Muharebe Alanının Yeni Aktörleri : Askeri Yükleniciler

İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
DEVLETİN KUVVET KULLANMA TEKELİNİ ELE GEÇİRMESİ
§1. EVRİMİN İLK ADIMLARI
I. FEODAL AVRUPA'DA ZOR KULLANMA ARAÇLARININ MERKEZİ
OTORİTEYE TAHSİSİ . 18
A. Paralı askeri hizmetler: Soldi, soldier, mercenaires .22
B. Savaşın gerçek profesyonelleri: Paralı askerler (Mercenaries)25
1. Serbest Bölükler 27
2. Condottieri .29
II. MERKEZİ SÜREKLİ ORDUNUN ŞAFAĞI . 34
A. Şövalyenin Gözden Düşüşü, Piyadenin Yükselişi Avrupa'daki
Sürekli Ordu Düşüncesi 36
B. Devletin İskeletinin Kızağa Konması .39
1. Pecunia nervus belli40
2. Zor kullanma araçları için yeni bir örgütlenme .42
C. Orduların Vazgeçilemeyen Unsurları: Paralı Askerler.44
1. Paranın satın alabileceğinin en iyisi ya da ‘point d'argent,
point de suisses'…44
2. Landsknecht.47
§2. DEVLET VE KUVVET KULLANMA TEKELİ
I. ZOR KULLANMA ARAÇLARI ÜZERİNDE MERKEZİ OTORİTENİN
ARTAN KONTROLÜ VE MUTLAKİYETÇİ DEVLET . 52
A. Askeri Reform : Düzen, disiplin, kontrol53
1. Nassaulu Maurice ve Askeri Hizmetlere Felemenk Yaklaşımı .54
2. Askeri reformlara yakından bir bakış 55
3. İsveç Yaklaşımı 57
XIV
B. Erken Modern Devletin Askeri Yapılanması ve Askeri Girişimciler.58
1. Otuz Yıl Savaşları ya da bellum se ipsum alet… .59
2. Paralı asker v. Askeri Girişimci61
II. ASKERİ REFORMDA YENİ BİR ETAP VE PROFESYONEL SÜREKLİ
ORDULARIN ŞAFAĞI . 64
A. Modern Devletin Yükselişi: Yeni Düşünsel, İdari ve İktisadi
Yapılanma64
B. Mutlakiyetçi Devlet : Fransa Örneği67
C. Eski Rejimde Son Reformlar.77
§3. KORSANLAR VE TİCARET KUMPANYALARI: EGEMENLERİN
ÖZEL TEŞEBBÜS KAYNAKLI DENİZ KUVVETLERİ VE DENİZ AŞIRI
İMPARATORLUKLARI
I. KORSANLAR: EGEMENİN ÖZEL TEŞEBBÜS KAYNAKLI SAVAŞ
GÜCÜ… 82
II. TİCARET KUMPANYALARI: DENİZAŞIRI İMPARATORLUKLARIN
YAPI TAŞLARI . 109
§4. ERKEN MODERN DEVLETTEN MODERN DEVLETEKUVVET
KULLANMA YETKİSİ: EVRİMİN SATIR BAŞLARI
I. DEVLETİN ZOR KULLANMA ARAÇLARI ÜZERİNDEKİ VE
BUNLARI KULLANMAYA KARAR VERME KONUSUNDAKİ NİHAİ
OTORİTEYİ ELE GEÇİRMESİ 119
II. DEVLETİN ZOR KULLANMA ARAÇLARI PAZARINI ELE GEÇİRMESİ:
ULUS DEVLET, CUMHURİYET VE VATANDAŞIN ÖDEVİ, DULCE ET
DECORUM EST PRO PATRIA MORI .128
III. TARAFSIZLIK HUKUKU . 131
IV. SAVAŞIN DEĞİŞEN DOĞASI: DEVLETLER ARASI TOPYEKUN
ENDÜSTRİYEL SAVAŞ . 134
İKİNCİ BÖLÜM
ÖZEL TEŞEBBÜS KAYNAKLI ASKERİ HİZMETLERİN GERİ
DÖNÜŞÜ: ZOR KULLANMA ARAÇLARININ SİVİLLEŞMESİ/
ÖZELLEŞMESİ
I. SAVAŞIN DEĞİŞEN PARADİGMASI 141
A. Savaşın Değişen Paradigması (ya da Doğası), Yeni Aktörler, Yeni
Tehditle .141
1. Savaşlar ve Yeni Savaşlar: Eski Modelin Yeni Bir Sürümü mü
Yoksa Yepyeni Bir Model mi? .142
2. Zor Kullanma Araçlarının ve Çatışmaların Kamusal Olmaktan
Çıkması ve Özelleşmesi .149
B. Military Technological Revolution (MTR), Revolution in Military
Affairs (RMA) ve Askeri Dönüşüm 151
