kapsamı .110

Genel Olarak Sulandırma Koruması .111

Markanın Türkiye’de Tanınmışlık Düzeyine Ulaşması 118

Türkiye’de Tanınmışlık Düzeyine Ulaşan Markanın Farklı Mal ve

Hizmetler Bakımından Korunması126

c.1. Markanın Ayırt Edici Karakterinin Zedelenmesi 128

İçindekiler 11

c.2. Markanın İtibarına Zarar Verilmesi. 131

c.3. Haksız Bir Yararın Sağlanması . 133

Kanunlar İhtilafı Kuralları Bakımından Ülkesellik İlkesi 137

ÜLKESELLİK İLKESİNİN ETKİ ALANI BAKIMINDAN MARKANIN TESCİLİ 138

Marka Tescil Başvurusu İşlemleri . 139

Başvuru ve Hukuki Niteliği 139

Ülkesellik İlkesi Bağlamında Başvuru Yapma Hakkı Yönünden

İnceleme . 141

Türkiye Cumhuriyeti Sınırları İçerisinde İkametgah Sahibi Gerçek

ve Tüzel Kişiler . 144

Türkiye’de Ticari ve Sınai Faaliyette Bulunan Gerçek ve Tüzel

Kişiler . 145

Paris Sözleşmesi Uyarınca Başvuru Hakkını Haiz Kişiler 147

Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması Hükümleri Dahilinde

Başvuru Hakkını Haiz Kişiler. 148

Karşılıklılık İlkesi Uyarınca Türkiye’de Marka Korumasından

Faydalanabilecek Yabancılar 148

Türk Patent ve Marka Kurumunun Başvuruyu Şekli Yönden

İncelemesi. 149

Türk Patent ve Marka Kurumunun Başvuruyu Mutlak Ret Nedenleri

Yönünden İncelemesi . 150

Başvurunun Yayınlanması ve Sonuçları 153

Öncelik-Üstünlük Hakkı. 153

Üçüncü Kişilerin Görüşlerini Bildirmesi. 154

Tazminat Talep Edebilme 155

Başvurunun Yayınlanması Üzerine Yapılan İtiraz 155

Türk Patent ve Marka Kurumu Tarafından Verilen Kararlar

Neticesinde Zarar Gören Kişilerin Kurum Nezdinde Yaptıkları İtiraz  158

Tescil ve Hukuki Sonuçları 159

ÜLKESELLİK İLKESİNİN ETKİ ALANI BAKIMINDAN TÜKENME. 160

Genel Olarak. 160

Ülkesel Tükenme İlkesi. 163

Bölgesel Tükenme İlkesi . 167

Uluslararası Tükenme İlkesi 170

VII. MARKA HUKUKUNDA ÜLKESELLİK İLKESİNİ TEMEL ALAN ULUSLARARASI

DÜZENLEMELER 171

Paris Sözleşmesi . 171

12 İçindekiler

Trips Anlaşması (Agreement on Trade Related Aspects Of Intellectual

Property Rights-Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması) .176

Avrupa Birliğine Üye Ülkelerin Markalara İlişkin Hukuklarını

Uyumlaştırmaya Yönelik 2015/2436 Sayılı AB Marka Direktifi .180

Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı Kuruluş Sözleşmesi184

Marka Kanunu Antlaşması 184

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ÜLKESELLİK İLKESİNİN İSTİSNALARI

GENEL OLARAK 187

PARİS SÖZLEŞMESİ 1. MÜKERRER 6. MADDESİ ANLAMINDAKİ TANINMIŞ

MARKAYA SAĞLANAN KORUMA .195

Genel Olarak .195

Tanınmış Marka Kavramı 198

Tanınmış Marka ile İlgili Yasal Düzenlemeler201

Tanınmış Markanın Korunma Şartları .206

Tanınmışlığın Koruma Talep Edilen Ülke Olarak Türkiye’de Mevcut

Olması206

Markanın Toplumun İlgili Kesiminde Tanınmış Olması .214

Tanınmış Markanın Korunma Kapsamı .223

Tanınmış Marka ile Aynı veya Karıştırılma İhtimali Yaratacak

Derecede Benzer Marka223

Tanınmış Marka ile Aynı veya Karıştırılma İhtimali Yaratacak

Derecede Benzer Markanın Aynı ya da Benzer Mal Veya Hizmetleri

Kapsaması227

Paris Sözleşmesi Bağlamında Tanınmış Markaya Sağlanan Korunma

Biçimleri 231

Tescil İçin Nisbi Red Nedeni Olarak Korunma231

Hükümsüzlük Nedeni Olarak Korunma232

Markanın Kullanılmasının Engellenmesi Yönünde Koruma.234

III. PARİS SÖZLEŞMESİ 4. MÜKERRER 6. MADDESİ UYARINCA MARKANIN

“OLDUĞU GİBİ” KORUNMASI (TELLE QUELLE) 237

Genel Olarak .237

Telle Quelle İlkesinin Tanımı ve Yasal Düzenleme 238

Telle Quelle İlkesinin Uygulanma Şartları .242

Markanın Menşe Ülkesinde Tescilli Olması .242

Paris Sözleşmesi 4. Mük. 6.Maddesi B Fıkrasında Sayılan

İstisnalardan Olmama243

İçindekiler 13

Paris Sözleşmesi 4. Mükerrer 6. Maddesinin Uygulanamayacağı Haller 245

Tescili Talep Edilen Ülkede Üçüncü Şahısların Kazanılmış Haklarına

Halel Getirmesi Durumu . 245

Markanın Ayırt Ediciliğinin Bulunmaması . 249

Markanın Tasviri Nitelikte Olması. 254

Genel Olarak 254

Cins-Çeşit-Vasıf-Kalite-Miktar-Amaç Bildiren Tasviri Nitelikteki

İşaretler . 264

Ticaret Alanında Herkes Tarafından Kullanılan veya Belirli Bir

Meslek, Sanat veya Ticaret Grubuna Mensup Olanları Ayırt

Etmeye Yarayan İşaret veya Adlandırmaları Münhasıran Ya Da

Esas Unsur Olarak İçeren Tasviri İşaretler . 270

Coğrafi Kaynak Belirten Tasviri İşaretler 272

Markanın Halkı Yanıltıcı Olması 275

Markanın Kamu Düzenine ve Genel Ahlaka Aykırı Olması 278

MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELERE DAYANAN BAŞVURULARDAN DOĞAN

