Milletlerarası Özel Hukukta Çocuğun Üstün Yararı

Dr. Ekin TUNA

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ve TEŞEKKÜR  7

İÇİNDEKİLER  9

KISALTMALAR CETVELİ 15

GİRİŞ .17

BİRİNCİ BÖLÜM

ÇOCUĞUN YARARI KAVRAMI VE ESASLARI

Giriş Açıklamaları 23

“Çocuğun Yararı” Kavramı 23

Çocuk 23

Sözcük Anlamı . 23

Hukuki Anlamı . 25

Yarar . 31

Sözcük Anlamı . 31

Hukuki Çerçevesi. 32

Anlam ve İçeriği . 32

Göreceli Niteliği. 40

III. “Çocuğun Üstün Yararı” Kavramı . 42

Çocuğun Üstün Yararı Kavramının Terminolojik İncelemesi. 43

BM Çocuk Hakları Sözleşmesi -Çerçevesinde- Çocuğun Üstün Yararı

Kavramı. 47

Türk Hukukunda “Çocuğun Üstün Yararı” Kavramı 51

Genel Açıklamalar . 51

Çocuğun Kendi Yararları Arasındaki Üstünlük İlişkisi (İç İlişkide

Üstünlük/Üstün Tutulma) . 53

10 İçindekiler

Diğer Yararlar Karşısındaki Üstünlük İlişkisi (Dışa Karşı/Dış İlişkide

Üstünlük) .57

Toplumsal Yarar Karşısında Üstün Tutulma (Dikey İlişkideki

Üstünlük)58

Üçüncü Kişi Yararı Karşısında Üstün Tutulma (Yatay İlişkideki

Üstünlük)59

Yabancı Devlet Hukuklarında “Çocuğun Üstün Yararı” Kavramı .62

Alman Hukukunda “Çocuğun Üstün Yararı” Kavramı 62

İsviçre Hukukunda “Çocuğun Üstün Yararı” Kavramı 64

ABD Hukukunda (Amerikan Hukukunda) “Çocuğun Üstün Yararı”

Kavramı66

Çocuğun –Üstün- Yararı Kavramının Yapısal ve Hukukî Temelleri 71

Genel Açıklamalar .71

Çocuğun Korunmasının Tarihsel Gelişimi72

Yapısal Temelleri .76

Hukukun Pozitif Kuralı Olarak Koruma 76

Hukukun Genel İlkesi Olarak Koruma 77

Menfaatler Kuramı Temelinde Zayıf Taraf Olarak Koruma79

Hukukun Bağlayıcı Olmayan Kuralı Olarak Koruma .80

Hukuki Temelleri .83

Milletlerarası Düzenlemelerde Çocuğun- Üstün- Yararı83

Çocuğun Korunmasına İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmeleri 86

Çocuğun Korunmasına İlişkin Lahey Sözleşmeleri87

Çocuğun – Üstün- Yararına İlişkin Milli Düzenlemeler.91

Anayasada Çocuğun Korunması.92

Türk Milletlerarası Özel Hukukunda Çocuğun Korunması .95

Bölüm Değerlendirmesi 97

İçindekiler 11

İKİNCİ BÖLÜM

TÜRK MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUNUN GENEL MESELELERİ ÇERÇEVESİNDE

ÇOCUĞUN ÜSTÜN YARARI

Giriş Açıklamaları 99

Milletlerarası Özel Hukukunun Adalet Anlayışı Açısından Çocuğun Üstün

Yararı  99

III. Milletlerarası Özel Hukukun Menfaatler Sisteminde Çocuğun Üstün Yararı 101

Kanunlar İhtilafı Hukuku Genel Meselelerinde Çocuğun Üstün Yararı. 103

Genel Açıklamalar. 103

Vasıflandırmada Çocuğun Üstün Yararı 105

Taşıyıcı Annelik 110

Çocuğun Vesayeti 117

İntibakta Çocuğun Üstün Yararı 122

Ön Sorun Yönünden Çocuğun Üstün Yararı 131

Genel olarak 131

Ön Sorun Bağlamında Çocuğa İlişkin Mülahazalar 137

Vatandaşlık Hukuku. 138

Ad Hukuku Bağlamında . 139

Hâkimin Hukukunda Bilinmeyen Hukukî İlişkilerde Çocuğa

İlişkin Durumlar . 143

Atıf Yönünden Üstün Yararı 145

Yabancı Hukukun Uygulanması Yönünden Üstün Yararı 151

Doğrudan Uygulanan Kurallar Yönünden Çocuğun Üstün Yararı . 153

Türk- Kamu Düzeni Müdahalesi Yönünden Çocuğun Üstün Yararı. 155

Çocuğun Yararının Türk Kamu Düzeninin Kapsamında Ele Alınıp

Alınmayacağı Yönünden 156

Çocuğun Yararının Türk Kamu Düzeni Müdahalesini Engelleyici Bir

Durum Olarak Dikkate Alınıp Alınamayacağı Yönünden . 164

Bölüm Değerlendirmesi 175

12 İçindekiler

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ÇOCUĞUN ÜSTÜN YARARININ TÜRK MİLLETLERARASI

ÖZEL VE USUL HUKUKUNA YANSIMALARI

Giriş Açıklamaları 177

MÖHUK’un Bağlama Kuralları Çerçevesinde Çocuğun Hukuki Statüsü 177

Genel Açıklamalar .177

MÖHUK’ta Çocuğun Yararının Doğrudan Gözetildiği Alanlar179

Çocuğun Soybağı .179

Soybağı Kavramı ve Önemi 179

Çocuğun Soybağının Kurulması180

Değerlendirme .191

Çocuğun Soybağının Düzeltilmesi 193

Çocuğun Soybağının İptali197

Çocuğun Soybağının Hüküm ve Sonuçları199

Çocuğun Velayeti.202

MÖHUK’ un İlgili Bağlama Kurallarında Çocuğun Velayetinde

Çocuğun Yararı.203

Müşterek Velayette Çocuğun Yararı 212

Çocuğun Evlat Edinilmesi.216

MÖHUK’ta Çocuğun Yararının Dolaylı Olarak Gözetildiği Alanlar .226

Çocuğun Hak ve Fiil Ehliyeti.226

Genel Olarak 226

MÖHUK’ta Çocuğun Hak ve Fiil Ehliyeti .227

Çocuğun Adı ve Soyadı 232

Genel Olarak 232

Çocuğun Adı.235

Çocuğun Soyadı243

Değerlendirme .249

Çocuğun Vesayeti 252

İçindekiler 13

Çocuğun İaşesi/Nafakası . 258

Çocuğun Mirasçılığı . 263

Diğer Alanlar . 268

Sözleşme Hukukunda Çocuğun Durumu. 268

İş Sözleşmesi Bakımından Çocuğun Üstün Yararı 270

III. Türk Milletlerarası Usul Hukukunda Çocuğun Üstün Yararı . 273

Genel Olarak . 273

Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi Bakımından Çocuğun Yararı. 274

Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Çocuğun

Yararının Kamu Düzeni Yönünden İncelenmesi 277

Bölüm Değerlendirmesi 286

SONUÇ 289

KAYNAKÇA 295