Meslek Dışı (Halktan) Hakimler

MESLEK DIŞI (HALKTAN) HAKİMLER



Mustafa TAŞKIN



- Fransız Yargı Sistemi Ve Profesyonel Hakimlik

- Fransız Yargı Sisteminde Meslek Dışı Hakimlik

- Meslek Dışı Hakimlik Sisteminin Türkiye'de Uygulanabilirliği



• BİRİNCİ BÖLÜM

• FRANSIZ YARGI SİSTEMİ VE PROFESYONEL HAKİMLİK

•

• I. -GENEL OLARAK-7

• II. -FRANSIZ YARGI SİSTEMİ-8

• A. -Yüksek Mahkemeler-8

• a. -Anayasa Mahkemesi-8

• b. -Yüce Divan-11

• c. -Uyuşmazlık Mahkemesi-11

• d. -Cumhuriyet Adalet Divanı-12

• B. -Adli Yargı-13

• a. -İlk Derece Mahkemeleri-13

• 1. -Hukuk Mahkemeleri-13

• 1. 1. -Genel Yetkili Mahkemeler-13

• 1. 1. 1. -Sulh Hukuk Mahkemeleri-13

• 1. 1. 2. -Asliye Hukuk Mahkemeleri-14

• 1. 2. -Özel Yetkili Mahkemeler-16

• 1. 2. 1. -Ticaret Mahkemeleri-16

• 1. 2. 2. -İş Mahkemeleri-16

• 1. 2. 3. -Sosyal Güvenlik Mahkemeleri-16

• 1. 2. 4. -Arazi Kiraları Mahkemeleri-16

• 2. -Ceza Mahkemeleri-17

• 2. 1. -Genel Yetkili Ceza Mahkemeleri ve Hakimlikleri-17

• 2. 1. 1. -Sulh Ceza Mahkemeleri-17

• 2. 1. 2. -Asliye Ceza Mahkemeleri-18

• 2. 1. 3. -Ağır Ceza Mahkemeleri-18

• 2. 1. 4. -Sorgu Hakimliği-19

• 2. 1. 5. -Özgürlükler ve Tutuklama Hakimi-20

• 2. 1. 6. -İnfaz Hakimliği-20

• 2. 2. -Özel Yetkili Ceza Mahkemeleri-20

• 2. 2. 1. -Çocuk Mahkemeleri-21

• 2. 2. 2. -Terör Ağır Ceza Mahkemesi-21

• 2. 2. 3. -Deniz Ceza Mahkemeleri-21

• 2. 2. 4. -Askeri Mahkemeler-21

• b. -İstinaf Mahkemeleri-22

• 1. -İstinaf Mahkemesi Hukuk Bölümü-23

• 2. -İstinaf Mahkemesi Ceza Bölümü-23

• 2. 1. -Ceza Dairesi-24

• 2. 2. -Çocuk Ceza Dairesi-24

• 2. 3. -Sorgu Dairesi-24

• 2. 4. -İnfaz Dairesi-25

• 2. 5. -Ağır Ceza İstinaf Mahkemesi-25

• c. -Temyiz Mahkemesi - Yargıtay-25

• C. -İdari Yargı-27

• a. -İlk Derece Mahkemeleri-28

• b. -İstinaf Mahkemeleri-28

• c. -Temyiz Mahkemesi Danıştay-29

• d. -Diğer İdari Mahkemeler-30

•

• III. -PROFESYONEL HAKİMLİK ve SAVCILIK-32

• A. -Hakimler-Savcılar Yüksek Kurulu -CSM--32

• a. -CSM Genel Kurulunun Yapısı ve Görevleri-32

• b. -Hakimler Bölümünün Yapısı ve Görevleri-33

• c. -Savcılar Bölümünün Yapısı ve Görevleri-33

• B. -Hakim-Savcıların Mesleğe Atanması, Tayini ve Görevden Ayırılması-34

