İnşaat Muhasebesi

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Birinci Bölüm
İNŞAAT SEKTÖRÜ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER
1.1. İNŞAAT VE ONARIM 15
1.1.1. İnşaat 15
1.1.2. İnşaat Çeşitleri 16
1.1.3. Onarım 16
1.1.4. Şantiye 17
1.2. MÜTEAHHİT, TAŞERON, HAKEDİŞ 17
1.2.1. Müteahhit 17
1.2.2. Taşeron 17
1.2.3. Hakediş (İstihkak) 18
1.2.4. İnşaat Faaliyetinde Bulunan İşletmeler 19
1.3. İNŞAAT FAALİYETİNİN (İŞLERİNİN) AYRIMI 20
1.3.1. Özel (Yap–Sat) İnşaat Faaliyeti 20
1.3.2. Taahhüt Şeklinde İnşaat Faaliyeti 21
1.3.2.1. Yıllara Yaygın (Sari) Olmayan (Aylara Yaygın Olan) İnşaat Taahhüt ve Onarım Faaliyeti 21
1.3.2.2. Yıllara Yaygın (Sari) İnşaat Taahhüt ve Onarım Faaliyeti 22
1.4. İNŞAAT FAALİYETİNDE İŞİN BAŞLAMASI VE BİTİŞİ 22
1.4.1. Özel (Yap–Sat) İnşaat Faaliyetinde İşin Başlaması ve Bitişi 22
1.4.2. İnşaat Taahhüt ve Onarım İşlerinde İşin Başlaması ve Bitişi 23
1.4.2.1. İnşaat Taahhüt ve Onarım İşlerinde İşin Başlama Tarihi 23
1.4.2.2. İnşaat Taahhüt ve Onarım İşlerinde İşin Bitişi 24
1.5. TAAHHÜT ŞEKLİNDE İNŞAAT FAALİYETİNDE İŞE BAŞLAMA SÜRECİ 25
1.5.1. İhale İlanı ve Geçici Teminat 25
1.5.2. İhale Usulleri 25
1.5.3. İhale Tekliflerinin Değerlendirilmesi 27
1.5.4. İnşaat Taahhüt İşlerinde Sözleşme Türleri 27
1.5.5. İnşaat Taahhüt sözleşmesinin Yapılması ve Kesin Teminat 28
İkinci Bölüm
İNŞAAT MUHASEBESİ VE MALİYET SİSTEMLERİ
2.1. İNŞAAT MUHASEBESİ VE ÖZELLİKLERİ 29
2.1.1. İnşaat Muhasebesi 29
2.1.2. İnşaat Muhasebesinin Özellikleri 29
2.2. İNŞAAT İŞLETMELERİNDE MALİYET SİSTEMİ VE AMAÇLARI 30
2.2.1. Maliyet Sistemi 30
2.2.2. İnşaat İşletmelerinde Maliyet Sisteminin Oluşturulması 31
2.2.3. Maliyet Sisteminin Amaçları 33
2.3. İNŞAAT İŞLETMELERİNDE KÂRI BELİRLEME YÖNTEMLERİ 33
2.3.1. İşin Kısmen Bitim Yöntemi (Kısmen Tamamlama Yöntemi) 34
2.3.2. İşin Tam Bitim Yöntemi 37
2.4. İNŞAAT İŞLETMELERİNDE TUTULACAK DEFTERLER 39
2.4.1. Vergi Kanunları Yönünden Tutulacak Defterler 39
2.4.2. Yapım İşleri Genel Şartnamesine Göre Tutulması Gereken Defterler 40
Üçüncü Bölüm
YILLARA YAYGIN İNŞAAT FAALİYETLERİNDE VERGİLENDİRME
3.1. YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM FAALİYETİNDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLARDA VERGİLENDİRME 43
3.1.1. Özel Vergilendirme Sistemi 43
3.1.2. Özel Vergilendirme Sisteminin Koşulları 43
3.1.3. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Faaliyetinde Vergiyi Doğuran Olay 46
3.1.4. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Faaliyetinden Elde Edilen Kazançların Beyanı 47
3.1.5. Geçici Kabulden Sonra Ortaya Çıkan Giderler ve Gelirlerin (Hakedişlerin) Vergilendirilmesi 48
