İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 7 İÇİNDEKİLER 9 GİRİŞ 15 BİRİNCİ BÖLÜM GENEL HATLARIYLA MOBBİNG A. MOBBİNG KAVRAMI 21 1. Mobbing Analizi 24 2. Mobbing Araştırmalarının Kısa Tarihi 27 3. İşyerlerinde Mobbingin Yaygınlığı 30 4. Mobbing: Kavramsal Tespit ve Tanım 33 4.1. Hukuksal Metinlerde Mobbing Tanımları 40 5. Mobbing ve Bullying Ayrımı 44 6. Mobbingin Nedenleri ve Kaynakları 45 7. Mobbingin Unsurları 51 8. Mobbing Eylemlerinin ve İşlemlerinin Özellikleri 54 9. Mobbingin Mağdur Üzerindeki Etkileri 56 9.1. Mobbingin Mağdurun Psikolojisine Etkisi 59 9.2. Mobbingin Mağdurun Zihinsel Yapısına Etkisi 62 9.3. Mobbingin Mağdurun Fiziksel Yapısına Etkisi 62 9.4. Mobbingin Örgütsel Etkileri 63 10. Mobbing Düzeyleri 65 11. Yaygın Mobbing Örnekleri 66 12. İşyerinde Mobbing Benzeri Diğer Davranış Örnekleri 69
İKİNCİ BÖLÜM MOBBİNG HUKUKU A. HUKUKSAL AÇIDAN MOBBİNG 87 1. Hukuki Olay, Eylem (Fiil) ve İşlemler 89 a. Fail ve Mağdur 91 b. Hareket/Eylem/Fiil 91 c. Netice ve Zarar 91 2. Mobbingte Hukuki Olay, Eylem ve İşlem İlişkisi 92 3. Mobbing Mağdurunun Yasal Hakları 96 4. Mobbingle Hukuksal Mücadele Yolları 99 4.1. İdareye Şikâyet 101 4.2. Türkiye İnsan Hakları Kurumu'na Başvuru 102 4.3. Kamu Denetçiliği Kurumu'na Başvuru 102 4.4. Kamu Görevlileri Etik Kurulu'na Başvuru. 103 4.5. Alo 170, CİMER ve İş Teftiş Kuruluna Başvuru 104 4.6. Cumhuriyet Başsavcılığına Şikâyette Bulunma 105 5. Siber Mobbing ve Hukuksal Sonuçları 107 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM HUKUK SİSTEMLERİNDE MOBBİNG A. ULUSAL HUKUK SİSTEMİMİZDE MOBBİNG. 113 1. Mobbingle İlgili Yasal Sorunlar 115 2. Türk Hukuk Sisteminde Mobbing 116 2.1. Anayasa Açısından Mobbing 118 2.2. Türk Ceza Kanunu'nda Mobbing 126 2.2.1. Cinsel Saldırı Suçu 140 2.2.2. TCK'da Cinsel Taciz Suçu 142 2.3. Türk Medeni Kanunu Açısından Mobbing 145 2.3.1. Kişilik Haklarının Korunması Davaları 148 a. Saldırı Tehlikesinin Önlenmesi Davası 150 b. Sürmekte Olan Saldırıya Son Verilmesi Davası 151 c. Saldırının Hukuka Aykırılığının Tespiti Davası 152
2.3.2. Maddi ve Manevi Tazminat Davaları 153 a. Mobbingte Maddi Tazminat Davası 155 b. Mobbingte Manevi Tazminat Davası 156 2.3.3. Vekaletsiz İş Görme Davası. 159 2.4. Türkiye İnsan Haklar ve Eşitlik Kurumu Kanununda Mobbing 160 2.5. Devlet Memurları Kanununda Mobbing 163 2.6. Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kanunu ve Mobbing 169 2.7. Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ve Mobbing 169 2.8. Borçlar Kanunu Açısından Mobbing 170 2.9. İş Kanunu Açısından Mobbing 174 2.9.1. Yönetme Hakkı Kavramı 181 2.9.2. Yönetme Hakkının Kötüye Kullanılması 183 2.9.3. İşverenin Yönetim Hakkının Sınırlandırılması 185 a. Yönetim Hakkını Yasayla Sınırlama 185 b. Yönetim Hakkını Çalışma Koşullarınca Sınırlama 187 c. Yönetme Hakkının “Etik”le Sınırlandırılması 187 2.9.4. Hakların ve Görevlerin Kötüye Kullanılması 189 2.9.5. Mobbing ve Görevi Kötüye Kullanma 196 2.10. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Açısından Mobbing 197 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM MOBBİNGİN İSPATI SORUNU A. İSPAT KAVRAMI VE TÜRLERİ 209 1. İspat Türleri 210 1.1. Asıl İspat-Karşı İspat-Aksini İspat 210 1.2. Tam İspat ve Yaklaşık İspat 211 2. İspat Kolaylığı Kavramı ve Türleri 214 2.1. İlk Görünüş İspatı 216 2.2. Emare İspatı 217 2.3. Fiili Karineler Yoluyla İspat 218 2.4. Hayatın Olağan Akışıyla İspat 220 3. İspat Yükü Kavramı 221 3.1. İspat Yükünün Yer Değiştirmesi 226
