Telif Hakları ve Sanatçıların Vergilendirilmesi
TELİF HAKLARI VE SANATÇILARIN VERGİLENDİRİLMESİ
Muharrem ÖZDEMİR ( Vergi Müfettişi )
- Fikri ve Sınai Hakların Türkiye'de Gelişimi ve Mevzuat Boyutu
- Telif Haklarının Vergi Mevzuatı Karşısındaki Durumu
- Sanatçıların Vergilendirilmesi
İÇİNDEKİLER
I.Bölüm
1- FİKRÎ VE SINAÎ HAKLARIN TÜRKİYE’DE GELİŞİMİ VE MEVZUAT BOYUTU 2
I. Uluslararası Sözleşmelerin Bağlayıcılığı ve Hukuki Dayanağı 6
II. Türkiye’nin Taraf Olduğu Uluslararası Anlaşmalar 7
A. insan Haklan Evrensel Beyannamesi 7
B. Edebi ve Artistik Eserler Üzerindeki Hakların Kullanılmasına Dair 1886 Tarihli Bern Birliği Sözleşmesi 8
C. İcracı Sanatçılar, Fonogram Yapımcıları ve Yaym Kuruluşlarının Korunmasına Dair 26.10.1961 Tarihli Roma Sözleşmesi 9
D. Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı (WIPO) 10
E. Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS) 11
F. WIPO İcralar ve Fonogramlar Anlaşması 13
G. WIPO Telif Hakları Andlaşması 14
H. Patent İşbirliği Anlaşması (PCT) 15
III. İç Mevzuatımızda Fikri Haklar İle İlgili Düzenlemeler 16
1. Kanunlar 16
2. Tüzükler 16
3. Bakanlar Kurulu Kararı 16
4. Yönetmelikler 17
5. Yönergeler 17
6. Diğer Düzenlemeler 17
2. FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNUNA GÖRE ESER VE ESER TÜRLERİ 18
A. Eser Kavramı 18
B. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na Göre Eser Türleri 18
1. İlim ve Edebiyat Eserleri 19
2. Musiki Eserleri 20
3. Güzel Sanat Eserleri 22
4. Sinema Eserleri 24
2.2.5 İşlenmeler ve Derlemeler 25
1. İşlenmeler 25
2. Derlemeler 27
2. Fikir ve Sanat Kanunu’na Göre Eser Sahibi ve Haklan 28
2. Eser Sahibi Kimdir? 28
2. Eser Sahipliğinde Harici Karineler t. 30
2. Eser Sahibinin Haklan 30
1. Genel Olarak 30
2. Eserden Doğan Hakların Kullanılması ve Mirasçıların Sorumluluktan 31
2. Eser Sahibinin Manevi Haklan 33
I. Kamuya Sunma Hakkı 33
II. Eserin Adını Belirleme Hakkı 34
III. Eserde Değişiklik Yapılmasını Yasaklama Hakkı 35
IV. Eser Sahibinin Malik ve Zilyede Karşı Hakkı 35
V. Manevi Haklarda Koruma Süresi 36
A. Eser Sahibinin Mali Haklan 37
1. İşleme Hakkı 38
2. Çoğaltma Hakkı 39
3. Yayma Hakkı 40
4. Temsil Hakkı 41
5. Umuma İletim Hakkı 42
6. Pay ve Takip Hakkı 43
7. Mali Haklarda Koruma Süresi 44
B. Eser Üzerindeki Haklara Getirilen Sınırlamalar 45
A. İktibas Serbestîsi ve İntihal Yasağı 45
B. Eğitim ve Öğretim Amaçlı iktibaslar 47
C. Kanun, Tüzük, Yönetmelik ve Yargısal Kararlardan Yapılan İktibaslar 49
D. Basın Yoluyla Edinilen Bilgilerin İktibası 49
1. KORSANLA MÜCADELE, HUKUK VE CEZA DAVALARI 50
1. Korsanla Mücadele 51
1. Hukuk ve Ceza Davaları 54
1. Hukuk Davaları 54
3.2.1.1 Tecavüzün RePi Davası
1. Manevi Haklara Tecavüz Halinde 55
1. Mali Haklara Tecavüz Halinde 56
1. Tecavüzün Men’i Davası 58
2. Tazminat Davası 59
1. Ceza Davaları 60
3.2.2.1.Soruşturma ve Kovuşturma Usulü 60
1. Ceza Davaları ve Yaptırım 62
