Kamulaştırma Kanunu Şerhi_{Fiili ve Hukuki El Atma Davaları}

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu Değişim Tablosu 9
2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu Hükümlerinin İptaline Dair Anayasa Mahkemesi Kararları 12
Birinci Kısım
GENEL HÜKÜMLER
Birinci Bölüm
AMAÇ, KAPSAM VE TANIMLAR
Madde 1: Amaç ve Kapsam 37
Madde Gerekçesi 37
A. Mülkiyet Hakkı – Kamulaştırma 37
B. Osmanlı Döneminde Kamulaştırma 38
C. Cumhuriyet Döneminde Kamulaştırma 39
D. Kamulaştırma Hangi İdareler Tarafından Yapılır? 42
E. Neler Kamulaştırılabilir? 42
F. Taşınmaz Mal (Gayrimenkul) Nedir? 42
G. Kimlerin Malları Kamulaştırılabilir? 42
H. Devletleştirme 43
I. Anayasaya Aykırılık İddiası 44
İ. İstimval Nedir? 45
Madde 2: Tanımlar 46
Madde Gerekçesi 47
Maddenin Açıklaması 47
A. 3213 sayılı Maden Kanunu 48
B. 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu 49
C. 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu 50
D. 4586 sayılı Petrolün Boru Hatları İle Transit Geçişine Dair Kanun 52
E. 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu 53
F. 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu 53
G. 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu 54
H. 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu 55
I. 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu 57
Danıştay Emsal Kararı 58
Yargıtay Emsal Kararları 59
İkinci Bölüm
KAMULAŞTIRMANIN OLUŞTURULMASI
Madde 3: Kamulaştırma Şartları 61
Madde Gerekçesi 61
Maddenin Açıklaması 62
A. Yeterli Ödenek Temin Edilmiş Olmalıdır 62
B. Taşınmaza Bir Kamu Hizmetinin ifası için ihtiyaç bulunmalıdır 63
C. Kamulaştıran İdare Hizmeti Yapmakla Görevli Olmalıdır 63
D. İdare Kamulaştırma Yapmaya Yetkili Olmalıdır 64
E. Taşınmaz, İdarenin Coğrafi Yetki Alanında Olmalıdır 64
F. Kamulaştırma Bedeli Ödenmelidir 64
F1. Peşin Ödeme (2942/3) 64
F2. Taksitle Ödeme (2942/3) 65
Danıştay Emsal Kararları 66
Yargıtay Emsal Kararları 68
Hukuk Genel Kurulu Kararı 68
Yargıtay Daire Kararı 69
Madde 4: İrtifak Hakkı Kurulması 69
Madde Gerekçesi 70
Maddenin Açıklaması 70
A. Medeni Kanunda İrtifak Hakkı 70
B. Kamulaştırma Kanununda İrtifak Hakkı 71
C. İrtifak Hakkı Nasıl Tesis Edilir? 72
D. İrtifak Hakkı Hangi İdare Adına Tescil Edilir? 73
E. İrtifak Hakkının Kaldırılması 74
E1. Genel Olarak 74
E2. Yüklü Taşınmazın Bölünmesi Halinde 74
F. İrtifak Hakkı Kamulaştırma Bedelinin Hesaplanması 75
Danıştay Emsal Kararları 84
Yargıtay Emsal Kararları 84
İrtifak Hakkı Kamulaştırma Bedelinin Belirlenmesine İlişkin Kararlar 92
Hukuk Genel Kurulu Kararları 92
Yargıtay Daire Kararları 103
Madde 5: Kamu Yararı Kararı Verecek Merciler 125
Madde Gerekçesi 126
Maddenin Açıklaması 126
A. Kamu Yararı Nedir? 126
B. Anayasa Mahkemesi Kararlarına Göre Kamu Yararı 127
C. Kamu Yararı Kararı Gerektirmeyen Kamulaştırmalar 128
D. Kamulaştırmada Yetki Sorunu 129
D1. Kamulaştırmayı Yapacak İdare Yönünden Yetki 129
D2. Yer Yönünden Yetki 129
D3. Konu ve Görev Yönünden Yetki 130
E. Kamu Yararı Kararının İptali İstenebilir mi? 130
F. Kamu Yararı Kararını Vermeye Yetkili Merciiler 131
Danıştay Emsal Kararları 132
Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu Kararı 132
Onay Mercii 140
Madde 6: Onay Mercii 140
Madde Gerekçesi 141
Maddenin Açıklaması 141
A. Onay’a Tabi Olan Kamu Yararı Kararları 142
B. Onaya Tabi Olmayan Kamu Yararı Kararları 142
C. Kamu Yararı Kararı Alınmasını Gerektirmeyen Kamulaştırmalar 142
C1. Onaylı İmar Planına Göre Yapılan Kamulaştırmalar 142
C2. Bakanlıkça Onaylı Özel Proje ve Planlara Göre Yapılacak Kamulaştırmalar 144
Danıştay Emsal Kararları 145
Yargıtay Emsal Kararı 148
Madde 7: Kamulaştırmada Önce Yapılacak İşlemler ve İdari Şerh 148
Madde Gerekçesi 148
Maddenin Açıklaması 149
A. Kamulaştırmada Önce Yapılacak İşlemler 149
A1. Kamulaştırılacak Alanın veya Kaynağın Belirlenmesi 150
A2. Mülk Sahibi ile İlgili Bilgilerin Toplanması 150
B. Kamulaştırmanın Tapu Siciline Şerh Verilmesi 151
Danıştay Emsal Kararı 153
Yargıtay Emsal Kararları 153
Madde 8: Satın Alma Usulü 155
Madde Gerekçesi 156
Maddenin Açıklaması 157
A. “Satın Alma Usulü“ Uygulanmadan Değer Tespiti ve Tescil Davası Açılamaz 158
B. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti İçin Komisyon Oluşturulması, 158
C. Uzlaşma (Pazarlık) Komisyonu Kurulması, 160
D. Mülk Sahibinin Uzlaşma Görüşmeleri İçin Davet Edilmesi 160
Yargıtay Emsal Kararları 164
Hukuk Genel Kurulu Kararları 164
Yargıtay Daire Kararları 166
Yargıtay Daire Kararları 173
Madde 9: Kadastro Görmemiş Yerlerde Tespit İşlemi 188
Madde Gerekçesi 188
Maddenin Açıklaması 188
A. Mülki Amirden Dört Bilirkişi İsminin İstenmesi 189
B. Bilirkişi Kurulunun Teşkili ve Yapacağı Görev 189
C. Bilirkişi Kuruluna Yapılacak Ödeme 190
Danıştay Emsal Kararı 192
Yargıtay Emsal Kararları 192
İkinci Kısım
KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN
MAHKEMECE TESPİTİ, İDARE ADINA TESCİL VE
BEDELİN TESPİTİ ESASLARI,
DAVA HAKKI VE BİLİRKİŞİLER
Birinci Bölüm
KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN MAHKEMECE TESPİTİ VE
İDARE ADINA TESCİL, BEDELİN TESPİTİ ESASLARI
Madde 10: Kamulaştırma Bedelinin Mahkemece Tespiti ve Taşınmaz Malın İdare Adına Tescili 195
Madde Gerekçesi 197
Maddenin Açıklaması 200
A. 4650 Sayılı Kanundan Önceki Durum 200
B. 4650 Sayılı Kanunla Başlayan Yeni Dönem 200
C. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Taşınmazın İdare Adına Tapuya Tescili için Dava Açılması, 201
C1. Görevli Mahkeme 202
C2. Yetkili Mahkeme 202
C3. Davanın Tarafları 203
C4. Mahkemenin Yapacağı İşlemler (Yargılama Aşaması) 204
1. Duruşma Gününün Tespiti ve Mülk Sahibine Meşruhatlı Davetiye Tebliği 204
2. Kamulaştırmanın ve Belge Özetlerinin Yayımlanması 206
3. Tarafların Mahkeme Huzurunda Anlaşmaları 206
4. Taşınmazın Başında Keşif Yapılması 208
5. Kamulaştırma Bedelinin Ödenmesi 209
6. Muhtelif Konular 209
C5. Kamulaştırılan Taşınmazın Tapuya Tescili 210
Tescile İlişkin Emsal Kararlar 212
C6. Yargılama Giderleri ve Avukatlık Ücreti 218
Yargıtay Emsal Kararları 220
C7. Kamulaştırma Davalarında Harç Konusu 221
Harç Konusunda Emsal Karar 222
C8. Faiz Konusu 223
Faize İlişkin Emsal Kararlar 224
C9. Kamulaştırma Kararlarına Karşı Başvurulacak Kanun Yolları 229
1. İstinaf Yolu 229
2. Temyiz Yolu 231
Yargıtay Emsal Kararları 232
Hukuk Genel Kurulu Kararları 232
Yargıtay Daire Kararları 235
Tapudaki Haciz ve İpoteklerin Bedele Yansıtılmasına İlişkin Kararlar 244
Dava Dilekçesinde Parsel Numarasının Yanlış Yazılması 245
Usuli Kazanılmış Haklarlara ilişkin Emsal Kararlar 245
Madde 11: Kamulaştırma Bedelinin Tespiti Esasları 249
2942 Sayılı Kanunda 11. Madde Gerekçesi 250
4650 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklik Gerekçesi 250
Maddenin Açıklaması 250
A. Bedel Tespitine Genel Bakış 250
B. Dosyanın Keşfe Hazırlanması 251
Yargıtay Kararları Doğrultusunda İlçe Tarım Müdürlüğüne Yazılacak Yazı Örneği 252
C. Bilirkişi Kurulu 253
C1. Bilirkişilerin Görevlendirilmesi 253
C2. Bilirkişi Kurulunun Çalışma Usulü 253
C3. Bilirkişi Raporunun Bağlayıcılığı 253
D. Bedel Tespiti Esasları 254
D1. Taşınmazın Cins ve Nev’inin belirlenmesi (11/1–a) 254
Taşınmazın Cins ve Nev’ine ilişkin Emsal Kararlar 256
İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu Kararı 256
Hukuk Genel Kurul Kararları 257
Daire Kararları 262
D2. Taşınmazın Yüzölçümü 267
Yüzölçümüne İlişkin Emsal Kararlar 268
D3. Kıymeti Etkileyebilecek Nitelik ve Unsurların Değerlendirilmesi 270
Kıymeti Etkileyebilecek Unsurlara İlişkin Emsal Kararlar 270
D4. Emlak Vergi Değerlerinin İncelenmesi 272
D5. Resmi Makamlarca Yapılmış Kıymet Takdirlerinin İncelenmesi 272
D6. Arazilere Değer Biçilmesi (11/1–f) 273
1. Arazi Nedir? 273
2. Arazilerin Kamulaştırma Bedelinin Belirlenmesi 274
a. Arazinin, Dava Tarihi İtibariyle Getireceği Net Gelirin Hesaplanması 275
b. Tespit Edilen Net Gelire Göre Arazi Değerinin Belirlenmesi 277
Araziye Değer Biçilmesiyle İlgili Emsal Kararlar 283
3. Kapitalizasyon Faizi 284
Yargıtay Emsal Kararları 286
Hukuk Genel Kurulu Kararları 286
Yargıtay Daire Kararları 287
4. Münavebe Uygulamaları 290
Münavebe Konusunda Emsal Kararlar 292
5. Ağaç Bedellerinin Belirlenmesi 297
a. Junge Metodu 297
b. Kaim Değer Metodu 297
Kaim Değer Yöntemine Dair Emsal Kararlar 298
6. Kapama Meyve Bahçesinin Kamulaştırma Bedelinin Belirlenmesi 301
Kapama Bahçe Bedelinin Belirlenmesine Dair Emsal Kararlar 302
