Marka Hukuku
Prof. Dr. Sevilay UZUNALLI
İÇİNDEKİLER
ÜÇÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ . 5
İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ 6
ÖNSÖZ . 7
İÇİNDEKİLER. 9
KISALTMALAR CETVELİ 17
GİRİŞ . 21
1 MARKA KAVRAMI, MARKA HAKKININ DOĞUMU VE TÜRLERİ
MARKA KAVRAMI ve MARKANIN İŞLEVLERİ 23
MARKA HAKKININ DOĞUMU VE ÖZELLİKLERİ . 26
Marka Hakkının Doğumu. 26
Marka Hakkının Özellikleri 28
Marka Hakkı Gayrimaddi Mal Üzerindeki Hakkı İfade Eder . 28
Marka Hakkı Mutlak Hak Niteliğindedir . 28
Marka Hakkı İnhisari Niteliktedir 28
III. MARKA TÜRLERİ . 29
Markayı Oluşturan İşarete Göre Marka Türleri . 29
Kişi Adından Oluşan Marka 30
Sözcük Markası. 30
Harf Markası. 30
Sayı Markası . 31
Şekil Markası 31
Renk Markası 31
Ses Markası 32
Koku ve Tat Markası . 32
Üç Boyutlu Biçim Markası 34
Pozisyon Markası 34
Hareket Markası. 36
Sahiplerine Göre Marka Türleri. 37
Ferdi Markalar 37
Ortak Markalar . 37
Garanti Markaları . 38
10 İçindekiler
2 TÜRK MARKA HUKUKUNUN ULUSLARARASI KAYNAKLARI
PARİS ANLAŞMASI. 41
MARKALARIN ULUSLARARASI TESCİLİ KONUSUNDAKİ MADRİD ANLAŞMASI
İLE İLGİLİ PROTOKOL . 42
III. DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ VE TRIPS. 43
NİS VE VİYANA ANLAŞMASI. 44
MARKA HUKUKU ANLAŞMASI . 45
AVRUPA BİRLİĞİ MARKA TÜZÜĞÜ VE MARKA DİREKTİFİ . 46
3 MARKA BAŞVURUSU, BAŞVURUNUN İNCELENMESİ VE TESCİLİ
MARKA BAŞVURUSU . 47
Başvuruda Bulunabilecek Kimseler47
Başvuru Yeri, Başvuru Tarihi ve Başvuruda Rüçhan Hakkından
Yararlanma.49
Başvuruda Mal ve/veya Hizmet Sınıflarının Belirtilmesi 51
Başvurunun TÜRKPATENT Tarafından İncelenmesi .51
Şekli İnceleme.51
Mutlak Ret Nedenleri (Tescil Engelleri) Yönünden İnceleme .52
Mutlak Ret Nedenleri (Tescil Engelleri) 52
İşaretin Soyut Ayırt Ediciliğinin Bulunmaması veya Sicilde Açık
ve Kesin Olarak Gösterilememesi 52
İşaretin Herhangi Bir Ayırt Ediciliğe Sahip Olmaması.53
İşaretin Başvuruya Konu Mal veya Hizmeti Tanımlayıcı Olması.54
ÖRNEK YARGITAY KARARI (1).55
İşaretin Önceki Marka İle Aynı veya Ayırt Edilemeyecek Kadar
Benzer Olması56
İşaretin Yanıltıcı Olması .60
İşaretin Paris Anlaşması’nın 2. Mük. 6. Maddesinin Kapsamına
Girmesi.61
İşaretin Paris Anlaşması’nın 2. Mük. 6. Madde Kapsamı Dışında
Kalan Tarihi, Kültürel Değerlerden Olması.62
İşaretin Dini Değerleri, Sembolleri İçermesi veya Kamu
Düzenine, Genel Ahlaka Aykırı Olması.63
ı. İşaretin Tescilli Coğrafi İşaret İçermesi 63
ÖRNEK YARGITAY KARARI (2) 66
Mutlak Ret Nedenlerinin (Tescil Engellerinin) Aşılması 68
Kullanım Sonucu Ayırt Edicilik Kazanan İşaretin Mutlak Ret
Nedenini Aşması 68
Menşe Ülkede Tescilli Markaların Paris Anlaşması Gereği
Türkiye’de Mutlak Tescil Engelini Aşması 69
Başvurunun Bültende Yayınlanması.72
İçindekiler 11
Üçüncü Kişilerin Görüş Bildirmesi . 72
Nispi Ret Nedenleri (Tescil Engelleri) 73
İşaretin Önceki Marka İle Karıştırma İhtimaline Yol Açması. 73
Karıştırma İhtimalinin Belirlenmesinde Kullanılan Ölçütler 73
