Milletlerarası Yatırım Hukukunda Çevre ve İnsan Hakları Koruması
Dr. Deniz ERGENE
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ . 5
İÇİNDEKİLER . 7
KISALTMALAR LİSTESİ . 11
GİRİŞ 15
YATIRIM UYUŞMAZLIKLARINDA ÇEVRENİN VE İNSAN HAKLARININ KORUNMASINA
UYGULANACAK HUKUK 35
Milletlerarası Yatırım Hukukunda Hukuk Seçimi . 36
Uygulanacak Hukuka İlişkin Düzenlemelerin Birden Fazla Hukuku Göstermesi 38
Tarafların Seçtiği Hukuk . 39
Hakemlerin Seçtiği Hukuk 44
Objektif Bağlanma Konularının Tespiti ve En Sıkı İlişkili Hukuk 53
Ara Sonuçlar 62
Yatırım Uyuşmazlıklarında Çevrenin ve İnsan Haklarının Korunmasına Uygulanacak
Hukuk Düzeni Olarak Milletlerarası Hukuk . 65
Yatırım Anlaşmasının Yorumlanmasına Uygulanacak Hukuk Olarak
Milletlerarası Hukuk 67
Yatırım Anlaşmasının İhlâlinin Hukukî Sonuçlarına Uygulanacak Hukuk Olarak
Milletlerarası Hukuk 74
Âhenkli Bir Hukuk Düzeni Olarak Uygulanacak Milletlerarası Hukuk . 82
Ara Sonuçlar 98
Yatırım Uyuşmazlıklarında Çevrenin ve İnsan Haklarının Korunmasına Uygulanacak
Hukukta Somut Vakıaya Uygulanabilir Normların Çokluğu 99
Milletlerarası Hukukun Parçalanması 100
Kural: Normların Eşitliği . 103
İstisna: Normların Değer Farklılığı . 109
Müstakil Rejimler Muamması 124
Ara Sonuçlar 140
Milletlerarası Hukukun “Parçaları” Arasındaki İlişkiler 144
Milletlerarası Hukukun “Parçaları” Arasındaki İlişkilerin Tespitine Hâkim Olan
İlkeler . 146
Normların İstif Olması 151
Normların İhtilâf Hâlinde Olması . 162
Ara Sonuçlar 177
8 İçindekiler
YATIRIM UYUŞMAZLIKLARINDA ÇEVRENİN VE İNSAN HAKLARININ KORUNMASINA
UYGULANACAK HUKUKTA NORMLAR İHTİLÂFI . 181
Uygulanacak Hukukta Normlar İhtilâfının Yapısal Teorisi. 182
Normların Sınıflandırılması . 183
Mecburiyet Normları . 184
Yasaklama Normları . 186
Serbestî Normları . 189
Ara Sonuçlar 194
Normlar İhtilâfının Sınıflandırılması 195
Mecburî Normlar İhtilâfı 202
Muhtemel Normlar İhtilâfı 204
İlkeler İhtilâfı 215
Ara Sonuçlar 223
Yatırım Uyuşmazlıklarında Çevrenin ve İnsan Haklarının Korunmasına Uygulanacak
Hukukta Sıklıkla İhtilâfa Giren Normlar . 225
Yatırım(cın)ın Korunmasını Öngören Normlar 226
Kamulaştırmama Yükümlülüğü 226
Âdil ve Hakkaniyetli Muamele Yükümlülüğü . 245
Ayrımcılık Yapmama Yükümlülüğü 260
Ara Sonuçlar 272
Çevre veya İnsan Haklarının Korunmasını Öngören Normlar 275
Egemenlik Yetkisi: Namıdiğer “Police Powers” 279
Çevrenin Korunması Yükümlülüğü . 289
İnsan Haklarının Korunması Yükümlülüğü . 307
Ara Sonuçlar 334
III. YATIRIM UYUŞMAZLIKLARINDA ÇEVRENİN VE İNSAN HAKLARININ KORUNMASINA
UYGULANACAK HUKUKTA NORMLAR İHTİLÂFININ GENEL NORMLAR İHTİLÂFI
KURALLARI VASITASIYLA ÇÖZÜLMESİ 341
Normlar İhtilâfının Muhakemesi . 342
Prima Facie Normlar İhtilâfının Muhakemesi 342
Gerçek ve Gerçek Olmayan Normlar İhtilâfının Ayırt Edilmesi Usûlü: Yorum 344
Prima Facie İhtilâf Hâlindeki Normların Âhenkli Yorumu 354
