Ceza Hukukunda Zamanaşımı
Yrd. Doç. Dr. Mehmet Emin ALŞAHİN
- | Genel Açıklamalar, Kavram, Tarihi Gelişim, Leh ve Aleyhteki Görüşler, Hukuki Niteliği, Benzer Kavramlardan Farkı |
- | Dava Zamanaşımı, Dava Zamanaşımına İlişkin Kurallar İle Dava Zamanaşımının Sonuçları |
- | Ceza Zamanaşımı, Ceza Zamanaşımına İlişkin Kurallar İle Ceza Zamanaşımının Sonuçları |
İÇİNDEKİLER
SUNUŞV
ÖNSÖZVII
İÇİNDEKİLER.IX
KISALTMALAR.XVII
GİRİŞ.1
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL AÇIKLAMALAR, KAVRAM, TARİHİ GELİŞİM,
LEH VE ALEYHTEKİ GÖRÜŞLER, HUKUKİ NİTELİĞİ,
BENZER KAVRAMLARDAN FARKI
1- GENEL AÇIKLAMALAR.5
2- ZAMANAŞIMI KAVRAMI.7
3- ZAMANAŞIMININ TARİHİ GELİŞİMİ.9
A- Roma Hukukundaki Durum.9
B- Kilise Hukukundaki Durum11
C- Ortaçağ Hukukundaki Durum.11
D- İslam Hukukundaki Durum14
E- Osmanlı Hukukundaki Durum.16
F- Türk Hukukundaki Durum.16
4- ZAMANAŞIMININ LEH VE ALEYHİNDEKİ GÖRÜŞLER.17
A- Zamanaşımı Kurumunun Lehindeki Görüşler17
a- Manevi Ceza.18
b- Islah (Uslanma).19
c- Cezanın Önleme Özelliği.20
d- Delillerin Kaybolması20
e- Psikolojik Değişme22
f- Unutma-Sosyal Fayda.23
g- Takibatın Terki24
B- Zamanaşımı Kurumunun Aleyhindeki Görüşler.25
a- Beccaria’nın Görüşü.25
b- Bentham’ın Görüşü26
c- Pozitivist Okul Taraftarlarının Görüşü.27
C- Kanaatimiz28
5- ZAMANAŞIMININ HUKUKİ NİTELİĞİ28
A- Zamanaşımını Ceza Muhakemesi Hukuku Kurumu Kabul Eden
Görüş28
B- Zamanaşımını Ceza Hukuku Kurumu Kabul Eden Görüş30
C- Zamanaşımını Karma Bir Kurum Olarak Kabul Eden Görüş31
D- Türk Hukukundaki Durum ve Kanaatimiz32
6- ZAMANAŞIMI HÜKÜMLERİ İÇEREN KANUNLARIN ZAMAN
BAKIMINDAN UYGULANMASI36
7- BENZER KAVRAMLARDAN FARKI43
A- Şikâyetten Farkı43
B- Dava Süresinden Farkı46
8- ÖZEL HUKUKTA ZAMANAŞIMI VE DAVA ZAMANAŞIMININ ÖZEL
HUKUKA ETKİSİ.48
9- VERGİ HUKUKUNDA ZAMANAŞIMI.57
A- Genel Olarak.57
B- Tarh Zamanaşımı59
C- Tahsil Zamanaşımı60
D- Vergi Suçlarında Zamanaşımı62
E- Ceza Hukukundaki Zamanaşımı ile Vergi Hukukundaki
Zamanaşımı Müessesesinin Karşılaştırılması.64
10- SUÇLULARIN GERİ VERİLMESİ AÇISINDAN ZAMANAŞIMININ ÖNEMİ
66
II
İKİNCİ BÖLÜM
DAVA ZAMANAŞIMI, DAVA ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN KURALLAR
İLE DAVA ZAMANAŞIMININ SONUÇLARI
1- KAVRAM.73
2- DAVA ZAMANAŞIMINA UĞRAMAYAN SUÇLAR77
A- 5237 sayılı TCK’da Yer Alan Dava Zamanaşımına Uğramayan
Suçlar77
a- TCK’nun 66 ncı Maddesinin 7. Fıkrasında Belirtilen Suçlar77
b- İşkence Suçu.82
c- Uluslararası Suçlar84
B- Özel Ceza Kanunlarında Yer Alan Dava Zamanaşımına
Uğramayan Suçlar.85
3- DAVA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ.86
A- Mukayeseli Hukuktaki Durum.86
a- Alman Hukuku86
b- Fransız Hukuku.87
c- İtalyan Hukuku.88
d- Avusturya Hukuku88
e- İsviçre Hukuku89
