1. KISIM TÜRK HUKUKUNDA KIYMETLİ EVRAK VE KIYMETLİ EVRAK KAVRAMI I. TÜRK HUKUKUNDA KIYMETLİ EVRAK 23 A. Türk Ticaret Kanunu 23 1. Üçüncü Kitapta Yer Alan Hükümler 23 2. Diğer Kitaplarda Yer Alan Hükümler 25 B. Diğer Kanunlar 26 1. Çek Kanunu 27 2. Sermaye Piyasası Kanunu 27 3. Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu 28 4. İcra ve İflas Kanunu 29 5. Türk Ceza Kanunu 30 II. KIYMETLİ EVRAK KAVRAMI 31 A. Tanımı 31 B. Unsurları 32 1. Senet (Maddi Unsur) 32 2. Senedin Bir Hak İçermesi (Gayrimaddi unsur) 35 3. Hak ile Senedin Bağlanması (Dercedilmesi) 35 III. KIYMETLİ EVRAKTA SINIRLI SAYI SORUNU. 37 IV. KIYMETLİ EVRAK TEORİLERİ 38 A. Kreasyon Teorisi 39 B. Sözleşme (Akit) Teorisi 39 C. Görünüşe Güven İlkesiyle Birleştirilmiş Sözleşme Teorisi 40
2. KISIM KIYMETLİ EVRAKIN SINIFLANDIRILMASI I. İÇERDİĞİ HAKKIN TÜRÜNE GÖRE 41 A. Alacak Hakkı İçeren Senetler 41 B. Ortaklık Hakları İçeren Senetler 42 C. Ayni Hak İçeren Senetler 43 II. HAKKIN SENETTEN ÖNCE MEVCUT OLUP OLMADIĞINA GÖRE 44 A. Kurucu Kıymetli Evrak 45 B. Açıklayıcı Kıymetli Evrak 45 III. SEBEBE BAĞLI VEYA SEBEPTEN SOYUT OLMASINA GÖRE 46 A. Sebep Kavramı 46 B. Sebebe Bağlılık ve Sebepten Soyutluğun Anlamı 47 C. Sebebe Bağlı Kıymetli Evrak 48 D. Sebepten Soyut Kıymetli Evrak 48 E. Devir Şekli Bakımından Kıymetli Evrak 49 IV. KAMU GÜVENİNE SAHİP OLMALARINA GÖRE 50 A. Kamu Güvenine Sahip Olmanın Amacı 50 B. Kamu Güvenine Sahip Senetler 51 1. Hamile Yazılı Senetler 52 2. Emre Yazılı Senetler 52 3. KISIM KIYMETLİ EVRAKTA DEFİ HAKLARI I. DEFİ HAKLARI 53 II. ÇEŞİTLİ KIYMETLİ EVRAKTA DEFİ HAKLARI 54 A. Nama Yazılı Senetlerde 54 B. Hamile ve Emre Yazılı Senetlerde 54 1. Yasal Düzenlemeler 54 2. Senet Metninden Anlaşılan Defiler 56 3. Senedin Geçersizliğine İlişkin Defiler 57 4. Şahsi Defiler 58 4. KISIM KIYMETLİ EVRAKTA TÜR DEĞİŞTİRME İLE ZIYA VE İPTAL I. KIYMETLİ EVRAKTA TÜR DEĞİŞTİRME 61 II. KIYMETLİ EVRAKIN ZIYAI VE İPTALİ 63 A. İptal Davasının Amacı 63
B. Genel ve Özel Düzenlemeler 64 C. İptal Davasının Şartları ve Hükümleri 66 1. Şartları 66 2. Hükümleri 68 D. Ödeme Yasağı ve İptal Usulü 70 1. Hamile Yazılı Senetlerde 70 a. Ödeme Yasağı 70 b. İptal Usulü 71 2. Nama Yazılı Senetlerde 72 a. Genel Esaslar 72 b. Çeşitli Nama Yazılı Senet Hakkında Öngörülen Özel Hükümler 72 c. Basit İptal Usulü 73 d. Mahkeme Kararı Olmaksızın Ödeme 73 3. Poliçede 74 a. Ödeme Yasağı 74 b. İptal Usulü 74 4. Makbuz Senedi ve Varant’ta 76 2. BÖLÜM KAMBİYO SENETLERİ 1. KISIM GENEL ESASLAR I. KAMBİYO SENETLERİNİN ORTAK ÖZELLİKLERİ 77 II. KAMBİYO SENETLERİ VE TEMEL BORÇ İLİŞKİSİ 79 2. KISIM POLİÇE I. GENEL OLARAK 81 II. HUKUKİ NİTELİĞİ 83 III. İKTİSADİ FONKSİYONU 85 IV. POLİÇENİN UNSURLARI. 87 A. Zorunlu Unsurlar 87 1. Poliçe Kelimesi. 87 2. Belirli Bir Bedelin Ödenmesi Hususunda Kayıtsız Şartsız Havale 88 3. Ödeyecek Olan Kişinin “Muhatabın” Adı 90 4. Ödeme Yeri. 91