• a. -Adaylığa -Hakim-Savcı- Atama-34

• 1. -Aday -Hakim-Savcı- Olma Koşulları-34

• 2. -Adaylığa -Hakim-Savcı- Giriş-34

• 2. 1. -Sınavla Adaylığa Giriş-35

• 2. 1. 1. -Üniversite Mezunları İçin-35

• 2. 1. 2. -Kamu Görevlileri İçin-35

• 2. 1. 3. -Mesleki Faaliyet Yürütenler İçin-36

• 2. 1. 4. -Birinci ve İkinci Derece Hakim-Savcı Adaylığı İçin-36

• 2. 2. -Unvan Nedeniyle Adaylığa Giriş-37

• 2. 2. 1. -Hukuk Alanında Yüksek Lisans ya da Doktora Yapanlar-37

• 2. 2. 2. -Adli Görev Yapanlar-38

• b. -Mesleğe -Hakim-Savcı- Atama-39

• c. -Hakim-Savcıların Tayini-40

• d. -Hakim-Savcıların Görevden Ayrılması-40

• C. -Hakim-Savcıların Eğitimi-41

• a. -Adaylık Eğitimi-41

• b. -Meslek İçi Eğitim-42

• c. -Milli Hakimlik Okulu -Ecole Nationale De La Magistrature--43

• D. -Hakim-Savcıların Denetimi ve Disiplin Rejimi-44

• a. -Denetim-44

• b. -Disiplin Rejimi-44

• 1. -Hakimlerle İlgili Disiplin İşlemleri-44

• 2. -Savcıların Disiplin İşlemleri-46

• E. -Hakim-Savcıların Hakları, Yükümlülükleri ve Kariyer Gelişimleri-47

• a. -Hakları-47

• b. -Yükümlülükleri-48

• c. -Kariyer Gelişimleri-50

•

• İKİNCİ BÖLÜM

• FRANSIZ YARGI SİSTEMİNDE MESLEK DIŞI HAKİMLİK

•

• I. -GENEL AÇIKLAMA-53

•

• II. -TİCARET MAHKEMELERİ-58

• A. -Genel Olarak-58

• a. -Tarihsel Gelişim-58

• b. -Ticaret Mahkemeleri Milli Konseyi-59

• c. -Kuruluş-60

• d. -Oluşum-61

• 1. -Genel Olarak-61

• 2. -Mahkeme Genel Kurulu-63

• 3. -Mahkeme Başkanı-63

• 4. -Başkan Yardımcısı ve Daire Başkanları-65

• 5. -Üye Hakimler-66

• 6. -Savcılık ve Yazı İşleri-66

• e. -Görev, Yetki ve Usul-67

• 1. -Görev-67

• 2. -Yetki-68

• 3. -Usul-69

• f. -Kanun Yolları-70

• B. -Ticaret Mahkemesi Hakimlerinin Seçimi ve Statüsü-70

• a. -Ticaret Mahkemesi Hakimlerinin Seçilmesi-70

• 1. -Ticari Delegelerin Seçilmesi-71

• 1. 1. -Seçmen Topluluğu-71

• 1. 2. -Aday Olma Koşulları-72

• 1. 3. -Seçilmeleri-73

• 2. -Hakimlerin Seçilmesi-73

• 2. 1. -Seçmen topluluğu-73

• 2. 2. -Aday Olma Koşulları-74

• 2. 3. -Seçilmeleri-74

• b. -Ticaret Mahkemesi Hakimlerinin Statüsü-75

• 1. -Görev Süresi ve Yeniden Seçilme-76

• 2. -Yemin-76

• 3. -Ücret-77

• 4. -Göreve Son Verilmesi-77

• 5. -Disiplin Rejimi-77

