Milletlerarası Özel Hukukta Yetişkinlerin Korunması Bağlamında Vesayet, Kısıtlılık ve Kayyımlık

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Kısaltmalar 11
GİRİŞ 15
BİRİNCİ BÖLÜM
YETİŞKİNLERİN KORUNMASINA GENEL BAKIŞ
I. YETİŞKİNLERİN KORUNMA İHTİYACININ TEMELLERİ 19
II. YETİŞKİNLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN MADDÎ HUKUK DÜZENLEMELERİ 23
A. Genel Olarak 23
B. Vesâyet Hukukundan Yetişkinlerin Korunması Hukukuna Doğru 26
C. Karşılaştırmalı Maddî Hukukta Yetişkinlerin Korunması 39
1. Genel Olarak 39
2. Bazı Millî Hukuk Sistemlerinde Yetişkinlerin Korunması 45
a. Alman Hukuku 45
b. İsviçre Hukuku 49
c. Amerikan Hukuku 58
D. Türk Maddî Hukukunda Yetişkinlerin Korunması 64
1. Genel Olarak 64
2. Yetişkinlerin Korunmasına Yönelik Tedbirler 68
a. Kısıtlılık–Vesâyet 68
b. Kayyımlık 73
c. Yasal Danışmanlık 75
d. Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması 78
III. YETİŞKİNLERİN MİLLETLERARASI PLÂNDA KORUNMASINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER 81
A. Yetişkinlerin Korunmasına Yönelik Milletlerarası Çalışmaların Gelişimi 81
B. 2000 Tarihli La Haye Sözleşmesi 85
1. Genel Olarak 85
2. Uygulama Alanı 90
3. Sözleşme Kapsamında Kalan Konular 95
4. Sözleşme Kapsamı Dışında Kalan Konular 95
5. Sözleşme Uyarınca Alınabilecek Koruma Tedbirleri 99
İKİNCİ BÖLÜM
VESÂYET, KISITLILIK VE KAYYIMLIKLA İLGİLİ İŞLERDE
TÜRK MAHKEMELERİNİN MİLLETLERARASI YETKİSİ
I. GENEL OLARAK MİLLETLERARASI YETKİ 105
II. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA MİLLETLERARASI YETKİLİ MAKAMLARIN TAYİNİ 107
III. 2000 TARİHLİ LA HAYE SÖZLEŞMESİ UYARINCA YETKİLİ MAKAMLARIN TAYİNİ 112
A. Genel Olarak 112
B. Yetkili Makamlar 114
1. Yetişkinin Mutad Meskeninin Bulunduğu Ülke Makamları 114
2. Yetişkinin Bulunduğu Ülke Makamları 116
3. Yetişkinin Vatandaşı Olduğu Devlet Makamları 118
4. Yetkinin Daha Uygun Bir Makama Devri 121
5. Yetişkinin Malvarlığının Bulunduğu Yer Makamları 122
6. Âcil Durumlarda Yetkili Makamlar 123
C. Alınan Tedbirlerin Şartların Değişmesi Hâlinde Etkisi 124
IV. TÜRK MAHKEMELERİNİN MİLLETLERARASI YETKİSİNİN TAYİNİ 126
A. Genel Olarak 126
B. Vesâyet, Kısıtlılık ve Kayyımlıkla İlgili İşlerde Milletlerarası Yetki 133
1. Genel Olarak 133
2. Vesâyet, Kısıtlılık ve Kayyımlıkla İlgili İşlerin Çekişmesiz Yargıya Tâbi Olması 135
a. Genel Olarak Çekişmesiz Yargı İşi 135
b. Geniş Anlamda Vesâyet İşlerinin Çekişmesiz Yargı Kapsamında Kalması 145
3. Vesâyet, Kısıtlılık ve Kayyımlıkla İlgili İşlerde Milletlerarası Yetkiye Sahip Türk Mahkemeleri 148
a. Genel Olarak 148
b. İlgilinin Türk Vatandaşı Olması Durumunda 152
aa. MÖHUK md. 41’in Uygulanmasına İlişkin Şartlar 159
aaa. Davanın Yabancı Unsurlu Olması 159
bbb. Davanın Türk Vatandaşlarına İlişkin Olması 162
ccc. Davanın Kişi Hâlleri Kapsamında Kalması 165
ddd. Davanın Yabancı Bir Ülkede Açılmamış ya da Açılamamış Olması 166
bb. MÖHUK md. 41’de Öngörülen Milletlerarası Yetkili Mahkemeler 176
aaa. Türkiye’de Yer İtibariyle Yetkili Mahkeme 176
bbb. İlgilinin Türkiye’de Sâkin Olduğu Yer Mahkemesi 181
ccc. İlgilinin Türkiye’deki Son Yerleşim Yeri Mahkemesi 183
ddd. Ankara, İstanbul veya İzmir Mahkemeleri 186
c. İlgilinin Yabancı Olması Durumunda 187
aa. MÖHUK md. 42’nin Uygulanmasına İlişkin Şartlar 194
aaa. Davanın Yabancılara İlişkin Olması 194
bbb. Davanın Vesâyet, Kısıtlılık, Kayyımlık, Gaiplik ve Ölmüş Sayılma ile İlgili Olması 196
ccc. Yabancının Türkiye’de Yerleşim Yerinin Bulunmaması 197
bb. MÖHUK md. 42’de Öngörülen Milletlerarası Yetkili Mahkemeler 197
aaa. İlgilinin Türkiye’deki Yerleşim Yeri Mahkemesi 197