B. MOBBİNGİN İSPATI SORUNU 228 1. Mobbingin İspatı 230 2. Mobbingde İspat Yükü 231 3. Danıştay ve Yargıtay Kararlarında Mobbingin İspatı 236 BEŞİNCİ BÖLÜM ULUSLARARASI HUKUK SİSTEMLERİNDE MOBBİNG A. ULUSLARARASI MEVZUAT AÇISINDAN MOBBİNG 253 1. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi 254 2. Avrupa Birliği Politikası 255 3. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı 256 4. ILO Sözleşmelerinde Mobbing 257 4.1. AB Sosyal Taraflarınca İmzalanan “İşyerlerinde Taciz ve Şiddetle Mücadele Çerçeve Anlaşması” 260 5. Avrupa Sosyal Şartı 261 6. Çalışma Yaşamıyla İlgili Başlıca Avrupa Birliği Yönergeleri 264 7. Çeşitli Ülkelerde Mobbing 265 7.1. Fransa Yasalarında Mobbing 267 7.2. Belçika Yasalarında Mobbing 269 7.3. Danimarka Yasalarında Mobbing 270 7.4. Finlandiya Yasalarında Mobbing 270 7.5. Hollanda Yasalarında Mobbing 271 7.6. İsviçre Yasalarında Mobbing 271 7.7. İngiltere Yasalarında Mobbing 272 7.8. İrlanda Yasalarında Mobbing 273 7.9. İsveç Yasalarında Mobbing 273 7.10. Almanya Yasalarında Mobbing. 274 7.11. İspanya Yasalarında Mobbing 277 7.12. İtalya Yasalarında Mobbing 277 7.13. Avusturya Yasalarında Mobbing 278 7.14. Yunanistan Yasalarında Mobbing 278 7.15. Norveç Yasalarında Mobbing 279 7.16. Amerika Birleşik Devletleri Yasalarında Mobbing 280 7.17. Japonya Yasalarında Mobbing 282
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 287 EKLER 293 EK 1: 2011/2 Sayılı Başbakanlık Genelgesi 295 EK 2: Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu 297 EK 3: AB Sosyal Taraflarınca İmzalanan İşyerlerinde Taciz ve Şiddetle Mücadele Çerçeve Anlaşması 303 EK 4: İşte Çalışanların Sağlık ve Güvenliklerini İyileştirmeye Yönelik Tedbirler Alınmasına İlişkin 12 Haziran 1989 Tarih ve 89/391/EEC Sayılı Konsey Direktifi 307 EK 5: Irk ve Etnik Kökene Bakılmaksızın Kişilere Eşit Muamele Edilmesi İlkesinin Uygulamaya Konmasına İlişkin 29 Temmuz 2000 Tarih ve 2000/43/EC Sayılı Konsey Direktifi 315 EK 6: İstihdamda, Mesleki Eğitimde, Meslekte Yükselmede ve Çalışma Koşullarında Kadın ve Erkeğe Eşit Muamele İlkesinin Uygulanmasına İlişkin 76/207/EEC sayılı Konsey Direktifini Değiştiren 23 Eylül 2002 Tarih ve 2002/73/EEC Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi 325 EK 7: İşe Alma ve Mesleki Açıdan Eşit Muamelenin Sağlanması İçin Genel Bir Çerçeve Oluşturan 27 Kasım 2001 Tarih ve 2000/78/EC Sayılı Konsey Direktifi 335 EK 8: İstihdamda, Mesleki Eğitimde, Meslekte Yükselmede ve Çalışma Koşullarında Kadın ve Erkeğe Eşit Muamele İlkesinin Uygulanmasına İlişkin 76/207/EEC Sayılı Konsey Direktifini Değiştiren 23 EYLÜL 2002 Tarih ve 2002/73/EEC Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi 349 EK 9: Mobbingle İlgili Ulusal Yargı Kararları 359 EK 9.1: Mobbing İle İlgili Anayasa Mahkemesi Kararları 359 EK 9.2: Mobbing İle İlgili Yargıtay Kararları 380 EK 9.3: Mobbing İle İlgili Danıştay Kararları 406 EK 9.4: Mobbing İle İlgili İdari Yargı Kararları 412 EK 10: Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kararları 423 EK 11: Mobbingle İlgili Yabancı Mahkeme Kararları 427 EK 12: Dokuz Eylül Üniversitesi Mobbing Birimi İşleyiş Usul ve Esasları 429 EK 13: Boğaziçi Üniversitesi, Tacizden Koruma ve Korunma Kılavuzu 433 KAYNAKLAR. 439 KAVRAM DİZİNİ 461
%3525,00 TL509,25 TL