• C. -Değerlendirme-79

•

• III. -İŞ MAHKEMELERİ-83

• A. -Genel Olarak-83

• a. -Tarihsel Gelişim-83

• b. -İş Hakimleri Yüksek Kurulu-84

• c. -Kuruluş-85

• d. -Oluşum-87

• 1. -İş Mahkemesi Genel Kurulu-87

• 2. -Başkan ve Başkan Yardımcısı-88

• 3. -Daireler-89

• 4. -Bürolar-90

• 4. 1. -Uzlaşma bürosu-90

• 4. 2. -Yargılama Bürosu-92

• 4. 3. -Seri Yargılama Bürosu-93

• e. -Görev, Yetki ve Usul-95

• 1. -Görev-95

• 2. -Yetki-96

• 3. -Usul-97

• f. -Kanun Yolu-99

• B. -İş Mahkemesi Hakimlerinin Seçimi ve Statüsü-100

• a. -İş Mahkemesi Hakimlerinin Seçimi-100

• 1. -Seçmen Olma Koşulları ve Seçmen Listeleri-100

• 2. -Seçilme Koşulları-101

• 3. -Seçim İşlemleri-102

• b. -İş Hakimlerinin Statüsü-103

• 1. -Profesyonel Hakimlerle Aynı Statüye Tabi Oldukları Hususlar-103

• 2. -İstisnai Hususlar-104

• C. -Değerlendirme-107

• IV. -ARAZİ KİRALARI MAHKEMELERİ-110

• A. -Genel Olarak-110

• a. -Tarihsel Gelişim-110

• b. -Kuruluş-111

• c. -Oluşum-111

• 1. -Mahkeme Başkanı-112

• 2. -Üye Hakimler-113

• 3. -Daireler-113

• d. -Görev, Yetki ve Usul-114

• 1. -Görev-114

• 2. -Yetki-115

• 3. -Usul-115

• e. -Kanun Yolları-116

• B. -Hakimlerin Seçimi ve Statüsü-116

• a. -Hakimlerin Seçimi-116

• 1. -Seçmen Olma Koşulları-116

• 2. -Seçilebilme Koşulları-117

• 3. -Seçim İşlemleri-118

• b. -Hakimlerin Statüsü-119

• C. -Değerlendirme-119

•

• V. -SOSYAL GÜVENLİK UYUŞMAZLIKLARI MAHKEMELERİ-120

• A. -Sosyal Güvenlik İşleri Mahkemesi-121

• a. -Genel Olarak-121

• 1. -Kuruluş-121

• 2. -Oluşum-121

• 3. -Görev, Yetki ve Usul-123

• 3. 1. -Görev-123

• 3. 2. -Yetki-123

• 3. 3. -Usul-124

• 4. -Kanun Yolu-124

• b. -Meslek Dışı Hakimlerin Atanması ve Statüsü-125

• 1. -Atanma Koşulları-125

• 2. -Atanma-125

• 3. -Statü-126

• B. -Teknik Uyuşmazlıklar Mahkemesi-126

• a. -Genel Olarak-126

• 1. -Kuruluş-126

• 2. -Oluşum-127

• 3. -Görev, Yetki ve Usul-128

• 4. -Kanun Yolu-128

• b. -Meslek Dışı Hakimlerin Atanması ve Statüsü-129

• 1. -Atanma Koşulları-129

• 2. -Atama-129

• 3. -Statü-129

• C. -İş Kazaları Sigortalarının Değerlendirilmesi ve Elverişsizlik Milli Mahkemesi -Teknik Uyuşmazlıklar İstinaf Mahkemesi- -Tuim--130

