Medeni Hukuk - I Ders Kitabı_{Başlangıç Hükümleri-Kişiler Hukuku}

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 31
MEDENİ HUKUK
MEDENİ KANUNUN BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ
§ 1. HUKUK VE MEDENİ HUKUK 37
HUKUK KAVRAMI 37
Hukukun Tanımı 37
Hukukun Amaçları ve İşlevleri 38
Hukukun Tarihi ve Sosyal Kökenleri. 39
Hukuk Kavramına İlişkin Ayrımlar 40
Pozitif (Olan-de lege lata) Hukuk, Doğal (Tabiî) Hukuk, İdeal
(Olması Gereken-de lege ferenda) Hukuk, Tarihi Hukuk 40
Yazılı Hukuk (Mevzuat)-Yazılı Olmayan Hukuk (Örf ve Âdet Hukuku) 41
Temel Hukuk Disiplinleri: Dogmatik Hukuk, Hukuk Teorisi, Hukuk Metodolojisi 42
Hukuk Sistemleri (Çevreleri) ve Bu Sistemlerde Medeni Hukukun
Yeri ve Düzenleniş Tarzı 43
Genel Olarak 43
Roma-Cermen (Pandekt) Hukuk Sistemi 43
Anglo-Sakson/Amerikan Hukuk Sistemi 44
Dinî Hukuk Sistemleri 44
Genel Olarak 44
İslâm Hukuku 45
Sosyalist Hukuk Sistemleri 45
SOSYAL HAYATI DÜZENLEYEN KURALLAR, HUKUK KURALLARININ
SOSYAL HAYATI DÜZENLEYEN KURALLAR İÇİNDEKİ YERİ 46
Genel Olarak 46
Hukuk Kuralları 46

Ahlâk kuralları 48
Din Kuralları 49
Örf ve Âdet Kuralları 50
Görgü Kuralları 51
HUKUKUN DALLARI 51
İç Hukuk-Uluslararası Hukuk 51
Maddi Hukuk-Şekli Hukuk (Usul/Yargılama hukuku) 52
Maddi Hukuk-Uygulama ve Yürürlük Hukuku 52
Özel Hukuk-Kamu Hukuku Ayrımı 52
Genel Olarak 52
Kamu Hukuku Dalları 54
Anayasa Hukuku 54
İdare Hukuku 55
Ceza Hukuku ve Ceza Muhakemesi (Usul) Hukuku 55
Medeni Usul (Yargılama) Hukuku 56
İcra ve İflas Hukuku 56
Uluslararası (Milletlerarası) Hukuk 56
Mali Hukuk (Vergi Hukuku) 57
Genel Kamu Hukuku 57
Sosyal Güvenlik Hukuku 57
Özel Hukuk Dalları 58
Medeni Hukuk 58
aa. Genel Olarak 58
bb. Kişiler Hukuku 58
cc. Aile Hukuku 59
dd. Eşya Hukuku 59
ee. Miras Hukuku 59
Borçlar Hukuku 60
Ticaret hukuku 60
Devletler Özel Hukuku (Milletlerarası/Uluslararası Özel
Hukuk) 61
Karma Hukuk Dalları 61
İş Hukuku 61
Tüketici Hukuku 61

Fikrî Hukuk 62
Tarım (Toprak) Hukuku 62
Bankacılık Hukuku, Sermaye Piyasası Hukuku ve
Rekabet Hukuku 62
Çevre Hukuku 63
HUKUKTA “KAYNAK” KAVRAMI VE MEDENİ HUKUKUN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI 63
Hukukta Kaynak Kavramı 63
Medeni Hukukun Yürürlük Kaynakları 64
Genel Olarak 64
Medeni Hukukun Yazılı Yürürlük Kaynakları 65
Genel Olarak 65
Medeni Hukuk Mevzuatının Gelişimi 66
aa. Kanunlaştırma Kavramı ve Yöntemleri 66
bb. Kara Avrupası Hukuk Sistemlerinde Medeni Hukuk Alanındaki Başlıca Kanunlaştırma Hareketleri 67
cc. Türk Medeni Hukuk Mevzuatının Tarihi Gelişimi 69
aaa. Osmanlı İmparatorluğu Döneminde
Kanunlaştırma Hareketleri 69
bbb. Türkiye Cumhuriyeti’nin İlanı ile Birlikte Gerçekleştirilen Kanunlaştırma Hareketleri, Cumhuriyetin İlk Medeni ve Borçlar Kanunları 70
Yürürlükteki Medeni Hukuk Mevzuatımız 71
aa. Genel Olarak 71
bb. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu ve 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun Sistematiği 73
aaa. Genel Olarak 73
bbb. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun
Sistematiği 74
ccc. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun
Sistematiği 77
cc. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu ve 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Dil ve İfade 78
dd. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu ve 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Getirdiği Yenilikler 80
ee. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu ile 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Arasındaki İlişki 81

