Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarına Genel Bir Bakış
MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARINA GENEL BİR BAKIŞ
Mertol CAN
(Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları Acaba Yeniden Gözden Geçirilmesi Gereken Bir Düzenleme Mi?)
- Mesleki Sorumluluk Sigortasına Mahsus Müstakil Bir Genel Şartnamenin Hazırlanması İhtiyacı Ve Yapılan Düzenlemenin Uygulanmasına İlişkin Genel Esaslar
- Mesleki Sorumluluk Sigortasının Bahşettiği Sigorta Himayesinin Kapsamını Tayin Eden Esaslar
- Sigorta Ettirenin Ve / Veya Sigortalının Borç Ve Yükümlülükleri
- Sigorta Zararının Gerçekleşmesine Terettüp Eden Hüküm Ve Sonuçlar
- Yetkili Mahkeme
§ 1. MESLEKÎ SORUMLULUK SİGORTASINA MAHSUS MÜSTAKİL BİR GENEL ŞARTNAMENİN HAZIRLAN¬MASI İHTİYACI VE YAPILAN DÜZENLENMENİN UYGULANMASINA İLİŞKİN GENEL ESASLAR 5
li. UZMAN VASFINI HAİZ OLAN KİŞİLERE
SORUMLULUK BAKIMINDAN BİR AYRICALIK BAHŞETMENİN MÜMKÜN OLUP OLMADIĞI MESELESİ 5
I. UZMANI OLDUKLARI MESLEKLERİ İCRA EDEN KİŞİLERİN KARŞILAŞABİLECEKLERİ SORUMLULUK HALLERİNİ İKTİSADI AÇIDAN KATLANILABİLİR HALE GETİRMENİN ÇARESİ 6
II. SORUMLULUK SİGORTALARININ ÖZEL SİGORTA TÜRLERİ İÇERİSİNDEKİ VERİ 7
IV. SORtJMLULUK SİGORTASI BORÇLARDAN DOĞAN
s SORUMLÜLÜ^ İÇİN YAPILAN BİR PASİF SİGORTASI 7
V. SORUMLULUK SİGORTASININ ALT TÜRLERİ 9
1. Kendisinden Doğan Sorumluluğun Sigortalandığı Borcun Kaynağına Göre. 9
a). Akdî Borçlara İlişkin Sorumluluk Sigortası 9
t>) Kanunî Borçlara İlişkin Sorumluluk Sigortası. 10
21 Yapılmasının İsteğe Bağlı Olup Olmamasına
G ör e 10
A. İsteğe Bağlı Sorumluluk Sigortalan 10
B. Zorunlu Sorumluluk Sigortaları 11
III. MESLEKÎ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARININ HAZIRLANMASINI ZARURÎ KILAN GELİŞMELER VE HAZIRLANAN METNİN UYGULANMASI İLE İLGİLİ GENEL ESASLAR 12
I. MESLEKÎ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARTNIN HAZIRLANMASINI ZARURÎ KILAN GELİŞMELER 12
II. MESLEKÎ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLA¬RININ UYGULANMASI ÎLE İLGİLİ GENEL ESASLAR 13
§ 2. MESLEKÎ SORUMLULUK SİGORTASININ BAHŞET-
TİĞİ SİGORTA HİMAYESİNİN KAPSAMINI TAYİN
EDEN ESASLAR 15
İ. SİGORTA HİMAYESİ MÜNHASIRAN MESLEKÎ FAALİYETLERDEN DOĞAN SORUMLULUK İÇİNDİR 15
I. POLİÇEDE MESLEKÎ FAALİYETİN SINIRLARININ
KESİN OLARAK TAYİN EDİLMESİ ZORUNLULUĞU 15
II. SİGORTALININ MESLEKÎ FAALİ YETİNE SON VERMESİNE TERETTÜP EDEN HÜKÜM VE SONUÇLAR 15
IV. Sigortalının Mesleğini Bırakmış Olmasının Sigorta Sözleşmesine Etkisi 15
V. Sigortalının Mesleğini Bırakmış Olması Sebebiyle Sözleşmenin Sona Ermesinin Sigortacının Prim Alacağına Olan Etkisi 16
A. Ticaret Kanunu’ndaki Düzenleme 16
B. Genel Şartlardaki Düzenleme 17
II. SİGORTA HİMAYESİ KURAL OLARAK SADECE TÜRKİYE’DE İCRA OLUNAN MESLEKÎ FAALİYET¬LERDEN DOĞAN SORUMLULUK İÇİNDİR 17
III. SİGORTA HİMAYESİNİN GEÇMİŞE VEYA GELECEĞE ETKİLİ YAHUT HEM GEÇMİŞE HEM DE GELECEĞE ETKİLİ OLMASI SAĞLANABİLİR 18
I. YAPILAN SİGORTANIN SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN AKDOLUNMASINDAN ÖNCE MEYDANA GELEN OLAY LARA İLİŞKİN TAZMİNAT TALEPLERİ İÇİN DE HİMAYE BAHŞETMESİ (SİGORTA HİMAYESİNİN GEÇMİŞE ETKİLİ OLMASI) 18