• a. -Genel Olarak-130

• 1. -Kuruluş-130

• 2. -Oluşum-131

• 3. -Görev-131

• b. -Meslek Dışı Hakimlerin Atanması ve Statüsü-132

• 1. -Atanma Koşulları ve Atama-132

• 2. -Statü-132

•

• VI. -DENİZ CEZA MAHKEMELERİ-134

• A. -Genel Olarak-134

• a. -Kuruluş-134

• b. -Oluşum-134

• c. -Görev ve Yetki-135

• d. -Kanun Yolları-136

• B. -Meslek Dışı Hakimlerin Belirlenmesi-136

•

• VII. -YAKIN DERECE HAKİMLİĞİ-138

• A. -Genel Olarak-138

• a. -Kuruluş-138

• b. -Oluşum-140

• c. -Görev, Yetki ve Usul-141

• 1. -Görev-141

• 1. 1. -Hukuk Alanından-141

• 1. 2. -Ceza Alanında-143

• 2. -Yetki-145

• 3. -Usul-145

• 3. 1. -Genel Olarak-145

• 3. 2. -Hukuk Alanında-146

• 3. 3. -Ceza Alanında-147

• d. -Kanun Yolları-148

• B. -Yakın Derece Hakimlerinin Atanması ve Statüsü-149

• a. -Atanma Koşulları-149

• b. -Atama-151

• 1. -Adaylık Dosyası ve Dosyanın İncelemesi-151

• 2. -Yakın Derece Hakimliğine Atama-152

• c. -Statü-152

• C. -Değerlendirme-157

•

• VIII. -ÇOCUK MAHKEMELERİ-159

• A. -Genel Olarak-159

• B. -Çocuk Hakimliği-160

• a. -Nitelikleri ve Atanması-160

• b. -Görev ve Yetkisi-160

• C. -Çocuk Mahkemesi-163

• a. -Kuruluş ve Oluşum-163

• b. -Görev, Yetki ve Usul-164

• c. -Çocuk Mahkemelerinin Meslek Dışı Üye Hakimleri-165

• 1. -Nitelikleri ve Atanması-165

• 2. -Statü-166

• D. -Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri-166

• E. -Çocuk İstinaf Mahkemeleri-167

• a. -Normal İstinaf Mahkemesinin Çocuk Özel Dairesi-167

• b. -Çocuk Ağır Ceza İstinaf Mahkemeleri-168

• IX. -ASKERİ YARGI-169

• A. -Genel Olarak-169

• a. -Barış Zamanında-169

• 1. -Ülke İçinde-169

• 2. -Ülke Dışında-169

• b. -Savaş Zamanında-170

• 1. -Ülke İçinde-170

• 2. -Ülke Dışında-171

• B. -Askeri Yargıda Meslek Dışı Hakimler-172

•

• X. -JÜRİ-173

• A. -Jüri Üyelerinin Görev Aldığı Mahkemeler-173

• a. -İlk Derece Mahkemesi Olarak-174

• 1. -Ağır Ceza Mahkemesi-174

• 2. -Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi-175

• b. -İstinaf Mahkemesi Olarak-175

• 1. -Ağır Ceza İstinaf Mahkemesi-175

• 2. -Çocuk Ağır Ceza İstinaf Mahkemesi-176

• B. -Jüri Üyesi Olma Kriterleri-177

• C. -Jüri Üyelerinin Seçimi-178

• 1. -Yıllık Jüri Listesinin Oluşturulması-178

• 2. -Sezon Jüri Listesinin Oluşturulması-179

• 3. -Yargılama Jüri Listesinin Oluşturulması-179

• D. -Jüri Üyelerinin Görevleri, Hakları ve Yükümlülükleri-180

• E. -Müzakere ve Oylama-180

• F. -Değerlendirme-181

•

• XI. -GEÇİCİ HAKİMLER-183

• A. -Geçici Hakimliğe Atanma-183

• a. -Geçici Hakim Olma Koşulları-183

• b. -Geçici Hakimliğe Atanma-183

• c. -Görev Süresi-184

• B. -Geçici Hakimlerin Görevleri-184

• C. -Geçici Hakimlerin Statüsü-185

• ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

• MESLEK DIŞI HAKİMLİK SİSTEMİNİNTÜRKİYE DE UYGULANABİLİRLİĞİ

•

• I. -GENEL OLARAK-189

•

• II. -TÜRK YARGI SİSTEMİNİN MEVCUT YAPISI-190

• A. -Anayasa Yargısı-190

• B. -Uyuşmazlık Mahkemesi-190

• C. -Sayıştay-191

• D. -İdari Yargı-191

• E. -Askeri Yargı-192

• F. -Adli Yargı-194

• a. -İlk Derece Mahkemeleri-194

• 1. -Hukuk Mahkemeleri-194

