Medeni Kanun'umuzun Aile Miras Eşya Hukukuna Getirdiği Yenilikler

Prof. Dr. Ahmet M.KILIÇOĞLU

 

 

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BOLUM

AİLE HUKUKU'NDA YAPILAN YENİLİKLER

§ 1-     NİŞANLANMADA. 1

I.  NİŞANIN BOZULMASI HALİNDE MANEVİ TAZMİNAT 1

II.  NİŞANIN BOZULMASINDA HEDİYELERİN İADESİ 4

§ 2-    EVLENMEDE 5

1. EVLENME YAŞI 5
2. YASAL TEMSİLCİLERİN EVLENMEYE İZİN YETKİLERİNİ
   KÖTÜYE KULLANMALARI HALİNDE BU İZNİN
   ARANMAMASI.. 6
3. EVLENME ENGELLERİ 7

A.   Evlâtlık İlişkisinde 7

B.   Akıl Hastalığında. 7

4. EVLENME BAŞVURUSUNUN ERKEK VEYA KADININ
   OTURDUĞU YER EVLENDİRME MEMURLUĞUNA
   YAPILABİLMESİ. 7

5. EVLENMENİN BUTLANI DAVASINA MİRASÇILARIN SAĞ
   KALAN EŞİN MİRASÇI OLAMAYACAĞININ TESBİTİ DAVASI
   OLARAK DEVAM EDEBİLMELERİ. 8

§3-   BOŞANMADA 10

I.        BOŞANMA SEBEPLERİNDE.. 10

A.   İsviçre'de Yapılan Değişiklikler 10

1. Anlaşmalı Boşanma 11
2. Dava Yoluyla Boşanma (İMK md. 114). 12

1. Ayrılık Nedeniyle Boşanma.. 12
2. Temelden Sarsılma (İMK md. 115) 12
3. Boşanma Davasının veya Karşı Davanın Kabulü

(İMK md. 116). 12

B.  Türk Medeni Kanunu'nda Yapılan Değişiklikler.. 13

1. Boşanma Sebebi Olarak Onur Kırıcı Davranışlar 13
2. Terk Nedeniyle Boşanmada.. 13
3. Akıl Hastalığı Nedeniyle Boşanmada. 14

 

2. BOŞANMA DAVASININ GİZLİ CELSEDE GÖRÜLEBİLMESİ.. 14

3. BOŞANMANIN SONUÇLARINDA 15

A.   Boşanan Kadının Soyadı 15

B.   Boşanmada Tazminat ve Nafaka 16

1.    Tazminat. 16

1. Maddi Tazminat 16
2. Manevi Tazminat. 17

aa)   Eşler Boşanmış Olmalıdır 19

bb)   Boşanmaya Sebep Veren Olaylar Yüzünden Davacı

Eşin Kişilik Hakkının Saldırıya Uğraması.. 19

cc)   Davalının Boşanmada Kusurlu Olması. 19

dd)   Davacının Uğradığı Zarar ile Boşanma Arasında

Uygun İlliyet Bağının Bulunması 20

2.    Yoksulluk Nafakası. 20

C.   Tazminat ve Nafaka Alacaklarında Zamanaşımı Süresi. 21

D.   Boşanan Eşlerin Birbirine Mirasçı Olamaması ve Ölen Davacının
Yerine Mirasçıların Davaya Devam Ederek Sağ Kalan Eşin

Mirasçı Olamayacağım Tespit Ettirmeleri 21

1. Hükmün Amacı. 21
2. Koşullan. 24

1. Eşler Arasında Boşanma Davasının Açılmış Bulunması. 24
2. Boşanma Davasının Davalının Kusuruna Dayanması.. 24
3. Dava Devam Ederken Davacı Eş Ölmüş Olmalıdır 24
4. Ölen Eşin Mirasçılarından Birinin Davaya Devam Etmesi. 24

3.    Hükmün Anayasa Mahkemesi Tarafından İptali.. 25

1. Anayasa Mahkemesinin İptal Kararı 25
2. Kararın Eleştirisi.. 27

4) Hükmün Anayasa Mahkemesi Tarafından İptalinde Sonra

Yapılan Düzenleme. 30

§ 4-    NAFAKA DAVALARINDA GELECEK YILLARI KAPSAYACAK

ARTTIRIM ORANIYLA KARAR VERİLEBİLMESİ 31

§ 5-    EVLİLİĞİN GENEL HÜKÜMLERİNDE. 32

I.         KONUTU BİRLİKTE SEÇME HAKKI VE YÜKÜMLÜLÜĞÜ 32

2. EŞLERİN BİRLİĞİN GİDERLERİNE SADECE
   MALVARLIKLARIYLA DEĞİL, EMEKLERİYLE DE
   KATILABİLMESİ.. 33

3. EŞLERİN EVLİLİK BİRLİĞİNİ TEMSİLİ VE BU NEDENLE
   SORUMLULUKLARI.. 39

A.   Temsilde Eşitlik İlkesi.. 39

B.   Sorumluluk.. 41

IV.   EŞLERİN HUKUKSAL İŞLEMLERİ.. 44

§ 6-    EŞLERİN HUKUKSAL İŞLEMLERİ VE DİĞER EŞİN RIZASINA

BAĞLI HUKUKSAL İŞLEMLER. 45

1. KURAL : SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ. 45
2. İSTİSNA :EŞİN RIZASINA BAĞLI HUKUKSAL İŞLEMLER. 46

