Medeni Hukukta Hakkın Etkisizleşmesi
Reyhan TUHAN BOZA
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
TEŞEKKÜR . 11
İÇİNDEKİLER 15
KISALTMALAR . 21
GİRİŞ .23
KONUNUN TAKDİMİ VE KAPSAMI 23
TERMİNOLOJİ 32
BİRİNCİ BÖLÜM
HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİ DOKTRİNİ
1. HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİ DOKTRİNİNİN KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ 37
GENEL OLARAK . 37
HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİNİN DAYANDIĞI ESASLAR. 40
Hakkın Etkisizleşmesinin Amacı Güvenin Korunmasıdır 40
Hakkın Etkisizleşmesinin Karakteristik Unsuru Hakkın İleri
Sürülmesindeki Gecikmedir. 42
Hakkın Etkisizleşmesi Hak Sahibinin İradesinden ve Kusurundan
Bağımsızdır. 44
Hakkın Etkisizleşmesi Son Çaredir ve Talidir 45
III. HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİNİN BENZERİ HUKUKÎ KURUMLARLA
KARŞILAŞTIRILMASI 46
Zamanaşımı 46
Hak Düşürücü Süre 51
Kazandırıcı Zamanaşımı . 53
Feragat. 55
Genel Olarak . 55
Hakkın Etkisizleşmesi ve Feragat Ayrımı . 56
Hakkın Etkisizleşmesi ve Feragat Arasındaki İlişki. 59
Çelişkili Davranış Yasağı . 61
16 İçindekiler
2. HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİ DOKTRİNİNİN TARİHİ- İÇTİHADÎ GELİŞİMİ VE
MODERN HUKUKTAKİ YERİ66
GENEL OLARAK66
Bona Fides66
Exceptio Doli Generalis 68
HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİ DOKTRİNİNİN YARGI İÇTİHATLARINDA
GELİŞİMİ70
III. HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİ DOKTRİNİNİN BİLİMSEL İÇTİHATLARDA
GELİŞİMİ73
Hakkın Etkisizleşmesi Doktrini Bakımından Alman Hukukunun
Önemi.73
Hakkın Etkisizleşmesinin Dogmatik Temeline İlişkin Görüşler .74
Hakkın Etkisizleşmesini Susma (Verschweigung) Kavramı
Altında Ele Alan Görüş.74
Hakkın Etkisizleşmesini Haktan Örtülü Feragat Olarak
Değerlendiren Görüş .77
Siebert’in Görüşü.83
Hakkın Etkisizleşmesini Çelişkili Davranış Yasağının Özel Bir
Olay Grubu Olarak Değerlendiren Görüş.84
Hakkın Etkisizleşmesini Dürüstlük Kuralından Kaynaklanan
Hakkı Kullanma Külfetinin İhlali Olarak Değerlendiren Görüş.86
Menzel’in Görüşü 87
HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİ DOKTRİNİN MODERN HUKUKTAKİ YERİ.90
TÜRK- İSVİÇRE HUKUKUNDA HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİ .97
Hakkın Etkisizleşmesinin Çelişkili Davranış Yasağının Özel Bir
Görünümü Olarak Değerlendirilmesi .97
Hakkın Etkisizleşmesinin Hakkın Kötüye Kullanımı Yasağının
Özel Bir Görünümü Olarak Değerlendirilmesi99
İKİNCİ BÖLÜM
HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİNİN UNSURLARI
3. HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİNİN UNSURLARI .111
GENEL OLARAK111
HAREKETSİZLİK118
Hareketsizlik Kavramı.118
İçindekiler 17
Hareketsizliğin İçeriği: Hakkın İleri Sürülmemesi. 119
Genel Olarak . 119
Hakkın İleri Sürülmesinin Beklenebilir Olması 121
Hak sahibinin hakkına ilişkin bilgisi 121
