Muhasebe Hileleri ve Vergiden KaçınmaTürk Vergi Mevzuatındaki Yasallığı / Hile – Kaçınma – Peçeleme
Basım Tarihi
2023-01
Sayfa Sayısı
376
Kapak Türü
Karton
Kağıt Türü
1.Hamur
Basım Yeri
Ankara
Stok Kodu
9789750282775
Boyut
16x24
Baskı
6
Prof. Dr. Murat BATI
İÇİNDEKİLER
Altıncı Basıya Önsöz
7
Kısaltmalar Listesi
15
Giriş
17
Bölüm I
HİLE VE HATA KAVRAMLARININ TEORİK ESASLARI
1.1. GENEL OLARAK HİLE KAVRAMI
19
1.1.1. Hilenin Özellikleri
21
1.1.2. Hilenin Türleri
22
1.1.3. Hilenin Sınıflandırılması
23
1.1.3.1. Çalışan Hileleri
23
1.1.3.2. Satıcı Hileleri
24
1.1.3.3. Yönetim Hileleri
25
1.1.3.4. Yatırım Hileleri
27
1.1.3.5. Müşteri Hileleri
27
1.1.4. Muhasebede Hile Kavramı
28
1.1.4.1. Muhasebe Hilelerinin Nedenleri
30
1.1.4.2. İşletme Sahiplerinin Hileye Başvurma Nedenleri
31
1.1.4.2.1. Vergi Kaçırmak
31
1.1.4.2.2. Yolsuzlukları Gidermek
32
1.1.4.2.3. İşletmeyi Gerçek Durumundan Farklı Göstermek
33
1.1.4.2.4. Alış
33
1.1.4.2.5. Satış
33
1.1.4.2.6. Özel Giderleri İşletmeye Aktarma
34
1.1.4.2.7. Arızi Giderler
34
1.1.4.2.8. İşletme Giderlerini Yükseltmek
35
1.1.4.3. İşletme Çalışanlarının Hileye Başvurma Nedenleri
35
1.1.4.3.1. Özenti ve Baskı Grupları
37
1.1.4.3.2. Fırsatlar
38
1.1.4.3.3. Haklı Gösterme
38
1.1.4.4. Muhasebe Hilelerinin Türleri
39
1.1.4.4.1. Kasdi Hatalar
39
1.1.4.4.2. Kayıt Dışı İşlemler
39
1.1.4.4.3. İşlemden Önce ya da Sonra Kayıt Yapılması
40
1.1.4.4.4. Gerçek Olmayan Hesaplar
40
1.1.4.4.5. Belge Sahtekârlığı
41
1.1.4.4.6. Bilanço Oyunları
43
1.1.4.4.7. Bilgisayar Hileleri
43
1.1.4.4.8. Varlıkların Kötüye Kullanılması
44
1.1.4.5. Yolsuzluk ve Ahlaki Olmayan Davranışlar
44
1.1.4.5.1. Rüşvet Almak veya Vermek
45
1.1.4.5.2. Çıkar Çatışması
45
1.1.4.6. Muhasebe Hilesi ve Yaratıcı Muhasebe
46
1.2. MUHASEBE AÇISINDAN HATA
48
1.2.1. Muhasebe Hatalarının Türleri
48
1.2.1.1. Matematik Hataları
48
1.2.1.2. Kayıt Hataları
49
1.2.1.3. Devir Hataları (Aktarma Hataları)
49
1.2.1.4. Unutma ve Tekrarlama Hataları
49
1.2.1.5. Finansal Tablolar Üzerinde Yaptıkları Etki Bakımından Hatalar
50
1.2.1.5.1. Bilançoyu Etkileyen Muhasebe Hataları
50
1.2.1.5.1.1. Değerleme Hataları
51
1.2.1.5.1.2. Hesapların Birleştirilmesi
51
1.2.1.5.2. Gelir Tablosunu Etkileyen Muhasebe Hataları
52
1.2.1.5.3. Bilanço ve Gelir Tablosunu Etkileyen Muhasebe Hataları
52
1.2.1.5.4. Telafi Edici Hatalar
52
1.2.1.5.5. Amortisman ve Yeniden Değerleme Uygulamalarındaki Hatalar
52
1.2.1.5.6. Gider ve Maliyet Arttırıcı Harcamalarda Yapılan Hatalar
53
1.2.1.5.7. Muafiyet ve İstisna Uygulamalarındaki Hatalar
54
1.2.1.5.8. Stopaj (Tevkifat) Uygulamasında Karşılaşılan Hatalar
55
1.2.1.5.9. Sabit Kıymet Yenileme Fonu Uygulamalarındaki Hatalar
55
1.2.2. Muhasebe Hatalarının Yapılma Nedenleri
55
1.2.2.1. Dikkatsizlik
56
1.2.2.2. Bilgisizlik
56
1.2.2.3. Yorgunluk
56