II. YAPILAN SİGORTANIN SİGORTA SÖZLEŞMESİ SONA ERDİKTEN SONRA İLERİ SÜRÜLEN TAZMİNAT TALEPLERİ İÇİN DE HİMAYE BAHŞETMESİ (SİGORTA HİMAYESİNİN GELECEĞE ETKİLİ OLMASI) 19
III. YAPILAN SİGORTANIN SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN AKDOLUNMASINDAN ÖNCE MEYDANA GELEN OLAYLARA İLİŞKİN TAZMİNAT TALEPLERİ İLE SİGORTA SÖZLEŞMESİ SONA ERDİKTEN SONRA İLERİ SÜRÜLEN TAZMİNAT TALEPLERİ İÇİN BİRLİKTE HİMAYE BAHŞETMESİ (SİGORTA HİMAYESİNİN HEM GEÇMİŞE HEM GELECEĞE ETKİLİ OLMASI) 20
IV. MESLEKÎ SORUMLULUK SİGORTASI YAPILIRKEN
SİGORTA BEDELİ SERBESTÇE TAYİN OLUNABİLİR 21
V. MESLEKÎ SORUMLULUK SİGORTASI BAZI RİZİKO¬LAR VE SORUMLULUK HALLERİ İÇİN SİGORTA HİMAYESİ BAHŞETMEZ 22
I. SİGORTACININ MUTLAK SURETTE SORUMLU OLMADIĞI HALLER 22
IV. Sigorta Zararının Sigorta Ettirenin veya Sigorta¬lının Fiillerinden Sorumlu Olduğu Kişilerin Kastından Kaynaklanması.. 22
V. Şuuru Etkileyen Maddelerin Tesiri Altındayken Sebep Olunan Zararlara İlişkin Tazminat
Talepleri 22
II. SÖZLEŞMEDE AKSİ KARARLAŞTIRILMIŞ OLMADIKÇA SİGORTACININ SORUMLU OLMADIĞI HALLER 23
A. Genel Olarak 23
B. Bilgi ve Belgelerin Kaybından ve Kötüye Kullanılmasından Doğan Tazminat Talepleri 24
C. Yabancı Devlet Mahkemelerinde Açılan Davalar İle Tahkim Yolu İle Görülen Davalarda Hükmolunan Tazminat Talepleri 24
D. Haksız Rekabet veya Fikrî Mülkiyetin Konusunu Oluşturan Hakların İhlâli Dolayısıyla İleri Sürülen
Tazminat Talepleri 24
E. Anne, Baba, Kardeş, Eş ve Çocuklara Karşı Sorumluluktan Doğan Davalarda Talep Olunan Tazminat Talepleri... 26
F. Çevre Kirliliğinden Doğan Tazminat Talepleri 27
G. Bazı Zehirli veya Radyoaktif yahut Tehlikeli Maddelerin Sebep Olduğu Zararlardan Doğan Sorumluluk Sebebiyle ileri Sürülen Tazminat Talepleri.. 27
I. İstisnanın Çevre Zararı İstisnasından Ayırtedilmesi 27
II. İstisnanın 9.8.1983 Tarihli ve 2572 Sayılı Çevre Kanunu’nda Öngörülen Zorunlu Meslekî Sorumluluk Sigortası Bakımından Değerlendirilmesi 27
H. Sigortalının Hukukî Sorumluluğunun Kanunda Tayin Edilene Nazaran Ağırlaştırılmış Olduğu Akdî Sorumluluk Hallerinden Doğan Tazminat Talepleri 29
9.1 Manevî Zararlara İlişkin Tazminat Talepleri 29
I. Para Cezası ve Ceza yahut Cezaî Şart (Medenî Ceza) Olarak Yapılan Ödemeler 30
IV. Para Cezalan 30
V. Medenî Cezalar 31
II. Sigortalının İflâs Etmesinden Doğan Zararlar 32
III. Cezaî Takibatın Masrafları 32
§ 3. SİGORTA ETTİRENİN VE /VEYA SİGORTALININ
BORÇ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ....33
I. BORÇ VE YÜKÜMLÜLÜKLER BAKIMINDAN
SORUMLULUK SÜJESİNİN KİM OLDUĞU MESELESİ. 33
A. SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI VE «SİGORTALI» KAVRAMI 33
B. BAŞKASI NAM VE HESABINA SİGORTA / TEMSİLEN SİGORTA 34
C. BAŞKASI HESABINA SİGORTA / ÜÇÜNCÜ KİŞİ LEHİNE SİGORTA... 34
D. SİGORTA ETTİRENE VE/VEYA SİGORTALIYA DÜŞEN BORÇ, KÜLFET VE YÜKÜMLÜLÜKLERİN BUNLARDAN BİRİ TARAFINDAN YERİNE GETİRİLMESİ İMKÂNI 35
W SİGORTA PRİMİNİ ÖDEME BORCU. . 35
I. MİKTARI . 35