Hakkın objektif olarak ileri sürülebilir olduğu an. 127
Hakkın İleri Sürülmesine Engel Teşkil Eden Hâller 132
Hareketsiz Kalınarak Geçirilen Zaman . 134
Genel Olarak . 134
Hakkın Etkisizleşmesi İçin Gerekli Zamanın Uzunluğunu
Etkileyen Hususlar. 136
Taraflar arasındaki hukukî ilişkinin veya etkisizleşmeye
konu olacak hakkın türü 137
Etkisizleşmeye konu olacak hakka dair kanunda yer
alan süreler 141
Hakkın iktisadi değeri. 143
Muhatabın korunmaya değerliği . 144
Hak sahibinin kişisel vasfı ve ilişkileri. 145
III. GÜVEN 147
Güven Kavramı 147
Hakkın Etkisizleşmesinde Güvenin Konusu: Muhatapta Hakkın
İleri Sürülmeyeceğine Dair Oluşan Beklenti. 150
Genel Olarak . 150
Hakkın İleri Sürülmeyeceğine Dair Güven Yaratan Özel
Durumlar. 154
Hakkın Etkisizleşmesinde Güveni Görünür Kılan Olgu: Güven
Tasarrufu 163
Genel Olarak . 163
Güven Tasarrufunun Biçimleri 166
Güven Tasarrufunun Derecesi 170
GÜVENİN KORUNMAYA DEĞER OLMASI 172
Genel Olarak 172
Korunmaya Değer Güven Olgusunun Normatif Temeli: TMK m.
2 ve Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı . 173
Güvenin Korunmaya Değer Niteliğini Olumsuz Etkileyen Bazı
Durumlar 174
18 İçindekiler
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİNİN KONUSU VE HÜKÜMLERİ
4. HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİNİN KONUSU181
GENEL OLARAK181
HAK VE TALEP HAKKI.182
Kasten Verilen Zarardan Doğan Talepler184
Mahkemece Hükme Bağlanmış Talepler186
Nafaka Hakkından Doğan Talepler.189
Feragat Edilemeyen Talepler196
III. ZAMANAŞIMI YA DA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜREYE TABİ HAKLAR.197
Genel Olarak.197
Kısa Süreye Tâbi Haklar 199
MUTLAK HAKLAR 201
Genel Olarak.201
Kişilik Hakları ve Kişilik Haklarından Doğan Talepler 204
Aynî Haklar ve Aynî Haklardan Doğan Talepler206
Fikrî Haklar .218
YENİLİK DOĞURAN HAKLAR 221
Genel Olarak.221
Özellik Arz Eden Yenilik Doğuran Haklar 225
ÜYELİK HAKLARI 228
VII. SAVUNMA ARAÇLARI 230
Genel Olarak.230
Def’i Hakkı 231
İtiraz .234
VIII. DAVA HAKKI VE USÛLÎ YETKİLER.237
5. HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİNİN HÜKÜMLERİ 241
GENEL OLARAK241
HAKKIN KULLANIMINI ENGELLEYEN BİR HUKUKÎ KURUM OLARAK
ETKİSİZLEŞME242
III. HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİ İTİRAZI251
Genel Olarak Def’i ve İtiraz Kavramları 252
İçindekiler 19
Etkisizleşmenin Hakkın Kullanımını Engelleyen Bir İtiraz Olarak
Kabulü 255
HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİNDE İSPAT YÜKÜ 263
Genel Olarak İspat Yükü Kuralı 263
Hakkın Etkisizleşmesinde İspat Yükünün Dağılımı . 265
6. HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİNE İLİŞKİN DİĞER MESELELER . 268
HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİNDEN FERAGAT 268
ETKİSİZLEŞMENİN HAKKI DEVRALANA ETKİLERİ . 270
III. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEYE DAYANAN İADE TALEBİ . 272
ZAMANAŞIMINDAN SONRA HAKKIN ETKİSİZLEŞMESİ 275
SONUÇ 279
KAYNAKÇA