Yorum Yoluyla Önlenebilen İhtilâflar: Gerçek Olmayan İhtilâflar 366
Ara Sonuçlar 385
Gerçek Normlar İhtilâfını Çözen Genel Normlar İhtilâfı Kuralları 388
Normlar İhtilâfı Kurallarının İşlev ve Niteliği 388
Normlar İhtilâfı Kurallarının Kaynakları . 397
İçindekiler 9
Yatırım Uyuşmazlıklarında Karşılaşılan Normlar İhtilâfını Çözmeye Uygun
Normlar İhtilâfı Kuralları 401
Ara Sonuçlar 410
Yatırım Uyuşmazlıklarında Çevre ve İnsan Hakları Korumasına Genel Normlar İhtilâfı
Kurallarının Tatbiki . 412
Dikey Normlar İhtilâfı Kurallarının Tatbiki . 413
Emredici (Jus Cogens) Normlar 414
İradî Üstün Normlar . 432
Milletlerarası Hukuk Düzeninin Anayasallaşmasından Kaynaklanan Üstün
Normlar . 441
Ara Sonuçlar 450
Yatay Normlar İhtilâfı Kurallarının Tatbiki . 460
Sonraki Normun Uygulanmasını Öngören Normlar İhtilâfı Kuralları:
Lex Posterior Derogat Legi Priori . 461
Hususî Normun Uygulanmasını Öngören Normlar İhtilâfı Kuralları:
Lex Specialis Derogat Legi Generali . 472
Yatay Normlar İhtilâfı Kurallarının Eşzamanlı Tatbiki . 484
Ara Sonuçlar 488
YATIRIM UYUŞMAZLIKLARINDA ÇEVRENİN VE İNSAN HAKLARININ KORUNMASINA
UYGULANACAK HUKUKTA GENEL NORMLAR İHTİLÂFI KURALLARI İLE ÇÖZÜLEMEYEN
NORMLAR İHTİLÂFLARININ HALLİ 493
Yatırımcı-Ev Sahibi Devlet Uyuşmazlıklarında Çevrenin ve İnsan Haklarının
Korunmasına Uygulanacak Hukukta Genel Normlar İhtilâfı Kuralları ile Çözülemeyen
Normlar İhtilâflarının Halli: Ad Hoc Normlar İhtilâfı Kuralları 500
Ad Hoc Normlar İhtilâfı Muhakemesinin Amacı Olarak Dengeleme . 507
Somut Vakıa Adâletini Sağlamak Amacıyla Dengeleme . 509
Küresel Kamu Yönetiminde Adâleti Sağlamak Amacıyla Dengeleme . 516
Normatif ve Sistemik Adâleti Sağlamak Amacıyla Dengeleme 526
Ara Sonuçlar 534
Ad Hoc Normlar İhtilâfı Muhakemesinin Aracı Olarak Dengeleme . 540
Dengeleyici Adâleti Sağlayan Muhakeme Araçları . 542
Robert Alexy’nin Dengeleme Usûlü . 582
Yatırım Uyuşmazlıklarına Robert Alexy’nin Dengeleme Usûlünün Tatbiki . 600
Ara Sonuçlar 623
Devletler Arası Yatırım Uyuşmazlıklarında Çevrenin ve İnsan Haklarının Korunmasına
Uygulanacak Hukukta Genel Normlar İhtilâfı Kuralları ile Çözülemeyen Normlar
İhtilâflarının Halli . 626
Normlar İhtilâfı Meselesinin İhtilâfın Meydana Gelmesinden Sonra Devletler Arasında
Halli . 627
10 İçindekiler
Devletler Arası Norm Yorumu Yoluyla İhtilâfın Önlenmesi 627
Yatırım Uyuşmazlığının Devletler Arası Muhakeme Yoluyla Çözümü 638
Devletler Arası Vakıa “Yorumu” Yoluyla Çözüm 651
Ara Sonuçlar 655
Normlar İhtilâfı Meselesinin İhtilâfın Meydana Gelmesinden Önce Devletler
Arasında Halli 657
Yatırım Anlaşmalarının Yürürlüğüne Son Verilmesi Yoluyla Normlar İhtilâfının
Önlenmesi . 659
Yatırım Anlaşmalarının Normlar İhtilâfını Önleyecek Şekilde Kaleme Alınması . 666
Yatırım Anlaşmalarının Normlar İhtilâfını Çözecek Şekilde Kaleme Alınması 678
Ara Sonuçlar 687
SONUÇ . 689
ÖZGEÇMİŞ 729