5. Kime veya Kimin Emrine Ödenecek ise Onun Adını (Lehtar) 92 6. Düzenleme Tarihi ve Yeri 94 a. Düzenleme Tarihi 94 b. Düzenleme Yeri 95 7. Düzenleyenin İmzası 96 B. İhtiyari Unsurlar 99 1. TTK’de Bahsedilen İhtiyari Kayıtlar 99 2. Kanunda Bahsedilmeyen İhtiyari Kayıtlar 100 C. Damga Pulu 100 D. Poliçede Temsil 101 1. Genel Olarak Kambiyo Senetlerinde Temsil 101 2. Senedin Yetkisiz Temsilci Eliyle Düzenlenmiş Olması 103 E. Poliçeyi Düzenleyen Kişinin (Keşidecinin) Sorumluluğu 105 V. POLİÇENİN UNSURLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 107 A. Genel Olarak 107 B. Poliçenin Şekil Şartlarının Senedin Lehtara Verildiği Anda Tamamlanmaması 109 1. Açık Poliçe 110 2. Eksik Poliçe 113 VI. POLİÇENİN DEVREDİLMESİ (CİRO) 115 A. Cironun Hukuki Niteliği 116 B. Cironun Şekli 117 C. Ciroda Kişiler 120 D. Cironun Yapılabileceği Süre 121 E. Cironun Türleri 123 1. Cironun Yapıldığı Şahsın Belli Olup Olmamasına Göre 123 a. Tam Ciro 124 b. Beyaz Ciro 124 2. Cironun Yapılma Amacına Göre 125 a. Temlik (Devir) Cirosu 125 aa. Temlik (Devri) Fonksiyonu 126 bb. Teşhis Fonksiyonu 126 cc. Garanti (Teminat) Fonksiyonu 130 b. Tahsil Cirosu 131 aa. Yapılma Usulü 132 bb. Tahsil Cirosunun Hükümleri 133 c. Rehin Cirosu 135
aa. Yapılma Usulü 136 bb. Rehin Cirosunun Hükümleri 137 VII. POLİÇENİN KABUL EDİLMESİ 139 A. Kabule Arz 140 1. Kabule Arzın Yeri ve Zamanı 140 2. Kabule Arzın Mecburi Olduğu Haller 141 3. Kabule Arz Eden Kişi 142 B. Poliçenin Kabul Edilmesi 143 1. Kabulün Şekli 143 2. Kabul Edecek Olan Kişi 144 3. Kabul Beyanının Çizilmesi 145 C. Poliçenin Kabul Edilmesinin veya Kabul Edilmemesinin Hukuki Sonuçları 145 1. Senedin Kabul Edilmesi 146 2. Senedin Kabul Edilmemesi 146 3. Kısmen Kabul Kısmen Ret Hali 148 VIII. POLİÇE KEFALETİ (AVAL) 148 A. Avalin Hukuki Niteliği ve Kefalet Sözleşmesinden Farkları 149 B. Avalin Şekli 150 C. Aval Verebilecek Olan Kişiler 151 D. Lehine Aval Verilebilecek Olan Kişiler 151 E. Aval Veren Kişinin Sorumluluğu 152 F. Ödeme Yapan Avalistin Durumu 154 IX. POLİÇENİN ÖDENMESİ 155 A. Vade 156 1. Vadenin Türleri 156 a. Belirli Bir Günde Ödenecek Vadeli Poliçe 157 b. Keşide Tarihinden Belli Süre Sonra Gelen Vadeli Poliçe 157 c. Görüldüğünde Ödenecek Vadeli Poliçe 157 d. Görüldükten Belli Süre Sonra Ödenecek Vadeli Poliçe 158 2. Vadenin Özellikleri 158 a. Ödeme Günü ve Vade Günü 159 b. Vade Zorunlu Şekli Bir Unsur Değildir 159 c. Vade Tarihinin Yorumlanarak Tespit Edilmesi Mümkündür 160 3. Sürelerin Hesabı 160 B. Ödeme 161 1. Poliçenin İbrazı 162 a. İbrazın Süresi 162 b. İbrazın Konusu 163
