Islahın Kavramsal ve Kuramsal Çerçevesi Islahın Yasal Çerçevesi, Hmk'nın Humk'tan Farklı ve Yenilik Getiren Düzenlemeleri Islaha İzin Verilen İşlemler Islahın Mümkün Olmadığı Durum ve İşlemler Islahı Gerektirmeyen Durum ve İşlemler Islahın Koşulları ve Bu Koşulların Gerçekleştirilmesinde Hâkimin Yargısal Ödevleri Islah – Zamanaşımı İlişkisi Islah – Faiz İlişkisi Islahın Mevcut Davaya Etkisi ve Hukuksal Sonuçları Islahtan Dönme Sorunu – Kötüniyetli Islah ve Yaptırımı
İçindekiler
Beşinci Baskının Önsözü 5 Önsöz 7 Kısaltmalar 17 Birinci Bölüm ISLAHIN KAVRAMSAL VE KURAMSAL ÇERÇEVESİ § 1. ISLAHIN ANLAMI, TANIMI, NİTELİĞİ, AMACI, ÇEŞİTLERİ VE BENZER KURUMLARDAN FARKLARI 19 A. Anlamı 19 B. Tanımı 19 C. Niteliği 22 D. Amacı 22 E. Çeşitleri 23 1.Genel Olarak 23 2. Kısmen Islah 24 3. Tamamen Islah 26 F. Benzer Kurumlardan Farkları 31 1. Düzeltme (HMK m.183–1/ HUMK m.80) 31 2. Aydınlatma (HMK m.31–1/HUMK m.75) 34 3. Tavzih (Açıklama, HMK m.305, 306/ HUMK m.455–459) 36 4. Hükmün Tamamlanması (HMK m.35/A) 37 5. Eski Hâle Getirme (HMK m.95–101/HUMK m.166–174) 37 İkinci Bölüm ISLAHIN YASAL ÇERÇEVESİ, HMK’NIN HUMK’DAN FARKLI VE YENİLİK GETİREN DÜZENLEMELERİ § 2. ISLAHIN YASAL ÇERÇEVESİ 39 A. HMK ile HUMK’un Karşılaştırmalı Metinleri 39 B. HMK’nın HUMK’dan Farklı Olan ve Yenilik Getiren Hükümleri 44 Üçüncü Bölüm ISLAHA İZİN VERİLEN İŞLEMLER § 3. GENEL OLARAK: USUL İŞLEMLERİ 47 § 4. ÖZEL OLARAK 54 A. Dava Sebebinin Değiştirilmesi 54 B. Dava Konusunun (İstem Sonucunun) Değiştirilmesi 63 C. Davanın Niteliğinin Değiştirilmesi 71 D. Dava Konusunun (Müddeabihin) Artırılması 73 1. Yasak Dönemi: 1927 – 1999 73 2. Yasağın Aşılması: HUMK m.87/Son Tümcesinin İptaline Dair Anayasa Mahkemesinin 20.07.1999 Tarih ve 1/33 Sayılı Kararı 74 3. İptalden Sonraki Durum: Dava Konusunun Artırılmasının Islah Bakımından Niteliği ve Koşulları 83 a. Niteliği (Kısmen Islah mı, Tamamen Islah mı?) 83 b. Koşulları 102 aa. Fazlaya İlişkin Hakkın Saklı Tutulmuş Olması Gerekir mi? (Islah–Kısmi Dava İlişkisi) 102 aaa. 6100 Sayılı HMK’dan Önceki Dönem 102 bbb. 6100 Sayılı HMK’dan Sonraki Dönem 129 ccc. Belirsiz Alacak Davasında Durum 145 bb. Artırılan Kısımla İlgili Hak Düşürücü Süre veya Zamanaşımı Süresinin Dolmamış Olması 145 cc. Davacının Kısmen Islaha veya Ek Dava Açma Yoluna Gitmesinde Seçimlik Hakka Sahip Olması 146 dd. Islah Harç ve Giderlerinin Yatırılmış Olması 158 ee. Diğer Biçimsel Koşullara Uyulmuş Olması 158 E. Delillerin Gösterilmesinde (İbrazında) Islah 158 1. Bizzat Delillerin Islahı 158 2. Delil