Medeni Usul Hukuku

Prof. Dr. Murat Atalı

Prof. Dr. İbrahim Ermenek

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Dördüncü Baskıya Önsöz 5
Kısaltmalar 21
Birinci Ünite
MEDENİ USÛL HUKUKU HAKKINDA GENEL BİLGİLER VE MEDENİ USÛL HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ
GİRİŞ 23
Birinci Kısım
MEDENİ USÛL HUKUKU HAKKINDA GENEL BİLGİLER
I. MEDENİ USÛL HUKUKUNUN DİĞER HUKUK ALANLARI İÇERİSİNDEKİ YERİ VE ANLAMI 25
II. MEDENİ USÛL HUKUKUNUN AMACI 28
III. MEDENİ USÛL HUKUKUNUN KAYNAKLARI 29
IV. MEDENİ USÛL HUKUKUNUN YER VE ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 31
A. Medeni Usûl Hukukunun Yer Bakımından Uygulanması 31
B. Medeni Usûl Hukukunun Zaman Bakımından Uygulanması 32
V. YARGI TEŞKİLATI 33
A. Yargı ve Yargısal Faaliyet 33
B. Yargı Yolları 34
1. Genel Olarak Yargı Yolları ve Yargı Yolları Arasındaki İlişki 34
2. Anayasa Yargısı 35
3. İdari Yargı 35
4. Adli Yargı 37
C. Medeni Usûl Hukukunda Çekişmeli Yargı Çekişmesiz Yargı Ayrımı 39
D. Çekişmesiz Yargının Diğer Özellikleri 42
İkinci Kısım
MEDENİ USÛL HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ
I. MEDENİ USÛL HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER 44
II. TASARRUF İLKESİ 45
III. TARAFLARCA GETİRİLME İLKESİ 47
IV. TEKSİF İLKESİ 49
V. TALEPLE BAĞLILIK İLKESİ 50
VI. HUKUKİ DİNLENİLME HAKKI 51
VII. ALENİYET İLKESİ 53
VIII. DÜRÜST DAVRANMA VE DOĞRUYU SÖYLEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 55
IX. YARGILAMANIN SEVK VE İDARESİ 56
X. HUKUKUN UYGULANMASI 58
XI. HÂKİMİN DAVAYI AYDINLATMA ÖDEVİ 58
XII. DOĞRUDANLIK İLKESİ 60
XIII. USÛL EKONOMİSİ İLKESİ 60
ÜNİTE ÖZETİ 64
ÜNİTE SORULARI 65
İkinci Ünite
ADLİ YARGI MAHKEME TEŞKİLATI, MAHKEMELERDE
ÇALIŞAN KİŞİLER VE MAHKEMELER ARASINDAKİ İLİŞKİ
GİRİŞ 69
Birinci Kısım
MEDENİ YARGI HUKUK MAHKEMELERİ VE
BU MAHKEMELER ARASINDAKİ İLİŞKİLER
I. MEDENİ YARGI HUKUK MAHKEMELERİ 71
II. MEDENİ YARGI İLK DERECE MAHKEMELERİ 72
III. ÖZEL MAHKEMELER 72
A. İcra Mahkemesi 72
1. İcra Mahkemesinin Görevleri 72
2. İcra Mahkemesinde Görülen Yargılamaların Bazı Özellikleri 73
B. Aile Mahkemesi 74
1. Aile Mahkemeleri Hakkında Genel Bilgiler 74
2. Aile Mahkemesinin Görevleri 75
C. Tüketici Mahkemesi 75
D. Fikrî ve Sınai Haklar Mahkemesi 78
E. İş Mahkemesi 78
F. Kadastro Mahkemesi 80
1. Kadastro Mahkemesi Hakkında Genel Bilgiler 80
2. Kadastro Mahkemesinin Görevleri 81
G. Asliye Ticaret Mahkemesi 82
IV. GENEL MAHKEMELER 85
A. Sulh Hukuk Mahkemesi 85
B. Asliye Hukuk Mahkemesi 86
V. İLK DERECE MAHKEMELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ 88
A. Görev 88
1. Görev Kurallarının Niteliği 88
2. Görev İtirazının İleri Sürülmesi ve Görevsizlik Kararının Sonuçları 89
B. Yetki 92
1. Kesin Olmayan Yetki Kuralları 92
a. Genel Yetki Kuralları 92