II. ÖDEME ŞEKLİ 36
III. MUACCEL OLDUĞU AN 37
A. Sigorta Sözleşmesinin Akdedildlği An İle Sigorta Primini Ödeme Borcunun Muaccel Olduğu ve Sigortacının Sorumluluğunun Başladığı Anın Ayırtedilmesi 37
B. Henüz Prim veya Onun İlk Taksidi Tahsil Edilmeden Sigorta Poliçesinin Verilmiş veya Tecditnamenin Gönderilmiş Olması 39
IV. ÖDEME YERİ 40
V. SİGORTA ETTİRENİN ACZE DÜŞMESİ.. 40
VI. SİGORTA ETTİRENİN PRİM ÖDEME BORCUNDA TEMERRÜDE DÜŞMESİ 41
III. BİLDİRİM KÜLFETİ 42
A. TERMİNOLOJİ 42
I. SÖZLEŞMENİN YAPILMASI SIRASINDAKİ BİLDİRİM KÜLFETİ. 42
IV. Ticaret Kanunn’ndaki Düzenleme 43
V. Genel Şartların C.2 Maddesinde Ayrıca Öngörülen Hususlar 44
II. SÖZLEŞMENİN DEVAMI SIRASINDAKİ BİLDİRİM KÜLFETİ 44
A. Riziko Ağırlaşması Kavramı ve Sigortacıya Bildirilmesi Gereken Riziko Ağırlaşmaları 44
B. Sözleşme Feshedilmeden Rizikonun Gerçekleşmiş Olması 45
III. SİGORTACININ KENDİSİNE YAPILAN BİLDİRİMLER DOLAYISIYLA VEYA DİĞER BİR SURETTE ÖĞRENDİĞİ SIRLARI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 46
I. Yükümlülüğün Mahiyeti ve Konusu 46
II. Yükümlülüğün Yerine Getirilmemesinden Doğan Sorumluluk 46
A. Sorumluluk Süjesi 46
B. Sorumluluğun Sigorta Bedeli İle Sınırlı Olup Olmadığı Meselesi48
IV. BİLDİRİMLERİN YAPILACAĞI ADRES VE ŞEKLİ 49
a. Sigortacının Yapacağı Bildirimler Bakımından 49
I. Bildiriminin Yapılacağı Adres 49
II. Bildiriminin Şekli 49
b. Sigorta Ettirenin ve Sigortalının Yapacağı Bildirimler Bakımından 49
I. Bildiriminin Yapılacağı Kişi ve Yer 49
II. Bildiriminin Şekli 50
SİGORTA ZARARININ GERÇEKLEŞMESİNE TERETTÜP EDEN HÜKÜM VE SONUÇLAR 51
SİGORTA ETTİREN VE / VEYA SİGORTALI BAKIMINDAN 51
A. RİZİKONUN GERÇEKLEŞTİĞİNİ İHBAR KÜLFETİ 51
1. İhbar Külfetinin Doğduğu An 51
2. İhbar Külfetinin Müddetinde Yerine Getirilmemiş Olmasının Müeyyidesi 52
I. SİGORTA ZARARINI TAYİN VE TESBİTE YARAYAN
BİLGİ VE BELCELERİN VERİLMESİ YÜKÜMLÜLÜĞÜ 53
II. MAHKEME KARARI OLMAKSIZIN YAPILACAK ÖDEMELERİN SİGORTACIYA HABER VERİLEREK VE ONUN YAZILI MUVAFAKATİ ALINARAK YAPILMASI MECB URİ YETİ 53
III. KORUMA TEDBİRLERİNİ ALMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 53
IV. Ticaret Kanunu’ndaki Düzenleme 53
V. Genel Şartlardaki Düzenleme. 54
A. SİGORTACININ SİGORTA TAZMİNATINI ÖDEME
BORCU BAKIMINDAN 55
I. SİGORTACININ SİGORTA TAZMİNATINI ÖDEME BORCUNUN MUACCEL OLDUĞU AN.,..u«w.w.. 55
II. SİGORTACININ SİGORTA TAZMİNATINI ÖDEME BORCUNUN TABİ OLDUĞU ZAMANAŞIMI SÜRESİ 57
,C. SİGORTA TAZMİNATINI ÖDEYEN SİGORTACININ
HALEFİYET HAKKI 58
A. Sigortacıya Halefiyet Hakkı Tanınmasının Sebebi
ye Bn Hakkın Kullanılmasının Şartları 58
a. Sigortacının Halefiyet Hakkını Kullanması İçin Gereken Yardımın,Ona Yapılmaması veya Onun Bu Hakkını Kullanmasının Önlenmesi 59
§ 5. YETKİLİ MAHKEME 61
I. YETKİLİ MAHKEME KAVRAMI VE GENEL YETKİ . KURALI 61
m. SİGORTA SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN DAVALARDA
YETKİLİ MAHKEME 61
SONUÇ 63
(EK) / MESLEKÎ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARI 65
Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları (2005-2006) 73