1.2.2.4. Tecrübesizlik
56
Bölüm II
HİLE, HATA VE MUVAZAA KAVRAMLARININ HUKUKTAKİ YERİ
GİRİŞ
57
2.1. MUVAZAA
57
2.1.1. Unsurları
61
2.1.1.1. Tarafların İradeleri ile Beyanları Arasında Bilerek Yaratılan Uygunsuzluk
61
2.1.1.2. Muvazaa Anlaşması
61
2.1.1.3. Üçüncü Kişileri Aldatma Kastı
62
2.1.1.4. Gizli İşlem
62
2.1.2. Muvazaanın Türleri
62
2.1.2.1. Mutlak Muvazaa
63
2.1.2.2. Nispi Muvazaa
63
2.1.3. Muvazaanın İlgili Bazı Benzer Kavramlarla Karşılaştırılması
63
2.1.3.1. Muvazaa ve Kanuna Karşı Hile
64
2.1.3.2. Muvazaa ve Aldatma (Hile)
64
2.1.3.3. Muvazaa ve Yanılma (Hata)
65
2.1.4. Muvazaanın Hüküm ve Sonuçları
65
2.1.4.1. Görünürdeki İşlem Bakımından Muvazaanın Sonuçları
65
2.1.4.2. Gizli İşlem Bakımından Muvazaanın Sonuçları
66
2.2. HATA (YANILMA)
66
2.2.1. Hata Halleri
68
2.2.1.1. Beyan Yanılmaları
68
2.2.1.1.1. Sözleşmenin Niteliğinde Yanılma
68
2.2.1.1.2. Sözleşmenin Konusunda Yanılma
69
2.2.1.1.3. Kişide Yanılma
69
2.2.1.1.4. Kişinin Niteliklerinde Yanılma
69
2.2.1.1.5. İvazda Yanılma
70
2.2.1.1.6. Saikte Yanılma (Temel Hatası)
70
2.2.1.1.7. Sözleşmenin Kurulmasında, Kişinin İradesinin Oluşması Aşamasında Bir Yanılgıya Düşmüş Olması
70
2.2.1.1.8. Yanılanın Düştüğü Saik Yanılmasının Sözleşmenin Temeliyle İlgili Olması
71
2.2.1.1.10. Saikte Yanılmanın Karşı Tarafça Bilinebilir Olması
71
2.3. HİLE (ALDATMA)
71
2.3.1. Aldatmanın Şartları
75
2.3.1.1. Aldatma Kastı Bulunmalıdır
75
2.3.1.2. Aldatma Kastı Sözleşmenin Yapılamamasına Yönelik Olmalıdır
76
2.3.1.3. Aktif Aldatma veya Pasif Aldatma Mevcut Olmalıdır
76
2.3.1.4. İlliyet Bağı Bulunmalıdır
77
2.3.1.5. Üçüncü Kişinin Aldatması
77
2.3.2. Aldatmanın Borçlar Hukukundaki Uygulama Alanları
77
2.3.3. Aldatmanın Sözleşmenin Geçerliliğine Etkisi
78
2.3.4. Tazminat
80
Bölüm III
TÜRK VERGİ MEVZUATINDA HİLE–HATA–MUVAZAA KAVRAMI
3.1. GENEL OLARAK
81
3.2. VERGİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI
84
3.3. KAMU GELİRLERİNE ANAYASAL YAKLAŞIM
88
3.4. VERGİYE KARŞI TEPKİLER
97
3.4.1. Verginin İkame ve Gelir Etkisi
97
3.4.2. Vergiden Kaçınma
100
3.4.3. Vergi Kaçırmaya Yönelik Davranışlar
101
3.4.4. Verginin Yansıması
101
3.5. VERGİ KANUNLARINDA HİLE VE MUHASEBE HİLESİ
102
3.5.1. Yargı Mercilerinin Muhasebe Hilesine Bakış Açısı
118
3.5.1.1. Kanuni Boşluk, Hukuki Boşluk, Kanunilik İlkesi ve Kıyas Yasağı
125
3.5.2. İdarenin Muhasebe Hilesine Bakış Açısı
133
3.5.3. Muhasebe Hilesinin Varlığı İçin Vergi Ziyaı Doğmasına Gerek Yoktur
135
3.5.4. Muhasebe Hilesi ve Hata
136
3.5.5. Vergi Hataları
142
3.5.5.1. Hesap Hataları
142
3.5.5.2. Vergilendirme Hataları
143
3.5.5.3. Vergi Hatalarının Ortaya Çıkarılması
145
3.5.5.4. Vergi Hatalarının Düzeltilmesi
145
3.5.5.4.1. Resen Düzeltme
145
3.5.5.4.2. Talep Üzerine Düzeltme
146
3.5.5.4.3. Düzeltme İsteme Hakkı Olanlar
146