b. Özel Yetki Kuralları 94
2. Kesin Yetki Kuralları 96
3. Yetki Sözleşmesi 98
4. Yetki İtirazı ve Yetki İtirazının Sonuçları 100
C. Merci (Yargılama Yeri) Tayini 102
1. Genel Olarak Merci Tayini 102
2. Merci Tayini (Yargı Yeri Belirtilmesi) Usûlü 103
D. İkinci Derece Mahkemeleri (Bölge Adliye Mahkemeleri) 104
1. Bölge Adliye Mahkemesi Hakkında Genel Bilgiler 104
2. Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairelerinin Görevleri 105
E. Üçüncü Derece Mahkemesi (Yargıtay) 107
F. İstinabe ve Naip Tayini 108
1. İstinabe 108
2. Naip Tayini 110
İkinci Kısım
MAHKEMELERDE ÇALIŞAN KİŞİLER
I. MAHKEMEDE ÇALIŞAN KİŞİLER HAKKINDA GENEL BİLGİLER 111
A. Hâkimler 111
1. Hâkimin Davadan Çekinmesi (Davaya Bakmaktan Yasaklı Olması) 113
a. Çekinme Nedenleri 113
b. Hâkimin Çekinme Usûlü 114
2. Hâkimin Reddi 114
a. Hâkimin Reddi Nedenleri 114
b. Hâkimin Reddi Usûlü 115
c. Hâkimin Reddine Bağlanan Sonuçlar 117
2. Hâkimlerin Sorumluluğu 118
a. Genel Olarak Hakimin Sorumluluğu 118
b. Hâkimlerin Hukuki Sorumluluğu 119
c. Davaların Açılacağı Mahkeme ve Yargılama Usûlü 120
B. Avukatlar 120
C. Zabıt Kâtipleri (Yazıcı) 123
ÜNİTE ÖZETİ 125
ÜNİTE SORULARI 127
Üçüncü Ünite
DAVA TEORİSİ, DAVADA TARAF VE İLGİLİLERİN ROLLERİ
GİRİŞ 131
Birinci Kısım
DAVA TEORİSİ
I. DAVA KAVRAMI 132
II. TARAFLAR 132
III. DAVA ŞARTLARI 133
IV. İLK İTİRAZLAR 135
V. DAVA ÇEŞİTLERİ 135
A. Eda Davası 135
B. Tespit Davaları 136
C. İnşai Davalar 137
D. Belirsiz Alacak Davası 137
E. Kısmi Dava 139
F. Terditli Dava 139
G. Seçimlik Davalar 140
H. Davaların Yığılması (Objektif Dava Birleşmesi) 140
I. Topluluk (Grup) Davası 141
İkinci Kısım
DAVANIN TARAFLARI VE DAVADA İLGİLİLERİN ROLLERİ
I. TARAF EHLİYETİ 142
II. DAVA EHLİYETİ 142
III. TARAF SIFATI (HUSUMET) 143
IV. DAVA TAKİP YETKİSİ 144
V. DAVA ARKADAŞLIĞI 145
A. Mecburî Dava Arkadaşlığı 145
B. İhtiyari Dava Arkadaşlığı 147
VI. DAVADA TEMSİL 148
A. Kanuni Temsil 149
B. İradi Temsil (Davaya Vekâlet) 149
VII. DAVADA TARAF DEĞİŞİKLİĞİ 152
A. Kanuni Taraf Değişikliği 152
B. İradi Taraf Değişikliği 152
VIII. DAVAYA MÜDAHALE 154
A. Aslî Müdahale 154
B. Fer’i Müdahale 155
C. Müdahalenin Etkisi 156
IX. DAVANIN İHBARI 156
ÜNİTE ÖZETİ 158
ÜNİTE SORULARI 159
Dördüncü Ünite
DAVA AÇILMASI, ÖN İNCELEME VE TAHKİKAT
GİRİŞ 163
Birinci Kısım
DAVA AÇILMASI
I. DAVA AÇILMASI VE SÜRELER HAKKINDA GENEL BİLGİLER 165
II. SÜRELER 165
III. ADLİ TATİL 166
IV. ESKİ HÂLE GETİRME 168
V. TEBLİGAT 169
VI. YARGILAMA USÛLLERİ 171
VII. YARGILAMA HARÇ VE GİDERLERİ 173
A. Yargılama Harçları 174
B. Harçtan Muafiyet ve İstisnalar 176
C. Yargılama Giderleri 177
D. Yargılama Giderlerine Hükmedilmesi ve Yargılama Giderlerinden Sorumluluk 181
1. Yargılama Giderlerine Hükmedilmesi 181
2. Yargılama Giderlerinden Sorumluluk 182