1. Manevi, mali veya bağlantılı haklara tecavüz 62
a. Bandrol Zorunluluğu ve Suçlan 62
1. L Bandrol Alma Zorunluluğu 63
3.2.2.2.1.2. Bandrol Suç ve Cezalan . 64
II.Bölüm
TELİF HAKLARININ VERGİ MEVZUATI KARŞISINDAKİ DURUMU
2. TELİF HAKLARININ VERGİLENDİRİLMESİ ........... 68
2. Telif Kazançlan İstisnasına Genel Bakış 68
2. Telif Haklan İstisnası Kapsamındaki Eserler 71
2. Telif Haklan İstisnasından Kimler Yararlanabilir? 71
2. Telif Haklan Kapsamındaki Eserler 72
2. Telif Haklarından Yararlanma Şartlan 74
I. Telif Haklan İstisnası Hangi Gelir Türlerinde Uygulanır 76
A. Telif Haklan ve Serbest Meslek İlişkisi 76
B. Telif Haklan ve Ücret İlişkisi 77
C. Telif Hakları ve Gayrimenkul Sermaye İradı İlişkisi 78
D. Telif Haklan ve Değer Artış Kazancı İlişkisi 79
II. Telif Haklannm Vergilendirilmesindeki Tarihsel Gelişim 79
1. 3239 Sayılı Kanunda Yer Alan Düzenleme 79
2. 4369 Sayılı Kanunla Getirilen Düzenleme 79
3. 4444 Sayılı Kanunla Getirilen Düzenleme 80
4. Telif Haklan İstisnası Uygulamasında Son Mevzuat Düzenlemesi 82
4.3- Telif Haklannm Vergilendirilmesinde “Anzilik ve Devamlılık Kriterinin Önemi” 85
4.4. Telif Haklannm Vergilendirilmesinde Usul ve Esaslar 87
A. Gelir Vergisi Kanunu Uygulaması Yönünden 87
B. Katma Değer Vergisi Kanunu Uygulaması Yönünden 89
1. Devamlı Olarak Yapılan Faaliyet 89
1. Sorumluluk Uygulamasını Tercih Edenler 89
2. Sorumluluk Uygulamasını Tercih Etmeyenler 91
4.4.2.2 Arızi Olarak Yapılan Faaliyet 92
C. Stopaj Gelir Vergisi Uygulaması Yönünden 92
D. Telif Haklarında Geçici Vergi Uygulaması 94
1. TELİF HAKLARI İSTİSNASI KAPSAMINDA DEFTER TUTMA DÜZENİ 95
1. Defter Tutma ve Beyanname Verme Yükümlülüğü Bulunmayanlar 95
1. Defter Tutma Yükümlülüğü Bulunanlar 95
1. Telif Kazancı Elde Edenlerin Vergi Levhası Alma Ödevi 96
2. VERGİ KORUMASI ALTINDA BULUNAN SANATÇILAR 97
2. Müzik Eserleri 98
2. Müzik Sanatçılann Kendi Bestelerini Seslendirmeleri 98
2. Yıl içinde Kendi Bestelerinden Oluşan Türkülerin Anzi Olarak Seslendirmesi 100
2. Kaset ve CD Satışlarının Vergilendirilmesi 102
2. Müzik Çalışmasının DVD Formatına Getirilerek Satışı 102
2. Reklâm Müziği 103
2. Müzik Aletleri Eğitiminin Verilmesi 103
2. Başka Bestekârlara Ait Bestelerin İcra Edilmesi 104
2. Müzik Programları 105
2. AnonimTürküler 105
2. Hat Sanatının Vergilendirilmesi 106
2. Resim Sanatmın Vergilendirilmesi 107
2. Vergi Mükellefi Olmayan Bir Ressamdan Alınaoak Tablolarda Vergilendirme 107
2. Resim, Heykel, Rölyef, Seramik Pano, Vitray ve Mozaik Çalışmaları 108
2. Baskı Resim, Cam Altı Resmi, Vitray, Duvar Resmi, Video, Üç Boyutlu Objeler 109
2. Tezhip Sanatı 109
2. Tezhip, Minyatür, Ebru ve Kalem İçi Çalışmalan 110
I. Gelir Vergisi Yönünden 110
II. Vergi Usul Kanunu Yönünden 111
III. Katma Değer Vergisi Yönünden 112
A. Sedef Kakma Sanatı 113
B. Mozaik, Vitray, Kakı ve Kırkyama Çalışmaları 114
6.3.9. Heykel, Anıt, Büst, Mask, Anıtsal ve Mimari Tasanm Çalışmaları 114