A.   Rızanın Hukuksal Niteliği.. 48

B.   Aile Konuru ile İlgili Diğer Eşin Rızasına Bağlı Hukuksal İşlemler .52

1.    Aile Konutu ve Ev Eşyasının Önemi.. 52

1. Konut 54
2. Aile. 54

2.    Kiralık Aile Konutlarında. 55

a)    Kira Sözleşmesinin Feshinin Diğer Eşin Açık Rızasını

Gerektirmesi.. 55

aa)    Bir Aile Konutunun Bulunması. 56

bb)   Aile Konutu ile İlgili Kira Sözleşmesinin Bulunması 56

cc)   Aile Konutu Eşlerden Biri Tarafından Kiralanmış

Olmalıdır. 57

dd)   Kiracı Eşin Kira Sözleşmesini Feshetmek İstemesi.. 57

ee)    Kiracı Olmayan Eşin Açık Rızası.. 58

b)   Kiracı Olmayan Eşin Tek Taraflı Beyanla Sözleşmeye

Taraf Olması. 59

3.    Eşin Mülkiyetinde Olan Aile Konutlarında 63

1. Hükmün Amacı.. 63
2. Diğer Eşin Rızasına Bağlı Hukuksal İşlemler. 63

aa)   Aile Konutunda Mülkiyeti Devreden İşlemler. 64

bb)   Aile Konutu Üzerindeki Haklan Sınırlandıran

Diğer İşlemler. 64

c)    Rızanın Alınmasının Güvencesi : Tapuya Şerh

(TMKmd. 194/III). 65

d)     Rızanın Alınmamasının Hüküm ve Sonuçları.. 69

e)    Rıza Yerine Geçmek Üzere Mahkeme Kararı.. 70

C.   Paylı Mülkiyet Konusu Malda Paym Devri ile İlgili Hukuksal
İşlemlerde (TMK md. 223/11) 70

1. Hükmün Amacı.. 70
2. Koşulları. 72

1. Eşlerin Paylı Mülkiyet Konusu Mallarının Bulunması 72
2. Bir Eşin Payı Üzerinde Tasarrufta Bulunması.. 72
3. Diğer Eşin Rızasının Alınması. 73
4. Aksine Anlaşmanın Bulunmaması 73

3.    Sonuçları. 74

D.   Mahkeme Kararıyla Diğer Eşin Rızasına Bağlanan Hukuksal
İşlemlerde (TMK md. 199;İMKmd. 178) 74

1. Hükmün Amacı.. 74
2. Koşulları. 77

1. Mal veya Hak Sahibi Eşin Varlığı. 77
2. Mal veya Hak Sahibi Eşin Tasarruflarda Bulunma
   Tehlikesinin Bulunması 77
3. Ailenin Ekonomik Varlığının veya Eşin Mali
   Yükümlülüğünün Yerine Getirmesinin Tehlikede Olması 78

3.    Rızanın Alınmasının Güvencesi (TMK md. 199/f. II-III) 79

1. Gerekli Önlemlerin Alınması. 79
2. Tapu Kütüğüne Şerh Verilmesi. 80

4.    Hüküm ve Sonuçlan.. 80

III.   HUKUKSAL İŞLEMİN GEÇERLİLİĞİNİ ETKİLEMEYEN RIZA.. 84

A.   Kavram ve Amacı. 84

B.   Koşulları.. 85

1. Karşılıksız Bir Temlikin Yapılmış Olması.. 85
2. Karşılıksız Temlikin Diğer Eşin Rızası Dışında Yapılmış

Olması.. 85

3.    Karşılıksız Temlikin Mal Rejiminin Sona Ermesinden

Önceki Bir Yıl İçinde Yapılmış Olması 85

C.   Sonuçlar.. 86

§ 7-    EŞLERİN YASAL ALIM HAKKI. 88

I.        YASAL ALIM HAKKININ AMACI VE NİTELİĞİ.. 88

A.   Amacı 88

B.   Niteliği.. 89

2. KATILMA REJİMİNDE PAYLI MÜLKİYETTE YASAL ALIM
   HAKKI (TMK md. 226/f. II; 278) 90

3. AİLE KONUTU VE EV EŞYASINDA YASAL ALIM HAKKI.. 92

A. Mal Rejimlerinde. 92

1.    Katılma Rejiminde (TMK md. 240) 92

a)   Koşulları. 92

aa)   Mal Rej iminin Ölüm Nedeniyle Son Bulması 92

bb)   Ölen Eşin Mülkiyetinde Aile Konutu ya da Ev

Eşyasının Bulunması. 93

cc)   Sağ Kalan Eşin Katılma Alacak Hakkı Bulunması.. 93

dd)   Sağ Kalan Eşin Amacı, Eski Yaşantısını Devam

Ettirmek Olmalıdır. 94

ee)   Ölenin Altsoyundan Birinin Aynı Meslek ve Sanatı

İcra Edeceği Konut Olmamalıdır 95

ff)    Aksine Bir Anlaşmanın Yapılmamış Olması 95

b)   Sonuçlan 95

aa)   Konutta 95

bb)   Ev Eşyasında.. 97

2.    Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejiminde (TMKmd. 254) 97