3. Dava Hakkının Kötüye Kullanılmasının ve Dürüstlük Kuralına Aykırı Davranmanın Yargılama Giderlerine Etkisi 182
VIII. ADLİ YARDIM 184
A. Adli Yardım Hakkında Genel Olarak 184
B. Adli Yardımdan Yararlanacak Kişiler 185
C. Adli Yardımın Kapsamı 185
D. Adli Yardım Talebi 186
E. Adli Yardım Talebinin İncelenmesi 186
F. Adli Yardım Kararının Kaldırılması 187
IX. UYAP (ULUSAL YARGI AĞI BİLİŞİM SİSTEMİ) 187
İkinci Kısım
DİLEKÇELER AŞAMASI
I. DAVA DİLEKÇESİ 189
A. Dava Dilekçesi ve Dilekçenin Unsurları 189
B. Dava Dilekçesinin Unsurlarında Eksiklik Bulunması 192
C. Dava Açılmasının Sonuçları 194
II. CEVAP DİLEKÇESİ 198
A. Cevap Dilekçesi Hakkında Genel Bilgiler 198
B. Cevap Dilekçesinin Unsurları 199
C. Davalının Savunma Vasıtaları 200
D. Karşı Dava 205
III. İKİNCİ DİLEKÇELER 207
IV. İDDİA VE SAVUNMAYI DEĞİŞTİRME VEYA GENİŞLETME YASAĞI 208
A. Genel Olarak İddia ve Savunmayı Değiştirme veya Genişletme Yasağı 208
B. İddia ve Savunmayı Değiştirme veya Genişletme Yasağının Aşılma Halleri 211
1. Karşı Tarafın Açık Rızası 211
2. Islah 211
3. Dava Konusunun Devri (Müddeabihin Temliki) 213
Üçüncü Kısım
ÖN İNCELEME VE TAHKİKAT
I. ÖN İNCELEME 215
A. Ön İnceleme Hakkında Genel Bilgiler 215
B. Ön İncelemenin Kapsamı 216
C. Ön İnceleme Duruşması 218
II. HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELER VE ZAMANAŞIMI HAKKINDA İNCELEME 218
III. TAHKİKAT 218
A. Tahkikat Hakkında Genel Bilgiler 218
B. Tahkikat Aşamasında Duruşma Yapılması 219
C. Tahkikatın Yürütülmesi 220
D. Duruşma Düzeni 223
E. Duruşma Tutanağı ve İçeriği 224
F. Dava Dosyasını İlgilendiren Bazı Özel Durumlar 225
G. Tahkikat Aşamasında Gerçekleşebilecek Bazı Özel Durumlar 226
1. İsticvap 226
a. İsticvap Hakkında Genel Bilgiler 226
b. İsticvabın Yapılması 228
2. Ön Sorun 229
3. Bekletici Sorun 230
4. Davaların Birleştirilmesi ve Ayrılması 231
a. Davaların Birleştirilmesi 231
b. Davaların Ayrılması 232
5. Dava Dosyasının İşlemden Kaldırılması 233
a. Dava Dosyasının İşlemden Kaldırılması ve Dosyanın İşlemden Kaldırılma Nedenleri 233
b. Davanın Yenilenmesi 234
c. Dava Dosyanın İşlemden Kaldırılmasının Sonuçları 234
6. Disiplin Para Cezası 235
ÜNİTE ÖZETİ 237
ÜNİTE SORULARI 239
Beşinci Ünite
İSPAT HUKUKU
GİRİŞ 243
Birinci Kısım
GENEL OLARAK İSPAT HUKUKU VE KESİN DELİLLER
I. İSPAT KURALLARI HAKKINDA GENEL BİLGİLER 245
II. İSPAT YÜKÜ 245
III. KARİNELER 247
IV. DELİLLER 248
A. Delillerin İncelenmesi ve Delilden Vazgeçme 249
B. Delil Sözleşmesi 250
C. Delil Türleri 251
İkinci Kısım
KESİN DELİLLER
I. SENET 253
A. Senet ve Belge Kavramı 253
B. Senet Hakkında Genel Bilgiler 253
C. Senedin Unsurları 254
D. Adî Senetler 254
E. Resmî Senetler 255
F. Senetlerin İbraz Edilme Zorunluluğu 257
G. Senetle İspat Kuralı 258
II. YEMİN 261
III. KESİN HÜKÜM 263