6.3. lO.Takı Taşanım 114
6.3.11.Grafik Tasarımlan 115
1. Kitap Yazarlığı (Müellif) 115
A. Kitap Satışı ve Gelirin Vergilendirilmesi 115
1. Gelir Vergisi Kanunu Uygulaması Yönünden 115
2. Katma Değer Vergisi Kanunu Uygulaması Yönünden 116
3. Vergi Usul Kanunu Uygulaması Yönünden 117
B. Öğretim Üyesinin Makale Yazarlığı 117
C. Dershanelerde Çalışan Öğretmenlerin Hazırladığı Dergi, Deneme Sorulan 118
2. Fotoğraf 121
3. Senaryo Yazarlığı ve Yönetmenlik Faaliyeti 122
4. Radyo Metin Yazarlığı 124
5. Bilgisayar Programlan ve Yazılımları 125
1. Şirketlerin Bilgisayar Programlan için Ödedikleri Bedellerin Vergilendirilmesi 126
2. Web Siteleri için Yapılan Oyun ve Bahis Programlan 127
6. Yazılı ve Sözlü Çeviriler 128
7. Tiyatro Oyunlan 129
8. Çizgi Film 130
6- TELİF HAKLARI İSTİSNASI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR 130
III.Bölüm
SANATÇILARIN VERGİLENDİRİLMESİ
1. SERBEST MESLEK FAALİYETİ KAPSAMINDA SANATÇILIK 138
1. Sanatçının Serbest Meslek Erbabı Sayılması 138
1. Sanatçılık Faaliyetinin Ticari Kazançla Birlikte Yapılması 141
1. Sanatçının Ücretli Sayılması 144
1. Sanatçılık Faaliyetin Şirket Bünyesinde Gerçekleştirilmesi 146
2. SANATÇILARIN VERGİLENDİRİLMESİNDE “DEVAMLILIK” UNSURUNUN ÖNEMİ ..149
2. Devamlılık Unsurunun Kriterleri 149
2. Devamlılık Kriterine Bakanlık Bakışı 153
3. SERBEST MESLEK KAZANCINDA TAHSİL ESASI 159
3. Tahsil Esasının Belirlenmesi * 159
3. Tahsil Hükmünde Sayılan Gelirler 160
10.2.1.Tahsil Esası ile ilgili kararlar 161
3. Sanatçılar Tahsil Etmedikleri Gelirin Katma Değer Vergisini Ödemekle Yükümlüdürler ....164
3. Tahsil Edilmeyen Gelirlerde Tevkifat Uygulaması 167
I. SANATÇILARIN VERGİSEL YÜKÜMLÜLÜKLER? 169
I. Bildirimler 169
I. İşe Başlama Bildirimi 169
I. Adres Değişikliğini Bildirme 170
I. İşi Bırakmayı Bildirme 171
I. Defter Tutma ve Belge Düzeni 171
I. Defter Tutma 171
I. Defterin Tasdiki 173
I. Tasdik Zamanı 173
I. Tasdik Makamı 174
I. Tasdik Ettirmemenin Cezası 174
I. Serbest Meslek Defterinde Kayıt Zamanı 178
11.2.4 Serbest Meslek Defterinin Bilgisayar Ortamında Tutulması 178
A. Serbest Meslek Defteri Yerine Başka Defterlerin Tutulması 179
B. Serbest Meslek Defterinde Kayıt Nizamı 180
I. Defterlerin Muhafaza ve İbraz Yükümlülüğü 181
I. Muhafaza Ödevi 181
I. Mücbir Sebep Nedeniyle Muhafazanın Gerçekleştirilememesi 181
I. Zayi Belgesi 182
I. Zayi Belgesi Alınmayan Defter ve Belgelerin KDV İndirimi 185
I. İbraz Ödevi 186
I. Re’sen Vergi Tarhı 186
I. Kaçakçılık Cezası 187
I. Özel Usulsüzlük Cezası 188
I. Belge Düzeni 188
I. Serbest Meslek Makbuzu Düzenleme Zorunluluğu 188
I. Asgari Ücret Tarifesi Altında Düzenlenen Belgelerde Vergilendirme 190
11.4.1.2.Sanatçılann Aktifine Kayıtlı Gayrimenkullerini Kiraya Vermeleri Halinde Belge Düzeni 192
I. Gider Pusulası Düzenleme Zorunluluğu 194
I. Tanım 194
I. Sanatçılar (a) Hangi Hallerde Gider Pusulası Düzenlemelidirler? 195