7. Kapama Karışık Meyve Bahçesi Bedelinin Tespiti 304
Kapama Karışık Meyve Bahçesi Hakkında Emsal Kararlar 305
8. Kapama Bağ’a Değer Takdiri 321
Kapama Bağ Hakkında Emsal Kararlar 321
Hukuk Genel Kurulu kararı 321
Yargıtay Kararları 322
9. Kapama Kavaklığa Değer Takdiri 325
Kavaklıklarla İlgili Kararlar 326
Hukuk Genel Kurul Kararı 326
Yargıtay Daire Kararları 326
10. Fidanlara Değer Takdiri 332
Fidanlar Hakkında Emsal Kararlar 333
Yargıtay Daire Kararları 333
11. Su Kaynağına Değer Takdiri 334
12. Kapama Zeytin Bahçesi Hakkında Kararlar 334
Hukuk Genel Kurulu Kararı 334
Yargıtay Daire Kararları 335
13. Kapama Mandalina Bahçesi Hakkında Kararlar 341
14. Kapama Fıstıklıklarla İlgili Emsal Kararlar 344
15. Değirmene Değer Takdirine Dair Emsal Kararlar 346
16. Rüzgar Enerji Santrali Yapılacak Arazi Kamulaştırmasına İlişkin 348
Yargıtay Kararları 348
17. Üzerinde Maden İşletmesi Bulunan Taşınmaza Değer Biçilmesine İlişkin Kararlar 349
18. Arazi Üzerinde Muhdesat Bulunması 350
Muhdesat Konusunda Emsal Danıştay Kararı 352
Hukuk Genel Kurulu Kararları 356
Yargıtay Daire Kararları 361
19. İrtifak Hakkı Kamulaştırma Bedelinin Tespiti 380
20. Sulu Arazilere Değer Biçilmesine İlişkin Emsal Kararlar 381
Hukuk Genel Kurulu Kararı 381
Yargıtay Daire Kararları 381
21. Sulu Arazinin Arta Kalan Kısmının Susuz Hale Gelmesi 383
22. Zilyetliğin Tespiti Hakkında Emsal Kararlar 383
Yargıtay Kararları 383
23. Üretim Giderleri 384
Üretim Giderleri Hakkında Emsal Kararlar 385
24. Objektif Değer Artırıcı – Azaltıcı Unsurlar (11/1–I) 391
Objektif Değer Artışı Konusunda Emsal Kararlar 397
Yargıtay Daire Kararları 406
D7. Arsaya Değer Biçilmesi (11/1–g) 425
1. Arsa Nedir? 426
Yargıtay Daire Kararları 437
2. Keşif ve Bilirkişi İncelemesi 439
3. Emsallerin İncelenmesi 440
4. Emsal Alınamayacak Satışlar 441
Özel Amaçlı Satışlarla İlgili Emsal Kararlar 442
Hukuk Genel Kurulu Kararları 442
Yargıtay Daire Kararı 442
Emsal İncelemesi Konusunda Anayasa Mahkemesi Kararı 443
Emsal Konusunda Yargıtay Kararları 446
Hukuk Genel Kurulu Kararı 446
Yargıtay Daire Kararları 446
5. Emsal Bulunamadığı Takdirde Ne Yapılacaktır? 475
Konu ile İlgili Emsal Kararlar 475
6. Düzenleme Ortaklık Payı (DOP) Uygulaması 475
Düzenleme Ortaklık Payına (DOP) İlişkin Emsal Kararlar 478
Yargıtay Daire Kararları 480
D8. Yapılara Değer Biçilmesi (11/1–h) 483
1. Taşınmazın Hangi Tarihteki Bedeli Tespit edilecektir? 483
2. Yapı Maliyet Hesapları 483
3. Belirlenen Yapı Bedeline Endeks Uygulanması 484
4. Beşinci Hukuk Dairesinin Endeks Uygulaması 485
6. Endeks Uygulamaları 486
a. Yapılar İçin Örnek Endeks Uygulanması 486
b. Arsalar İçin Örnek Endeks Uygulaması 487
Emsal Kararlar (Yapı Bedeli – Endeks Uygulaması) 487
Hukuk Genel Kurulu Kararları 487
Endeks Uygulaması Konusunda Daire Kararları 490
7. Kat Mülkiyetine Tâbi Taşınmazlarda Bedel Tespiti 492
Kat Mülkiyetine Tâbi Taşınmazlara İlişkin Emsal Kararlar 493
8. Kamulaştırılan Taşınmazın Sit Alanında Kalması 502
a. Sit Alanı Nedir? 502
b. Sit Alanlarında Kalan Taşınmazların Kamulaştırılmasına ilişkin Kararlar 503
Hukuk Genel Kurulu Kararı 503
Yargıtay Daire Kararları 506
9. Kamulaştırma Davalarında Enkaz (Kalıntı) Sorunu 510
a. Mülk Sahibinin Enkazı Almayı Kabul Etmesi 511
b. Mülk Sahibinin Enkazı Almak İstememesi 511
Enkaz Bedeli Hakkında Yargıtay Emsal Kararları 512
Yargıtay Daire Kararları 512
Madde 12: Kısmen Kamulaştırma 523
Madde Gerekçesi 524
Maddenin Açıklaması 524
A. Geriye Kalan Kısmın Değerinin Değişmemesi (12/1–a) 525
Yargıtay Emsal Kararları 525
Hukuk Genel Kurulu Kararı 525
Yargıtay Daire Kararları 527
B. Artan Kısmın Değerinde Eksilme Olması (12/1–b) 528
B1. Taşınmazın Geri Kalan Kısmı Boş İse (Yapı, Ağaç vs. Yoksa) 528
B2. Taşınmazın Geri Kalan Kısmında Muhdesat Varsa 529
Yargıtay Emsal Kararları 529
Kalan Kısmın Değer Kaybetmesine Dair Emsal Kararlar (12/b) 529
Hukuk Genel Kurulu Kararları 529
Yargıtay Daire Kararları 530
C. Artan kısmın Kamulaştırma Sebebiyle Değerlenmesi (12/1–c) 543
Kalan Kısmın Değerlenmesine İlişkin Emsal Kararlar (12/c) 544
Yargıtay Daire Kararları 544
D. Artan Kısımda Bulunan Yapıya İlişkin Emsal Kararlar (12/4) 551
Hukuk Genel Kurulu Kararı 551