C. Savaşın Değişen Paradigmasının Getirdiği Askeri Reorganizasyon ve
Sivilleşme.156
1. Başarısız Devletlerde Kuvvet Kullanma Araçlarının
Sivilleşmesi / Kriminalleşmesi: .160
2. Modern Devlette Kuvvet Kullanımının Özelleştirilmesi/
Outsourcing .169
II. KAPSAMLI BİR ÖZELLEŞTİRME ÖRNEĞİ: PENTAGON VE TARİHTEN
ALINAN DERSLER 176
III. ASKERİ HİZMETLERİN ÖZELLEŞTİRİLMESİ VE BUNUN MODERN
DEVLET TEORİSİ KAPSAMINDA ZOR KULLANMA TEKELİ ÜZERİNE
ETKİLERİ: PENTAGON'UN UYGULAMALARININ BİRLEŞİK
DEVLETLER ANAYASASI KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ . 182
A. Birleşik Devletler Anayasası'na Göre Egemen Yetkilerin Kullanımı ve
Aktarımı 187
B. Doğası gereği hükümet faaliyetinin hukuki ve siyasi tanımları: .192
C. Devletin Kuvvet Kullanma Tekeli Kapsamında Önemli Yetki Kullanımı,
Nihai Karar Alma Yetkisi, Esaslı Takdir Hakkı 197
1. Komuta otoritesi .199
2. Muharebe faaliyetleri .202
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
GÜNCEL SİLAHLI ÇATIŞMALAR HUKUKUNDA ÖZEL ASKERİ
YÜKLENİCİLERE UYGUN BİR STATÜNÜN BULUNMASI
I. ÖZEL ASKERİ YÜKLENİCİLERE MUHARİP STATÜSÜ TANINMASI . 213
A. Savaş Esirinden Muharip Tanımına: Muhariplik Kavramının Temellerini
Yeniden Keşfetmek.216
1. Devletin de jure muharip organları 229
2. Devletin de facto muharip organları .238
a. Silahlı grubun devlete tabiiyeti .243
b. Silahlı grup içindeki örgütlenme: Sorumlu komutaya tabi
hiyerarşik yapı .249
i. Sorumlu Komuta .249
Sorumlu Komutadan Komutanın Sorumluluğuna: Respondeat
Superior ya da üstlerin sorumluluğu kavramının unsurlarının
sorumlu komuta kavramının tanımına etkisi 264
ii. Silahlı grubun sorumlu komuta altında örgütlenmesi ve
hiyerarşik yapısı .272
c. Hukuka uygun muharipliğin diğer şartları: Sivillerden ayırt
edilebilme ve silahlı çatışmalar hukuku kurallarına riayet .277
II. ÖZEL ASKERİ ŞİRKETLER VE ASKERİ YÜKLENİCİLERİN PARALI
ASKERLİK KAVRAMI KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
HAKKINDA . 287
A. Uluslararası Hukukta Paralı Asker Kavramı.287
1. Paralı asker kavramının (yeniden) keşfi ve bunun bir hukuki
düzenlemeye tabi olması düşüncesinin uluslararası toplumda
yerleşmesi 287
2. Paralı asker statüsünün uluslararası silahlı çatışmalar hukukuna
dâhil edilmesi: 1977 Tarihli Ek Protokol I 300
3. Silahlı çatışmalar hukukunda kabul edilen paralı asker statüsünün
özü: Hedef tahtasındaki yalnız, başına buyruk savaş köpeği 310
XVII
4. Paralı Asker kavramının silahlı çatışmalar hukuku sınırlarından
taşması .317
a. Afrika Birliği Örgütü Konvansiyonu.317
b. Paralı Askerlerin Askere Alınması, Kullanımı, Finansmanı ve
Eğitimine Karşı Uluslararası Konvansiyon 320
B. Eski Kavramların Yeni Sorunlarla İmtihanı: Özel Askeri
Şirketler ve Yeni Paralı Askerlik .323
1. Hâlihazırda kabul edilen paralı asker tanımının özel askeri şirketleri
ve askeri yüklenicileri değerlendirmek konusunda uygun bir
referans kavram olmaması hakkında324