1. Evliliğin İptal ya da Boşanma ile Son Bulmasında 97
2. Ölüm Halinde.. 98

3.    Mal Ortaklığı Rejiminde (TMK md. 279).. 99

1. Ölüm Halinde.. 99
2. Diğer Tasfiye Nedenlerinde.. 100

4.    Mirasta Terekenin Paylaştırılmasmda (TMK md. 652). 100

a)  Hükmün Amacı 100

b)  Koşulları.. 101

aa)   Evliliğin Ölüm Nedeniyle Son Bulması 101

bb)   Tereke Malları Arasında Eşlerin Birlikte Yaşadıkları

Konut veya Ev Eşyasının Bulunması. 102

cc)   Sağ Kalan Eşin Mirasçı Olması. 102

dd)   Sağ Kalan Eşin Talepte Bulunması.. 102

C) Sonuçlan 103

i 8-    SOYBAGI. 104

I.       SAHİH - GAYRİSAHİH NESEP AYRIMI KALDIRILMIŞTIR.. 104

A. Çocuğun Evlilik İçinde Doğması Durumunda. 104

B.  Çocuğun Evlilik Dışında Doğması Durumunda. 105

2. ÇOCUKLA ANA ARASINDA SOYBAGI.. 106

3. ÇOCUKLA BABA ARASINDA SOYBAGI 107

A.  Ana ile Evlilik Sonucu Soybağı 107

1.     Evlilik İçinde Doğumla.. 107

aa)    Soybağmm Belirlenmesine İlişkin Bir Dava

Bulunmalıdır. 111

bb)   Soybağmm Belirlenmesi Tıbbi Bir Araştırma ve

İncelemeyi Zorunlu Kılmalıdır.. 111

cc)    Tıbbi Araştırma ve İnceleme Kişinin Sağlığı

Yönünden Tehlike Yaratmamalıdır 111

2.    Ana Babanın Sonradan Evlenmesiyle 112

B.   Tanıma ve Babalık Davası ile 113

a)   Tanımanın Hangi Yollarla Yapılabileceği.. 113

aa)   Resmi senetle 113

bb)   Vasiyetname ile.. 113

cc)   Yazılı Başvuru ile 114

aaa) Nüfus Memuruna Yazılı Başvuru 114

bbb) Mahkemeye Yazılı Başvuru.. 114

2. Yeni Yasa Tanıma Yasağı ile İlgili Eski 292. Madde
   Hükmünü Almamıştır.. 114

3. Tanıyanın Küçük veya Kısıtlı Olması Halinde.. 115

4. Başka Bir Erkek ile Soybağımn Bulunması Halinde.. 115

5. Bildirim.. 115

f)    Tanımaya Karşı İptal Davası. 116

2.   Babalık Davası ile.. 118

C.   Soybağmm Reddi Davası. 125

1.     Dava Hakkı 125

aa)   İlgili Bir Kişi Bulunmalıdır. 126

bb)   Kocanın Dava Açamaması. 126

cc)   Kocanın Dava Açma Süresinin Geçmemiş Olması.. 126

dd)   Diğer İlgililerin Bir Yıl İçinde Dava Açmış Olmaları.. 127

2.    Süreler.. 127

§ 9-     EVLÂT EDİNME. 130

1. EVLÂT EDİNME SÖZLEŞME İLE KURULAN BİR KURUM
   OLMAKTAN ÇIKARTILMIŞTIR. 130
2. EVLÂTLIĞIN KÜÇÜK VEYA ERGİN OLMASINA GÖRE
   YAPILAN AYRIM VE BU AYRIMIN ÖNEMİ.. 131

III.  EVLÂT EDİNME YAŞI KÜÇÜLTÜLMÜŞTÜR 133

4. EŞLERİN ANCAK BİRLİKTE EVLÂT EDİNEBİLMELERİ.. 135

5. EVLÂT EDİNMEDE BAKIM-GÖZETİM SÜRESİ.. 136

6. KAPSAMLI ARAŞTIRMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 138

7. EVLÂT EDİNENİN EVLÂTLIĞA YENİ AD VEREBİLMESİ-
   EVLÂTLIĞIN NÜFUSUNA KENDİ ADLARINI
   YAZDIRABİLMELERİ.. 139

8. HAKLİ NEDENLERLE EVLÂTLIK İLİŞKİSİNİN
   KALDIRILMASI YASADAN ÇIKARTILMIŞTIR. 140

9. EVLÂTLIĞIN MİRASÇILIĞINA İLİŞKİN ANLAŞMA
   YAPABİLME OLANAĞI KALDIRILMIŞTIR 143

X.      EVLÂT EDİNME KAYITLARININ GİZLİLİĞİ. 143

§ 10-   ÇOCUK HAKLARI 144

1. ÇOCUKLAR ARASINDA SOYBAĞI BAKIMINDAN EŞİTLİK. 144
2. ÇOCUĞUN DA SOYBAĞININ REDDİ DAVASI AÇABİLMESİ. 145
3. ÇOCUĞA BABALIK DAVASI AÇMA HAKKININ TANINMASI.. 145
4. ÜVEY ÇOCUKLARIN KORUNMASI. 146
5. ÇOCUKLARIN BAKIM VE EĞİTİM GİDERLERİNİN
   KARŞILANMASI. 147

A.   Kapsamı 147

B.   Süresi. 147

C.   Dava Hakkı. 148

D.   Nafaka Miktarım Takdiri 148

E.    Durumun Değişmesi. 149

F.    Geçici Önlemler 149

1. Genel Olarak.. 149
2. Babalığın tesbitinden önce. 150

1. Açılmış Bir Babalık Davasının Bulunması 150
2. Nafakanın Talep Edilmiş Olması. 151
3. Babalık Olasılığının Kuvvetli Olması 151

G.   Güvence Verilmesi. 151

6. VELAYETİN KULLANILMASINDA ÇOCUĞUN DA
   DÜŞÜNCESİNİN ALINMASI 152

7. EVLÂT EDİNMEDE ÇOCUKLARI KORUYUCU
   DÜZENLEMELER.. 153

8. EMEĞİNİ AİLEYE ÖZGÜLEYEN ERGİN ÇOCUKLARIN
   EMEKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 154

§ 11-   ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİ KURABİLME

HAKKI.. 155

1. ESKİ YASADAKİ DÜZENLEME 155
2. TMK'DAKİ DÜZENLEME 156

A.    Ana Baba Dışında Kalan Üçüncü Kişilerin Kişisel İlişki

İsteminde Bulunması.. 157

B.    Olağanüstü Hallerin Varlığı 157

C.    Çocuğun Menfaatinin Bulunması.. 158

III.       TMK md. 324 HÜKMÜNE YAPILAN YOLLAMA.. 158

§ 12-  ANA BABANIN ÇOCUĞUN GİDERLERİNİ KARŞILAMASI,

ÇOCUK MALLARI ÜZERİNDEKİ HAKLARI VE ÇOCUĞU

TEMSİL YETKİSİ 159

1. ANA BABANIN ÇOCUĞUN GİDERLERİNİ KARŞILAMA
   YÜKÜMLÜLÜĞÜ.. 159
2. ÇOCUK MALLARININ GELİRİ VE KULLANMA HAKKI.. 160
3. ÇOCUK MALLARININ ÇOCUK İÇİN SARFEDİLMESİ.. 161