Yargıtay Daire Kararları 552
E. Kamulaştırmadan Geri Kalan Kısmın Kullanılamayacak Hale Gelmesi (12/5) 561
Artan Kısmın İşe Yaramaz Hale Gelmesine İlişkin Emsal Kararlar (12/5) 563
Hukuk Genel Kurulu Kararları 563
Daire Kararları 563
F. Baraj Kamulaştırma Sahasına Mücavir Alanlarda Kamulaştırma (12/6) 567
F1. Maddenin Uygulama Alanı 567
F2. Baraj Mücavirinde Bulunan Taşınmazların Kamulaştırılması 568
Yargıtay Emsal Kararları 570
Hukuk Genel Kurulu Kararı 570
Yargıtay Daire Kararları 570
G. Taksim Edilmiş Paylı Taşınmazların Kısmen Kamulaştırılması (12/7) 576
Yargıtay Emsal Kararları 577
Hukuk Genel Kurulu Kararları 577
Yargıtay Daire Kararları 578
Madde 14: Dava Hakkı 581
Madde Gerekçesi 582
Maddenin Açıklaması 582
A. Tebligat Sorunu 582
B. İdare Mahkemesinde İptal Davası Açılması 584
C. Maddi Hatalara Karşı Düzeltim Davası Açılması 586
C1. Maddi Hata Nedir? 586
C2. Mülk Sahibi Maddi Hataya Karşı Ne Yapmalıdır? 586
C3. Paylı Mülkiyette Dava Hakkı Nasıl Kullanılır? (14/3) 588
1. 4721 Sayılı Medeni Kanuna Göre Mülkiyet 588
2. Kamulaştırma Kanununda Yer Alan Medeni Kanuna Aykırı Uygulamalar 588
C4. Taşınmazın Maliki Bilinemediği Takdirde Ne Yapılacaktır? (Kayyım Tayini) 589
Danıştay Emsal Kararları 592
Yargıtay Emsal Kararları 597
14/1. Maddeye İlişkin Yargıtay Emsal Kararları 597
Yargıtay Daire Kararları 608
14/3. Maddeye İlişkin Karar 615
14/5. Maddeye İlişkin Kararlar 615
Hukuk Genel Kurulu Kararları 615
Yargıtay Daire Kararları 620
14/son Maddeye İlişkin Kararlar 625
Madde 15: Bilirkişiler 625
Madde Gerekçesi 626
Maddenin Açıklaması 627
Yargıtay Emsal Kararları 636
Hukuk Genel Kurulu Kararları 636
Yargıtay Daire Kararları 637
Üçüncü Kısım
AYNIN ÇEKİMELİ BULUNMASI,
TESCİL VE TAPUDA KAYITLI OLMAYAN
TAŞINMAZ MALIN KAMULAŞTIRMA
BEDELİNİN MAHKEMECE TESPİTİ VE ZİLYEDİN HAKLARI
Birinci Bölüm
ELKOYMA
Madde 16: Acele İşlerde El Koyma ve Tescil 639
İkinci Bölüm
AYNIN İHTİLAFLI OLMASI VE TESCİL
Madde 17: Tapulu Taşınmaz Mallarda Tescil 639
Madde 18: Aynın İhtilaflı Bulunması 639
4650 sayılı Kanun 18. Madde Değişiklik Gerekçesi 640
Maddenin Açıklaması 641
A. 18. Maddenin Uygulama Alanı 641
B. Taşınmazın İhtilaflı Olması Ne Demektir? 641
C. İhtilafın Araştırılması 641
D. İhtilaflı Taşınmazın Kamulaştırılması ve İdare Adına Tescili 642
Danıştay Emsal Kararları 646
Yargıtay Emsal Kararları 646
Madde 19: Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmaz Malların Tescili ve Zilyedin Hakları 650
2942 Sayılı Kanunda Yer Alan 19. Madde Gerekçesi 651
4650 sayılı Kanunla Yapılan Değişiklik Gerekçesi 651
Maddenin Açıklaması 652
A. Taşınmazın Kamu Mallarından Olup Olmadığının Araştırılması 652
A1. Kamu Malları Nelerdir? 652
A2. Taşınmazın, kamu Malı Olup Olmadığı Nasıl Belirlenir? 653
B. Taşınmazın Kullanım Durumunun ve Zilyedinin Belirlenmesi 653
B1. Vergi Kaydına Göre Belirleme 653
B2. Nüfus Kaydına Göre Belirleme 653
B3. Haricen Yapılacak Araştırmaya Göre Belirleme 653
B4. Mahallinde Tahkikat Yapılması ve Delillerin Toplanması 653
C. Bedelin Tespiti ve Tescil İçin Asliye Hukuk Mahkemesine Başvurulması 654
C1. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti 654
C2. Zilyedin, Taşınmazın Mülkiyetini Kazanıp Kazanamadığının İncelenmesi 657
D. Durumun Maliyeye Bildirilmesi ve İlanların Yapılması 657
E. Gazete İlanı üzerine Süresi İçinde İtiraz Edilmemiş İse 658
F. İlan Süresi İçinde İtiraz Edilmesi 659
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararları 660
Yargıtay Daire Kararları 666
G. Zilyet Aleyhine İstihkak Davası Açılması (19/8) 673
Yargıtay Emsal Kararı 673
Yargıtay Emsal Kararları 675
H. Başkasının taşınmazına yapılan muhdesat Bedelinin Tespiti 676
H1. Binaların Asgari Levazım Bedeli Nedir, Nasıl Hesaplanır? 677
H2. Taşınmaz Üzerindeki Ağaç Bedelinin Hesaplanması 677
Yargıtay Emsal Kararları 678
Hukuk Genel Kurulu kararları 678
Yargıtay Daire Kararları 683
Dördüncü Kısım
KAMULAŞTIRMADA BOŞALTMA,
VAZGEÇME VE GERİ ALMA
Birinci Bölüm
BOŞALTMA
Madde 20: Taşınmaz Malın Boşaltılması 697
Madde Gerekçesi 697
Değişiklik Gerekçesi 698
Maddenin Açıklaması 698
A. Kamulaştırılan Taşınmazın İdare Adına Tapuya Tescil Ettirilmesi 698
B. Taşınmazın Boşaltılması İçin İcra Dairesine Müracaat Edilmesi 699