3.5.5.4.4. Düzeltme İsteminin Yapılışı
146
3.5.5.4.5. Düzeltme İsteminde Süre
147
3.5.5.4.5.1. Dava Açma Süresinden Sonra “Hata” Fark Edilirse
147
3.5.5.4.5.2. Dava Açma Süresinde “Hata” Olduğu Fark Edilirse
148
3.5.5.4.5.3. Yargı ve Vergi İdaresinin VUK m.124’ü Farklı Anlamlandırmaları
149
3.5.5.4.6. Düzeltme Talebinin İncelenmesi
149
3.5.5.4.7. Düzeltme Yapılması Hali
150
3.5.5.4.8. Düzeltmenin Kapsamı
150
3.5.5.4.9. Düzeltmede Zamanaşımı
151
3.6. VERGİ HUKUKUNDA PEÇELEME
152
3.6.1. Vergi Hukukunda Muvazaa ve Peçeleme ile Karşılaştırılması
156
3.6.2. Vergi Hukukunda İspat ve Peçeleme İlişkisi
159
3.6.2.1. Delil Serbestisi
161
3.6.2.2. Şahit/Tanık İfadesi
162
3.6.3. Vergi Hukukunda Ekonomik Yaklaşım İlkesi ve Peçeleme
164
3.6.4. İspat Külfeti
169
3.7. TÜRK VERGİ SİSTEMİ UYGULAMASINDA BAZI MUHASEBE HİLELERİ VE PEÇELEME YÖNTEMLERİ
170
3.7.1. Gelir Vergisi
170
3.7.1.1. Gelir Vergisi’nin Mükellefi
174
3.7.1.2. Ticari Kazanç
175
3.7.1.2.1. Ticari Kazanç Kapsamında Vergiden Kaçınma
183
3.7.1.3. Diğer Kazanç ve İratlar
198
3.7.1.3.1. Değer Artışı Kazancı
198
3.7.1.3.1.1. Gayrimenkullerin Elden Çıkarılmasında Kaçınma Durumu
204
3.7.1.3.1.2. Finansal İşlemlerin Diğer Kazanç ve İratlar Yönünden Kaçınma Durumu
213
3.7.1.3.2. Arızi Kazanç
214
3.7.1.3.2.1. Arızi Kazançlarda Peçeleme
216
3.7.2. Kurumlar Vergisi
216
3.7.2.1. Kurumlar Vergisi’nin Mükellefleri
217
3.7.2.1.1. Sermaye Şirketleri
219
3.7.2.1.2. Kooperatifler
222
3.7.2.1.3. İktisadi Kamu Kuruluşları
224
3.7.2.1.4. Dernek ve Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler
226
3.7.2.1.5. İş Ortaklıkları
231
3.7.2.2. Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Safi Kurum Kazancı
233
3.7.2.3. Kurumlar Vergisi Kapsamında Güvenlik Müesseseleri
234
3.7.2.3.1. Örtülü Sermaye ve Peçeleme İlişkisi
234
3.7.2.3.1.1. Ortak
236
3.7.2.3.1.2. Ortakla İlişkili Kişi
236
3.7.2.3.1.3. Borcun doğrudan veya dolaylı olarak temin edilmesi
237
3.7.2.3.1.4. Borcun işletmede kullanılması gereği
237
3.7.2.3.1.5. Borcun öz sermayenin üç katını aşması
237
3.7.2.3.1.6. Örtülü sermaye tutarı
238
3.7.2.3.2. Transfer Fiyatlaması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı ve Peçeleme İlişkisi
243
3.7.2.3.3. Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı
246
3.7.2.4. Kurumlar Vergisine Göre Muafiyet
248
3.7.2.4.1. Yeni Bir Müessese “Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş.”
252
3.7.2.4.1.1. Türkiye Varlık Fonuna Devredilen Kurumlar
252
3.7.2.4.1.2. Türkiye Varlık Fonunun Türk Vergi Mevzuatı Açısından Yapısı
253
3.7.2.5. Kurumlar Vergisine göre İstisnalar
254
3.7.2.5.1. İştirak Kazançları İstisnası: (KVK m.5/1–a)
254
3.7.2.5.2. Yurt Dışı İştirak Kazancı İstisnası: KVK m.5/1–b
256
3.7.2.5.3. Tam Mükellef Anonim Şirketlerin Yurt Dışı İştirak Hisselerini Elden Çıkarmalarına İlişkin İstisna (KVK m.5/1–c)