Listesinin Islahı 161 F. Islahın İddia ve Savunmanın Genişletilmesi ve Değiştirilmesi Yasağı ile İlişkisi 162 1. Genel Olarak 162 2. İlk İtirazların Islahla İleri Sürülüp Sürülemeyeceği 166 3. Davalının Islah Yoluyla Karşı Dava Açıp Açamayacağı 167 4. Davalının Islah Yoluyla Zamanaşımı Savunmasını İleri Sürüp Süremeyeceği 173 Dördüncü Bölüm ISLAH YOLUNA BAŞVURMA YETKİSİ BULUNAN KİŞİLER § 5. DAVANIN TARAFLARI 175 A. Davacı 175 B. Davalı 176 § 6. ASLİ MÜDAHİL 184 § 7. FER’İ MÜDAHİL 185 § 8. KARŞI DAVACI 186 § 9. BİRLEŞEN DAVANIN DAVACISI 187 § 10. DAVA ARKADAŞLIĞINDA DURUM 188 A. Mecburi Dava Arkadaşlığında 188 B. İhtiyari Dava Arkadaşlığında 189 § 11. DAVANIN İHBARINDA DURUM 190 § 12. YARGILAMANIN YENİLENMESİNDE DURUM 192 Beşinci Bölüm ISLAHIN MÜMKÜN OLMADIĞI DURUM VE İŞLEMLER § 13. AYNI DAVADA ISLAH HAKKININ ANCAK BİR KEZ KULLANILABİLECEĞİ 195 A. Kural 195 B. Davaların Yığılmasında (Objektif Dava yığılması) Durum 198 C. Davaların Birleştirilmesinde Durum 201 C. Terditli Davada Durum 204 § 14. HÜKMÜN BOZULMASINDAN SONRA ISLAHIN MÜMKÜN OLUP OLMADIĞI 204 A. Genel Olarak 204 B. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı: 04.02.1948 Tarih ve E. 1944/10, K. 1948/3 Sayılı 206 B. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı: 05.06.2016 Tarih ve E. 2015/1, K. 2016/1 Sayılı 212 C. 7251 Sayılı Kanun ile HMK m.177’ye Eklenen Hükümden Sonraki (Şimdiki) Durum 228 1.Yeni Hüküm ve Gerekçesi 228 2.Yeni Hükmün Değerlendirilmesi 229 a.Bozma Kararından Sonra Islah 229 b.Kaldırma Kararından Sonra Islah 232 § 15. İSTİNAF’TA ISLAHA BAŞVURULAMAMASI 236 § 16. ISLAHLA TARAFIN (HASMIN) DEĞİŞTİRİLEMEMESİ 237 A. Genel Olarak 237 B. Islahla Tarafın (Hasmın) Değiştirilemeyeceğine Yargıtay Kararları 253 § 17. MENFİ TESPİT DAVASINDA MÜDDEABİHİN ISLAHLA ARTIRILAMAYACAĞI 264 § 18. DAVA KONUSU OLMAYAN BİR TALEBİN ISLAHLA DAVA KAPSAMINA ALINAMAYACAĞI 265 § 19. DAVALININ DAVAYI KABUL BEYANINDAN SONRA DAVACININ DAVAYI ISLAH EDEMEYECEĞİ 297 § 20. MANEVİ TAZMİNAT İSTEMİNİN ISLAH YOLUYLA ARTIRILAMAYACAĞI 299 § 21. ISLAHLA İKİNCİ BİR TANIK LİSTESİ VERİLEMEYECEĞİ 312 § 22. AYIPLI MAL DAVASINDA SEÇİMLİK HAKKINI KULLANMIŞ OLAN DAVACININ (TÜKETİCİNİN) ISLAHLA TALEBİNİ (SEÇİMLİK HAKKINI) DEĞİŞTİREMEYECEĞİ 314 § 23. İTİRAZIN İPTALİ DAVASINDA MÜDDEABİH ISLAHLA ARTIRILABİLİR Mİ? 330 § 24. ISLAH YOLU İLE İLK İTİRAZLARIN İLERİ SÜRÜLEMEYECEĞİ 338 § 25. DAVALININ ISLAH YOLUYLA KARŞI DAVA AÇAMAYACAĞI 338 § 26. ISLAHLA MADDİ HUKUK İŞLEMLERİNİN DÜZELTİLEMEYECEĞİ 339 § 27. ISLAHLA DAVANIN GERİ ALINAMAYACAĞI 340 § 28. ISLAH YOLUYLA MEVCUT ISLAHTAN DÖNÜLÜP YENİ BİR ISLAH YAPILAMAYACAĞI 340 § 29. ISLAH YOLUYLA TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ KARARININ İPTALİNİN İSTENEMEYECEĞİ 341 § 30. ISLAH YOLUYLA DAVA ŞARTI EKSİKLİĞİNİN GİDERİLEMEYECEĞİ 344 § 31. ISLAH YOLU İLE ÖLÜ KİŞİNİN MİRASÇILARI NA KARŞI DAVAYA DEVAM EDİLEMEYECEĞİ 345 § 32. DELİL LİSTESİNİN TAMAMEN ISLAHI HALİNDE ÖNCEKİ LİSTEDE BULUNMAYAN DELİLLERE DAYANILAMAYACAĞI 346 § 33. KISMÎ DAVANIN ISLAH YOLUYLA BELİRSİZ ALACAK DAVASINA DÖNÜŞTÜRÜLEMEYECEĞİ 347 Altıncı Bölüm ISLAHI GEREKTİRMEYEN DURUM VE İŞLEMLER § 30. TALEP SONUCUNUN AZALTILMASI (DARALTILMASI) 351 § 31. MADDİ HATALARIN DÜZELTİLMESİ 356 § 32. TALEP SONUCUNUN YANLIŞ TERİMLERLE İFADE EDİLMESİ 359 § 33. TALEP SONUCUNUN DİLEKÇEDEKİ ÖZGÜL BÖLÜMÜN DIŞINDA İFADE EDİLMESİ 360 § 34. TASARRUFUN İPTALİ DAVASINDA DAVA KONUSU ŞEYİN ELDEN ÇIKARILMASI HÂLİNDE 4. KİŞİNİN DAVAYA DÂHİL EDİLMESİ 366 § 35. SONRADAN DELİL GÖSTERİLMESİ 368 § 36. TENKİS DAVASINDA SONUÇ İSTEĞİN ARTIRILMASI 369 § 37. MENFİ TESPİT DAVASININ İSTİRDAT DAVASINA DÖNÜŞMESİ 370 Yedinci Bölüm ISLAHIN KOŞULLARI VE BU KOŞULLARIN GERÇEKLEŞTİRİLMESİNDE HÂKİMİN YARGISAL ÖDEVLERİ § 38. TALEP KOŞULU 373 A. Genel Olarak 373 B. Sıfat 377 C. Tamamen Islah İşlemi İçin Vekâletnamede Özel Islah Yetkisi Bulunması Zorunluluğu 380 D. Talebin Şekli 383 § 39. ISLAH DİLEKÇESİNİN KARŞI TARAFA TEBLİĞ EDİLMESİ ZORUNLULUĞU 388 § 40. ISLAH İSTEMİNİN YORUMLANMASI 392 § 41. ISLAH İSTEMİNİN KARŞI TARAFIN MUVAFAKATİNE BAĞLI OLMAMASI 395 § 42. ISLAH İSTEMİNİN KABUL VEYA REDDİ HAKKINDA MAHKEMENİN BİR KARAR VERME ZORUNLULUĞUNUN BULUNMAMASI 397 § 43. ISLAHTA HARÇ ALINMASI SORUNU 401 § 44. ISLAHTA YARGILAMA GİDERİ İLE KARŞI TARAFIN ZARAR–ZİYANININ ÖDENMESİ 425 A. Genel Olarak 425 B. Yargılama Giderinin Kapsamı 425 C. Karşı Taraf Lehine Teminat Yatırılması 430 D. Yargılama Giderleri ile Teminat (Zarar) Tutarının Bizzat Hâkim Tarafından Belirlenmesi 432 E. Islahta Yargılama Giderleri ile Teminatın Yatırılması Koşulunun Karşı Tarafın Talebine Bağlı Olması 434 F. Islah Gider ve Teminatının Yatırılmamasının Sonuçları 435 G. Islah Eden Tarafın Yatırdığı Gider ve Teminatın İadesini Talep Etmesi İçin Hükmün Kesinleşmesi Şart mıdır? 