c. İbraz Yeri 164 d. İbrazı Kimin Yapacağı 164 e. İbrazın Kime Yapılacağı 165 f. İbrazın Sonuçları 165 2. Poliçenin Ödenmesi 166 a. Tam Ödeme 166 b. Kısmi Ödeme 167 c. Vadeden Önce Ödeme 168 d. Yabancı Para Üzerinden Borç İçeren Poliçenin Ödenmesi 169 e. Poliçe Bedelinin Tevdi Edilmesi 170 X. POLİÇEDE BAŞVURMA (MÜRACAAT) HAKKI 171 A. Başvuru Borçluları 172 B. Başvurma Hakkını Doğuran Sebepler 172 1. Genel olarak 172 2. Vadeden Önce Başvuru Hakkını Doğuran Sebepler 173 a. Kabulden kaçınılmış olması 173 b. Muhatabın iflası, ödemelerini tatili ya da hakkındaki icra takibinin semeresiz kalması 174 c. Kabul için arz edilmesi yasaklanmış poliçenin düzenleyeninin iflası 175 C. Başvurma Hakkının Şekli Koşulu: Protesto 175 1. Protesto Düzenlemeye Yetkili Merci 175 2. Protesto Türleri 175 a. Kabul Etmeme Protestosu 175 b. Ödememe Protestosu 176 3. Protestonun İçeriği. 177 4. Protesto Çekilmesini Gerektirmeyen Haller 178 a. Protestodan İradi Muafiyet 178 b. Protestodan Kanuni Muafiyet Halleri 179 c. Mücbir Sebeplerin Vadeden İtibaren Otuz Günden Fazla Sürmüş Olması. 180 D. İhbar 180 E. Başvurma Hakkının Kullanımı 181 1. Teselsül 181 2. Başvurma Hakkının Kapsamı 182 3. Başvuru Evrakının ve Makbuzun Verilmesi 183 4. Retret 183 F. Başvurma Hakkının Düşmesi 183
XI. POLİÇEDE SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME. 184 XII. POLİÇEDE KARŞILIĞIN İNTİKALİ 186 XIII. POLİÇEDE ARAYA GİRME 187 A. Genel Esaslar 187 B. Araya Girme Suretiyle Kabul 187 C. Araya Girme Suretiyle Ödeme 189 XIV. POLİÇEDE SURET VE NÜSHA 191 A. Poliçede Suret 191 B. Poliçe Nüshaları 191 XV. SENET METNİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER 193 XVI. POLİÇEDE ZAMANAŞIMI 193 1. KISIM BONO (EMRE YAZILI SENET) I. BONONUN KANUNDA DÜZENLENİŞ TARZI 195 II. BONONUN UYGULAMADA İŞLEYİŞ TARZI 196 III. BONONUN UNSURLARI 198 A. Genel Olarak 198 B. Münferit Unsurlar 199 1. Bono ya da Emre Yazılı Senet İbaresi 199 2. Kayıtsız ve Şartsız Belirli Bir Bedeli Ödemek Vaadi 201 3. Vade 202 4. Lehtar 205 5. Düzenleme Yeri 205 6. Ödeme Yeri. 206 7. Düzenleme Tarihi 206 8. Düzenleyenin İmzası 206 IV. BONONUN UNSURLARINDAKİ EKSİKLİKLERİN SONUÇLARI 207 A. Genel Sonuç 207 B. Özel Sonuç: Emre yazılı ödeme vaadi 207 V. BONOYA UYGULANACAK HÜKÜMLER 208 4. KISIM KAMBİYO SENETLERİNE BENZEYEN SENETLER VE CİROSU KABİL OLAN DİĞER SENETLER I. KAMBİYO SENETLERİNE BENZEYEN SENETLER 211 II. CİROSU KABİL OLAN DİĞER SENETLER 211
5. KISIM ÇEK I. GİRİŞ 213 II. TÜRK MEVZUATI BAKIMINDAN ÇEK KURUMU 214 III. ÇEK KURUMU VE ÇEKİN ZORUNLU UNSURLARI 215 A. Çek Kavramı 215 B. Hukuki Niteliği 216 C. Çekin Unsurları 217 1. TTK Bakımından 217 a. Çek Kelimesi 217 b. Kayıtsız ve Şartsız Belirli Bir Bedelin Ödenmesi İçin Havale 217 c. Ödeyecek Kişinin, “Muhatabın” Ticaret Unvanı 218 d. Ödeme Yeri 218 e. Düzenlenme Tarihi ve Yeri 219 f. Düzenleyenin İmzası 222 g. Banka Tarafından Verilen Seri Numarası 222 h. Karekod 223 2. Çek Kanunu Bakımından 224 3. Çekin Düzenlenme Koşulları 225 a. Karşılık 225 b. Çek Anlaşması. 