Mirasta DenkleştirmeTmk m. 669-675
Dr. Öğr. Üyesi M. Tolga ÖZER
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ . VII
İÇİNDEKİLER VII
KISALTMALAR LİSTESİ XVII
GİRİŞ 19
BİRİNCİ BÖLÜM
MİRASTA DENKLEŞTİRME KURUMUNA DAİR
TEMEL BİLGİLER
1. MİRASTA DENKLEŞTİRME KURUMUNUN TARİHİ
GELİŞİMİ. 21
2. MİRASTA DENKLEŞTİRMENİN AMACI / TEMELİNDE
YER ALAN İLKE 26
3. MİRASTA DENKLEŞTİRME KAVRAMI, HUKUKİ
NİTELİĞİ VE TÜRLERİ 32
Genel Olarak Mirasta Denkleştirme Kavramı32
Mirasta Denkleştirmenin Hukuki Niteliği 37
Genel Olarak37
Mükellefiyet Teorisi38
Aynî Etki Teorisi.40
Şahsi Borç Teorisi .43
III. Mirasta Denkleştirmenin Türleri 46
Genel Olarak46
Kanuni Denkleştirme ve İradi Denkleştirme Ayrımı 47
Gerçek ve Gerçek Olmayan Denkleştirme Ayrımı51
X
İKİNCİ BÖLÜM
MİRASTA DENKLEŞTİRMENİN
KONUSU VE TARAFLARI
1. DENKLEŞTİRMENİN KONUSU 55
Denkleştirmeye Tabi Kazandırmalara İlişkin Genel
Şartlar .55
Genel Olarak55
Karışılıksız Bir Kazandırmanın Bulunması.56
Genel Olarak 56
Mirasbırakanın Kanuni Yükümlülüklerini ve Ahlaki
Ödevlerini Yerine Getirmek Amacıyla Yaptığı
Karşılıksız Kazandırmaların Denkleştirme Kapsamına
Girip Girmediği Hususu.58
a) Mirasbırakanın Kanuni Yükümlülüklerini Yerine
Getirmek Amacıyla Yaptığı Kazadırmalar .58
b) Mirasbırakanın Ahlaki Ödevlerini Yerine Getirmek
Amacıyla Yaptığı Kazadırmalar .61
Kazandırmanın Sağlararası Gerçekleştirilmesi .64
Kazandırmanın Miras Payına Mahsuben Yapılması .68
Genel Olarak 68
Miras Payına Mahsuben Yapılan Kazandırmaların
Hukuki Niteliğine Dair Görüşler71
Miras Payına Mahsuben Yapılan Kazandırmaların
İkili Yapıya Sahip Olduğu Görüşü
(Doppelnaturtheorie).71
Denkleştirmenin Söz Konusu Olabilmesi İçin
Taraflar Arasında Bu Yönde Bir Anlaşmanın
Bulunması Gerektiği Görüşü (Vertragskonzeption /
Einheitsnaturtheorie).73
Görüşümüz 77
Mirasbırakanın Denkleştirmeye İlişkin Düzenlemeleri81
Genel Olarak .81
XI
Mirasbırakanın Denkleştirmeye Dair
Düzenlemelerinin Herhangi Bir Şekil Şartına Tabi
Olup Olmadığı Hususu84
Öğreti ve Uygulamadaki Görüşler.84
Görüşümüz 90
Kazandırmanın Mirasbırakan Tarafından Yapılması 93
Kazandırmanın Mirasbırakanın Malvarlığından
Yapılması .93
Genel Olarak .93
Mirasbırakanın Evli Olması Durumunda 95
Mirasbırakanın Karşılıksız Kazandırmada Bulunmaya
Yönelik Özgür İradeye veya Bilince Sahip Olmasının
Gerekip Gerekmediği Hususu 99
Kazandırmanın Kanuni Mirasçıya Yapılması .104
Genel Olarak 104
Mirasçılar Dışındaki Kişilere Yapılan
Kazandırmaların Denkleştirmeye Tabi Olmasının
Mümkün Olup Olmadığı Hususu .107