bbb. İlgilinin Türkiye’de Sâkin Olduğu Yer Mahkemesi 199
ccc. İlgilinin Mallarının Bulunduğu Yer Mahkemesi 201
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YABANCI UNSURLU VESÂYET, KISITLILIK VE
KAYYIMLIĞA UYGULANACAK HUKUK
I. YABANCI UNSURUN TESPİTİ 205
II. VASIFLANDIRMA 207
III. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA UYGULANACAK HUKUKUN TAYİNİ 211
IV. 2000 TARİHLİ LA HAYE SÖZLEŞMESİ UYARINCA UYGULANACAK HUKUKUN TAYİNİ 219
A. Genel Olarak 219
B. Bağlama Kuralları 221
1. Koruma Tedbirlerinin Alınmasına Uygulanacak Hukuk 221
2. Alınan Koruma Tedbirlerinin İcrasına Uygulanacak Hukuk 222
3. Yetişkinin İradesiyle Kurulan Temsil İlişkisine Uygulanacak Hukuk 223
4. İyiniyetli Üçüncü Kişilerin Korunmasının Söz Konusu Olduğu Hâllerde Uygulanacak Hukuk 228
V. TÜRK KANUNLAR İHTİLAFI HUKUKUNDA VESÂYET, KISITLILIK VE KAYYIMLIĞA UYGULANACAK HUKUKUN TAYİNİ 229
A. Genel Olarak 229
B. Vesâyet, Kısıtlılık ve Kayyımlık Statüsü 232
1. Genel Olarak 232
2. MÖHUK Hükümleri Uyarınca Uygulanacak Hukuk 233
a. Terminoloji Meselesi 233
b. Uygulanacak Hukukun Tayini 236
aa. Vesâyet veya Kısıtlılık Kararı Verilmesi ya da Sona Erdirilmesi Sebeplerine Uygulanacak Hukuk 237
aaa. Vasıflandırma 237
bbb. Bağlama Noktaları 238
aaaa. Hakkında Vesâyet veya Kısıtlılık Kararı Verilmesi ya da Sona Erdirilmesi İstenen Kişinin Millî Hukuku 238
bbbb. Türk Hukuku 245
aaaaa. Mutad Meskeni Türkiye’de Bulunan Yabancının Millî Hukukuna Göre Vesâyet veya Kısıtlılık Kararı Verilmesinin Mümkün Olmaması 245
bbbbb. Yabancının Zorunlu Olarak Türkiye’de Bulunması 248
bb. Vesâyetin Yönetimine ve Hükümlerine Uygulanacak Hukuk 252
aaa. Vasıflandırma 252
bbb. Bağlama Noktası 254
cc. Kayyımlığa Uygulanacak Hukuk 257
aaa. Vasıflandırma 257
bbb. Bağlama Noktası 259
C. Yargılama Usulüne Uygulanacak Hukuk 260
D. Geçici Tedbirlere Uygulanacak Hukuk 261
E. Kamu Düzeni Müdahalesi 263
F. Doğrudan Uygulanan Kurallar 266
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
VESÂYET, KISITLILIK VE KAYYIMLIĞA İLİŞKİN
YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI
I. GENEL OLARAK 273
II. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA VESÂYET, KISITLILIK VE KAYYIMLIKLA İLGİLİ YABANCI KARARLARIN TANINMASI 276
III. 2000 TARİHLİ LA HAYE SÖZLEŞMESİ UYARINCA ALINAN TEDBİRLERİN ÜYE ÜLKELERDE TANINMASI VE İCRASI 282
A. Alınan Tedbirlerin Tanınması 282
1. Doğrudan Tanıma 282
2. Tanımayı Engelleyen Sebepler 284
3. Önleyici Dava Açılması 287
B. Alınan İcra Edilebilir Nitelikli Tedbirlerin İcrası 287
IV. TÜRK HUKUKUNDA YABANCI VESÂYET, KISITLILIK VE KAYYIMLIK KARARLARININ TANINMASI 288
A. Genel Olarak Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması 288
B. Yabancı Vesâyet, Kısıtlılık ve Kayyımlık Kararlarının Tanınması 292
1. Genel Olarak 292
2. MÖHUK Uyarınca Tanımanın Şartları 296
a. Tanımanın Ön Şartları 303
aa. Kararın Yabancı Mahkemece Verilmiş Olması 304
bb. Kararın Hukuk Davalarına İlişkin Olması 315
cc. Kararın Kesinleşmiş Bulunması 320
b. Tanımanın Esas Şartları 326
aa. Kararın Türk Mahkemelerinin Münhasır Yetkisine Girmeyen Bir Konuda Verilmiş Olması 328
bb. Kararın Aşırı Yetkili Bir Mahkemece Verilmemiş Olması 343
cc. Kararın Kamu Düzenine Açıkça Aykırı Bulunmaması 347
dd. Savunma Hakkının İhlal Edilmemiş Olması 359
c. Tanıma Usulü 366
aa. Genel Olarak 366
bb. Görevli ve Yetkili Mahkeme 371
aaa. Görevli Mahkeme 371
bbb. Yetkili Mahkeme 377
cc. Harç 381
dd. Teminat 383
ee. Tanıma Talebinde Bulunabilecek Kişiler 386
ff. Dilekçe ve Eklenecek Belgeler 388
gg. Uygulanacak Usul 391
d. Tanımanın Hukukî Sonuçları 395
e. Kanun Yolları 397
SONUÇ 399
Kaynakça 415
Kavram Dizini 437