ff. TMK ve TBK’nın Genel Hükümlerinin Özel Hukuk
İlişkilerine Uygulanması. 81
aaa. Genel olarak 81
bbb. Özel Hukuk İlişkisinin Tespiti 82
ccc. TMK ve TBK’nın Genel Hükümlerinin Tespiti 82
ddd. TMK ve TBK’nın Genel Hükümlerinin Özel
Hukuk İlişkilerine Uygulanma Şartları ve Usulü 83
gg. Medeni Hukuk Alanında İlgili Diğer Mevzuat 84
Medeni Hukukun Yazılı Olmayan Yürürlük Kaynağı: Örf ve
Âdet Hukuku 85
Hâkimin Yarattığı Hukuk 85
Sözleşme hükümleri 86
Medeni Hukukun Yardımcı Kaynakları 86
Mahkeme İçtihatları 86
Öğreti (Doktrin, Bilimsel Görüşler, İlmi içtihatlar) 87
BÖLÜM KAYNAKÇASI 88
§ 2. HUKUK KURALLARININ ÖZELLİKLERİ, ÇEŞİTLERİ VE UYGULANMASI 91
HUKUK KURALLARININ ÖZELLİKLERİ 91
Hukuk Kurallarının Soyutluğu 91
Hukuk Kurallarının Genelliği 91
Hukuk Kurallarının Sürekliliği 91
Hukuk Kuralları Sadece Dışa Vurulmuş Faaliyet ve İlişkileri
Düzenleyici Niteliği 92
Hukuk Kurallarının Yaptırıma (Müeyyide) Dayanması 92
HUKUK KURALLARININ ÇEŞİTLERİ 93
Hukukun Asli Kaynakları (Yürürlük Kaynakları) 93
Yazılı Hukuk Kuralları 94
Anayasa 95
Kanun 95
Milletlerarası Antlaşmalar (Uluslararası Sözleşmeler) 95
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 96
Kanun Hükmünde Kararnameler 98
TBMM İç Tüzüğü 98
Tüzükler (Nizamnameler) 98
Yönetmelikler (Talimatnameler) 99

ı. Yönetmelik Statüsündeki Genel Düzenleyici İşlemler 99
Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları 100
Yazılı Olmayan Hukuk Kuralları (Örf ve Âdet Hukuku) 100
Genel Olarak 100
Örf ve Âdet Hukukunun Unsurları 101
aa. Sürekli Uygulanması (Maddi Unsur) 101
bb. Genel İnanış (Manevi Unsur) 101
cc. Devlet Desteği (Hukuki Unsur) 101
Örf ve Âdet Hukukunun Türleri 102
Hukukun Yardımcı Kaynakları 103
Genel Olarak 103
Yargı Kararları (Mahkeme Kararları: Kazai İçtihat) 103
Bilimsel Görüş (İlmî içtihat/Doktrin/Öğreti) 104
HUKUK KURALLARININ UYGULANMASI 104
Nitelikleri İtibariyle Hukuk Kurallarının Uygulanması 104
Emredici Hukuk Kuralları 105
Yedek Hukuk Kuralları 105
Tamamlayıcı Hukuk Kuralları 105
Yorumlayıcı Hukuk Kuralları 106
Tanımlayıcı Hukuk Kuralları 107
Hukuk Kurallarının Yer Bakımından Uygulanması 108
Hukuk Kurallarının Zaman Bakımından Uygulanması 110
Kanunların Yürürlüğe Girmesi 110
Kanunların Yürürlükten Kaldırılması 111
Kanunların Açıkça Yürürlükten Kaldırılması (Sarih İlga) 111
Kanunların Üstü Kapalı Olarak Yürürlükten Kaldırılması
(Zımnen İlga) 112
Kanunların Geriye Yürümemesi (Makabline Şamil Olmaması)
İlkesi 114
Kural Olarak 114
İstisnalar 116
aa. Kazanılmamış (Beklenen) Haklar Dolayısıyla
Getirilen İstisna 116
bb. Kamu Düzeni ve Genel Ahlak Sebebiyle Getirilen
İstisna 117