436 § 45. ISLAHIN ZAMANSAL SINIRLARI 437 A. Islahın Konusu (Kendisi) Bakımından 437 1. Islahın Başlangıç Anı 437 2. Islahın Son Anı 438 3. Bozmadan Sonra Islah 447 B. Islah İşleminin Yapılması Gereken Süre Bakımından 447 1. Kısmen Islahta 447 2. Tamamen Islahta 450 Sekizinci Bölüm ISLAH – ZAMANAŞIMI İLİŞKİSİ § 46. ISLAHIN ZAMANAŞIMININ KESİLMESİNE ETKİSİ 451 A. Kısmen Islahta 451 B. Tamamen Islahta 475 § 47. ISLAHLA ARTIRILAN ALACAK KISMI YÖNÜNDEN İLERİ SÜRÜLEN ZAMANAŞIMI DEF’İNİN İNCELENİP KARARA BAĞLANMASI 481 § 48. ZAMANAŞIMI DEF’İNİN ISLAH YOLUYLA İLERİ SÜRÜLÜP SÜRÜLEMEYECEĞİ 487 A. Genel Olarak 487 1. 6100 Sayılı HMK’dan Önceki Dönem 487 a. Süresinde Cevap Dilekçesi Verilmemiş Olsa Bile Islahla Zamanaşımı Def’inin İleri Sürülebileceği Görüşü 488 b. Süresinde Verilen Cevap Dilekçesinde Belirtilmesi Unutulan Zamanaşımı Def’inin Islahla İleri Sürülebileceği Görüşü 488 c. Yargıtay Kararlarında Durum 489 aa. Islah Yolu ile Zamanaşımı Def’inin İleri Sürülemeyeceğine İlişkin Kararlar 489 bb. Islah Yolu ile Zamanaşımı Def’inin İleri sürülebileceğine İlişkin Kararlar 502 2. 6100 Sayılı HMK’dan Sonraki Dönem 511 a. Savunmanın Genişletilmesi İtirazının İleri Sürülmesi Durumunda: 511 b. Savunmanın Genişletilmesi İtirazının İleri Sürülmemesi Durumunda 536 Dokuzuncu Bölüm ISLAH – FAİZ İLİŞKİSİ § 49. DAVA DİLEKÇESİNDE YAZILMASI, İSTENMESİ UNUTULAN FAİZİN ISLAHLA TALEP EDİLEBİLECEĞİ 547 § 50. KISMEN ISLAHTA ARTIRILAN MİKTAR İÇİN FAİZ TALEP EDİLMEMİŞ OLMASI 548 § 51. ISLAHTA FAİZİN İŞLEMEYE BAŞLADIĞI TARİH 549 A. Taleple Bağlılık İlkesinin Gözetilmesi 549 1. Faizin Başlangıç Tarihinde 549 2. Faizin Türünde 550 B. Islah Dilekçesinin Havalesi Tarihinden Değil, Islah Harcının Yatırıldığı Tarihten İtibaren Faizin İşletilmesi 551 C. Temerrüt Durumuna Göre Tamamen Islah ve Kısmen Islahta Faizin İşlemeye Başlaması 552 1. Genel Olarak 552 2. Tamamen Islahta 553 3. Kısmen Islahta 554 4. Haksız Fiilde 566 Onuncu Bölüm ISLAHIN MEVCUT DAVAYA ETKİSİ VE HUKUKİ SONUÇLARI § 52. ISLAHIN GÖREVE ETKİSİ 571 § 53. ISLAHIN HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE İLE ZAMANAŞIMI SÜRESİNE ETKİSİ 573 A. Hak Düşürücü Süreye Etkisi 573 B. Zamanaşımına Etkisi 579 § 54. ISLAH DOĞRULTUSUNDA SORUŞTURMA (TAHKİKAT) YAPILIP HÜKÜM KURULMASI GEREKTİĞİ 579 § 55. ISLAH NEDENİYLE YAPILAN GİDERLERİN HANGİ TARAF ÜZERİNDE BIRAKILACAĞI SORUNU 584 § 56. ISLAH TARİHİNE KADAR YAPILMIŞ OLAN İŞLEMLERİN AKIBETİ 589 Onbirinci Bölüm ISLAHTAN DÖNME SORUNU – KÖTÜNİYETLİ ISLAH VE YAPTIRIMI § 57. ISLAHTAN DÖNME SORUNU 591 § 58. KÖTÜNİYETLİ ISLAH VE YAPTIRIMI 592 A. Kötüniyetli Islah 592 B. Yaptırımı 593 1. Islahın Dikkate Alınmaması 593 2. Karşı Tarafın Uğradığı Zararın Tazmini 593 3. İdari Para Cezası 594 Bibliyografya 595 Yazarın Özgeçmişi ve Diğer Yapıtları 607 Kavramlar Dizini 637
