Muharrem ÖCAL
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ. 5
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR CETVELİ 13
GİRİŞ . 17
KONU. 17
AMAÇ 18
KAPSAM ve PLAN 19
BİRİNCİ BÖLÜM
DENİZ YOLUYLA YÜK TAŞIMA SÖZLEŞMELERİ
NAVLUN SÖZLEŞMESİ 21
1.1. Tanımı ve Kurulması . 21
1.2. Unsurları. 22
1.2.1. Deniz Yoluyla Taşıma Yapılması . 22
1.2.2. Yük Taşımanın Üstlenilmesi . 24
1.2.3. Taşımanın Gemiyle Yapılması. 25
1.2.4. Taşıyanın Yüke Zilyet Olması 28
1.2.5. Taşıma İşi Karşılığında Navlun Ödenmesi. 30
1.3. Hukuki Niteliği 32
1.4. Tarafları 35
1.4.1. Taşıyan . 35
1.4.2. Taşıtan 37
1.5. Yükle İlgili Kişiler . 38
1.5.1. Yükleten . 38
1.5.2. Gönderilen . 39
1.6. Türleri . 40
1.6.1. Genel Olarak 40
1.6.2. Kırkambar Sözleşmesi 41
8 İçindekiler
1.6.3. Çarter Sözleşmeleri. 43
1.6.3.1. Yolculuk Çarteri Sözleşmesi 43
1.6.3.2. Zaman Çarteri Sözleşmesi. 44
ALT NAVLUN SÖZLEŞMESİ47
2.1. Genel Olarak . 47
2.2. Kavram 49
2.2.1. Genel Olarak. 49
2.2.2. Öğretideki Birinci Görüş 49
2.2.3. Öğretideki İkinci Görüş . 51
2.2.4. Değerlendirme 52
2.3. Tanım ve Kapsam 54
2.4. Tarafları. 55
2.5. Alt Taşıyanın Yükle İlgililer Karşısındaki Hukuki Konumu 55
İKİNCİ BÖLÜM
FİİLİ TAŞIYAN
FİİLİ TAŞIYAN KAVRAMI .57
1.1. Tarihsel Gelişimi 57
1.1.1. Genel Olarak. 57
1.1.2. Hamburg Kuralları (1978) . 58
1.1.3. Rotterdam Kuralları (2009). 62
1.1.3.1. Genel Olarak . 62
1.1.3.2. Deniz İşleri Yüklenicisi Kavramı ve Fiili Taşıyandan
Farkı 67
1.2. Tanımı . 75
1.3. Unsurları . 77
1.3.1. Taşımanın Kısmen veya Tamamen Gerçekleştirilmesi Meselesi 77
1.3.1.1. Genel Olarak . 77
1.3.1.2. Öğretideki Birinci Görüş 78
1.3.1.3. Öğretideki İkinci Görüş . 81
1.3.1.4. Öğretideki Üçüncü Görüş 82
1.3.1.5. Değerlendirme 84
1.3.2. Akdi Taşıyandan Başka Bir Kişi Olması 90
1.3.3. Alt Navlun Sözleşmesiyle Taşımanın Üstlenilmesi 91
İçindekiler 9
1.4. Liman İşletmeleri Fiili Taşıyan Sayılabilir Mi? . 93
1.4.1. Genel Olarak 93
1.4.2. Liman İşletmelerinin Fiili Taşıyan Sayılamayacağına Yönelik
Görüş 95
1.4.3. Liman İşletmelerinin Fiili Taşıyan Sayılabileceğine Yönelik
Görüş 96
1.4.4. Değerlendirme . 97
FİİLİ TAŞIYANIN SORUMLULUĞU 99
2.1. Genel Olarak. 99
2.2. Gerekliliği 100
2.3. Dayandığı Esaslar 104
2.3.1. Fiili Taşımanın Gerçekleştirilmesi. 104
2.3.1.1. Genel Olarak. 104
2.3.1.2. Birinci Görüş . 104
2.3.1.3. İkinci Görüş. 106
2.3.1.4. Değerlendirme . 108
2.3.2. Doğrudan Doğruya TTK’den Kaynaklanan Sorumluluk 111
2.3.2.1. TTK’nin Taşıyanın Sorumluluğuna İlişkin Hükümleri
Uyarınca Sorumluluk 111
2.3.2.2. Asıl Navlun Sözleşmesiyle Ağırlaştırılamayan
Sorumluluk . 113
2.3.3. Asıl Yükle İlgililerin Akdi Taşıyana Karşı Hak Sahibi Oldukları
Ölçüde Sorumluluk. 114
2.4. Özel Durumlar 115
2.4.1. Donatanla Yapılan Son Alt Navlun Sözleşmesinin Yolculuk
Çarteri Sözleşmesi ya da Kırkambar Sözleşmesi Olması. 115
2.4.2. Donatanla Yapılan Son Sözleşmenin Zaman Çarteri Sözleşmesi
Olması 116
2.4.3. Uluslararası Taşımalar 117
2.4.4. Karma Taşımalar 120
2.5. Hukuki Niteliği 121
2.5.1. Kanuni Borca Katılma . 121
2.5.2. Vasıtasız Zilyetliğin Kurulmasıyla Tesellüme Bağlı Sorumluluk 126