cc. Kanunun Emredici Hükümlerinden Doğan İstisnalar 118
dd. İçeriği Kanunla Belirlenen İlişkiler 118
Hukuk Kurallarının Anlam Bakımından Uygulanması 119
Kanunların Sözüyle ve Özüyle Uygulanması 119
Kanunların Sözüyle Uygulanması 119
Kanunların Özüyle Uygulanması (Kanunların
Yorumlanması) 119
aa. Yorumu Yapan Organ veya Makam Bakımından
Yorum Çeşitleri 121
aaa. Yasama yorumu 121
bbb. Yargı Yorumu 121
ccc. Bilimsel (Doktrin) Yorum 122
bb. Yapılış Şekli Bakımından Yorum Metotları 122
aaa. Sözel (Lafzi) Yorum Metodu 122
bbb. Tarihî Yorum Metodu 123
ccc. Amaçsal (Gai) Yorum Metodu 124
cc. Yorum Yapılırken Faydalanılacak Araçlar 124
dd. Yorumda Başvurulacak Mantık Usulleri 125
aaa. Kıyas (Örnekseme) 125
bbb. Zıt Anlam (Mefhum-u Muhalif, Karşıt Kavram) Kanıtı 126
ccc. Evleviyetle (Öncelikle, Haydi Haydi) Uygulama İlkesi 128
ee. Hâkimin Takdir Yetkisi (TMK m. 4) 129
Boşluk ve Türleri 131
Genel Olarak 131
Kural (Hüküm) İçi Boşluk 131
Atıf (Yollama) 131
Genel Kayıtlar ve İçi Boş Normlar 132
Tanımlama Boşluğu 132
Kanunda Uygulanabilir Bir Hükmün Bulunmaması (Kanun
Boşluğu- Kural Dışı Boşluk) 133
Kanun Boşluğu ve Türleri 133
aa. Genel Olarak 133
bb. Bilinçli Boşluk-Bilinçsiz Boşluk 133

cc. Açık Boşluk-Örtülü Boşluk 134
dd. Gerçek Boşluk-Gerçek Olmayan Boşluk 135
Boşluk Olarak Nitelendirilemeyen Durumlar 136
Örf ve Âdet Hukukunun Uygulanması 136
Hukuk Boşluğu ve Hâkimin Hukuk Yaratması 137
BÖLÜM KAYNAKÇASI 138
§ 3. HAK KAVRAMI VE HAKKIN TÜRLERİ 141
HAK KAVRAMI 141
HAKKIN TÜRLERİ 143
Malvarlığı-Kişivarlığı Hakları 143
Malvarlığı Hakları 143
Alacak Hakları 144
Ayni Haklar 145
aa. Unsurları 146
bb. Türleri 149
aaa. Mülkiyet Hakkı 149
bbb. Sınırlı Ayni Haklar 152
Maddi Değeri Olan Yenilik Doğuran Haklar 155
Fikrî Haklar 156
Kişivarlığı Hakları 156
Mutlak Haklar-Nisbi Haklar 157
Mutlak Haklar 157
Nisbi Haklar 158
Yenilik Doğuran Haklar-Alelade Haklar 162
Yenilik Doğuran Haklar 163
Yenilik Doğuran Hakların Türleri 163
aa. Maddi Değeri Olan Yenilik Doğuran Haklar-Manevi
Değeri Olan Yenilik Doğuran Haklar 163
bb. Kurucu-Değiştirici-Bozucu Yenilik Doğuran Haklar 164
aaa. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar 164
bbb. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar 165
ccc. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar 166
cc. Tek Taraflı İrade Beyanıyla veya Dava Yoluyla
Kullanılan Yenilik Doğuran Haklar 167

Yenilik Doğuran Hakların Ortak Özellikleri 168
aa. Tek Taraflı Hukuki İşlem Olma 168
bb. Koşula Bağlanmama 168
cc. Kullanılmakla Tüketilme 169
dd. Hak Düşürücü Süreye Tabi Olma 170
Alelade Haklar 170
Hak Sahibi Tarafından Kullanılması Zorunlu Olan ve Olmayan
Haklar 171
Bağımsız Haklar-Bağlı Haklar 171
Bağımsız Haklar 171
Bağlı Haklar 172
Eşyaya Bağlı Haklar 172
Alacağa Bağlı Haklar 173
Borç İlişkisine Bağlı Haklar 173
Bir Topluluğa Mensup Olmaya Bağlı Haklar 174
BÖLÜM KAYNAKÇASI 174
§ 4. HUKUKÎ İŞLEM 177
HUKUKÎ İŞLEM VE İLİNTİLİ KAVRAMLAR 177
Hukukî Olay, Hukuki Fiil ve Hukuki İşlem 178
Hukukî İşlem Benzeri ve Maddi Fiil 179
HUKUKÎ İŞLEMİN TÜRLERİ 180
Hüküm İfade Ettiği An 181
Hukukî İşlemin Yenilik Doğurması İhtimali 181
Özel Hukuk Dallarında Envaı Hukukî İşlem 182
Hukukî İşlemin Etkisini Doğurduğu Alan 183
Hukukî İşlemin Yöneltilip Yöneltilmeyeceği 183
Taraflarına Göre Hukukî İşlemler 183
Tek Taraflı 184
Sözleşme 184
Karar 185
Müşterek İrade Beyanı ve Toplu Hukuki Muamele 186
HUKUKÎ İŞLEMİN UNSURLARI 186
Kurucu 187