3.2. YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM FAALİYETİNDE GEÇİCİ VERGİ 48
3.2.1. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Faaliyetinde Geçici Vergi ve Beyanı 48
3.2.2. Geçici Kabulden Sonra Alınan Hakedişlerde Geçici Vergi 49
3.2.3. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşi ile Birlikte Başka İşlerin Bulunması Durumunda Geçici Vergi 50
3.2.4. Aylara Yaygın İnşaat ve Onarım İşlerinde Geçici Vergi 50
3.4. YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM FAALİYETİNDE VERGİ (KESİNTİSİ) STOPAJI 51
3.4.1. Hakediş Ödemelerinde Vergi Kesintisi 51
3.4.2. Sonradan Yıllara Yaygın Hale Gelen İnşaat ve Onarım İşlerinde Vergi Kesintisi 51
3.4.3. Dövizli İşlemlerde Vergi Kesintisi 52
3.4.4. Taşeronlara Yapılan Ödemelerde Vergi Kesintisi 52
3.4.5. Vergi Kesintisi İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi 52
3.5. YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM FAALİYETİNDE DAMGA VERGİSİ 55
3.5.1. Alınan Hakediş ve Avanslarda Damga Vergisi 55
3.5.2. Taşeronlara Ödenen Hakediş ve Avanslarda Damga Vergisi 55
3.5.3. Sözleşmelerde Damga Vergisi 55
3.5.4. İhale Kararlarında Damga Vergisi 56
3.5.5. Damga Vergisinin Muhasebeleştirilmesi 56
3.6. YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM FAALİYETİNDE KATMA DEĞER VERGİSİ 57
3.6.1. İnşaat Taahhüt ve Onarım İşlerinde Katma Değer Vergisi 57
3.6.2. Avanslarda Katma Değer Vergisi 57
3.6.3. Katma Değer Vergisi Tevkifatı 58
3.6.4 Katma Değer Vergisi Tevkifatının Muhasebeleştirilmesi 60
Dördüncü Bölüm
YILLARA YAYGIN İNŞAAT TAAHHÜT VE
ONARIM FAALİYETİ MUHASEBE UYGULAMALARI
4.1. YILLARA YAYGIN İNŞAAT FAALİYETİNDE İŞE BAŞLAMA İŞLEMLERİ 63
4.1.1. Geçici ve Kesin Teminat İşlemleri 63
4.1.2. İnşaat Sözleşmesi Yapılması 67
4.1.3. İnşaat Şantiyesi Elektrik Su Depozitosu, Şantiye Giderleri 71
4.2. YILLARA YAYGIN İNŞAAT FAALİYETİNDE MALİYET UNSURLARI 74
4.2.1 Maliyet Kavramı ve Unsurları 74
4.2.2. Yıllara Yaygın İnşaat Taahhüt Faaliyetinde Maliyet Hesapları ve İşleyişi 75
4.2.3. Hizmet Üretim Maliyeti Unsuru Olarak İlk Madde Malzeme Giderleri 91
4.2.3.1. İlk Madde ve Malzemenin Giderlerinin Niteliği 91
4.2.3.2. İlk Madde ve Malzeme Alımı ve Alış Maliyeti 92
4.2.3.3. Hizmet (İnşaat) Üretiminde Kullanılan İlk Madde ve Malzeme Maliyetinin Hesaplanması 94
4.2.3.4. İlk Madde ve Malzemenin Doğrudan İnşaat Maliyetine Yüklenmesi 96
4.2.3.5. İlk Madde ve Malzeme İadeleri 98
4.2.3.6. Hizmet (İnşaat) Üretiminde Kullanılmayan İlk Madde ve Malzemelerin Satışı 100
4.2.3.7. İlk Madde ve Malzemelerin Zayi Olması ve Çalınması 103
4.2.3.8. İlk Madde ve Malzemeler İçin Sigorta Tazminatı Alınması 104
4.2.3.9. İlk Madde ve Malzemelerde Fire 105
