Milletlerarası Ticari Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Sonunda Varılan Anlaşmaların Singapur Konvansiyonu Çerçevesinde Taraf Devletlerde İcra Edilebilirliği
Son dönemde arabuluculuğun hukuk düzenleri tarafından teşvik edildiği; uyuşmazlıkların yargıya intikal etmeden çözülmesi yaklaşımının hukuk politikasının hedefleri arasında yer aldığı görülmektedir. Öncelikle ulusal kanun koyucular tarafından arabuluculuk sonunda varılan anlaşmalara icra edilme özelliği tanınmıştır. Ancak arabuluculuğun özellikle uluslararası ticarî uyuşmazlıkların çözümünde daha yaygın kullanılan bir yönteme dönüşmesi için arabuluculuk sonunda varılan anlaşmaların sadece belirli bir ulusal hukuk düzeninin sınırları içinde değil, aynı zamanda diğer ilgili devlet ülkelerinde de icra edilebilir olması önemli bir adım olarak değerlendirilmiş ve bu yolda Arabuluculuğa İlişkin Singapur Konvansiyonu UNCITRAL tarafından hazırlanarak imzaya açılmıştır. Singapur Konvansiyonu ile arabuluculuk sonunda taraflarca akdedilen anlaşmaların Konvansiyon’a taraf devlet ülkelerinde icra edilmesi mümkün olabilecektir. Singapur Konvansiyonu’nun, Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizine İlişkin New York Konvansiyonu’nun elde ettiği başarıya benzer bir başarı elde etmesi hedeflenmiştir. Ancak arabuluculuk sonunda varılan anlaşmaların icrası için aranan şartlar, hakem kararlarının tanınması ve tenfizinin reddi sebeplerinden farklıdır. Bu nedenle Singapur Konvansiyonu’nun hükümlerinin, arabuluculuğun ve arabuluculuk sonunda varılan anlaşmaların özellikleri çerçevesinde değerlendirilmesi gerekmektedir.
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER ....................................................................................... 5 GİRİŞ .................................................................................................. 7 I- ARABULUCULUK SONUNDA VARILAN ANLAŞMALARIN İCRA EDİLEBİLİRLİĞİ VE SİNGAPUR KONVANSİYONU’NUN KABULÜ...................................................................................... 9 A. Konuya Genel Bakış.................................................................. 9 B. Arabuluculuk Sonunda Varılan Anlaşma ve Anlaşma Belgesinin “İcra Edilebilir” Olması.......................................... 11 1. Genel Olarak Anlaşma Belgesinin Niteliği...................... 11 2. İcra Edilebilirlik Özelliğinin Bu Özelliği Atfeden Hukuk Düzeni ile Sınırlı Olması ...................................... 16 3. Yabancı Unsurlu Uyuşmazlıklar Bakımından Anlaşma Belgelerinin İcra Edilebilirlik Özelliğini Atfeden Hukuk Düzeni Dışında da İcra Edilebilir Olması Gereği ................................................................ 22 II- SİNGAPUR KONVANSİYONU HAKKINDA GENEL BİLGİ.................25 A. Genel Olarak Singapur Konvansiyonu.................................... 25 B. Singapur Konvansiyonu’nun Temel Özellikleri....................... 29 III- SİNGAPUR KONVANSİYONU ÇERÇEVESİNDE ARABULUCULUK SONUNDA VARILAN ANLAŞMALARIN ULUSLARARASI İCRA EDİLEBİLİRLİĞİ ...........................................................................37 A. Konvansiyon’un Kapsamı ....................................................... 37 1. Arabuluculuk Sonunda Varılan Anlaşma........................ 37
6 İçindekiler 2. Anlaşmaya “Arabuluculuk” Sonunda Varılması .............38 3. Anlaşmanın “Milletlerarası” Nitelik Taşıması.................40 4. Anlaşmanın “Ticarî” Bir Uyuşmazlığın Çözümüne İlişkin Olması ..................................................................44 B. Yargılama Süreçleri ile Bağlantısı Nedeniyle Konvansiyon’un Kapsamı Dışında Bırakılan Anlaşmalar ........47 1. Mahkeme Kararı Gibi/Olarak İcra Edilebilir Olan Anlaşmalar .....................................................................49 2. Hakem Kararı Olarak İcra Edilebilir Olan Anlaşmalar .....................................................................56 C. Konvansiyon’un Genel İlkeleri................................................62 1. Terminoloji Sorunu ........................................................62 2. Genel İlkeler...................................................................65 D. İcra Edilebilirlik İçin Yerine Getirilmesi Gereken Usûlî Gereklilikler ............................................................................70 E. Hukukî Yardım Talebinin Reddi Sebepleri (İcra Edilebilirlik Şartları) ................................................................73 F. Konvansiyon’da Yer Alan Çekinceler......................................83 SONUÇ ..............................................................................................87 KAYNAKÇA ........................................................................................91