Geçerlik 190
Hukukî İşlem Ehliyeti 191
İşlemin Konu İtibariyle Akit Serbestisi Dairesinde Kalması 191
Muvazaa ve İrade İfsadından Arılık 192
Sıhhat Şeklini Sağlamak 193
Tasarruf Ehliyeti ve Tasarruf Yetkisini Haiz Olmak 193
Tasarrufta Sebebe Bağlılık 194
Mütekabil Borçlarda Orantılılık 195
Etkinlik 195
İcazet 195
Ölüm 196
Resmî Makamın Fiili 196
Geciktirici Şart ve Vade 197
HUKUKÎ İŞLEMİN MALVARLIĞINA ETKİSİ 197
Borçlandırıcı İşlem 198
Tasarruf Muamelesi. 198
Ön Sözleşmenin Konumu 198
İltizam ve Tasarrufta Kazanan Taraf 199
Aynî Sözleşme ve Reel Sözleşme 200
İnançlı İşlem. 201
HUKUKÎ İŞLEMİN GEÇERSİZLİĞİ 202
Yokluk 205
Kesin Hükümsüzlük 206
İptal Edilebilirlik 208
Yokluk, Kesin Hükümsüzlük ve İptal Edilebilirlik Yaptırımlarının Kıyaslanması 210
Noksanlık 212
Nispi Etkisizlik 212
Yazılmamış Sayılma 213
TAHVİL VE UYARLAMA. 215
BÖLÜM KAYNAKÇASI 215
§ 5. İYİNİYET VE DÜRÜSTLÜK KURALI 221
İYİNİYET 221
Kavram 222

İyiniyetin Şartları 224
Hakkın veya Hukuki Durumun Önünde Engel ya da Kazanma Şartlarında Eksiklik: Hukuki Noksanlık 224
Engel ya da Eksiklik (Hukuki Noksanlık) Hakkında Bilgisizlik 225
Bilgisizliğin Hoşgörülebilir Olması 226
Kanunun İyiniyete Sonuç Bağlamış Olması 228
İyiniyete Sonuç Bağlanan Durumlar: İyiniyetin İşlevleri 230
Hak Kazandırıcı İşlevi 231
Alacak Hakkı Kazandırıcı İşlevi 231
Aynî Hak Kazandırıcı İşlevi 231
aa. Taşınır Eşya Üzerinde Hak Kazandırıcı İşlevi 231
bb. Taşınmaz Eşya Üzerinde Hak Kazandırıcı İşlevi 233
Yükümlülük Hafifletici İşlevi 234
Haksız Zilyedin İade Borcundan Kaynaklanan
Yükümlülüklerini Hafifletici İşlevi 234
Sebepsiz Zenginleşenin İade Borcundan Kaynaklanan Yükümlülüklerini Hafifletici İşlevi 236
Hukuka Aykırı ve Taşkın İnşaat Durumlarındaki İşlevleri 237
Ölüme Bağlı Tasarrufların İptâli ve Miras Sebebiyle İstihkak Dâvalarında Zamanaşımı Süresinin
Belirlenmesindeki İşlevi 237
Hukuki Durum Meydana Getirici veya Önceki Hukuki
Durumu Koruyucu İşlevi 238
Yetkisiz Temsilcinin Yaptığı İşlemin Temsil Olunanı Bağlamasındaki İşlevi 238
Alacağın Devrinde Eski Alacaklıya Ödeme Yapan Borçlunun Borcundan Kurtulması veya
Kurtarılmasındaki İşlevi 239
Mevcut Evliliğe Rağmen Yapılan İkinci Evliliğin Butlanına
Karar Verilmesini Engelleyen İşlevi 239
Evlenmeyle Kazanılan Kişisel Durumun Korunmasını
Sağlayan İşlevi 240
İyiniyetin Hukuki Niteliği 240
İyiniyeti Aranan Kişi 241
İyiniyetin Aranacağı Zaman 242
DÜRÜSTLÜK KURALI 243
Kavram 244