Yargıtay Emsal Kararı 700
C. İcra Emrine Karşı Yapılacak İtirazlar ve Şikâyetler Tahliyeyi Durdurmaz 701
D. Taşınmazın Boşaltılması Sebebiyle Hukuki Sorumluluk 701
E. Ekili Arazinin Boşaltılması 702
E1. Ekili Arazinin Boşaltılmasında Uygulanacak Genel Kural 702
E2. Acele Hallerde Ekin Bedelinin Ödenmesi 702
E3. Ekin Bedeli Ödenmeden Tahliyenin Sağlanması 702
F. Görevli Mahkeme 703
Danıştay Emsal Kararları 703
Yargıtay Emsal Kararları 704
Hukuk Genel Kurulu Kararı 704
Yargıtay Daire Kararları 705
20. Maddenin Son Fıkrası İle İlgili Emsal Kararlar 710
İkinci Bölüm
KAMULAŞTIRMADAN VAZGEÇME VE GERİ ALMA
Madde 21: İdarenin Tek Taraflı Vazgeçmesi 713
Madde Gerekçesi 713
Maddenin Açıklaması 713
A. Kamulaştırmadan Vazgeçmede Yetkili Organ 713
B. Ne Zamana Kadar Vazgeçilebilir 714
C. Kamulaştırmadan Vazgeçmesinin Sonuçları 715
D. Geri Alma Davasını Kimler Açabilir? 716
E. Yargılama Masrafları ve Avukatlık Ücreti 716
Danıştay Emsal Kararları 718
Yargıtay Emsal Kararları 719
Hukuk Genel Kurulu Kararları 719
Yargıtay Daire Kararları 722
Madde 22: Vazgeçme, İade ve Devir 728
Maddenin 08.11.1983 Tarihli Resmi Gazetede Yayınlanan İlk Şekli 729
Madde Gerekçesi 729
Maddenin Açıklaması 729
A. 22. Madde 1. Fıkranın Açıklaması, (Maddenin Uygulama Şartları) 730
A1. Kamulaştırma İşlemi Kesinleşmiş Olmalıdır 730
A2. Taşınmaza İhtiyaç Kalmamış Olmalıdır 730
A3. İade Teklifi Taşınmaz Malikine Tebliğ Edilmelidir 731
A4. Mülk Sahipleri Kamulaştırma Bedelini Üç Ay İçinde Geri Vermelidir 731
B. 22. Maddenin 2. Fıkrasının Açıklaması 733
C. 22. Maddenin 3. Fıkrasının Açıklaması 734
D. 22. Maddenin 3. Fıkrasının Açıklaması (Taşınmazın başka idareye devri) 734
Yargıtay Emsal Kararları 735
Hukuk Genel Kurulu Kararları 735
Yargıtay Daire Kararları 736
Madde 23: Mal Sahibinin Geri Alma Hakkı 738
Madde Gerekçesi 738
Maddenin Açıklaması 739
A. Kamulaştırma Bedeli Kesinleşmiş Olmalıdır 739
B. Kamulaştırma Bedelinin Kesinleşmesinden İtibaren 5 Yıl Geçmelidir 740
C. Taşınmaz, Hiçbir Şey Yapılmadan Olduğu Gibi Bırakılmalıdır 741
D. Geri Alma Hakkı Bir Yıl İçinde Kullanılmalıdır 742
E. Alınan Kamulaştırma Bedeli Faizi İle Birlikte İade Edilmelidir 742
F. 23. Maddenin Uygulanamayacağı Kamulaştırmalar 743
Danıştay Emsal Kararı 746
Yargıtay Emsal Kararları 746
Hukuk Genel Kurulu Kararları 746
Yargıtay Daire Kararları 750
Beşinci Kısım
HASAR, DOĞACAK HAK VE
BORÇLAR, TRAMPA YOLU İLE VE
ACELE KAMULAŞTIRMA
Birinci Bölüm
HASAR
Madde 24: Kamulaştırma Bedelinden Düşülebilecek Hasar 767
Madde Gerekçesi 767
Maddenin Açıklaması 767
A. İade Edilecek Bedelden Mahsup (İndirim) Şartları 768
B. Hasar Hangi Tarih İtibariye Hesaplanacaktır? 769
C. Görevli ve Yetkili Mahkeme 770
D. 24. Maddeye Göre Açılan Davalarda Zamanaşımı 770
Danıştay Emsal Kararı 772
Yargıtay Emsal Kararları 772
Hukuk Genel Kurulu kararları 772
Yargıtay Daire Kararları 773
İkinci Bölüm
TEBLİĞ İLE DOĞACAK HAKLAR VE BORÇLAR
Madde 25: Hakların Sınırlandırılması ve Mülkiyetin İdareye Geçmesi 775
Madde Gerekçesi 775
6495 Sayılı Kanunla Eklenen Son Fıkranın Gerekçesi 776
Maddenin Açıklaması 776
A. Kamulaştırma İşleminin Başlaması 777
A1. Mal Sahibi Yönünden Kamulaştırma İşlemi Ne Zaman Başlar? 777
A2. Kamulaştırma İdare Yönünden Ne Zaman Başlar? 778
B. Kamulaştırma İşleminin Başlamasının Hukuki Sonuçları 779
C. Kamulaştırılan Malın Mülkiyeti İdareye Ne Zaman Geçer 780
D. Mal Sahibinin Kullanma Hakkının Sona Ermesi 780
E. Hakların Sınırlanması 781
Yargıtay Emsal Kararları 781
İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu Kararı 781
Hukuk Genel Kurulu Kararları 781
Yargıtay Daire Kararları 784
Üçüncü Bölüm
TRAMPA YOLU VE ACELE KAMULAŞTIRMA
Madde 26: Trampa Yolu ile Kamulaştırma 799
Madde Gerekçesi 799
Trampa Nedir? 799
Maddenin Açıklaması 800
Trampa Yolu ile Kamulaştırmanın Şartları 800
A. Mal Sahibi Trampayı Kabul Etmiş Olmalıdır 801
B. Verilecek Taşınmaz Kamu Hizmetine Tahsis Edilmemiş Olmalıdır, 801
C. Verilecek Taşınmazın Bedeli Tespit Edilmelidir 802
D. Trampaya konu taşınmaz bedelleri arasındaki fark peşin ödenmelidir 803
E. İdarenin Vereceği Taşınmazın Değeri, Kamulaştırma Bedelinin %120’sini Aşmamalıdır 803
Madde 27: Acele Kamulaştırma 803