• 1. 1. -Genel Yetkili Hukuk Mahkemeleri-194

• 1. 1. 1. -Sulh Hukuk Mahkemeleri-194

• 1. 1. 2. -Asliye Hukuk Mahkemeleri-195

• 1. 2. -Özel Yetkili Hukuk Mahkemeler-196

• 1. 2. 1. -İş Mahkemeleri-196

• 1. 2. 2. -Ticaret Mahkemeleri-197

• 1. 2. 3. -Denizcilik İhtisas Mahkemeleri-197

• 1. 2. 4. -Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemeleri-197

• 1. 2. 5. -Tüketici Mahkemeleri-198

• 1. 2. 6. -Kadastro Mahkemeleri-198

• 1. 2. 7. -İcra -Hukuk- Mahkemeleri-199

• 1. 2. 8. -Aile Mahkemeleri-199

• 2. -Ceza Mahkemeleri-200

• 2. 1. -Genel Yetkili Ceza Mahkemeler-200

• 2. 1. 1. -Sulh Ceza Mahkemeleri-200

• 2. 1. 2. -Asliye Ceza Mahkemeleri-201

• 2. 1. 3. -Ağır Ceza Mahkemeleri-202

• 2. 2. -Özel Yetkili Ceza Mahkemeleri ve Hakimlikleri-203

• 2. 2. 1. -Özel Görevli Ağır Ceza Mahkemeleri-203

• 2. 2. 2. -Çocuk Mahkemeleri-204

• 2. 2. 3. -Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri-205

• 2. 2. 4. -Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemeleri-206

• 2. 2. 5. -İcra -Ceza- Mahkemeleri-206

• 2. 2. 6. -İnfaz Hakimliği-207

• b. -Bölge Adliye Mahkemeleri-208

• c. -Temyiz Mahkemesi -Yargıtay--210

•

• III. -TÜRK YARGISININ TEMEL SORUNLARI VE MDH SİSTEMİNİN SUNABİLECEĞİ ÇÖZÜMLER-211

• A. -Genel Olarak-211

• B. -Küçük Uyuşmazlıkların Mahkemeye Gelmesi ve Hakimlerin İşyükü-212

• C. -Yargılama Sürelerinin Uzunluğu-214

• D. -Hakim Sayısının Yetersizliği-216

• E. -Mahkemelerde Gerçek Anlamda İhtisaslaşmanın Sağlanamaması-220

• F. -Muhakeme Dışı Çözüm Yollarının Etkin İşletilememesi-222

• G. -Profesyonel Hakimler Arasındaki İş Bölümünün Adil Olmaması-223

• H. -Bilirkişilik Sistemi İlgili Sorunlar-223

• İ. -Halkın Yargılama Faaliyetlerine Katılımı-227

• J. -Yargı Sisteminin Maliyeti-228

•

• IV. -TÜRKİYE DE MDH LİK SİSTEMİNİN UYGULANMASI-229

• A. -Türkiye de MDH-229

• a. -Anayasa Mahkemesinde Meslek Dışı Hakimlik-230

• b. -Danıştayda Meslek Dışı Hakimlik-231

• c. -Askeri Mahkemelerde Meslek Dışı Hakimlik-233

• d. -Toplu İş Mahkemelerinde Meslek Dışı Hakimlik-234

• B. -İhtisas Mahkemeleri ve MDH lere Yönelik Talep-237

• C. -AİHM Kararlarında MDH-238

• D. -MDH Sisteminin Uygulanabileceği Mahkeme ve Uyuşmazlıklar-241

• a. -Mevcut İhtisas Mahkemelerinde-241

• b. -Mevcut İhtisas Dairelerinde-241

• c. -Yeni Oluşturulacak İhtisas Dairelerinde-241

• d. -Küçük Uyuşmazlıklarda-242

• E. -MDH Sisteminin Uygulanabilmesi İçin Yapılması Gereken Anayasal ve Yasal Değişiklikler-243

• F. -MDH Görevinin Başlaması-244

• a. -Başvuru Koşulları-244

• b. -Bağdaşmazlıklar-244

• c. -Adaylığa Atama-245

• d. -Adayların Eğitimi-245

• e. -MDH liğe Atama-246

• f. -Görev Süresi-246

• g. -Meslek İçi Eğitim-246

• G. -MDH Görevinin Sona Ermesi-246

• H. -Bağımsızlık ve Tarafsızlıkla İlgili Garantiler-247

• İ. -Çalışma Esasları-248

• J. -Soruşturma, Kovuşturma ve Disiplin Rejimi-250

• K. -Statü, Haklar ve Yükümlülükler-250

• a. -Statü-250

• b. -Haklar-251

• 1. -Normal Mesleki Faaliyetini Yürütme Hakkı-251

• 2. -Ücret Hakkı-252

• c. -Yükümlülükler-252

• L. -Kanun Yolları-253

•

• SONUÇ VE DEĞERLENDİRME-255

•

• KAYNAKÇA-259