A.    Toptan Ödeme, Sermaye Gibi Toplu Paraların Sarfı 161

B.    Para Dışında Çocuğun Diğer Mallarının Çocuğa Harcanması 162

IV.      ANA BABANIN ÇOCUKLARI TEMSİL YETKİSİ. 163

V.       ANA BABANIN ÇOCUK MALLARINI SATABİLME YETKİSİ 167

§ 13-   KORUMA AMACIYLA ÖZGÜRLÜĞÜN KISITLANMASI. 170

1. AMAÇ.. 170
2. ÖZGÜRLÜĞÜ KISITLAMANIN KOŞULLARI.. 172

A.    Ergin Bir Kişinin Ruhsal veya Ağır Bedensel Rahatsızlığının
Bulunması. 172

1. Ergin Olma 172
2. Ergin Kişinin Ruhsal veya Ağır Bedensel Rahatsızlığının
   Bulunması 172

B.    Toplum İçin Tehlike Oluşturma. 173

C.    Kişisel Korumanın Başka Bir Şekilde Sağlanamaması.. 173

D.    Özgürlüğü Kısıtlamanın Ergin Kişinin Tedavisi, Eğitimi veya

Islahı Amacına Yönelik Olması. 174

III.      KISITLAMA TALEBİ VE YETKİSİ 174

IV.       KARARIN İÇERİĞİ. 175

V.      YARGILAMA USULÜ.. 177

§ 14-  VESAYETTE. 178

 

İKİNCİ BOLUM

MAL REJİMLERİ

§ 15- GENEL OLARAK MAL REJİMLERİ. 183

1. TANIM. 183
2. MAL REJİMİ TÜRLERİ-YASAL MAL REJİMİNİN ÖNEMİ. 183

A.   Mal Rejimi Türleri.. 183

B.   Yasal Mal Rejiminin Önemi. 183

III.    ALMAN-İSVİÇRE-AVUSTURYA VE TÜRK HUKUKU'NDA

MAL REJİMLERİ.. 184

A.  Alman Hukuku'nda Mal Rejimleri.. 184

B.   İsviçre Hukuku'nda Mal Rejimleri.. 187

C.   Avusturya Hukuku'nda Mal Rejimi.. 188

D.   Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hukukunda.. 190

E.   Türk Hukuku'nda Mal Rejimleri 192

1. Türk Kanunu Medenîsi'nde.. 192
2. Türk Medenî Kanunu'nda 192

 

1. Taslak Aşamasında. 192
2. Tasarı Aşamasında.. 195
3. TBMM Adalet Komisyonu Aşamasında. 197

3.    Türk Medenî Kanunu'nda Mal Rejimi Sözleşmesi.. 199

1. Sözleşmenin Evlenmeden Önce veya Sonra Yapılabilmesi.. 199
2. Mal Ayrılığı Rejiminden Dönme. 200
3. Mal Rejimi Sözleşmesinin Şekli 200

aa)   Evlenmeden Önce Mal Rejimi Sözleşmesi 201

aaa) Noterde Mal Rejimi Sözleşmesi 201

bbb) Yazılı Seçimin Evlendirme Memurluğuna

Verilmesi. 202

bb)   Evlenmeden Sonra Mal Rejimi Sözleşmesi.. 205

4. Mal Rejimi Sözleşmesinde Ehliyet. 205

5. Mal Rejimi Sözleşmesinin Bizzat Yapılması. 206

6. Mal Rejimi Sözleşmesinin Nüfus Müdürlüklerine

Bildirim İhtiyacı.. 206

§ 16- KATILMA REJİMİNE HÂKİM OLAN İLKELER.. 208

1. EMEK KARŞILIĞI EDİNİLEN MALLARDA HAK SAHİPLİĞİ
   İLKESİ 208
2. HAK SAHİPLİĞİNİN EVLİLİK SÜRESİNCE EDİNİLEN
   MALLARLA SINIRLI OLMASI İLKESİ 209