Markalar Arasındaki Benzerliğin Değerlendirilmesi 75
ÖRNEK YARGITAY KARARI (3) 76
ÖRNEK YARGITAY KARARI (4) 76
ÖRNEK YARGITAY KARARI (5) 77
ÖRNEK YARGITAY KARARI (6) . 80
ÖRNEK YARGITAY KARARI (7) 81
ÖRNEK YARGITAY KARARI (8) 82
Malların ve/veya Hizmetlerin Benzerliği ve Bağımsız Bir Unsur
Olarak Malların ve/veya Hizmetlerin Benzerliğinin Tespiti . 82
Malların ve/veya Hizmetlerin Benzerliğinin Tespitinde
Sınıfların Önemi 83
Malların ve/veya Hizmetlerin Benzerliğinin Tespitinde
Dikkate Alınacak Kriterler ve Bu Kriterlerin Önemi. 84
Markanın Ticari Vekil veya Temsilci Tarafından Tescil
Başvurusuna Konu Olması 96
Önceye Dayalı Kullanım Nedeniyle Hak İktisap Edilen Markanın
Üçüncü Kişi Tarafından Tescil Başvurusuna Konu Olması 98
Paris Anlaşması Anlamında Tanınmış Markanın Üçüncü Kişi
Tarafından Tescil Başvurusuna Konu Olması 99
Türkiye’de Tescilli Tanınmış Markanın Üçüncü Kişi Tarafından
Marka Başvurusuna Konu Olması 103
ÖRNEK YARGITAY KARARI (9) . 105
Başkasına Ait İsmin, Ticaret Unvanının, Fotoğrafın, Telif Hakkı
veya Fikri Mülkiyet Hakkının Tescil Başvurusuna Konu Olması 112
ÖRNEK YARGITAY KARARI (10) 112
ÖRNEK YARGITAY KARARI (11) 114
Ortak Markanın Veya Garanti Markasının Yenilememe Sebebiyle
Koruma Süresinin Sona Ermesinden İtibaren Üç Yıl İçinde Marka
Başvurusuna Konu Edilmesi . 116
Ferdi Markanın Yenilememe Sebebiyle Koruma Süresinin Sona
Ermesinden İtibaren İki Yıl İçinde Marka Başvurusuna Konu
Edilmesi 116
Kötüniyetle Yapılan Marka Başvurusu 117
MARKA BAŞVURULARINA İTİRAZ .118
Yayıma İtiraz 118
Karara İtiraz. 123
Yeniden İnceleme Değerlendirme Kurulu Kararına Karşı İptal Davası. 124
III. MARKANIN TESCİLİ 125
12 İçindekiler
4 MARKA TESCİLİNDEN DOĞAN HAKKIN NİTELİĞİ,
HUKUKİ İŞLEMLERE KONU OLMASI VE SINIRLARI
MARKA HAKKININ İNHİSARİ VE MUTLAK HAK NİTELİĞİ . 127
MARKA HAKKININ HUKUKİ İŞLEMLERE KONU OLMASI 128
Markanın Konu Olabileceği Hukuki İşlemler 128
Markanın Devri 128
Markanın Ticaret Şirketine Sermaye Olarak Getirilmesi 130
Markanın Adi Şirkete Sermaye Olarak Getirilmesi.131
Markanın Lisans Olarak Verilmesi132
Markanın Rehni135
III. MARKA TESCİLİNDEN DOĞAN HAKLARIN SINIRI 136
Markanın Üçüncü Kişiler Tarafından Dürüst Kullanımı 137
Gerçek kişilerin kendi ad veya adresini belirtmesi
(SMK m. 7.5 bent a). .137
Malların veya hizmetlerin türüne, kalitesine, miktarına, kullanım
amacına, değerine, coğrafi kaynağına, üretim veya sunuluş
zamanına ya da diğer niteliklerine ilişkin açıklamalarda
bulunulması. .138
ÖRNEK YARGITAY KARARI (12).138
Aksesuar, yedek parça veya eşdeğer parça ürünlerinde, malın ya
da hizmetin kullanım amacının belirtilmesinin gerekli olduğu
hallerde kullanılması.139
Markanın Başvuru Eserlerinde Yer Alması .140
Marka Hakkının Tükenmesi141
Tükenmenin Koşulları .141
Marka Sahibi Tarafından Veya Onun İzniyle Markalı Malın
Pazara Sunulması.141
Tükenmenin Somut Malla Sınırlı Olması143
ÖRNEK YARGITAY KARARI (13).144