4.2.3.10. İlk Madde ve Malzeme Noksanlıkları veya Fazlalıkları 107
4.2.4. Hizmet Üretim Maliyeti Unsuru Olarak İşçilik Giderleri 109
4.2.4.1. İşçilik Giderlerinin Niteliği ve Sınıflandırılması 109
4.2.4.2. İşçilik Giderlerinin Saptanması ve Hizmet (İnşaat) Üretim Maliyetine Yüklenmesi 110
4.2.5. Hizmet Üretim Maliyeti Unsuru Olarak Taşeron Giderleri 116
4.2.5.1. Taşeron Giderlerinin Niteliği 116
4.2.5.2. Taşeronlara Avans Verilmesi ve Avans Mahsubu 121
4.2.6. Hizmet Üretim Maliyeti Unsuru Olarak Diğer Direkt Giderler 126
4.2.7. Hizmet Üretim Maliyeti Unsuru Olarak Endirekt Giderler 130
4.2.7.1. Endirekt Nitelikteki Giderler 130
4.2.7.2. Endirekt Giderlerin İnşaat Üretim Maliyetine Yüklenmesi ve İnşaatlara Dağıtımı 132
4.3. YILLARA YAYGIN İNŞAAT TAAHHÜT FAALİYETİNDE ORTAK (MÜŞTEREK) GİDERLER VE ORTAK AMORTİSMANLAR 135
4.3.1. Ortak (Müşterek) Giderlerin Niteliği 135
4.3.2. Ortak (Müşterek) Amortismanların Niteliği 136
4.3.3. Ortak (Müşterek) Giderlerin Dağıtımı ve Muhasebesi 137
4.3.4. Ortak (Müşterek) Amortismanların Dağıtımı ve Muhasebesi 140
4.3.5. Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerin Dağıtımı ve Muhasebesi 142
4.4. İNŞAAT (HİZMET) ÜRETİM MALİYETİNİN HESAPLANMASI 145
4.4.1. Üretim Dönemi Toplam İnşaat Üretim Maliyetinin Hesaplanması 145
4.4.2. Tamamlanan ve Tamamlanmayan İnşaat (Hizmet) Maliyetlerinin Hesaplanması 145
4.5. TAMAMLANAN İNŞAAT TAAHHÜTLERİNİN TESLİMİ 151
4.5.1. Tamamlanan İnşaatların Teslimi 151
4.5.2. İnşaat Teslimlerinden Sonra Ortaya Çıkan Gider ve Gelirler 152
4.6. YILLARA YAYGIN İNŞAAT FAALİYETİNDE HAKEDİŞLER 153
4.6.1. Hakediş Alımı 153
4.6.2. Hakediş Avansı Alımı ve Mahsubu 156
4.6.3. İnşaatın Tamamlanması Nedeniyle Hakediş Hesabının Devri 158
4.7. YILLARA YAYGIN İNŞAAT FAALİYETİNDE DÖNEM SONU İŞLEMLERİ 158
4.8. AYLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ 169
4.9. İHALE KONUSU İNŞAAT İŞLERİNDE ASGARİ İŞÇİLİK 170
4.9.1 İhaleli İşlerde Asgari İşçilik Hesaplaması 170
4.9.2. İhaleli İşlerde Asgari İşçilik Farklarının Muhasebeleştirilmesi 173
Beşinci Bölüm
YAP–SAT (ÖZEL) İNŞAAT FAALİYETLERİNDE
VERGİLENDİRME
5.1. YAP–SAT (ÖZEL) İNŞAAT FAALİYETİNDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLARDA VERGİLENDİRME 175
5.1.1. Yap–Sat (Özel) İnşaat Faaliyetinde Vergilendirme Sistemi 175
5.1.2. İnşaat Devam Ederken Yapılan Satışlar 176
5.2. YAP–SAT (ÖZEL) İNŞAAT FAALİYETİNDE GEÇİCİ VERGİ 176
5.2.1. Geçici Verginin Beyanı ve Mahsubu 176
5.2.2. Geçici Verginin Muhasebeleştirilmesi 177
5.3. YAP–SAT (ÖZEL) İNŞAAT FAALİYETİNDE KATMA DEĞER VERGİSİ 180
5.3.1. Konut ve İşyeri Teslimlerinde KDV 180
5.3.2. İnşaat Bitmeden Yapılan Satışlarda KDV 181