Dürüstlük Kuralının İşlevleri 244
Dürüstlük Kuralının Kanun Hükümlerinin Uygulanmasında
ve Kanuna Karşı Hilenin Önlenmesindeki İşlevi 245
Dürüstlük Kuralının Hukuki İşlemler Üzerindeki İşlevi 246
Dürüstlük Kuralının Hakların Kullanılmasındaki ve Borçların
Yerine Getirilmesindeki İşlevi 248
Dürüstlük Kuralına Aykırılığın Hükmü: Hakkın Kötüye
Kullanılması 248
BÖLÜM KAYNAKÇASI 250
§ 6. HAKLARIN KORUNMASINDA İSPAT KURALLARI VE RESMÎ SİCİL VE
SENETLERİN İSPAT KUVVETİ 255
GİRİŞ 255
HAKLARIN KORUNMASI 256
Hakların Korunması Gerekliliği 256
Kural: Devlet Eliyle Koruma 256
İstisna: Hak Sahibinin Hakkını Kendisinin Koruması 258
Genel Olarak 258
Haklı Savunma (Meşru Müdafaa) 258
Zorunluluk Hâli (Iztırar Hâli) 260
Kendi Hakkını Korumak Adına Güç Kullanma 261
HAKLARIN DEVLET ELİYLE KORUNMASI 262
Talep Hakkı Kavramı 262
Dava 263
Kavram 263
Davanın Tarafları 264
Hukuki Korumanın Türüne Göre Dava Çeşitleri 264
Eda Davaları 264
Tespit Davaları 265
Yenilik Doğuran Davalar 265
İddia ve Savunma Kavramları 266
Genel Olarak 266
Davalının İtiraz Savunması ve Def’i Hakkı 267
İDDİA VE SAVUNMANIN İSPATI 268
İspat Kavramı 268
İspatın Konusu 269

İspat Yükü 270
Kavram 270
İspat Yükünün Dağılımı 270
Kural: Tarafların İddia ve Savunmalarını İspat Külfeti
Altında Bulunmaları 270
İstisnalar 272
aa. İspat Yükünün Özel Olarak Düzenlendiği Hâller 272
bb. Hayatın Olağan Akışına Uyan Olguların Aksinin İspatı 273
cc. Herkesçe Bilinen Olguların Aksinin İspatı 273
dd. Dürüstlük Kuralından Doğan İstisnalar 273
ee. Olumsuz Olguların İspatı 274
ff. Karineler 275
gg. Kanuni Faraziyeler 277
RESMÎ SİCİL VE SENETLERLE İSPAT 278
Genel Olarak İspat Araçları: Deliller 278
Resmî Siciller 279
Resmî Senet 280
Resmî Sicil ve Senetlerin Karine Mahiyeti 281
Resmî Sicil ve Senetlerin Aksini İspat İmkânı 282
TMK m. 7 Hükmünün Öngördüğü Düzen 282
HMK m. 204 Hükmünün Etkisi 282
Resmî Sicil ve Senetlerin Aksini İspat Şekli 283
TMK m. 7 Hükmünün Öngördüğü Düzen 283
HMK m. 200 ve 201 Hükmünün Etkisi 283
BÖLÜM KAYNAKÇASI 284
KİŞİLER HUKUKU
§ 7. KİŞİ KAVRAMI VE GERÇEK KİŞİLER 289
GENEL OLARAK KİŞİLER HUKUKU 289
KİŞİ VE KİŞİLİK KAVRAMLARI 289
Kişi Kavramı 289
Genel Olarak 289
Kişi Türleri 290
Kişilik Kavramı 291
Genel Olarak 291
Kişiliğin Kapsamı 291

Kişiler Hukukunun Temel İlkeleri 292
Eşitlik İlkesi 292
Özgürlük İlkesi 292
Kişiye saygı ve kişiliğin korunması ilkesi 293
GERÇEK KİŞİLER 293
Gerçek Kişi Kavramı 293
Kişiliğin Başlangıcı 293
Genel Olarak Kişiliğin Kazanılması 293
Kişiliği Kazanmanın Şartları 294
Sağ doğum 294
Tam doğum 294
Tam ve Sağ Doğumun İspatı 296
Ceninin (Dölütün) Hukuki Durumu 296
Kişiliğin Sona Ermesi 298
Ölüm 298
Genel Olarak 298
Ölüm Türleri 299
aa. Biyolojik Ölüm 299
bb. Beyin Ölümü 299
Ölüme Bağlanan Hukuki Sonuçlar 300
Cesedin Hukuki Durumu 300
Ölümün İspatı 301
aa. Genel Olarak 301
bb. Birlikte Ölüm Karinesi 301
Ölüm Karinesi 302
Genel olarak 302
Ölüm Karinesinin Şartları 303
aa. Ölüme Kesin Gözle Bakılmayı Gerektiren Durum
İçinde Kaybolma 303
bb. Cesedi Bulunamamış Olma 303
Ölüm Karinesinin Hüküm ve Sonuçları 303
Gaiplik 305
Genel Olarak 305
Gaipliğin Şartları 306
aa. Ölüm Tehlikesi İçinde Kaybolma 306