Tükenmenin Gerçekleşmeyeceği Haller .145
Malın Değiştirilmesi veya Kötüleştirilmesi.146
Malın Tamiri.147
Malın Ambalajının Değiştirilmesi veya Kötüleştirilmesi.147
Paralel İthalata Konu Orijinal Malların Marka Sahibi Tarafından
Farklı Kalitelerde Pazara Sunulmuş Olması148
5 MARKANIN KULLANILMASI
MARKAYI KULLANMA HALLERİ ve CİDDİ KULLANIM 151
Markayı Kullanma Zorunluluğunun Amacı.151
Markayı Kullanma Kavramı 152
İçindekiler 13
Ferdi Marka Üzerinde Birden Fazla Kişinin Hak Sahibi Olması Halinde
Markayı Kullanma . 155
Perakendecilik (Mağazacılık) Hizmet Markasının Kullanılması 159
MARKANIN HAKLI NEDENLE KULLANILMAMASI.163
III. MARKANIN KULLANILMA SÜRESİ ve KULLANILMAMASININ SONUÇLARI164
MARKANIN KULLANILMASININ İSPATI .165
6 MARKA HAKKINA TECAVÜZ
MARKA HAKKINA TECAVÜZ SAYILAN FİİLLER .167
Marka Hakkına Tecavüz Sayılan Fiillerin Ortak Özellikleri. 167
Markanın Üçüncü Kişi Tarafından Ekonomik Amaçla Kullanılması. 167
Markanın Koruma Kapsamına Giren Kullanma 168
Markanın Üçüncü Kişi Tarafından Türkiye’de Kullanılması 169
Marka Hakkına Tecavüz Sayılan Fiillerin Belirlenmesi. 169
İşaretin Mal veya Ambalajı Üzerine Konulması 169
İşareti Taşıyan Malın Ticari Amaçla Bulundurulması 170
İşareti Taşıyan Mal İçin Ticari Amaçla Teklifte Bulunmak 172
İşareti Taşıyan Malların Pazara Sürülmesi 173
İşareti Taşıyan Malın İthal Ya da İhraç Edilmesi . 173
İşaretin İş Evrakında ve Reklamda Kullanılması 174
İşaretin İnternette Kullanılması 175
İşaretin Alan Adı Olarak Kullanılması 176
Markanın Yönlendirici Kod Olarak Kullanılması 179
Markanın Arama Ağı Reklamcılığında Anahtar Sözcük Olarak
Kullanılması. 180
İşaretin İnternet Sitesinde Kullanılması 183
İşaretin Ticaret Unvanı Ya da İşletme Adı Olarak Kullanılması. 183
İşaretin Hukuka Uygun Olmayan Şekilde Karşılaştırmalı
Reklamlarda Kullanılması . 185
Marka Sahibi Tarafından Lisans Yoluyla Verilmiş Hakları İzinsiz
Genişletmek veya Bu Hakları Üçüncü Kişilere Devretmek . 188
ÖRNEK YARGITAY KARARI (14) 190
MARKA HAKKI TECAVÜZE UĞRAYAN HAK SAHİBİNİN İLERİ SÜREBİLECEĞİ
TALEPLER.191
Tecavüzün Tespiti Davası 191
Muhtemel Tecavüzün Önlenmesi Davası 191
Tecavüzün Durdurulması Davası . 192
Tecavüzün Kaldırılması Davası 192
Tazminat Davası 193
Tazminat Davasında Dava Şartı Olarak Arabuluculuk 194
14 İçindekiler
ÖRNEK YARGITAY KARARI (15).194
ÖRNEK YARGITAY KARARI (16).195
Tazminat Talebinin Amacı ve Genel Koşulları, Koşulların
İspatındaki Sorunlar197
Marka Hakkına Tecavüzde Kusurun Değerlendirilmesi 199
Marka Hukukuna Göre Tazminat Talebinin Türleri.201
Maddi Tazminat.202
Maddi Tazminatın Kapsamı .202
Yoksun Kalınan Kazancın Önemi204
Zararın ve İlliyet Bağının İspatı 205
Yoksun Kalınan Kazancın Değerlendirilmesi Usulleri .208
aaa. Genel Olarak.208
bbb. Yoksun Kalınan Kazancın Değerlendirilmesi
Yöntemlerinin Niteliği 209
ccc. Yoksun Kalınan Kazancın Değerlendirme Usullerini
Birleştirme Yasağı.210
ddd. Yoksun Kalınan Kazancın Hesaplanmasında SMK m.