f- Rus Hukuku90
g- Makedonya Hukuku.91
B- Türk Hukukundaki Durum.92
a- Genel Açıklamalar92
b- TCK’daki Durum94
aa- Fiili İşlediği Sırada Onsekiz Yaşını Bitirmiş Olanlar.98
bb- Fiili İşlediği Sırada Onbeş Yaşını Doldurmuş Olup da
Onsekiz Yaşını Doldurmamış Olanlar.99
cc- Fiili İşlediği Sırada Oniki Yaşını Doldurmuş Olup da
Onbeş Yaşını Doldurmamış Olanlar.101
c- Kabahatlerde Zamanaşımı Süreleri.103
d- Disiplin veya Tazyik Hapsini Gerektiren Fiiller Yönünden
Zamanaşımı Süreleri.105
III
e- Güvenlik Tedbirleri Açısından Dava Zamanaşımı Süreleri
.105
4- DAVA ZAMANAŞIMI SÜRELERİNİN TESPİTİ.107
A- Genel Olarak.107
a- Soyut Ceza Sistemi.107
b- Somut Ceza Sistemi108
c- Karma Sistem.111
d- 765 sayılı TCK’nun Benimsediği Sistem.111
e- 5237 sayılı TCK’nun Benimsediği Sistem.113
B- İki Çeşit Ceza Gerektiren Suçlarda Dava Zamanaşımı Süresinin
Belirlenmesi119
a- Birden Fazla Ceza Verilmesi Zorunlu Olan Haller119
b- Seçimlik Ceza Öngörülen Suçlarda122
5- DAVA ZAMANAŞIMI SÜRELERİNİN BAŞLANGICI.123
A- Suçun Ortaya Çıktığı Günden Başlaması123
B- Soruşturmaya İlişkin İlk İşlemin Yapıldığı Günden Başlaması124
C- Suçun İşlendiği Günden Başlaması124
D- Suçun İşlendiği Günü Takip Eden Günden Başlaması125
E- 5237 sayılı TCK’nun Benimsediği Sistem.126
a- Tamamlanmış Suçlarda129
b- Taksirli Suçlarda134
c- Objektif Cezalandırılabilme Şartı İhtiva Eden Suçlarda136
d- İhmali Suçlarda.138
e- Seçimlik Hareketli Suçlarda140
f- İtiyadi Suçlarda.142
g- Mütemadi (Kesintisiz) Suçlarda143
h- Teşebbüs Aşamasında Kalan Suçlarda146
i- İştirak Halinde İşlenen Suçlarda147
j- Bileşik Suçlarda.149
k- Zincirleme Suçlarda149
l- Fikri İçtima Durumunda153
IV
m- Birden Fazla Suçun İşlendiği Durumlarda155
n- Ceza Muhakemesi Şartına Bağlı Suçlarda.156
o- Kanunda Öngörülen Özel Durumlar157
aa- Çocuklara Karşı Üstsoy veya Hüküm ve Nüfuzu Altında
Bulundukları Kişiler Tarafından İşlenen Suçlarda.158
bb- Birden Çok Evlilik ve Hileli Evlenme Suçlarında161
cc- İftira Suçunda162
dd- Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama
Suçunda163
ee- Askeri Ceza Kanunu’nun 49. Maddesi Açısından.166
F- Aynı Fiilden Dolayı Tekrar Yargılama Yapılması.167
a- Genel Açıklamalar167
b- Yargılamanın Yenilenmesi Halinde Dava Zamanaşımı.168
c- Tekrar Yargılamayı Gerektiren Hallerde Dava Zamanaşımı
.171
6- DAVA ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN BİTİŞİ.174
7- DAVA ZAMANAŞIMININ UZAMASI (DAVA ZAMANAŞIMINI UZATAN
SEBEPLER).174
A- Genel Açıklamalar.174
B- Dava Zamanaşımının Durması.176
a- Genel Olarak.176
b- Zamanaşımını Durduran Sebepler179
aa- İzin179
bb- Karar.182
cc- Bekletici Mesele195
dd- Suç Faili Hakkında Kanun Gereğince Hakkında Kaçak
Olduğu Hususunda Karar Verilmiş Olması.203