I. Vergiden Muaf Esnafa Yapılan Ödemeler 195
I. Telif Haklan Kapsamında Yapılan Ödemeler 198
I. Yurt İçi ve Yurt Dışı Yazarlara Ödenen Telif Haklarında Gider Pusulası 202
I. Arızi Nitelikteki Serbest Meslek Ödemeleri 203
I. İşyeri Kira Ödemelerinin Belgelendirilmesi 205
I. Vergi Levhası Alma ve Bulundurma Zorunluluğu 206
I. Sanatçı Temininde KDV Tevkifatı Uygulaması 206
II. YURTDIŞINDAN TÜRKİYE’YE GELEN SANATÇILARIN VERGİLENDİRİLMESİ 208
II. Yurtdışından Gelen Sanatçıların Vergilendirilmesinde Esas Alman Mevzuat 208
II. Yurtdışmdan Gelen Sanatçıların Vergilendirilmesi 214
12.2.1. Gelir Vergisi Yönünden 214
I. Katma Değer Vergisi Yönünden ....216
II. Stopaj Gelir Vergisi Yönünden 218
III. Yurtdışmdan Alman Telif Haklarının Vergilendirilmesi 220
A. Yabancı Sanatçılara Vergi Yok 221
1. Yabancı Sanatçının Bir Kurum Adına Çalışması Halinde Vergilendirme 221
2. Yabancı Sanatçının Bağımsız Olarak Kendi Adına Çalışması Halinde Vergilendirme .222
3. Yabancı Sanatçının Faaliyetinin Devamlı veya Arızi Olarak Yapılması Halinde KDV uygulaması 223
B. Türkiye’deki Sanatçıların Yurtdışmdaki Faaliyetlerinin Vergilendirilmesi 225
A. Sanatçıların Yurtdışında Verdikleri Hizmetlerde Katma Değer Vergisi 225
B. Yurtdışmdaki Müşteri Adma Türkiye’de Verilen Hizmetlerin Vergilendirilmesi 227
C. Türk Vatandaşlığından Çıkmak Vergi Ödevim Etkiler mi? 229
1. SANATÇILARIN İNDİRİLEBİLECEĞİ GİDERLER 232
1. Mesleki Kazancın Elde Edilmesi ve İdame Ettirilmesi İçin Yapılan Genel Giderler 233
1. Mesleki Kazancın Elde Edilmesi ve İdame Ettirilmesi İle İlgili Genel Giderler 233
1. Kira Giderleri 238
1. İkametgâhlarının Bir Kısmını İş Yeri Olarak Kullanılması 238
1. İşyerinin Kendi Mülkü Olması 242
1. İkametgâhı Kendi Mülkü Olup Bunun Bir Kısmını İş Yeri Olarak Kullananlar 242
1. Hizmetli ve İşçilerin Giderleri 245
1. Mesleki Faaliyetle İlgili Seyahat ve İkamet Giderleri 248
1. Mesleki Faaliyette Kullanılan Demirbaş Eşya ve Envantere Dahil Olan Taşıtlar İçin Aynlan Amortisman 250
1. Sanatçıların Kullandıkları Binek Otomobillerinde Vergi Karmaşası 253
1. Binek Otomobillerde KDV İndirimi Sorunu 254
1. Kullanılmış Binek Otomobillerde KDV Oram Sorunu 255
1. Binek Otomobillerde Amortisman Uygulaması 256
1. Binek Otomobillerin Motorlu Taşıtlar Vergisi 257
1. Binek Otomobillerde Özel Tüketim Vergisi 258
1. Alman Mesleki Yayınlar İçin Ödenen Bedeller 261
1. Mesleki Faaliyetin İfası İçin Ödenen Mal ve Hizmet Alım Bedelleri 261
1. Serbest Meslek Faaliyetleri Dolayısıyla Emekli Sandıklarına Ödenen Giriş ve Emeklilik Aidatları İle Mesleki Teşekküllere Ödenen Aidatlar 262
1. Mesleki Kazancın Elde Edilmesi ve İdame Ettirilmesi için Ödenen Meslek, İlan ve Reklam Vergileri ile İş Yerleriyle İlgili Ayni Vergi, Resim ve Harçlar 265
1. Kanun, İlam ve Mukavelenameye Göre Ödenen Tazminatlar 266
2. SANATÇILARIN KANUNEN KABUL EDİLMEYEN HARCAMALARI 268