151.3’e Göre Dikkate Alınacak Kriterlerin
Değerlendirilmesi .211
eee. Yoksun Kalınan Kazancın Artırımı.211
fff. Yoksun Kalınan Kazancın Hesaplanmasına İlişkin
Değerlendirme Usulleri 213
Tazminatın Belirlenmesi 221
İtibar Tazminatı222
Manevi Tazminat .224
ÖRNEK YARGITAY KARARI (17).224
Tazminat Talepleri Arasındaki Bağlantı.226
Marka Hakkı Sahibinin İleri Sürebileceği Diğer Talepler .227
Ürün ve Araçlara El konulması ve Bunlar Üzerinde Mülkiyet
Hakkı Tanınması.227
Ürün ve Araçların Şekillerinin Değiştirilmesi, Markalarının
Silinmesi veya İmhası.228
Hükmün İlanı veya İlgililere Tebliğ Edilmesi.228
İhtiyati Tedbir ve Gümrüklerde Elkoyma .230
III. MARKA HAKKINA TECAVÜZ DAVASINDA TESCİL SAVUNMASI . 231
MARKA HAKKINA TECAVÜZ DAVASININ TARAFLARI 233
Davacı 233
Marka Sahibi .233
Marka Tescil Başvurusunun Yayımından Sonra Başvuru Sahibi234
Paris Sözleşmesi Anlamında Tanınmış ve Türkiye’de Tescilli
Olmayan Markanın Sahibi.235
İçindekiler 15
İnhisari Lisans Veren Marka Sahibi. 235
İnhisari Lisans Alan . 236
Basit Lisans Alan . 237
Rehin Alan 241
Davalı. 242
SMK m. 149’da Öngörülen Tecavüz Fiillerini İşleyen Gerçek veya
Tüzel Kişi. 242
Lisans Alan 242
Marka Hakkına Tecavüz Fiillerine İştirak, Yardım Eden veya Bu
Fiilleri Teşvik Eden veya Yapılmasını Kolaylaştıranlar. 242
Marka Hakkına Tecavüz Nedeniyle Dava Açılamayacak Kişiler . 244
MARKA HAKKINA TECAVÜZ NEDENİYLE AÇILAN DAVALARDA GÖREVLİ VE
YETKİLİ MAHKEME, ZAMANAŞIMI .244
Görevli Mahkeme 244
Yetkili Mahkeme . 245
Marka Hakkına Tecavüz Nedeniyle Açılan Davalarda Zamanaşımı . 246
MARKA HAKKINA TECAVÜZ NEDENİYLE DAVA AÇMA HAKKININ SESSİZ
KALMA NEDENİYLE İLERİ SÜRÜLEMEMESİ248
VII. MARKA HAKKINA TECAVÜZ DAVASINDA DAVALININ, DAVACININ
MARKASININ KULLANILMADIĞI DEF’İNİ İLERİ SÜRMESİ .250
VIII.MARKA HAKKINA TECAVÜZ NEDENİYLE ÖNGÖRÜLEN MARKA SUÇLARI.250
7 MARKA HAKKININ SONA ERMESİ
MARKANIN KORUMA SÜRESİNİN DOLMASI VE SÜRESİ İÇİNDE
YENİLENMEMESİ253
MARKA HAKKINDAN VAZGEÇME .254
III. MARKANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ255
Hükümsüzlük Davasının Koşulları 255
Sessiz Kalma Nedeniyle Hükümsüzlük Davası Açma Hakkının Ortadan
Kalkması 258
Muvafakat Nedeniyle Hükümsüzlük Davası Açma Hakkının Ortadan
Kalkması 259
Karıştırma İhtimaline Dayalı Hükümsüzlük Davasında Davalının,
Davacının Markasının Kullanılmadığı Def’ini İleri Sürmesi 259
MARKANIN İPTALİ .260
İptal Sebepleri . 260
Markanın Kullanılmaması Sebebiyle İptali ve Tekrar Marka
Tescili Sorunu . 260
Markanın Yaygın Ad Haline Gelmesi Sebebiyle İptali. 262
ÖRNEK YARGITAY KARARI (18) 263
Markanın Halkı Yanıltıcı Hale Gelmesi Sebebiyle İptali 264
16 İçindekiler
Garanti Markası veya Ortak Markanın Teknik Şartnameye Aykırı
Kullanımı Nedeniyle İptali.264
İptal Talebi ve Usulü.265
İptalin Etkisi265
ÖRNEK YARGITAY KARARLARI 267
ÖRNEK YARGITAY KARARI (1).267
ÖRNEK YARGITAY KARARI (2) 269
ÖRNEK YARGITAY KARARI (3).272
ÖRNEK YARGITAY KARARI (4).273
ÖRNEK YARGITAY KARARI (5).275
ÖRNEK YARGITAY KARARI (6) 275
ÖRNEK YARGITAY KARARI (7).277
ÖRNEK YARGITAY KARARI (8).277
ÖRNEK YARGITAY KARARI (9) 278
ÖRNEK YARGITAY KARARI (10).286
ÖRNEK YARGITAY KARARI (11).288
ÖRNEK YARGITAY KARARI (12).289
ÖRNEK YARGITAY KARARI (13)
.291
ÖRNEK YARGITAY KARARI (14).293
ÖRNEK YARGITAY KARARI (15).295
ÖRNEK YARGITAY KARARI (16).298
ÖRNEK YARGITAY KARARI (17).299
ÖRNEK YARGITAY KARARI (18).300
KAYNAKLAR . 303