RÜÇHAN HAKLARI. 281

Rüçhan Hakkı Kavramı ve Yasal Düzenleme. 281

Rüçhan Hakkı Türleri 285

Başvuru Rüçhanı . 285

Genel Olarak 285

Başvuru Rüçhanı Hakkının Kazanılma Koşulları . 287

b.1. Rüçhan Hakkının Menşei Olan İlk Başvurunun Yapılması. 287

b.2. İlk Marka Başvurusu ile Rüçhan Hakkı Talep Edilen İkinci

Marka Başvurusunun Aynı Marka ile Aynı Mal ve Hizmet

Sınıfları İçin Yapılması . 289

b.3. Başvurunun Usulüne Uygun Yapılması . 291

b.4. Rüçhan Hakkının Öngörülen Süre İçinde Kullanılması  292

Başvuru Rüçhanında Hak Sahibi 292

Sergi Rüçhanı 293

Genel Olarak 293

Sergi Rüçhanı Hakkının Kazanılma Şartları 294

b.1. Markayı Taşıyan Mal veya Hizmetlerin Sergide Teşhir

Edilmiş Olması  294

b.2. Sergi Türkiye’de ise Milli veya Milletlerarası, Sözleşme

Ülkelerinde İse Resmi veya Resmen Tanınmış Statüde

Olmalıdır.  297

14 İçindekiler

b.3. Sergide Teşhir Edilen Şeyin Kimliğini ve Sergiye Konuluş

Tarihini Tespit Eden Belgelerin Yetkili Mercilere Verilmesi.298

b.4. Rüçhan Hakkının Süresinde Kullanılmış Olması.299

Rüçhanlı Başvurunun TPMK Tarafından İncelenmesi ve

Değerlendirilmesi299

Rüçhan Hakkının Hüküm ve Sonuçları.300

Rüçhan hakkının belgelendirilmesi .302

Rüçhan Hakkının Koruma Etkisi.303

Rüçhan Hakkının Sona Ermesi.303

YABANCI MARKA SAHİBİNİN TÜRKİYE’DEKİ TİCARİ VEKİLİ KARŞISINDA

KORUNMASI 304

Genel Olarak .304

Tanım ve Yasal Düzenleme .306

Marka Sahibinin Ticari Vekil ya da Temsilci Karşısında Korunma Şartları .309

Markanın Ticari Vekil ya da Temsilci Tarafından Başvurusunun

Yapılması ya da Tescil ettirilmesi.309

Ticari Vekil veya Temsilcinin Haklı Bir Sebebinin Olmaması312

Marka Sahibi Tarafından Ticari Vekil ya da Temsilciye Tescil

Hususunda İzin Verilmemiş Olması .315

Gerçek Hak Sahibinin Markası ile Tescil Ettirilmek İstenen Markaların

Aynı ya da Ayırt Edilemeyecek Derecede Benzer olması.316

Gerçek Marka Sahibine Tanınan Haklar322

Markayı Kullanmayı Engelleme .322

Markanın Kendisine Devrini Talep Etme .325

Markanın Tescilini Engelleme330

Markanın Hükümsüzlüğünü Talep Etme .331

YABANCI MARKALARIN TÜRKİYE’DE KÖTÜNİYETLİ TESCİL ETTİRİLMEK

İSTENMESİNE KARŞI SAĞLANAN KORUMA332

Genel Olarak .332

TMK 2. Maddesi Bağlamında Dürüstlük Kuralı ve Hakkın Kötüye

Kullanımı Yasağı 335

TMK 3. Maddesi Bağlamında İyiniyet-Kötüniyet Kavramları.336

Türk Marka Hukukunda Kötüniyet Kavramı337

Kötüniyetli Marka Tescili Kapsamında Değerlendirilen Durumlar 343

Engelleme Amaçlı Başvuru veya Tescil 343

Tuzak Amaçlı Başvuru veya Tescil344

Spekülasyon Amaçlı Başvuru veya Tescil.345

İçindekiler 15

Transfer Amaçlı Başvuru veya Tescil. 345

Marka Hukukunda Kötüniyete İlişkin Uluslararası Yasal Düzenlemeler ve

ABAD’ın yaklaşımı. 346

Yabancı Markaların Kötüniyetli Tescile Karşı Türkiye’de Korunma Şartları 348

Başkasının Hak Sahibi Olduğu Yabancı Markanın Varlığı 348

Yabancı Markanın Varlığının Bilinmesi-Bilinebilir Olması . 349

Yabancı Markanın Engelleme Amacıyla Tescil Edilmek İstenmesi 355

Yabancı Markanın Aynen ya da Ayırt Edilemeyecek Derecede

Benzerinin Tescil Ettirilmek İstenmesi  360

Gerçek Marka Sahibine Tanınan Haklar . 361

Markanın Tescilini Engelleme . 361

Markanın Hükümsüzlüğünü Talep Etme. 363

SONUÇ 367

KAYNAKÇA 375