Madde Gerekçesi 803
Maddenin Açıklaması 804
A. Acele Kamulaştırmanın Şartları 804
B. Acele Kamulaştırılacak taşınmazın Kıymetinin Takdiri ve Tamamlayıcı İşlemler 807
Danıştay Emsal Kararları 813
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu Kararı 813
Danıştay Daire Kararları 813
Yargıtay Emsal Kararları 820
Hukuk Genel Kurulu Kararları 820
Yargıtay Daire Kararları 821
Altıncı Kısım
BEDELSİZ KULLANMA,
GİDERLERİN ÖDENMESİ VE
İDARELER ARASINDA TAŞIMAZ MAL DEVRİ
Birinci Bölüm
BEDELSİZ KULLANMA VE GİDERLER
Madde 28: Bedelsiz Kullanma Yetkisi 827
Madde Gerekçesi 827
Maddenin Açıklaması 827
Madde 29: Giderlerin Ödenmesi 828
Madde Gerekçesi 829
Değişiklik Gerekçesi 829
Maddenin Açıklaması 829
A. Mahkeme Heyetinin Harcırahları (Yol Tazminatı) 830
B. Bilirkişi Ücretleri 830
C. Harçlar 831
C1. Tapu Harçları 831
C2. Yargı Harçları 831
D. Vekâlet ücreti 832
E. Kanunen Yapılması Gereken Diğer Giderler 833
Yargıtay Emsal Kararları 834
Hukuk Genel Kurulu Kararı 834
Yargıtay Daire Kararları 836
İkinci Bölüm
KAMU KURUMLARI VE TÜZELKİŞİLERİ ARASINDA
TAŞINMAZ MAL DEVRİ
Madde 30: Bir İdareye Ait Taşınmaz Malın Diğer İdareye Devri 839
Madde Gerekçesi 840
4650 Sayılı Kanunlar Yapılan Değişiklik Gerekçesi (4650/17) 840
6745 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklik Gerekçesi 841
Maddenin Açıklaması 841
A. Devir Talebinde Bulunan Kurumun İhtiyacı 841
B. Taşınmazın, Kamu Tüzel Kişi ve Kurumlarına Ait Olması 842
C. Devir Talebinde Bulunulması ve Şartları 842
D. Danıştay’ın Devir Konusunda Karar Vermesi 843
E. Taşınmaz Bedelinin Tespiti 844
F. Taşınmaz Bedelinin Hangi Tarih İtibariyle Tespit Edileceği 846
G. Devir Yasağı 846
H. Güvenlik İhtiyacı Sebebiyle Devir 846
Danıştay Emsal Kararları 849
Danıştay Daire Kararları 850
Yargıtay Emsal Kararları 878
Hukuk Genel Kurulu Kararları 878
Yargıtay Daire Kararları 879
Yedinci Kısım
YASAK İŞLER VE CEZA HÜKÜMLERİ
Birinci Bölüm
YASAK İŞLER
Madde 31: Yasak İşler ve Eylemler 889
2942 sayılı Kanunda 31. Madde Gerekçesi 889
4650 Sayılı Kanun 18. Madde ile Yapılan Değişiklik Gerekçesi 890
Maddenin Açıklaması 890
A. Bilirkişilere İlişkin Yasaklar 890
B. Mal Sahiplerine İlişkin Yasaklar 890
C. Avukatlara İlişkin Yasaklar 891
Yargıtay Emsal Kararları 892
İkinci Bölüm
GÖREVLİ KİŞİLERİN SUÇLARI VE CEZA HÜKÜMLERİ
Madde 32: Görevli Kişilerin Suçları 903
Madde Gerekçesi 903
Maddenin Açıklaması 903
Yargıtay Emsal Kararları 904
Madde 33: Cezalar 904
Madde Gerekçeleri 905
Maddenin Açıklaması 905
Yargıtay Emsal Kararı 906
Sekizinci Kısım
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
Madde 34: Mal Sahibinin Sağladığı Yararları Geri Alma Hakkı 907
Madde Gerekçesi 907
Maddenin Açıklaması 907
Madde 35: İmar Mevzuatı Uygulanan veya Özel Parselasyon Yapılan Yerler 908
Madde Gerekçesi 908
Maddenin Açıklaması 908
A. Düzenlemeye Tabi Tutulan Parsellerden Alınan Düzenleme Ortaklık Payları, (DOP) 909
B. Özel Parselasyonda Malikinin Rızası ile Kamu Hizmeti İçin Ayrılan Yerler 909
Anayasa Mahkemesi Kararı 910
Danıştay Emsal Kararları 911
Yargıtay Emsal Kararları 914
Hukuk Genel Kurulu kararı 914
Yargıtay Daire Kararları 914
Madde 36: Kamulaştırmadan Sonra Alınan Tapu Kaydının İptali 936
Madde Gerekçesi 936
Maddenin Açıklaması 937
Maddenin Uygulama Şartları 937
A. Taşınmaz Kamulaştırma Sebebiyle İdare Adına Tescil Edilmiş Olmalıdır 937
A1. Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar 937
A2. Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar 937
B. Kamulaştırma Sonucu Tescil Edilen Taşınmaza 2. Tapu Tesis Edilmiş Olmalıdır 938
C. İdarece 2. Tapunun İptali Talep Edilmelidir 938
D. 36. Maddeye Göre Açılacak Davalarda Süre Meselesi 939
Yargıtay Emsal Kararları 941
Madde 37: Yetkili ve Görevli Mahkeme ve Yargılama Usulü 945
Madde Gerekçesi 945
Maddenin Açıklaması 945
A. Yetkili Mahkeme 946
B. Görevli Mahkeme 946
C. Yargılama Usulü 947
Yargıtay Emsal Kararları 948
Hukuk Genel Kurulu Kararları 948
Yargıtay Daire Kararları 951
Madde 38: Hak Düşürücü Süre 960
Maddenin Açıklaması 960
Madde 39: Vergilendirme 960
Madde Gerekçesi (4650 Sayılı Kanunda) 961
Maddenin Açıklaması 961
Danıştay Emsal Kararları 962
Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu Kararları 962