2.5.3. Kusur Karinesine Dayanan ve Kurtuluş Beyyinesi Getirilebilen
Sorumluluk. 126
10 İçindekiler
2.5.4. Sınırlı Şahsi Sorumluluk 128
2.5.5. Farklılaştırılmış Müteselsil Sorumluluk. 128
2.5.6. Emredici Sorumluluk. 131
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ASIL YÜKLE İLGİLİLERE KARŞI SORUMLULUK
FİİLİ TAŞIYANIN SORUMLULUK SEBEPLERİ ve ŞARTLARI133
1.1. Yüke Özen Yükümlülüğünün İhlal Edilmesinden Sorumluluk 133
1.1.1. Genel Olarak. 133
1.1.2. Fiili Taşıyanın Yük Üzerindeki Vasıtasız Zilyetliği 134
1.1.2.1. Genel Olarak . 134
1.1.2.2. Yükün Fiili Taşıyan Tarafından Tesellümü. 136
1.1.2.3. Yükün Fiili Taşıyan Tarafından Teslimi 138
1.1.3. Yükün Zıyaı veya Hasarı ve Geç Teslim . 139
1.1.3.1. Yükün Zıyaı 139
1.1.3.2. Yükün Hasarı . 141
1.1.3.3. Geç Teslim. 142
1.1.3.4. Zıyaa Varan Gecikme (Yükün Hükmen Zıyaı) 146
1.1.4. Zarar . 147
1.1.5. Uygun İlliyet Bağı 150
1.1.6. Kusursuzluğun İspatlanamaması 151
1.2. Geminin Başlangıçta Sefere Elverişli Olmamasından Sorumluluk. 152
1.2.1. Genel Olarak. 152
1.2.2. Geminin Başlangıçta Denize, Yüke ve Yola Elverişsiz Olması 153
1.2.3. Zarar . 155
1.2.4. Uygun İlliyet Bağı 156
1.2.5. Kusursuzluğun İspatlanamaması 157
1.3. TTK’de Düzenlenen Özel Hallerden Kaynaklanan Sorumluluk 159
1.3.1. Yükün Başka Bir Gemiye Yüklenmesi veya Aktarılmasından
Kaynaklanan Sorumluluk 159
1.3.2. Rotadan Sapmadan Doğan Sorumluluk 161
1.3.3. Yükün Güvertede İzinsiz Taşınmasından Doğan Sorumluluk 165
İçindekiler 11
FİİLİ TAŞIYANIN FİİLLERİNDEN SORUMLU OLDUĞU KİŞİLER 168
2.1. Genel Olarak. 168
2.2. Fiili Taşıyanın Adamları. 170
2.2.1. Taşımada Kullanılan Gemi Adamları 170
2.2.2. Fiili Taşıyanın Taşıma İşletmesinde Çalışanlar 171
2.2.3. Fiili Taşıyanın Kendisini Temsile Yetkili Kıldığı Kişiler . 172
2.3. Alt Navlun Sözleşmesinin İfasında Kullanılan Diğer Kişiler . 173
2.4. Fiili Taşıyanın Adamlarının Zarara Sebebiyet Veren Davranışı
Nedeniyle Fiili Taşıyanın Sorumluluğu 173
2.4.1. Zararın Fiili Taşıma Döneminde Gerçekleşmesi . 173
2.4.2. Fiili Taşıyanın Adamlarının Kusurlu Olması 174
2.4.3. Zararın Fiili Taşıyanın Adamının Görevi Dolayısıyla Meydana
Gelmiş Olması 175
FİİLİ TAŞIYANIN SORUMLULUKTAN KURTULMASI. 176
3.1. Genel Olarak. 176
3.2. Geminin Sevkine veya Başkaca Teknik Yönetimine İlişkin Kusur 176
3.3. Yangın. 179
3.4. Denizde Kurtarma. 180
3.5. Yükün Cinsinin veya Değerinin Kasten Yanlış Bildirilmesi. 181
3.6. Taşıyanın Kusursuzluk ve Uygun İlliyet Bağı Karinelerinden
Yararlandığı Haller 183
FİİLİ TAŞIYANIN SORUMLULUĞUNUN SINIRLANDIRILMASI. 184
4.1. Sorumlu Olunan Zararın Belirlenmesi 184
4.2. Sorumluluğun Üst Sınırı 188
4.2.1. Yükün Zıyaa veya Hasara Uğraması Hallerinde Üst Sınır 188
4.2.2. Yükün Geç Teslimi Halinde Üst Sınır 191
4.3. Sınırlı Sorumluluktan Yararlanma Hakkının Kaybı 192
FİİLİ TAŞIYANIN SORUMLU TUTULMASI . 197
5.1. Süre 197
5.2. İnceleme ve Bildirim. 200
5.2.1. İnceleme. 200
5.2.2. Bildirim. 202
5.2.2.1. Genel Olarak. 202
12 İçindekiler
5.2.2.2. Bildirim Külfetinin Yerine Getirilmemesi 205
5.2.2.3. Bildirimin Zamanında Yapılması 208
5.2.3. Fiili Taşıyan Açısından Değerlendirme 209
5.3. Rücu 210
SONUÇ.213
KAYNAKÇA.219