III.     HAK SAHİBİ OLAN EŞE AYNÎ DEĞİL, ŞAHSÎ HAK
TANINMASI İLKESİ. 209

A.  Kural (TMK md. 239).. _;.. 209

B.   İstisnası (TMK md. 240) 212

IV.     SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ İLKESİ 214

A.  Zorunlu Bir Rejim Olmama İlkesi. 214

B.   Kendi İçinde Değişik Anlaşmalar Yapabilme İlkesi 214

V.      İSPAT KOLAYLIĞI VE İYİNİYET İLKESİ.. 215

A.  İspat Kolaylığı (TMK md. 222). 215

B.   İyinıyetle Hareket Etme Zorunluluğu.. 216

1.     Karşılıksız ve Muvazaalı Temlik Yasağı (TMK md. 229) 216

1. Borçlu Eşin Temlik İşleminden Önce.. 217
2. Borçlu Eşin Temlik İşleminden Sonra. 218

aa)  Karşılıksız Temlikten Yararlanan Üçüncü Kişileri

Sorumlu Tutabilme. 218

bb) Muvazaalı Temliklere Karşı İptal Davası Açabilme. 218

2. Borçlu Eşe Ödeme Kolaylığı Sağlama. 219

3. Malvarlığı Hakkında Bilgi Verme Yükümlülüğü 221

§ 17- KATILMA REJİMİNİN SÜRESİ. 221

I.       BAŞLAMASI.. 221

A.  Evlenmeyle. 222

B.   Eşlerin Seçimlik Rejimden Vazgeçmeleri ile.. 222

II.      SONA ERMESİ 222

A.   Sona Erme Anının Önemi 222

B.   Sona Erme Halleri.. 223

1. Ölümle 223
2. Başka Mal Rejimine Geçiş ile. 224

a)  Sözleşmeyle (TMK md. 208) 224

b)   Mahkeme Kararıyla (TMK md. 206; İMK m. 176, 185) 225

aa) Haklı Sebeple Mal Ayrılığına Geçiş

aaa- Koşulları.. 225

la- Haklı Sebep Olmalı 225

lb) Diğer Eş Talep Etmiş Bulunmalı 231

bbb- Sonuçlan. 231

bb) Ayrılık Kararı Nedeniyle Katılma Rejiminin

Kaldırılması. 232

3.  Boşanma veya İptal Davasıyla.. 235

§ 18-   KATILMA REJİMİNDE MAL TÜRLERİ.. 237

I.      EDİNİLMİŞ MALLAR (TMK md. 219; İMK md.197).. 237

A.   Kural: Emek (Çalışma) Karşılığı Edinilen Mallar.. 237

B.   İstisnalar.. 237

a)   Sosyal Güvenlik ve Yardım Kurumlarının Ödemeleri 238

b)   Çalışma Gücünün Kaybı Nedeniyle Tazminatlar

Yeni BK 54/111 (BK md. 46).. 238

c)   Kişisel Malların Gelirleri 238

C. Edinilmiş Malların Yerine Geçen Değerler.. 240

II.     KİŞİSEL MALLAR (TMK md. 220; İMK md. 198).. 240

A.   Kanundan Dolayı Kişisel Mallar. 240

1. Kişisel Kullanım Eşyası. 240
2. Katılma Rejiminden Önceki Mallar. 241
3. Katılma Rejimi Süresince Miras Yoluyla Kazanılan Mallar.. 241
4. Karşılıksız Kazanma Yoluyla Elde Edilen Mallar.. 241
5. Manevî Tazminat Alacakları.. 242
6. Yukarıda Sayılan Kişisel Malların Yerine Geçen Değerler. 242
7. Sosyal Güvenlik ve Yardım Kurumlarınca ya da Çalışma
   Gücü Kaybı Nedeniyle Ödenen Toptan Ödeme veya
   Tazminatların Hak Sahibinin Kalan Yaşam Süresini
   Karşılayacak Olan Miktarları. 242

B.   Sözleşmeden Dolayı Kişisel Mallar.. 245

1.    Bir Meslek İcrası ya da İşletme Faaliyeti İçin Gerekli Olan ve
Edinilmiş Mallara Dahil Olması Gereken Malvarlığı Değerleri. 245

2.    Kişisel Malların Gelirleri 245

§ 19-   KATILMA REJİMİNİN TASFİYESİ. 246

I.        MALLARIN HANGİ TARİHTEKİ DEĞERLERİNİN ESAS
ALINACAĞI. 246

A.   Kural: Malların Değerlendirilme Anı. 246

B.   İstisnası 247

II.       HANGİ DEĞERLERİN ÖLÇÜ ALINACAĞI 247

A.   Sürüm Değeri (TMK md. 232/1).. 247

B.   Gelir Değeri (TMK md. 233) 247

C.   Hakkaniyet Değeri (TMK md. 234) 248

III.    ARTIK DEĞERİN (NET DEĞERİN) HESABI

(TMKmd. 231;iMKmd. 210) 249

A. Aktiflerin Hesabı. 249

1. Tasfiye Sırasında Mevcut Olan Edinilmiş Mallar (EM).. 249
2. Eklenecek Değerler (TMK md. 229) (ED).. 249

a)   Temlikte Bulunan Eşten Talep Edilecek Değerler.. 249

aa)   Karşılıksız Bir Temlikin Yapılmış Olması 249

bb)   Temlikin Diğer Eşin Rızası Dışında Yapılmış Olması. 249 cc)   Bu Karşılıksız Kazandırmanın Mal Rejiminin Sona

Ermesinden Önceki Bir Yıl İçinde Yapılmış

Bulunması.. 250

b)   Temlikten Yararlanan Üçüncü Kişilerden Talep Edilecek

Değerler (TMK md. 229/ f. II; İMK md. 208/f. II) 250

aa)   Hükümet Tasarısında (Bu hüküm yok idi) 250

bb)   TBMM Adalet Komisyonunda İMK md. 208/f. II

Hükmü Kabul Edildi.. 250

3.   Kişisel Mala Giden Edinilmiş Malların Karşılıkları (Denkleştirme) (Dİ) (TMK md. 230; İMK md. 209)

(Ausgleich; Ersatzforderung). 251

B. Pasiflerin Hesabı. 252

1.     Katkı Alacağı (Değer Artış Payı) (Mehrwertanteil)

(TMK md. 227; İMK md. 206) (DAP).. 252

2. Edinilmiş Mala Giden Kişisel Malların Karşılıkları
   (Denkleştirme) (D2) (TMK md. 230; İMK md. 209)
   (Ersatzforderung). 253

3. Borçlar (TMK md. 231;iMKmd. 210) (B) 253

IV.      KATILMA ALACAĞININ HESABI (ARTIK DEĞERİN
PAYLAŞTIRILMASI).. 253

A.    Kanuna Göre (TMK md. 236; İMK md. 215).. 253

B.    Sözleşmeye Göre (TMK md. 237; İMK md. 216) 253

V.      ALACAKLARIN (KATILMA VE DEĞER ARTIŞ
ALACAKLARININ) ÖDENMESİ.. 253

A.    Alacağın Niteliği . 253

B.    Ödeminin Nakit veya Ayın Olarak Yapılabilmesi Olanağı 254

C.    Ölüm Halinde Konut ve Konut Eşyasında Nakit Yerine

Ayni Hak Talebi (TMK md. 240; İMK md. 219). 255

D.    Katılma Alacağının Azaltılması veya Reddi (TMK md. 236) 256

1.     Hükmün Maddeye Konuluş Sebebi.. 256

1. Hükümet Tasarısında.. 256
2. TBMM Adalet Komisyonu'nda 256

2.    Koşullan 258

E.    Karşılıklı Alacakların Takas Edilmesi (TMK md. 236/f. II;

İMKmd. 215/f. II) 259

F.    Borçluya Vade Tanınması ve Alacağa Faiz ve Güvence Verilmesi.260

G.    Ödemelerde Meslek İcrası İçin Ayrılmış Birimlerin ve

İşletmelerin Ekonomik Bütünlüğünün Gözetilmesi.. 263

H. Borçlular (Borçtan Sorumlu Kişiler) 264

1. Eş 264
2. Mirasçılar. 264
3. Üçüncü Kişilerin Eksik Kalan Katılma Alacağıyla Sınırlı
   Sorumlulukları (TMK md. 241) 265

1. Katılma Alacağının Borçlu Eşin Malvarlığmdan, Borçlu
   Ölmüşse Terekesinden Karşılanamaması. 265
2. Üçüncü Kişi, Borçlu Eş Tarafından Hesaba Katılması
   Gereken Karşılıksız Kazandırmalar Elde Etmiş
   Bulunmalıdır 265

c)  Katılma Alacaklısı Olan Eşin, Bu Alacağının Borçlu Eş ya da Bunun Ölümü Halinde Mirasçıları Tarafından