Danıştay Daire Kararları 965
Sayıştay Emsal Kararları 969
Sayıştay Temyiz Kurulu Kararı 970
Madde 40: Kaldırılan ve Saklı Tutulan Hükümler 972
Madenin Açıklaması 972
Madde 41: İstimlâk Kanununa Yapılan Atıflar 972
EK MADDELER 973
Ek Madde 1 973
Madde Gerekçesi 973
Ek Madde 1’ in Açıklaması 974
Danıştay Emsal Kararları 977
Yargıtay Emsal Kararı 978
Ek Madde 2 979
Madde Gerekçesi 979
Ek Madde 2’nin Açıklaması 980
Yargıtay Emsal Kararları 980
Ek Madde 3 981
Madde Gerekçesi 981
Ek madde 3’ün Açıklaması 982
Yargıtay Emsal Kararları 983
GEÇİCİ MADDELER 989
Geçici Madde Nedir? 989
2942 Sayılı Kanunda Yer Alan Geçici Maddeler 989
Geçici Madde 1 989
Madde Gerekçesi 989
Maddenin Açıklaması 990
Geçici Madde 2 990
Maddenin Açıklaması 990
Geçici Madde 3 990
Maddenin Açıklaması 990
Geçici Madde 4 990
Maddenin Açıklaması 990
Yargıtay Emsal Kararları 992
Hukuk Genel Kurul Kararı 992
Yargıtay Daire Kararları 994
Geçici Madde 5 996
Maddenin Açıklaması 997
Geçici Madde 6: Kamulaştırılmaksızın Kamu Hizmetine Ayrılan Taşınmazların Bedel Tespiti 997
5999 Sayılı Kanunla Konulan Geçici 6. Maddenin Genel Gerekçesi 999
6487 Sayılı Kanundaki Geçici 6. Maddenin Gerekçesi 1000
Maddenin Açıklaması 1000
Yargıtay Emsal Kararı 1008
Yargıtay Emsal Kararları 1010
Hukuk Genel Kurulu kararı 1010
Yargıtay Daire Kararları 1011
Yargıtay Emsal Kararı 1013
Yargıtay Emsal Kararları 1017
Uzlaşma Başvurusu Hakkında Emsal Kararlar 1017
Geçici Madde 7 1024
Geçici Madde 8 1024
Maddenin Açıklaması 1024
Geçici Madde 9 1025
Maddenin Açıklaması 1025
Geçici Madde 10 1027
Maddenin Açıklaması 1028
Geçici Madde 11 1028
Geçici Madde 12 1029
Madde Gerekçesi 1029
Maddenin Açıklaması 1029
Geçici Madde 13 1030
Geçici Madde 14 1031
Geçici Madde 15 1031
KAMULAŞTIRMASIZ EL ATMA DAVALARI
A. Kamulaştırmasız El Atma (Fiili El Atma) 1033
1. 09.10.1956 Tarihinden Önceki Dönem 1034
Yargıtay Emsal Kararı 1035
2. 09.10.1956 – 04.11.1983 Tarihleri Arasındaki Dönem 1039
3. 04.11.1983’ten Sonraki Dönem 1040
Yargıtay Emsal Kararları 1040
Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu kararları 1040
4. Kamulaştırmasız El Atmanın Şartları 1042
4a. Kamulaştırmasız El Atmadan Bahsedebilmek İçin El Atılan Taşınmazın Gerçek Kişilere veya Özel Hukuk Tüzel Kişilerine Ait Olması Gerekir 1042
4b. Taşınmaza El Koyan, Kamulaştırma Yetkisine Sahip Bir Kamu Tüzel Kişisi Yahut Gerçek veya Özel Hukuk Tüzel Kişisi Olmalıdır 1042
4c. Müdahalenin Kamulaştırma Yetkisine Sahip İdare Tarafından Kamu Yararı Gerektirdiği İçin Yapılmış Olması Gerekir. 1042
4d. Kamulaştırma Yetkisine Sahip İdare Geçici Amaçlar İçin Taşınmaza El Koymuş İse Bu Geçici Durum Kamulaştırmasız El Atma Olarak Tavsif Edilemez 1042
4e. Kamulaştırmasız El Koymadan Bahsedebilmek İçin, İdarenin Taşınmaza Eylemli Olarak El Koyup Malikin Kullanımını Yasaya Aykırı Şekilde Tamamen Ortadan Kaldırması Gerekir 1043
5. Kamulaştırmasız El Atma Sayılmayan İşlemler 1043
Yargıtay Emsal Kararları 1045
6. Kamulaştırmasız El Atma Davalarında Davacı 1048
Danıştay Emsal Kararları 1048
Yargıtay Emsal Kararı 1050
7. Kamulaştırmasız El Atma Davalarında Davalı 1052
Yargıtay Emsal Kararları 1053
8. Kamulaştırmasız El Atma Davalarında Yetkili Mahkeme 1058
8a. Müdahalenin Men’i Davalarında Yetkili Mahkeme 1058
8b. Bedel Davalarında Yetkili Mahkeme 1058
Yargıtay Emsal Kararları 1059
9. Kamulaştırmasız (Fiili) El Atma Davalarında görevli mahkeme 1061
Uyuşmazlık Mahkemesi Kararı 1062
Yargıtay Emsal Kararları 1063
10. Kamulaştırmasız Elatma Davalarında Yargılama Usulü 1065
Yargıtay Emsal Kararı 1065
11. Kamulaştırmasız (fiili) El Atma Davalarında Faiz Konusu 1066
Faiz Konusunda Emsal Kararlar 1068
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı 1068
Yargıtay Daire Kararları 1070
12. Fiili El Atma Davalarında Vekâlet Ücreti ve Harçlar 1073
Yargıtay Emsal Kararları 1073
13. Kamulaştırmasız El Atılan Taşınmaz Bedelinin Belirlenmesi 1076
Yargıtay Emsal Kararları 1077
14. Kamulaştırmasız (Fiili) el atma kararlarına karşı Kanun yolları; 1081
14a. İstinaf Yolu 1081
14b. Temyiz Yolu 1082
15. Kamulaştırmasız El Atma Kararlarının İnfazı 1083
B. Kamulaştırmasız (Hukuki) El Atma Davaları 1083