Kanunen Denkleştirmeye Tabi Kazandırmalar
(TMK m. 669/2) .109
Genel Olarak109
Kanuni Denkleştirmenin Kapsamına İlişkin Görüşler.111
Kanuni Denkleştirmenin Kapsamına Sadece Altsoyun
Kendi Yaşamını Kurabilmesi veya Kendisini
Geliştirmesi İçin Yapılan Kazandırmaların Girdiği
Görüşü (Versorguns-Aussattungskollation).111
Mirasbırakan Tarafından Yapılan (Belli Bir Değerin
Üzerindeki) Her Türlü Karşılıksız Kazandırmanın
Kanuni Denkleştirmenin Kapsamına Girdiği Görüşü
(Schenkungskollation)114
Görüşümüz .118
TMK m. 669/2’de Sayılan Kanunen Denkleştirmeye Tabi
Kazandırmalar .122
XII
Çeyiz 122
Kuruluş Sermayesi Vermek .126
Malvarlığı Devri.132
Borçtan Kurtarmak.134
Altsoya Yapılmış Olan Diğer Benzer Karşılıksız
Kazandırmalar138
a) Genel Olarak .138
b) Bağışlamalar139
c) Karma Bağışlamalar139
d) Mirasbırakanın Sahibi Olduğu Bir Eşyayı / Hakkı
Karşılıksız Olarak Altsoyuna Kullandırması
(unentgeltliche Gebrauchsüberlassung) 142
e) Altsoy Lehine Karşılıksız İş Görülmesi145
f) Faizsiz Para Ödüncü147
g) Hayat Sigortası Kaynaklı Kazandırmalar148
h) İrat Şeklinde Yapılan Yardımlar.151
ı) Altsoy Lehine Teminat Verilmesi.152
i) Fikri Haklara İlişkin Kazandırmalar .154
III. Kanunda Denkleştirmeden Muaf Tutulan Kazandırmalar154
Olağan Hediyeler ve Evlenme Sırasında Yapılan
Geleneğe Uygun Giderler (TMK m. 675/1)154
Genel Olarak 154
Olağan Hediyeler157
a) Genel Olarak .157
b) Hediyenin Olağan Kabul Edilmesinin Şartları159
Evlenme Sırasında Yapılan Geleneğe Uygun Giderler161
Altsoy Lehine Yapılmış Alışılmış Ölçüler İçinde Kalan
Çeyiz Giderleri (TMK m. 675/2).162
Çocuklar İçin Yapılan Alışılmış Ölçüler İçerisindeki
Eğitim-Öğrenim Giderleri (TMK m. 674/1)163
XIII
Genel Olarak 163
Eğitim-Öğrenim Giderinin Alışılmış Ölçüler
İçerisinde Kabul Edilmesinin Şartları 166
Yasal Miras Payını Aşan Kazandırmalar (TMK m. 672)170
Genel Olarak 170
Murisin Kazandırmanın Miras Payını Aşan Kısmının
Denkleştirmeden Muaf Olmasına Yönelik İradesinin
İspatı.173
Miras Payını Aşan Kısmın Hesaplanması175
Eğitimlerini Tamamlamamış veya Engelli Çocukların
TMK m. 674/2 Uyarınca Sahip Oldukları Alacak
Hakkının Konusu (Denkleştirmenin Farklı Bir Türü
Olarak Tersine Denkleştirme) 178
Genel Olarak178
Eğitim ve Öğrenimini Tamamlamamış Çocuğun Talep
Hakkı .181
Engelli Çocuğun Talep Hakkı .183
2. DENKLEŞTİRMENİN TARAFLARI . 185
İradi Denkleştirmenin Tarafları185
Denkleştirme Borçlusu 185
Denkleştirme Alacaklısı 187
Kanuni Denkleştirmenin Tarafları189
Denkleştirme Borçlusu 189