226 c. Çek Üzerindeki Kayıtların Niteliği 227 aa. Zorunlu Kayıtlar 227 bb. İhtiyari Kayıtlar 228 cc. Yasak Kayıtlar 228 dd. Çekin Temsilci Aracılığıyla Düzenlenmesi 229 D. Çek Türleri 229 1. Devir Usulüne Göre Çek Türleri: Nama-Emre-Hamile Çek 229 2. Özel Ödenme Usulü Öngörülen Çekler 229 a. Teyitli ve Vizeli Çek 229 b. Çizgili Çek 231 c. Kartlı Çek 232 d. Mahsup Çeki/Hesaba Geçirilmek Üzere Düzenlenen Çek 232 aa. Genel Olarak 232 bb. Hamilin Hakları 233 3. Özel Tür Çekler 233 a. Banka Çeki 233
b. Seyahat Çekleri 234 c. Posta Çekleri 235 E. Sahte veya Tahrif Edilmiş Çek 235 F. Çekin Devri 236 1. Genel Olarak 236 2. Çekin Cirosu 236 a. Genel Olarak 237 b. Çekte Cironun Yapılabileceği Süre ve Gecikmiş Ciro 240 c. Muhataba Yapılan Ciro 240 d. Hamile Yazılı Çekin Cirosu 241 G. Çekte Aval 241 H. Çekte Kabul Yasağı 243 İ. Çekte Sürelerin Hesaplanması ve Mücbir Sebep 244 1. Sürelerin Hesaplanması 244 2. Mücbir Sebep 245 İ. Çekin Ödenmesi 247 1. İbraz Yeri 248 a. Muhatap Banka 248 b. Takas Odası 248 2. İbraz Süreleri 250 a. Genel Olarak 250 b. Kanuni İbraz Süreleri 252 3. Çekin Karşılığının Ödenmesi 253 a. Muhatap Bankanın İnceleme Yükümlülüğü 253 b. Nakden Ödeme 254 c. Hesaben Ödeme 255 d. Kısmi Ödeme. 256 4. Çekin Ödenmemesi 257 5. Hamilin Başvuru Hakları 259 6. Sorumluluk 259 a. Bankanın Sorumluluğu. 259 aa. Bankanın Karşılıksız Çıkan Çek Yapraklarından Sorumluluğu 260 bb. Bankanın Hesapta Karşılık Bulunmasına Rağmen Ödeme Yapmaması 261 b. Hamilin Karşılıksız Çekten Dolayı Cezai Sorumluluğu 262 aa. Karşılıksız Çekin Suç Sayılmasının Kısa Tarihçesi 263 bb. Karşılıksız Çek Suçunun Uygulanabilmesinin Şartları 264
aaa. Çekin Şeklen Geçerli Olması 264 bbb. Süresinde ve Doğru Yerde İbraz Edilmesi 264 ccc. İbraz Edildiği Anda Hesapta Kısmen veya Tamamen Karşılığı Olmadığı için Ödenememesi 265 ddd. Çekin Karşılıksız Çıktığının Usulüne Uygun Şekilde Tespit Edilmesi 265 eee. Hamilin Şikayet Etmesi 265 cc. Karşılıksız Çek Keşide Etmenin Cezası 265 dd. Etkin Pişmanlık 266 J. Cayma 267 K. Nüsha 267 L. Zamanaşımı. 268 M. Uygulanacak Hükümler 269 N. Kanunlar İhtilafı 270 3. BÖLÜM MAKBUZ SENEDİ VE VARANT I. GENEL OLARAK 273 II. MAKBUZ SENEDİ VE VARANTIN İŞLEYİŞ ESASLARI 273 III. MAKBUZ SENEDİ VE VARANTIN ŞEKLİ 274 IV. MAKBUZ SENEDİ VE VARANTIN DEVRİ 275 V. MAKBUZ SENEDİ VE VARANTA KONU EDİLEN EŞYA ÜZERİNDEKİ TASARRUFLAR 275 VI. VARANT HAMİLİNİN SENEDE DAYALI HAKLARI 276 A. Eşyayı Sattırma Hakkı. 277 B. Başvurma Hakkı 277 C. Sigorta Bedelinden Yararlanma Hakkı 278 VII. ZAMANAŞIMI 278 VIII. MAKBUZ SENEDİ VE VARANTIN ZIYAI 278 4. BÖLÜM PRATİK ÇALIŞMA VE TEST SORULARI I. PRATİK ÇALIŞMALAR 279 II. TEST SORULARI 284 III. DOĞRU-YANLIŞ ÖNERMELER 287