bb. Uzun zamandan Beri Haber Alınamama 306
cc. Kanunda öngörülen sürelerin geçmiş olması 307
Gaiplik Kararı ve Usulü 308
Gaiplik Kararının Hüküm ve Sonuçları 310
aa. Genel Olarak 310
bb. Gaipliğin Aile Hukukuna İlişkin Sonuçları 310
cc. Gaipliğin Miras Hukukuna İlişkin Sonuçları 312
aaa. Gaibin Mirasbırakan Olması 312
bbb. Gaibin Mirasçı Olması 313
ccc. Gaibin Hem Mirasbırakan Hem Mirasçı Olması 314
dd. Gaiplik Kararının Hükümsüzleşmesi 314
BÖLÜM KAYNAKÇASI 315
§ 8. HAK VE FİİL EHLİYETİ 317
HAK EHLİYETİ 317
Genel Olarak 317
Gerçek Kişilerin Hak Ehliyeti 318
Tüzel Kişilerin Hak Ehliyeti 321
FİİL EHLİYETİ 323
Genel Olarak 323
Gerçek Kişilerin Fiil Ehliyeti 324
Fiil Ehliyetinin Şartları 324
Ayırt etme gücüne sahip olmak 325
Ergin (reşit) olmak 325
Kısıtlı olmamak 327
Fiil Ehliyeti Bakımından Gerçek Kişilerin Sınıflandırılması 328
Tam ehliyetliler 328
Tam ehliyetsizler 328
Sınırlı ehliyetsizler 332
Sınırlı ehliyetliler 336
Tüzel Kişilerin Fiil Ehliyeti 338
BÖLÜM KAYNAKÇASI 340

§ 9. KİŞİLİK VE KORUNMASI 343
KİŞİ 343
KİŞİLİK VE KİŞİLİK HAKKI 344
Genel Olarak 344
Kişilik Hakkının Özellikleri 345
Kişilik Hakkı Değerleri 346
Genel Olarak 346
Yaşam ve Vücut Bütünlüğü 347
Şeref ve Haysiyet 348
Görüntü 349
5. Ses 350
İsim 351
Kişisel Veriler 351
Yaşam Alanları: Bilhassa Özel Hayat 352
Diğer 354
KİŞİLİK HAKKININ İHLALİ 354
İhlal Kavramı 354
Hukuka Uygunluk Hâlleri 355
Genel Olarak 355
Rıza 355
Kanundan Doğan Yetkinin Kullanılması 357
Üstün Nitelikte Kamusal Yarar 358
Üstün Nitelikte Özel Yarar 359
Haklı Savunma 359
Zorunluluk Hâli 360
Hakkın Bizzat Korunması 360
KİŞİLİK HAKKININ KORUNMASI 361
Genel Olarak 361
Kişilik Hakkını Koruyucu Talep ve Davalar 363
Önleme 364
Durdurma 365
Tespit 366
Maddi Tazminat 367
Manevi Tazminat 370

Kazancın İade Edilmesi 371
Diğer Hususlar 372
Kişilik Hakkının Dava Dışında Korunması 373
BÖLÜM KAYNAKÇASI 375
§ 10. HISIMLIK VE YERLEŞİM YERİ 377
HISIMLIK 377
Tanım 379
Çeşitleri 379
Kan Hısımlığı 379
Kan Hısımlığının Türleri 380
aa. Altsoy- Üstsoy Hısımlığı 380
bb. Yan Soy Hısımlığı 382
Kan Hısımlığının Derecesi 384
Kan Hısımlığının Hüküm ve Sonuçları 386
Kayın Hısımlığı 387
Kapsamı 387
Kayın Hısımlığının Hüküm ve Sonuçları 389
Evlât Edinme 389
Kapsamı 389
Evlât Edinmenin Hüküm ve Sonuçları 390
YERLEŞİM YERİ (İKAMETGÂH) 391
Tanım 392
Yerleşim Yerine Hâkim Olan İlkeler: 392
Yerleşim Yerinin Tekliği İlkesi 392
Yerleşim Yerinin Zorunluluğu İlkesi 394
Gerçek Kişilerin Yerleşim Yeri Türleri 395
İradi (İsteğe Bağlı/Bağımsız) Yerleşim Yeri 395
Maddi ve Fiili Unsur: Oturmak 395
Psikolojik Unsur: Sürekli Kalma-Yerleşme Niyeti 396
Kanuni Yerleşim Yeri 398
Velayet Altındaki Çocuklar 399
Vesayet Altında Bulunan Kişiler 400
Saymaca (İtibari) Yerleşim Yeri 401