2. BM İnsan Hakları Komisyonu'nun ve sonraki haliyle BM İnsan
Hakları Konseyi'nin Paralı askerlik üzerine çalışmaları ve özel
askeri yüklenicilere yaklaşımı .328
3. Tanımlanmış haliyle paralı asker konsepti ile özel askeri yüklenici
kavramı arasındaki temel farkı yaratan sihirli kavram:
Kurumsallaşma .335
C. Dura lex, sed lex: Özel Askeri Yüklenicilerin Ek Protokol I Madde 47
Hükmüyle Sınanması: Birleşik Devletler Uygulamaları Kapsamında
Özel Askeri Yüklenicilerin Muharip Statüsü 343
1. Silahlı hizmete alınma 346
2. Muhasamata doğrudan katılma .349
3. Motivasyon 353
4. Uyruk ve İkametgâh .359
5. Silahlı kuvvetlere üyelik .361
D. Birleşik Devletler Uygulamaları Kapsamında Özel Askeri Şirket
Yüklenicilerinin Muharip Statüsü .365
1. Özel Askeri Şirketlerin Birleşik Devletler'in de jure silahlı
kuvvetlerine entegrasyonu meselesi .365
2. Özel Askeri Yüklenicilerin Birleşik Devletler'in de facto Silahlı
Kuvvetlerini Teşkil Edebilmesi Hali373
A. Silahlı Çatışmalar Hukukunda Yükleniciler: İlgili Düzenlemeler ve
Sorunların Tespiti 391
1. Muharip ile sivil arasındaki ince çizgi: Muhasamata doğrudan
ya da dolaylı katılım .400
2. Birleşik Devletler'in Yakın Tarihli Uygulamalarında Silahlı
Çatışmalarda Silahlı Kuvvetlere Eşlik Eden Yüklenicilerin
Üstlendiği Görevler: .410
XVIII
B. Muhasamata Doğrudan Katılım Kavramı Dâhilinde Birleşik Devletler
Savunma Bakanlığı Yüklenicilerinin Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi .416
1. Birleşik Devletler Askeri Doktrininde Yüklenici Desteğinin
Kategorizasyonu 416
a. Harekât yeri destek (theater support) yüklenicileri .417
b. Harekât yerine dışarıdan destek ya da dış destek (external
theater support) yüklenicileri 417
c. Sistem destek (system support) yüklenicileri 419
2. Destek ve Bakım hizmetlerinin Muhasamata Doğrudan Katılım
Sayılması Hakkında .424
b. İstihbarat, planlama, talim430
C. Yüklenicilerin Güncel Görevleri İle Silahlı Kuvvetlere Eşlik Eden Siviller
Statüsünün Bağdaştırılması: İmkânsız Görev? 434
D. Silahlı Özel Güvenlik Yüklenicilerinin ‘Özel' Durumu 443
Silahlı Özel Güvenlik Yüklenicilerinin Silahlı Kuvvetlere Eşlik Eden Sivil
Statüsü Altında Değerlendirilebilmesinin Anahtarı: Doğal Bir Hak
Olarak Meşru Müdafaa .443
1. Silahlı Çatışmalarda Meşru Müdafaa Hali: .443
a. Muhariplerin meşru müdafaa hakkı 444
b. Sivillerin silahlı çatışmalar kapsamında meşru müdafaa hakkı .452
c. Hukuka aykırı saldırı ve sivillere yönelik hukuka aykırı saldırılar. 456
d. Muhariplere yönelik hukuka aykırı saldırılar 458
e. Gereklilik ve orantılılık 462
2. Birleşik Devletler'in düzenlemeleri ışığında özel yüklenicilerin
ve özel güvenlik yüklenicilerinin meşru müdafaa hakkının
değerlendirilmesi.464
a. Kişilere yönelik saldırılar ve sonuçları: 464
b. Saldırının mallara yönelik olması hali: .474
SONUÇ. 483
KAYNAKÇA. 497
EKLER 531