A. Şeklî Anlamda Kesin Hüküm 263
B. Maddi Anlamda Kesin Hüküm 263
IV. İKRAR 265
Üçüncü Kısım
TAKDİRİ DELİLLER
I. TANIK BEYANI 267
A. Tanıkların Gösterilmesi ve Dinlenilmesi 267
B. Tanık Beyanlarının Değerlendirilmesi 270
C. Tanıklıktan Çekinme 271
II. BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ 273
A. Bilirkişi İncelemesi Hakkında Genel Bilgiler 273
B. Bilirkişinin Yasaklılığı ve Reddi 275
C. Bilirkişinin Yükümlülükleri ve Yetkileri 276
D. Bilirkişinin Oy ve Görüşünün Değerlendirilmesi 279
E. Bilirkişinin Hukuki ve Cezaî Sorumluluğu 281
III. KEŞİF 282
IV. UZMAN GÖRÜŞÜ 283
ÜNİTE ÖZETİ 285
ÜNİTE SORULARI 287
Altıncı Ünite
İLK DERECE YARGILAMASININ SONA ERMESİ
GİRİŞ 291
I. TAHKİKATIN SONA ERMESİ 291
II. SÖZLÜ YARGILAMA 292
IV. KARAR VE KARAR ÇEŞİTLERİ 294
V. HÜKÜM 296
A. Hükmün Verilmesi 297
B. Hükmün Unsurları 299
C. Hükmün Etkisi 300
D. Hukuk ve Ceza Mahkemesi Kararlarının Birbirine Etkisi 301
E. Hükmün Tashihi, Tavzihi ve Tamamlanması 302
VI. DAVAYA SON VEREN TARAF İŞLEMLERİ 304
A. Genel Olarak Davaya Son Veren Taraf İşlemleri 304
B. Davadan Feragat 306
C. Davayı Kabul 308
D. Sulh 310
ÜNİTE ÖZETİ 312
ÜNİTE SORULARI 313
Yedinci Ünite
KANUN YOLLARI
GİRİŞ 317
Birinci Kısım
KANUN YOLLARI HAKKINDA GENEL BİLGİLER
I. KANUN YOLU KAVRAMI VE KANUN YOLLARININ AMACI 318
II. KANUN YOLLARININ TEMEL ÖZELLİKLERİ 319
III. KANUN YOLUNA BAŞVURU SÜRESİ VE BAŞVURUDAN FERAGAT 320
IV. KANUN YOLU AYRIMLARI 322
İkinci Kısım
İSTİNAF KANUN YOLU
I. İSTİNAF YOLU HAKKINDA GENEL BİLGİLER 324
II. İSTİNAF YOLUNA BAŞVURULABİLECEK KARARLAR 325
III. İSTİNAF YOLUNA BAŞVURU 326
A. İstinaf Yoluna Başvuru Şekli ve Zamanı 326
B. İstinaf Başvurusunun İncelenmesi 329
C. İstinaf Yolunda Duruşma Yapılması 330
D. İstinaf Yolunda Yapılamayacak İşlemler 332
E. İstinaf Yoluna Başvuru Sonucunda Verilebilecek Kararlar 333
Üçüncü Kısım
TEMYİZ KANUN YOLU
I. TEMYİZ KANUN YOLU HAKKINDA GENEL BİLGİLER 335
II. TEMYİZE TABİ OLAN VE TEMYİZ EDİLEMEYEN KARARLAR 338
III. TEMYİZ YOLUNA BAŞVURULMASI 339
IV. YARGITAY’IN TEMYİZ İNCELEMESİ 340
A. Temyiz İncelemesi 340
B. Temyiz (Bozma) Nedenleri 342
C. Temyiz İncelemesi Neticesinde Verilecek Kararlar 343
D. Bozma Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler 344
E. Bozma Kararı Üzerine Dosyanın İlk Derece Mahkemesine Gönderilmesi 345
F. Bozma Kararı Üzerine Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine Gönderilmesi 346
V. KANUN YARARINA TEMYİZ 347
Dördüncü Kısım
YARGILAMANIN İADESİ VE DEĞİŞİKLİK DAVASI
I. YARGILAMANIN İADESİ 349
A. Yargılamanın İadesi Hakkında Genel Bilgiler 349
B. Yargılamanın İadesi Sebepleri 350
C. Yargılamanın İadesini Talep Süresi 353
D. Yargılamanın İadesi Talebinin İncelenmesi 354
II. DEĞİŞİKLİK DAVASI 356
ÜNİTE ÖZETİ 358
ÜNİTE SORULARI 360
Sekizinci Ünite