ee- Özel Kanunlarda Yer Alan Dava Zamanaşımı Durduran
Nedenler.205
aaa- Uzlaşma205
bbb- Askerlik Hizmeti210
ccc- Bilirkişi İncelemesi212
ddd- Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi.214
eee- Hükmün Açıklanmasının Ertelenmesi215
V
fff- Sermaye Piyasası Kanunu’nun 115 inci Maddesi
Açısından Değerlendirme219
ggg- Doğal Afetler.220
c- Dava Zamanaşımının Durmasının Sonuçları221
C- Dava Zamanaşımının Kesilmesi.223
a- Genel Açıklamalar223
b- Zamanaşımının Kesilmesinin Leh ve Aleyhindeki Görüşler
.229
aa- Dava Zamanaşımının Kesilmesini Kabul Eden Görüş229
bb- Dava Zamanaşımının Kesilmesini Kabul Etmeyen Görüş
230
cc- Karma Görüş.231
c- Zamanaşımını Kesen Sebepler232
aa- 5237 Sayılı TCK.nda Zamanaşımını Kesme Sebepleri
232
aaa- Şüpheli veya Sanıklardan Birinin Savcı Huzurunda
İfadesinin Alınması veya Sorguya Çekilmesi232
bbb- Şüpheli veya Sanıklardan Biri Hakkında
Tutuklama Kararı Verilmesi.240
ccc- Suçla İlgili Olarak İddianame Düzenlenmesi246
ddd- Sanıklardan Bir Kısmı Hakkında Da Olsa,
Mahkûmiyet Kararı Verilmesi.251
d- Dava Zamanaşımının Kesilmesinin Sonuçları256
8- DAVA ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN DOLMASININ SONUÇLARI.265
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
CEZA ZAMANAŞIMI, CEZA ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN KURALLAR
İLE CEZA ZAMANAŞIMININ SONUÇLARI
1- GENEL OLARAK.277
2- KAVRAM.280
3- CEZA ZAMANAŞIMINA UĞRAMAYAN CEZALAR281
4- CEZA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ283
A- Genel Olarak.283
B- Ceza Zamanaşımı Sürelerinin Belirlenmesi286
5- CEZA ZAMANAŞIMI SÜRELERİNİN BAŞLANGICI288
VI
A- Genel Olarak.288
B- Hükmün Kesinleşmesi.289
C- İnfazın Kesintiye Uğraması293
6- CEZA ZAMANAŞIMINI UZATAN NEDENLER.295
A- Ceza Zamanaşımının Durması.295
a- Genel Olarak.295
b- Zamanaşımını Durduran Sebepler296
aa- Milletvekilliği Sıfatının Kazanılması296
bb- Hükümlünün Asker Olması297
cc- Hükümlünün Başka Bir Suçtan Dolayı Ceza İnfaz
Kurumunda Bulunması298
dd- Cezanın İnfazının Ertelenmesi veya Durdurulması.299
c- Ceza Zamanaşımının Durmasının Sonuçları301
B- Ceza Zamanaşımının Kesilmesi.302
a- Genel Olarak.302
b- Ceza Zamanaşımını Kesen Sebepler305
aa- Mahkûmiyet Hükmünün İnfazı İçin Yetkili Merci
Tarafından Hükümlüye Tebligat Yapılması305
bb- Mahkûmiyet Hükmünün İnfazı İçin Yetkili Merci
Tarafından Hükümlünün Yakalanması.308
cc- Hükümlünün Üst Sınırı İki Yıldan Fazla Hapis Cezasını
Gerektiren Kasıtlı Bir Suç İşlemesi.310
c- Ceza Zamanaşımının Kesilmesinin Sonuçları.317
7- CEZA ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN DOLMASININ SONUÇLARI319
8- CEZA ZAMANAŞIMININ GÜVENLİK TEDBİRLERİNE ETKİSİ.321
SONUÇ325
KAYNAKÇA331