5.3.3. Yapı Denetim Hizmetlerinde KDV Tevkifatı 182
5.4. DİĞER VERGİ VE HARÇLAR 182
5.4.1. Yapı (İnşaat) Ruhsatı, Bina İnşaat ve Tapu Harcı Yapı (İnşaat) Ruhsatı 182
5.4.2. Harçların Muhasebeleştirilmesi 183
Altıncı Bölüm
ÖZEL (YAP–SAT) İNŞAAT FAALİYETİ
MUHASEBE UYGULAMALARI
6.1. ÖZEL (YAP–SAT) İNŞAAT FAALİYETİNDE MALİYET UNSURLARI 187
6.1.1. Özel (Yap–Sat) İnşaat Faaliyetinde Maliyet Hesapları ve İşleyişi 187
6.1.2. Mamul (İnşaat) Üretim Maliyeti Unsuru olarak İlk Madde ve Malzeme Giderleri 198
6.1.2.1. İlk Madde ve Malzeme Alışları 198
6.1.2.2. İlk Madde ve Malzeme Olarak Arsa 199
6.1.2.3. Üretimde Kullanılan İlk Madde ve Malzemelerin İnşaat Maliyetine Yüklenmesi 202
6.1.2.4. İlk Madde ve Malzemenin Doğrudan İnşaat Maliyetine Yüklenmesi 204
6.1.3. Mamul (İnşaat) Üretim Maliyeti Unsuru Olarak İşçilik Giderleri 205
6.1.3.1. İşçilik Giderlerinin Niteliği 205
6.1.3.2. İşçilik Giderlerinin İnşaat Üretim (Mamul) Maliyetine Yüklenmesi 206
6.1.4. Mamul (İnşaat) Üretim Maliyeti Unsuru olarak Taşeron Giderleri 211
6.1.5. Mamul (İnşaat) Üretim Maliyeti Unsuru olarak Genel Üretim Giderleri 213
6.1.5.1. Genel Üretim Gideri ve Türleri 213
6.1.5.2. Genel Üretim Giderlerinin İnşaat Üretim Maliyetine Yüklenmesi 215
6.1.5.3. Genel Üretim Giderlerin İnşaatlara Dağıtımı 220
6.2. İNŞAAT (MAMUL) ÜRETİM MALİYETİNİN HESAPLANMASI 223
6.2.1. Dönemin Toplam Üretim Maliyetinin Hesaplanması 223
6.2.2. Tamamlanan ve Tamamlanmayan İnşaat Maliyetlerinin Hesaplanması 223
6.3. İNŞAAT DEVAM EDERKEN YAPILAN SATIŞLAR 228
6.4. TAMAMLANAN İNŞAATLARIN SATIŞI 229
6.5. ÖZEL (YAP –SAT) İNŞAAT İŞLETMELERİNİN KENDİ İHTİYAÇLARI İÇİN BİNA İNŞA ETMELERİ 232
6.6. ÖZEL (YAP–SAT) İNŞAAT FAALİYETİNDE (ÖZEL BİNA İNŞAATLARINDA) ASGARİ İŞÇİLİK 233
6.6.1 Özel Bina İnşaatlarında Asgari İşçilik Hesaplaması 233
6.6.2. Özel Bina İnşaatlarında Asgari İşçilik Farklarının Muhasebeleştirilmesi 237
Yedinci Bölüm
ARSA (KAT) KARŞILIĞI İNŞAAT İŞLERİ
7.1. ARSA KARŞILIĞI İNŞAAT 239
7.2. KAT KARŞILIĞI İNŞAAT İŞLERİNDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLARDA VERGİLENDİRME 240
7.2.1. Arsa Karşılığında Konut ve İşyerleri Elde Eden Şahısların Vergilendirilmesi 240
7.2.2. Ticari işletmelerin Arsa Karşılığında Elde Ettiği Konut ve İşyerlerinin Vergilendirilmesi 242
7.2.3. Arsa Karşılığında İnşaat Yapan Müteahhit İşletmenin Vergilendirilmesi 242
7.3. KAT KARŞILIĞI İNŞAAT İŞLERİNDE KATMA DEĞER VERGİSİ 243
7.4. KAT KARŞILIĞI İNŞAAT İŞLERİNDE MUHASEBE UYGULAMASI 245
7.4.1. Özel Mülk Konusu Arsa Üzerinde Kat Karşılığı İnşaat Yapımı 246
7.4.2. Aktife Kayıtlı Arsa Üzerinde Kat Karşılığı İnşaat Yapımı 250
Ekler 263
Kaynakça 297
Kavramlar Dizini 301