1. Hukuki El Atmanın Şartları 1084
Anayasa Mahkemesi Ferdi Başvuru Kararları 1086
Danıştay Emsal Kararları 1090
Danıştay Daire Kararları 1091
Yargıtay Emsal Kararları 1108
Yargıtay Daire Kararları 1112
2. Hukuki El Atma Davalarında Davacı 1116
3. Hukuki El Atma Davalarında Davalı 1116
Emsal Yargıtay Kararları 1117
4. Hukuki El Atma Sebebiyle Açılacak Tazminat Davalarında Görevli Mahkeme 1118
Emsal Yargıtay Kararı 1119
5. Hukuki El Atma Davalarında Faiz Konusu 1120
Danıştay Emsal Kararları 1120
Yargıtay Emsal Kararları 1121
6. Kamulaştırmasız El Atma Davalarında Vekâlet Ücreti ve Harçlar 1122
Danıştay Emsal Kararı 1123
7. Kamulaştırmasız El Atılan Taşınmaz Bedelinin Belirlenmesi 1124
8. Müdahalenin Men’i ve Eski Hale Getirme Davalarının Birlikte Açılması 1124
Yargıtay Emsal Kararları 1125
9. Taşınmaz Bedelinin Tahsiline Dair İlamların İnfazı 1128
Yargıtay Emsal Kararı 1128
11. Kamulaştırmasız El Atma Davalarında Zamanaşımı 1129
12. Mahkeme Kararlarına Karşı Başvurulacak Kanun Yolu 1129
ECRİMİSİL DAVALARI
(Haksız İşgal Tazminatı Davaları)
1. Ecrimisil Nedir? 1133
2. Ecrimisil Davalarında Yetkili Mahkeme 1134
3. Ecrimisil Davalarında Görevli Mahkeme 1134
4. Ecrimisil Davalarında Harç ve Avukatlık Ücreti 1135
5. Ecrimisil’in Hesaplanması 1135
5a. Arsa Vasfındaki Taşınmazlarda Ecrimisil Hesabı 1135
5b. Arazi Vasfındaki Taşınmazlarda Ecrimisil Hesabı 1136
Ecrimisil Konusunda Yargıtay Emsal Kararları 1136
Hukuk Genel Kurulu Kararları 1136
Yargıtay Daire Kararları 1147
6. Ecrimisil Davalarında Harç ve Avukatlık Ücreti 1173
7. Ecrimisil Davalarında Faiz 1173
Faiz Konusunda Emsal Kararlar 1173
8. Ecrimisil Davalarında Zamanaşımı 1176
Yargıtay Kararları 1177
TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARI VE
ALANLARININ KAMULAŞTIRILMASI – TRAMPASI
Kültür Varlığı Nedir? 1179
Tabiat Varlıkları Nelerdir? 1179
Sit Nedir? 1179
Arkeolojik Sit Alanları 1179
Korunma Alanı 1180
Tarih, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Konusundaki Düzenlemeler 1181
Konuyu Düzenleyen Yönetmelikler 1184
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI YÖNETMELİĞİ
Trampa – Takas 1191
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yönetmeliği 1197
Danıştay Emsal Kararları 1198
Yargıtay Emsal Kararları 1205
Hukuk Genel Kurulu Kararları 1205
Yargıtay Daire Kararları 1209
Sit Alanında Kalan Taşınmazın Bedelinden Kısıtlı Alanda Kalması sebebiyle İndirim Yapılamayacağına Dair Kararlar 1220
ISLAH – EK DAVA
(Dava Konusunun Yargılama Sırasında Arttırılması)
1. Islah Niçin Yapılır? 1223
2. Bir Davada Kaç Kere Islah Yapılabilir? 1224
3. Islah Ne Zamana Kadar Yapılabilir? 1224
Emsal Yargıtay Kararları 1226
İçtihadı Birleştirme Kararı 1226
Hukuk Genel Kurulu Kararı 1226
Yargıtay Daire Kararları 1228
4. Islah Talebinin Mahkemeye Sunulması 1229
5. Islah Talebinin Gerektirdiği Harç ve Masrafların Yatırılması 1230
Yargıtay Emsal Kararı 1230
6. Islahın Etkisi ve Sonuçları 1233
7. Islahın Çeşitleri 1234
7a. Davanın Tamamen Islahı 1234
7b. Davanın Kısmen Islahı 1234
8. Islahla Arttırılan Miktarın Faizi Ne Zaman İşlemeye Başlar? 1234
Yargıtay Emsal Kararları 1235
9. Ek Dava ile Fazlaya Mahsus Kısmın Talep Edilebilmesi İçin Fazlaya Mahsus Talep Hakkının Saklı Tutulması Şart mıdır? 1238
Yargıtay Emsal Kararları 1239
10. Islaha Karşı Zamanaşımı Definde Bulunulamaz 1241
TEBLİGAT KANUNU UYGULAMASI
A. Tebligatın Önemi 1243
B. Tebligat Konusunu Düzenleyen Mevzuat 1243
C. Tebligatlarını 7201 Sayılı Kanuna Göre Yapmak Zorunda Olan Kurumlar 1244
D. Tebligatın Çeşitleri 1245
1. Doğrudan Tebligat 1245
2. Tebligatın Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü (PTT) Personeli Tarafından Yapılması 1245
3. Tebligatın İlan Yoluyla Yapılması 1246
4. Elektronik yolla tebligat yapılması (e–Tebligat) 1247
E. Adres Değişikliğinin Bildirilmesi Zorunluluğu (Md.35) 1248
F. Muhatap Yerine Tebligat Yapılacak Kişinin Yaş ve Ehliyet Şartı (Md.22) 1249
G. Gerçek Kişilere Tebligat Yapılması 1250
Yargıtay Emsal Kararları 1255
H. Tüzelkişilere (Hükmi Şahıs) Tebligat Yapılması 1262
I. Ticarethanelere Tebligat Yapılması 1263
İ. Yurt Dışı Tebligat Sorunu 1263
Yararlanılan Eserler 1268
Yararlanılan Kaynaklar 1268
Kavram dizini 1269