Tüzel Kişilerin Yerleşim Yeri 401
Yerleşim Yerinin Önemi 403
BÖLÜM KAYNAKÇASI 404
§ 11. KİŞİSEL DURUM SİCİLLERİ 407
GENEL OLARAK KİŞİSEL DURUM SİCİLİ KAVRAMI 407
Kişisel Durum Sicillerine İlişkin Mevzuat 409
Kişisel Durum Sicilini Tutacak Teşkilat 410
Kişisel Durum Sicilinin Tutulması 410
Kişisel Durum Sicillerine İlişkin İlkeler 411
Sicil Kayıtlarının Bildirici Olması 411
Resmî Sicil Niteliğine Sahip Olması 411
Sicil Kayıtlarının İspat Aracı Olması 412
Kişisel Durum Sicilinin Çeşitleri 412
Aile Kütüğü 412
Özel Kütükler 414
Doğum Kütüğü 414
Ölüm Kütüğü 415
Evlenme Kütüğü 417
Boşanma Kütüğü 418
Yer Değiştirme Kütüğü 418
Kayıt Düzeltmeleri Kütüğü 418
NÜFUS SİCİLİNE YAPILAN EKLEMELER VE DÜZELTMELER 418
Kişisel Durum Siciline Yapılan Eklemeler 419
Kişisel Durum Sicilinde Yapılan Düzeltmeler 419
Kayıt Düzeltme Davası 420
Cinsiyet Değişikliğinde Düzeltme 422
İdari İşlemle Yapılan Düzeltme 423
Nüfus Sicilini Tutan Memurların Görev ve Sorumluluğu 424
BÖLÜM KAYNAKÇASI 425

§ 12. TÜZEL KİŞİLER 427
TÜZEL KİŞİ VE TÜZEL KİŞİLİK KAVRAMI 427
TÜZEL KİŞİNİN UNSURLARI 428
Sürekli Amaç 428
Örgütlenme 429
Kurucularından bağımsız bir varlığa sahip olma 429
TÜZEL KİŞİLERİN TARİHSEL TEMELLERİ 430
TÜZEL KİŞİLERİ DÜZENLEYEN KURALLAR 432
TÜZEL KİŞİLİĞİN NİTELİĞİNE İLİŞKİN TEORİLER 434
Varsayım (Farazî Kişilik-Fiksiyon) Teorisi 434
Gerçeklik Teorisi 434
Tüzel kişilik Perdesinin Kaldırılması Teorisi 435
TÜZEL KİŞİLERİN ÇEŞİTLERİ 436
Bağlı Oldukları Hukuk Kurallarına Göre Tüzel Kişiler 437
Kamu Hukuku Tüzel Kişileri 437
Özel Hukuk Tüzel Kişileri 438
Kamu İktisadi Teşebbüsleri 440
Yapılarına Göre Tüzel Kişiler 441
Kişi Topluluğu Şeklindeki Tüzel Kişiler 441
Mal Topluluğu Biçimindeki Tüzel Kişiler 441
TÜZEL KİŞİLERİN KURULUŞUNA İLİŞKİN SİSTEMLER 441
Serbest Kuruluş Sistemi 442
Normatif Kuruluş Sistemi. 442
İzin Sistemi 445
Tüzel Kişiliğin Kazanılamaması. 446
TÜZEL KİŞİLERİN EHLİYETLERİ 446
Hak Ehliyeti 446
Tüzel Kişilerin Hak Ehliyetinin Kapsamı 447
Tüzel Kişilerin Sahip Olamayacağı Haklar 447
Tüzel Kişilerin Sahip Olabileceği Haklar 448
aa. Malvarlığı Hakları 448
bb. Kişilik Hakkı 449
cc. Kişisel Durum 449
aaa. Tüzel kişinin adı 449