2. Basın Yoluyla İşlenen Fiillerden veya Radyo ve Televizyon Yayınlarından Doğacak Maddî ve Manevî Zararlardan Dolayı Ödenen Tazminat Giderler 268
2. Her Türlü Para Cezalan ve Vergi Cezalan ile Teşebbüs Sahibinin Suçlarından Doğan Tazminatlar (Akitlerde ceza şartı olarak derpiş edilen tazminatlar, cezai mahiyette tazminat sayılmaz.) ..268
2. Dış Giyim Eşyası Gider Olarak Kabul Edilmez 270
I. VERGİ KORUMASI ALTINDA OLMAYAN SANATÇILAR 272
I. Yorumculuk 272
I. Grafik Tasarım Hizmetleri 273
I. Çevirmenlik 274
I. Bakır Eşya Süsleme Sanatı 275
I. Seslendirme-Dublaj 277
I. Seramik, Taş ve Ağaç Takı Çalışmaları 278
I. Keçe Sanatı 278
I. Sunuculuk 279
I. Prodüksiyon Şirketinin Projelerinde Rol Alan Sanatçılar 280
I. Müzisyenlik 281
I. Reklâm, Dizi ve Sinema Oyunculuğu 282
I. İnternet Üzerinden Yapılan Satışlarda Katma Değer Vergisi Oranı ve Belge Düzeni 283
I. Desinatörlük 284
I. Tiyatro 285
I. Tiyatronun Vergilendirilmesi 286
I. Kültür Bakanlığına Bağlı Devlet Tiyatrosuna Yapılan Nakdi Yardımlar 287
I. Tercümanlık Hizmeti 288
I. İnternet Sitesi Üzerinden Maç Yorumları Yapan Sanatçılar 289
I. Medya Danışmanlığı 290
15.1.8. Endüstriyel Tasarım Çalışmaları 291
A. Hobi Amaçlı Sanatsal Faaliyetlerin Yürütülmesi Halinde Vergilendirme 291
B. Eğlence İçerikli Programlar 294
C. İllüzyon (Sihirbazlık) 295
D. Komedyenlik 295
E. Türkçeye Çevrilen Teklif Mektubu ve Yazılar 296
F. Cam Üfleme Sanatı 296
G. Çini Sanatı 296
II. BEYANNAME ÜZERİNDEN İNDİRİM KONUSU YAPILACAK İNDİRİMLER 297
II. Sigorta Şirketlerine ve Bireysel Emeklilik Sistemine Ödenen Katkı Payları 298
II. Mesleki Sorumluluk Sigortası 299
II. Eğitim ve Sağlık Harcamaları 300
II. Devlet, Sanatçı Çocuklarının Eğitim, Kolej ve Sağlık Harcamalarım Karşılıyor 300
II. Konuya İlişkin Özelgeler 301
II. Engelli Sanatçıların Yararlandıkları Vergisel Avantajlar 303
II. Sakatlık İndirimi 303
II. Araç alımında Özel Tüketim Vergisi İstisnası 304
II. Motorlu Taşıtlar Vergisi İstisnası 307
II. Katma Değer Vergisi İstisnası „ 308
II. Bağış ve Yardımlar 309
II. Okul Yapana Vergi Teşviki 309
II. Haydi Kızlar Okula Kampanyasına Vergi Desteği 312
I. Beyan Edilen Gelirin % 5 ile Sınırlı Vergi Desteği 313
A. Sponsorluk Harcamaları 314
1. Sanatçılardan Spora Destek 314
2. Sponsorluk Harcamaları ile İlgili Özelgeler 316
I. Bağ-kur Primleri 317
17- BEYANNAME VERME ZAMANI, ÖDEME SÜRELERİ ve İADE İŞLEMLERİ 318
A. Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi 318
1. 'Verilme Zamanı 318
2. Verginin Ödenmesi 318
3. Yıllık Beyannameye Eklenecek Belgeler 318
B. Hesaplanan Vergiden Mahsup Edilecek Vergiler 318
1. Geçici Vergi 318
2. Geçici Verginin Mahsup ve İadesi 319
1. Mahsup veİade işlemleri ..319
2. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Geçici Vergiye Mahsubu 320
3. Vergi Tevkifatının Mahsubu 320
a. Mahsuben İade 321
b. Nakden İade 322
4. Yabancı Memlekette Ödenen Verginin Mahsubu 323
C. Gelirin Toplanması ile İlgili Örnekler 323