GEÇİCİ HUKUKİ KORUMALAR, TAHKİM, ARABULUCULUK VE
BİREYSEL BAŞVURU
GİRİŞ 365
Birinci Kısım
GEÇİCİ HUKUKİ KORUMA TEDBİRLERİ
I. GENEL OLARAK GEÇİCİ HUKUKİ KORUMA TEDBİRLERİ 367
II. İHTİYATİ TEDBİRLER 368
A. Genel Olarak İhtiyati Tedbirler 368
B. İhtiyati Tedbir Türleri 369
C. İhtiyati Tedbir Talebi 369
D. İhtiyati Tedbir Talebinin İncelenmesi 370
E. İhtiyati Tedbir Kararı 371
F. İhtiyati Tedbiri Tamamlayan İşlemler 372
G. İhtiyati Tedbir Kararının Uygulanması 373
H. İhtiyati Tedbir Kararının Değiştirilmesi veya Kaldırılması 376
I. İhtiyati Tedbire İlişkin Kanun Yolları 377
1. İhtiyati Tedbirlere İlişkin Kanun Yolları Hakkında Genel Bilgiler 377
2. İhtiyati Tedbir Kararına İtiraz 379
3. İhtiyati Tedbir Kararına Karşı İstinaf 380
4. İhtiyati Tedbir Kararlarına Karşı Temyiz 381
İ. İhtiyati Tedbirden Kaynaklanan Tazminat Davası 382
J. İhtiyati Tedbir ve İhtiyati Haczin Karşılaştırılması 383
III. DELİLLERİN TESPİTİ 383
İkinci Kısım
TAHKİM
I. TAHKİM HAKKINDA GENEL BİLGİLER 386
II. TAHKİM SÖZLEŞMESİ 388
III. HAKEM SÖZLEŞMESİ 390
A. Hakem Sözleşmesi Hakkında Genel Bilgiler 390
B. Hakemlerin Sayısı ve Seçimi 391
C. Hakemlerin Çekinmesi ve Reddi Usûlü 392
D. Hakemin Yetkisine İtiraz ve Hakemin Kendi Yetkisi Hakkında Karar Vermesi 394
E. Hakem Ücreti 394
F. Hakemlerin Sorumluluğu 395
IV. TAHKİMDE YARGILAMA USÛLÜ 395
A. Tahkimde Görevli ve Yetkili Mahkeme 395
B. Tahkimde İhtiyati Tedbir ve Delil Tespiti Kararlarının Verilmesi 397
C. Tahkim Yerinin Belirlenmesi ve Dava Açılması 398
D. Tahkim Yargılamasının Gösterdiği Özellikler 399
E. Tahkim Yargılamasının Süresi ve Hakem Kararı 401
F. Tahkim Yargılamasının Sona Ermesi 401
G. Hakem Kararlarına Karşı Kanun Yolları 402
1. İptal Davası 403
2. Yargılamanın İadesi 403
H. Kararın İcrası 403
Üçüncü Kısım
ARABULUCULUK
I. ARABULUCULUK HAKKINDA GENEL BİLGİLER 404
II. ARABULUCU VE ARABULUCUNUN ÖZELLİKLERİ 405
III. ARABULUCUNUN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 405
A. Arabulucunun Hakları 405
B. Arabulucunun Yükümlülükleri 406
IV. ARABULUCULUK FAALİYETİ VE ARABULUCULUĞUN ÖZELLİKLERİ 406
A. Arabuluculuk ve Arabuluculuğun Özellikleri 406
B. Arabuluculuk Faaliyetinin Başlaması ve Yürütülmesi 408
C. Arabuluculuğun Sona Ermesi 409
Dördüncü Kısım
BİREYSEL BAŞVURU
I. ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU 411
A. Bireysel Başvuru Hakkında Genel Bilgiler 411
B. Bireysel Başvurunun Temel Özellikleri 413
1. Süreye İlişkin Özellikler 413
2. Davacıya İlişkin Özellikler 414
3. Davalıya İlişkin Özellikler 415
4. Bireysel Başvurunun Konusuna İlişkin Özellikler 415
C. Bireysel Başvuru Yolunda Anayasa Mahkemesi Kararları 415
II. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU 417
ÜNİTE ÖZETİ 419
ÜNİTE SORULARI 422
Kaynakça 427
Kavramlar Dizini 429