260
3.7.2.5.4. Emisyon Primi İstisnası (KVK m.5/1–ç)
261
3.7.2.5.5. Yatırım Fon ve Yatırım Ortaklıklarının İstisnası (KVK m.5/1–d)
262
3.7.2.5.6. Taşınmazlar ve İştirak Hisseleri ile Kurucu Senetleri, İntifa Senetleri ve Rüçhan Hakları Satış Kazancı İstisnası (KVK m.5/1–e)
263
3.7.2.5.7. Yurt Dışı Şube Kazancı İstisnası (KVK m.5/1–g)
269
3.7.2.5.8. Yurt Dışında Yapılan İnşaat, Onarım, Montaj İşleri ile Teknik Hizmetlerden Sağlanan Kazançlarda İstisna (KVK m.5/1–h)
269
3.7.2.5.9. Eğitim Tesisleri, Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Rehabilitasyon Merkezlerinin İşletilmesinden Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna (KVK m.5/1–ı)
270
3.7.2.5.10. Risturn İstisnası (KVK m.5/1–j)
270
3.7.2.5.11. Gayrimenkul Satış Kazancı İstisnasının İrdelenmesi
271
3.7.2.5.12. Yenileme Fonu Açısından Değerlendirme
272
3.7.2.6. Finansal İşlemlerin, Kurumlar Vergisi Kanunu Uyarınca Kaçınma Kapsamında Değerlendirilmesi
275
3.7.2.7. Peçeleme İşlemlerinin Kurumlar Vergisi Kanunu Uyarınca Değerlendirilmesi
277
3.7.2.8. Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Sayılan İstisnaların Peçelemeye Alet Edilmesi ile İlgili Bazı Yargı Kararları
281
3.7.3. Harcamalar Üzerinden Alınan Vergiler Yönünden Durumu
283
3.7.3.1. Katma Değer Vergisi
284
3.7.3.1.1. Katma Değer Vergisi’nin Konusu
284
3.7.3.1.2. Katma Değer Vergisi’nin Mükellefi ve Vergi Sorumlusu
288
3.7.3.1.3. Katma Değer Vergisi’nde Vergiyi Doğuran Olay
289
3.7.3.1.4. Katma Değer Vergisi’nde Teslim
290
3.7.3.1.5. Finansal İşlemlerde Katma Değer Vergisi Kanunu Uyarınca Kaçınma
290
3.7.3.1.6. KDVK Uyarınca Peçeleme İşlemleri
299
3.7.3.2. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV)
300
3.7.3.2.1. Finansal İşlemlerin Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Uyarınca Kaçınma
305
3.7.3.3. Damga Vergisi
310
3.7.3.3.1. Damga Vergisi’nin Konusu
311
3.7.3.3.2. Damga Vergisi’nin Mükellefi
313
3.7.3.3.3. Damga Vergisi’nin Matrahı ve Vergiyi Doğuran Olay
314
3.7.3.3.4. Finansal İşlemlerin Damga Vergisi Kanunu Uyarınca Kaçınma Kapsamında Değerlendirilmesi
315
3.7.4. Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu
316
3.7.4.1. Veraset ve İntikal Vergisinin Konusu
317
3.7.4.2. Veraset ve İntikal Vergisinin Mükellefi
318
3.7.4.3. Veraset ve İntikal Vergisinin Matrahı, Oranı ve Ödenmesi
320
3.7.4.4. Veraset ve İntikal Vergisinde Bazı Kaçınma İşlemleri
322
Bölüm IV
GENEL DEĞERLENDİRME VE SAPTANAN BULGULAR
4.1. GENEL OLARAK
325
4.2. FİNANSAL İŞLEMLERDE GENEL OLARAK KAÇINMA MEVZUU
327
4.3. PEÇELEME İŞLEMLERİ İLE MUHASEBE HİLELERİNİN VERGİ HUKUKUNDAKİ YASALLIĞI İLE ALAKALI VE FARKLI GÖRÜŞLER
334
4.4. GENEL DEĞERLENDİRME
344
Sonuç
349
Kaynakça
351
Kavramlar Dizini
374
Yorumlar
Yorum yaz
Bu kitaba henüz yorum yapılmamış.