bbb. Yerleşim Yeri 450
ccc. Vatandaşlığı 451
dd. Davada Taraf Olma Ehliyeti 452
Yapıları Gereği Sadece Tüzel Kişilerin Yararlanabileceği
Haklar 452
Amaçla Sınırlı Hak Ehliyetine Sahip Olma (Ultra Vires) 452
Fiil Ehliyeti 455
Organ Kavramı 456
Organ Çeşitleri 457
Zorunlu Organ-İradi (İhtiyarî/Seçimlik) Organ 458
Karar Organı-Yürütme Organı 458
İç Organ-Dış Organ 458
Fert Organ-Kurul Organ 458
Fiil Ehliyetinin Kapsamı 459
Hukuki İşlem Ehliyeti 459
Hukuka Aykırı Eylemlerden Sorumlu Olma Ehliyeti 460
aa. Borca Aykırı Davranış 460
bb. Haksız Fiil 461
cc. Dava Ehliyeti 465
TÜZEL KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ 465
Tasfiye 466
Özgüleme (Tahsis) 466
BÖLÜM KAYNAKÇASI 468
§ 13. DERNEKLER 471
TANIMI VE UNSURLARI 471
DERNEK ÖZGÜRLÜĞÜ 474
DERNEK KURUCULARI 477
DERNEK TÜZÜĞÜ 477
TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI 480
DERNEKTE ÜYELİK 481
Derneğe Üyelik İçin Aranan Koşullar 482
Üyeliğin Kazanılması 482
Üyeliğin Sona Ermesi 483
Üyeliğin Kendiliğinden Sona Ermesi 483

Üyelikten Çıkma 483
Üyelikten Çıkarma 484
Üyelerin Hakları 485
Üyelerin Yükümlülükleri 486
DERNEĞİN ORGANLARI 488
Genel Kurul 488
Genel Kurulun Toplantı Usulleri 488
Toplantıya Çağrı, Toplantı Usulü ve Yeri 489
Toplantı ve Karar Yetersayıları 491
Kararların İptali 492
Yönetim Kurulu 493
Denetim Kurulu 495
DERNEKLERİN SONA ERMESİ 496
Derneklerin Kendiliğinden Sona Ermesi 496
Derneklerin Genel Kurul ya da Mahkeme Kararıyla Sona Ermesi 498
Derneklerin Sona Ermesinin Sonuçları 498
ÖZELLİK ARZ EDEN BAZI DERNEK TÜRLERİ VE YAPILANMALARI 499
Kamu Yararına Çalışan Dernekler 499
Çocuk Dernekleri 500
Gençlik ve Spor Kulüpleri 500
Federasyon ve Konfederasyonlar 501
Şubeler ve Temsilcilikler 501
Platform Oluşturma 502
Lokal Açma 502
BÖLÜM KAYNAKÇASI 503
§ 14. VAKIFLAR 505
TÜRKİYE’DE VAKFIN KISA TARİHÇESİ, VAKIF KAVRAMI, TANIMI VE ÖZELLİKLERİ 505
Vakfın Kısa Tarihçesi 505
Vakıf Kavramı 506
Vakfın Tanımı ve Özellikleri 508
Vakfın Tanımı 508
Vakfın Özellikleri 509
Bir Vakfın Oluşabilmesi İçin Mutlaka Mal Varlığına
İhtiyaç Vardır 509

Vakfın Oluşabilmesi İçin Bir Diğer Zorunlu Unsur da,
Malvarlığının Belirli ve Sürekli Amaca Özgülenmesidir
(TMK m. 101/1) 511
Vakıf Belirli Malların Usulüne Uygun Amaca
Özgülenmesi ile Tüzel Kişilik Kazanır 513
VAKFIN KURULUŞU 514
VAKFIN ORGANLARI 518
Zorunlu Organ Olarak Yönetim Organı 519
Vakfın Seçimlik Organları 521
VAKFIN SONA ERMESİ 521
Kendiliğinden Sona Erme 522
Amacın Gerçekleşmesi veya Gerçekleşmesinin Olanaksız
Hâle Gelmesi 523
Belirli Süreli Kurulmuş Vakıflarda Sürenin Dolması ile veya
Bozucu Şartla Kurulmuş Vakıflarda Şartın Gerçekleşmesi ile 524
Mahkeme Kararıyla Vakfın Sona Ermesi 524
MEDENİ KANUN HÜKÜMLERİNE GÖRE KURULMUŞ VAKIFLARIN YAPABİLECEKLERİ VE YAPAMAYACAKLARI İŞLEMLER 527
Vakıfların Denetimi 527
Vakfın Yönetiminin Değiştirilmesi 529
Vakfın Amacının ve Mallarının Değiştirilmesi 531
Vakıfların Tutması Gereken Defterler ve Bilânço Düzenleme 532
Tescil Edilemeyecek Vakıflar ve Vakfedilmiş Malların Gayece
Aynı Başka Bir Vakfa Tahsisi 533
Vakıf Taşınmaz Mallarının Tapuya Kaydedilmesi 534
Çalışanlara ve İşçilere Yardım Vakıfları 534
5737 SAYILI VAKIFLAR KANUNU VE UYGULAMASI 536
BÖLÜM KAYNAKÇASI 538