Ödenmemiş Olmalıdır. 265

İ.   Alacaklılar (Katılma Alacağı Hakkına Sahip Kişiler).. 266

J.   Katılma Alacağının Boşanma'nm Fer'i Olmaması.. 267

VI.     PAYLI MÜLKİYETİN TASFİYESİ 268

A.   Yasal Alım Hakkı ve Niteliği.. 268

B.   Yasal Alım Hakkının Amacı 269

C.   Koşulları.. 269

1. Eşler Arasında Paylı Mülkiyet Konusu Bir Malın Bulunması 269
2. Eşler Arasındaki Katılma Rejiminin Sona Ermesi. 270
3. Alım Hakkını Kullanan Eşin Üstün Bir Yararının Bulunması.. 270
4. Diğer Eşin Pay Bedelinin Ödenmesi. 270

VII.   ZAMANAŞIMI.. 270

A.   Süresi. 270

B.   Başlaması. 277

VIT. OLMASI GEREKEN HUKUK AÇISINDAN ÖZEL HÜKÜM

GEREĞİ.. 281

1. Kısa Zamanaşımı Süresinin İşlemeye Başlaması. 282
2. Uzun Zamanaşımı Süresinin İşlemeye Başlaması.. 283
3. Evlilik Süresince Zamanaşımının Durması.. 283
4. Zamanaşımının Kesilmesi 284

§ 20- ÖLÜM HALİNDE SAĞ KALAN EŞİN KATILMA REJİMİNDEKİ

HAKLARIYLA MİRAS HAKKI ARASINDAKİ FARKLAR.. 284

1. KONUT VE KONUT EŞYASI BAKIMINDAN. 284
2. KATILMA ALACAĞI VE MİRAS HAKKI BAKIMINDAN.. 286

& 21- DEĞER ARTIŞ ALACAĞININ KATKI VE KATILMA

ALACAĞI İLE KARŞILAŞTIRILMASI 288

I.        DEĞER ARTIŞ PAYI İLE KATKI ALACAĞININ
KARŞILAŞTIRILMASI. 288

II.       Değer Artış Payı ile Katılma Alacağının Karşılaştırılması : 289

§ 22-   KATILMA REJİMİYLE PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI REJİMİ

ARASINDAKİ FARKLAR.. 291

1. MALLARIN KAPSAMLARI BAKIMINDAN. 291
2. MALLARIN YERİNE GEÇEN DEĞERLER BAKIMINDAN. 293
3. KİŞİSEL MALLARIN GELİRLERİ KATILMA REJİMİNDE TMK
   md. 220 İLE AKSİNE SÖZLEŞME BULUNMADIĞI TAKDİRDE
   EDİNİLMİŞ MAL SAYILMIŞTIR.. 294
4. KATILMA REJİMİ BELİRLİ İLKELERE OTURTULMUŞ OLAN

BİR REJİMDİR. 294

V.      KATILMA REJİMİNDE EŞLERE ŞAHSÎ, YANİ ALACAK HAKKI
TANINDIĞI HALDE; PAYLAŞMA REJİMİNDE EŞLERE
TANINAN HAK, AYNÎ HAKTIR.. 294

6. KATILMA REJİMİNDE YASA, EŞLERİN EDİNİLMİŞ VE
   KİŞİSEL MALLARINI KAPSAMLI BİÇİMDE SAYMIŞ VE
   AÇIKLAYICI HÜKÜMLERE YER VERMİŞTİR.. 295

7. KATILMA REJİMİNDE EVLİLİĞİN BOŞANMA VEYA İPTAL
   DAVASI İLE SON BULMASI HALİNDE, DİĞER EŞE KONUT VE
   KONUT EŞYASINDA BİR AYNÎ HAK TANINMAMIŞTIR. 295

8. KATILMA REJİMİNDE ORTAK KONUT VE KONUT EŞYASI
   ÜZERİNDE DİĞER EŞE AYNÎ HAK, ANCAK ÖLÜM HALİNDE
   KATILMA ALACAĞI VARSA, BUNA MAHSUBEN
   TANINMIŞTIR 296

9. KATILMA REJİMİ KAPSAMLI HÜKÜMLER İÇERMEKTE
   OLUP, EŞLERİN ALACAKLARI VE HAKLARI KONUSUNDA
   HAKSIZLIKLARI ÖNLEYECEK ÇÖZÜMLER GETİRMİŞTİR. 296

10. KATILMA REJİMİNDE TASFİYEDE EKLENECEK DEĞERLER
    TMK md. 229'DA İKİ BENT HALİNDE SAYILMIŞTIR. 297

§ 23-  KATILMA REJİMİNİN YARARLARI. 298

1. EV İŞÇİSİ KADINLARIN EMEKLERİNİ DEĞERLENDİRME
   AÇISINDAN. 298
2. ÇALIŞAN KADINLARIN EMEKLERİNİN
   DEĞERLENDİRİLMESİ AÇISINDAN. 298
3. KADININ ÇALIŞMA VE EKONOMİYE VE DOLAYISIYLA
   KALKINMAYA ETKİSİ BAKIMINDAN 299
4. EVLİLİKLERİN DAHA SAĞLIKLI VE DENGELİ OLMASINI
   SAĞLAMASI BAKIMINDAN 300

V.      BOŞANMALARI ÖNLEMESİ BAKIMINDAN.. 300

§ 24-  KATILMA REJİMİNİN YÜRÜRLÜĞE GİRİŞİ 301

I.       TASLAK AŞAMASINDA. 301

A.  Geçmişe Etkili Yasa Çıkarmak "Kanunların Geçmişe Etkili"
(Kanunların Makable Şamil) Olamayacağı Yönündeki En Temel
Hukuk İlkesine Aykırıdır.. 301