Denkleştirme Alacaklısı 192
Genel Olarak 192
Sağ Kalan Eşin Kanuni Denkleştirme Alacaklısı Olup
Olmadığı Hususu195
Kanuni Denkleştirmede Evlatlığın Durumu198
III. Denkleştirme Yükümlüsünün Mirasçılık Sıfatını
Kaybetmesi Durumunda Onun Yerini Alan Mirasçının
Denkleştirme Yükümlülüğü .199
XIV
Genel Olarak199
TMK m. 670 Uyarınca Denkleştirme Yükümlülüğünün
Sınırı202
Yedek Mirasçının TMK m. 670 Uyarınca Denkleştirme
Yükümlüsü Olup Olmadığı Hususu 206
Miras Payının Devri Durumunda TMK m. 670’in
Uygulama Alanı Bulup Bulmayacağı Hususu.207
Gerçek Olmayan Bir Denkleştirmenin Söz Konusu
Olması Halinde TMK m. 670’in Uygulama Alanı
Bulmasının Mümkün Olup Olmadığı Hususu.209
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MİRASTA DENKLEŞTİRMENİN UYGULANMASI
1. DENKLEŞTİRME TALEBİNİN İLERİ SÜRÜLMESİ . 211
Genel Olarak.211
Denkleştirmeye Tabi Bir Kazandırma Bulunduğunun
Mirasın Taksiminden Sonra Ortaya Çıkması Durumu .214
III. Denkleştirme Talebi ve Edinilmiş Mallara Katılma
Rejimi Arasındaki İlişki .216
2. DENKLEŞTİRME YÖNTEMİ. 218
Genel Olarak.218
Denkleştirme Borçlusunun Seçim Hakkı .220
Seçim Hakkının Hukuki Niteliği ve Kullanılması.220
Denkleştirme Borçlusunun Seçim Hakkını Kullanmaması
Durumunda223
III. Aynen Denkleştirme.224
Genel Olarak224
Aynen Denkleştirmeye Dair Özellik Arz Eden Durumlar.227
Karma Bağışlamaların Aynen Denkleştirilmesi.227
Misli Eşyaların Aynen Denkleştirilmesi 229
XV
Aynen Denkleştirme Kapsamında İkame / Kaim
Değerin İadesi 230
IV Mahsuben Denkleştirme.232
Mirasbırakanın Denkleştirme Yöntemine İlişkin
Düzenlemeleri.235
3. DENKLEŞTİRME DEĞERİ. 236
Genel Olarak.236
Denkleştirme Değerinin Tespitine Dair Özellik Arz Eden
Durumlar.240
Konusu Para Olan Kazandırmaların Denkleştirilmesinde
Değerin Tespiti240
Konusu İş Görme Edimi veya Bir Malın/Hakkın
Kullandırılması Olan Kazandırmaların
Denkleştirilmesinde Değerin Tespiti.242
Karma Bağışlamalarda Denkleştirme Değerinin Tespiti.243
Denkleştirme Konusu Kazandırmanın Bir Başkasına
Devri Durumunda Denkleştirme Değerinin Tespiti 245
III. Denkleştirme Değerinin Mirasbırakan Tarafından
Belirlenmesi247
4. DENKLEŞTİRMEDE ZARAR VE YARAR İLE
DENKLEŞTİRME KONUSUNA YAPILAN MASRAFLAR
(TMK M. 673/2). 250
Genel Olarak.250
Denkleştirmede Zarar ve Yarar 252
Denkleştirme Borçlusunun İyi Niyetli Olması
Durumunda252
Denkleştirme Borçlusunun Kötü Niyetli Olması
Durumunda255
III. Denkleştirme Borçlusu Tarafından Yapılan Masraflar.256
TMK m. 673/2 Kapsamında Yapılan Taleplerin İfası259
KAYNAKÇA 261