B.   Hukukun Bu Temel İlkesini Yok Etmeyi Gerektirecek Bir Neden
Yoktur 303

C.   Geçmişe Etkili Hüküm Getirmek Haksızlıklara Yol Açar.. 3 04

D.   Geçmişe Etkili Hüküm Getirmek Yargıda İçinden Çıkılmaz
Sorunlara Yol Açacaktır 305

E.   Yasanın Geçmişe Uygulanmasını İsteyenlerin Hangi Çoğunluğu
Teşkil Ettikleri Belli Değildir.. 305

F.   Yasanın Geçmişe Etkili Uygulanması Yasa ile Getirilen Yeni

Yasal Mal Rejimine Büyük Zararlar Verecektir. 305

G.   Mal Rejimleriyle İlgili Hükümler Kamu Düzeniyle İlgili Olmayıp

Bu Gerekçe ile Geçmişe Uygulanamaz 306

2. TASARIDA.. 306

3. TBMM ADALET KOMİSYONUNDA.. 307

4. TBMM GENEL KURULUNDA 307

V.     MAL REJİMLERİYLE İLGİLİ HÜKÜMLERİN YÜRÜRLÜĞÜNE

İLİŞKİN ESASLAR.. 308

A.  Mevcut Evlilikler İçin. 308

1. Yasal Mal Rejimi Lehine İstisna. 309
2. Yasal Mal Rejimi Aleyhine İstisna 310

B.   Boşanma veya Evliliğin İptali Davalarında.. 312

1. Boşanma Davası Kabul Edilirse. 312
2. Boşanma Davası Reddedilirse. 313

C.   1.1.2002-1.1.2003 Tarihleri Arasında Açılan Boşanma veya
Evliliğin İptali Davalarında.. 313

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

MİRAS HUKUKU'NDAKİ YENİLİKLER

§ 25-   DEĞİŞİKLİKLERİN YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİ.. 315

§ 26-   DİL BAKIMINDAN YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER. 315

§ 27-   ESAS BAKIMINDAN GETİRİLEN YENİLİKLER. 316

I.        YASAL MİRASÇILAR BAKIMINDAN.. 316

A.   Birinci Derecedeki Mirasçılar 316

B.   İkinci Derecedeki Mirasçılar.. 317

C.   Üçüncü Derecedeki Mirasçılar. 317

D.   Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı.. 319

II.       SAKLI PAYLI MİRASÇILAR VE TENKİS DAVASI
BAKIMINDAN.. 323

A.  Saklı Paylar Bakımından. 323

1. İsviçre Medeni Kanunu'nda. 323
2. Yeni Türk Medeni Kanunu'nda.. 324

B.   Tenkis Davasında Sürenin Hukuksal Niteliği Bakımından 329

3. BOŞANMA DAVASI DEVAM EDERKEN DAVACININ
   ÖLÜMÜ HALİNDE DAVALININ MİRASÇILIĞINI
   ENGELLEME. 330

4. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR BAKIMINDAN.. 331

A.  El Yazısı Vasiyetnamelerde. 331

B.   Sözlü Vasiyette 332

C.   Miras Sözleşmesinde.. 334

D.   Vasiyet Yoluyla Vakıf Kurulmasında 334

5. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN EHLİYETİ.. 335

6. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİ 336

7. MİR AŞÇILIKTAN ÇIKARMADA AĞIR CÜRÜM

YERİNE AĞIR SUÇ İŞLEME KOŞULU.. 336

8. MİRASIN REDDİNE KARŞI İPTAL DAVASI SÜRESİ ÜÇ
   AYDAN ALTI AYA ÇIKARTILMIŞ; BU SÜRENİN RED
   TARİHİNDEN İTİBAREN BAŞLAYACAĞI KABUL
   EDİLMİŞTİR. 337

9. TEDBİR NİTELİĞİNDE OLMAK ÜZERE TEREKENİN
   DEFTERİNİN TUTULMASI İŞLEMİNDE BİR AYLIK SÜRE
   YERİNE GECİKMEKSİZİN UNSURU GETİRİLMİŞTİR 338

10. TEDBİR NİTELİĞİNDE OLMAK ÜZERE MÜHÜRLENEN
    EŞYANIN MİRASBIRAKANLA BİRLİKTE OTURANLARA
    GÜVENİLİR KİŞİ OLARAK BIRAKILMASI 338

11. MİRASÇILARDAN HER BİRİNİN TEREKENİN
    KORUNMASI YÖNÜNDE YASAL YOLLARA

BAŞVURMA HAKKI 339

12. MİRASÇILIK BELGESİ TALEP ETME HAKKININ BÜTÜN
    MİRASÇILARA TANINMASI.. 342

13. TASARRUFTAN YARARLANAN VASİYET ALACAKLISINA
    KARŞI TENKİS DAVASINDA İADE YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN

İADE ANINDAKİ ZENGİNLEŞME ORANINDA DOĞMASI. 343

14. YENİ MEDENİ KANUN'UMUZDA MİRASIN
    PAYLAŞTIRILMASINDA PAYLAŞMAYA KAYYIMIN
    KATILMASI 344

15. PAYLAŞMADA AİLE KONUTU VE EV EŞYASININ SAĞ
    KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİ. 351

A.  Hükmün Amacı.. 351

B.   Hükmün Uygulanma Koşullan 353

1. Evliliğin Ölüm Nedeniyle Son Bulması 353
2. Tereke Malları Arasında Eşlerin Birlikte Yaşadıkları

Konut veya Ev Eşyasının Bulunması.. 353

3. Sağ Kalan Eşin Mirasçı Olması 353

4. Sağ Kalan Eşin Talepte Bulunması 354

C.   Sonuçları 354

XVI.      MİRASIN TAKSİMİNDE TARIMSAL TAŞINMAZLARIN
GELİR, DİĞER TAŞINMAZLARIN SÜRÜM DEĞERİNE

GÖRE ÖZGÜLENMESİ 358

XVII.     MİRAS TAKSİM SÖZLEŞMESİNİN TEREKENİN BİR
KISMI İÇİN VE PAYLI MÜLKİYETE DÖNÜŞÜM

ŞEKLİNDE DE YAPILABİLMESİ 359

18. MİRAS PAYININ ÜÇÜNCÜ KİŞİYE DEVRİ
    SÖZLEŞMESİNDE RESMİ ŞEKİL KOŞULU. 359

19. DENKLEŞTİRMEDE İADEYE TABİ MALLARIN
    DEĞERİNİN DENKLEŞTİRME TARİHİNE GÖRE
    BELİRLENMESİ. 361

XX.     TARIMSAL İŞLETMELERİN ÖZGÜLENMESİNDE. 362

A.   Tarımsal İşletmelerin Yönetmelik ile Belirlenmesi.. 363

B.   Özgülemenin Ölüme Bağlı Tasarruf ile Düzenlenebilmesi 363

C.   Ergin Olmayan Mirasçılar Nedeniyle Paylaşmanın Ertelenmesi. 364

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

EŞYA HUKUKU'NDAYAPILAN YENİLİKLER

§ 28-   ŞEKLİ AÇIDAN YENİLİKLER. 367

§ 29-   ESASA İLİŞKİN YENİLİKLER 367

I.        PAYLI MÜLKİYETTE. 367

A.   Yönetim Sözleşmesi.. 367

B.   Pay Üzerinde İntifa Hakkı Kurulması Halinde Paydaşlığın
Satış Yoluyla Giderilmesini İsteme Hakkı ve İntifa Hakkının

Pay Üzerinde Değil Satış Bedeli Üzerinden Devam Etmesi.. 369

C.   Paydaşlardan Her Birinin Bölünemeyen Ortak Yararların
Korunması için Diğer Paydaşları Temsil Edebilmesi. 370

1. Paylı Bir Mülkiyetin Varlığı. 371
2. Bölünemeyen Ortak Bir Menfaatin Bulunması. 371

E.   Paylı Mülkiyet Konusu Taşınmazda Bir Paydaş Rehin veya
Taşınmaz Yükü Kurdurmuşsa Taşınmazın Tamamı

Üzerinde Aynı Hakkın Kurulamaması.. 372

F.   Taşınmazlarla İlgili Paydaşlığın Devamına İlişkin

Sözleşmelerin Resmî Şekle Tâbi Tutulması.. 372

II.      ELBİRLİĞİ MÜLKİYETİNDE ORTAKLARDAN HER
BİRİNİN ORTAKLIĞIN HAKLARININ KORUNMASINI
SAĞLAYABİLMELERİ.. 374

1. Malikler Arasında Elbirliği Mülkiyetinin Bulunması. 375
2. Ortaklığa Giren Hakların Korunması İhtiyacının Doğması 375

3. TAŞINMAZLARIN İŞGAL YOLUYLA KAZANILMASI 377

4. HEYELAN BÖLGELERİNDEKİ TAŞINMAZLARDA SINIR
   DEĞİŞİKLİĞİ YAPILABİLMESİ.. 378

5. OLAĞANÜSTÜ ZAMANAŞIMI İLE TAŞINMAZ
   MÜLKİYETİNİN KAZANILMASI KOŞULLARI 378

6. TAŞKIN İNŞAAT. 380

7. AÇIKTA GÖRÜLEN MECRALARIN NOTER
   SÖZLEŞMESİYLE KURULABİLMESİ 381

8. TAŞINMAZLA İLGİLİ MÜLKİYET HAKKININ TAŞKIN
   KULLANILMASINDA FEDAKARLIĞIN DENKLEŞTİRİLMESİ 382

9. ONALIM HAKKI İLE İLGİLİ DEĞİŞİKLİKLER 382

X.      MÜLKİYET HAKKININ TAŞKIN KULLANIMI

NEDENİYLE VERİLEN ZARARLARDA DENKLEŞTİRME:. 389

A.    Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu 389

B.    Komşuluk Hukukundan Doğan Sorumluluk 391

XI.      ÖZEL MÜLKİYET KONUSU ARAZİDEKİ
KAYNAKLARDAN KOMŞULARIN ÖZEL YASA
HÜKÜMLERİYLE YARARLANABİLMELERİ.. 392

12. İNTİFA HAKKINA KONU MALLARIN DEFTERİNİN
    NOTERLİKÇE TUTULMASI.. 393

13. TAŞINMAZ YÜKÜNÜN YABANCI PARA İLE
    KURULABİLMESİ OLANAĞI.. 393

14. YABANCI PARA ÜZERİNDEN TAŞINMAZ REHNİ
    KURULMASI. 394

15. PAYLI MÜLKİYETTE PAY REHNİ KURULMASI HALİNDE
    MALIN TAMAMINDA REHİN KURULMASI YASAĞI.. 396

16. TESLİM KOŞULUNA BAĞLI OLMAKSIZIN TAŞINIR
    REHNİNİN KURULABİLMESİ. 397

A.    Hayvan Rehni. 397

1. Taraflar Arasında Geçerli Bir Borç İlişkisinin Varlığı 398
2. Rehnedilebilecek Bir Hayvanın Bulunması 398
3. Taraflar Arasında Borç İçin Hayvan Rehninin Kurulması
   Konusunda Bir Anlaşmanın Yapılmış Olması 398
4. Rehnin Sicile Tescil Edilmesi.. 399

B.    Taşınır Rehni.. 399

17. REHİN KARŞILIĞI ÖDÜNÇTE BORCUN ÖDENMEMESİ
    HALİNDE BORÇLUYA İHTARIN NOTERDEN YAPILMASI.. 400

18. TAŞINMAZ REHNİ İLE GÜVENCE ALTINA ALINMIŞ
    ALACAKLARIN KARŞILIK GÖSTERİLMEK SURETİYLE
    TAHVİL ÇIKARTILABİLMESİ. 401

19. ARSA KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNİN ŞERH
    EDİLEBİLMELERİ 401

20. TAPU KAYDINA GÜVEN İLKESİNİN TAPU SİCİLİNE

GÜVEN İLKESİ OLARAK DÜZELTİLMESİ.. 402

•    EKLER

^   Tablolar.. 405

■/   Sözleşme Örnekleri 412

S   Genelgeler. 422

S   Aile Mahkemelerinin Kuruluş Görev ve Yargılama

Usullerine Dair Kanun ve Gerekçesi. 433

■S   Yargıtay Kararları 440