%3
Muhasebe Hileleri ve Vergiden Kaçınma Murat Batı

Muhasebe Hileleri ve Vergiden KaçınmaTürk Vergi Mevzuatındaki Yasallığı / Hile – Kaçınma – Peçeleme


Basım Tarihi
2023-01
Sayfa Sayısı
376
Kapak Türü
Karton
Kağıt Türü
1.Hamur
Basım Yeri
Ankara
Stok Kodu
9789750282775
Boyut
16x24
Baskı
6



Prof. Dr. Murat BATI

 

İÇİNDEKİLER
 
Altıncı Basıya Önsöz 
 
7
Kısaltmalar Listesi 
 
15
Giriş 
 
17
Bölüm I
 
 
HİLE VE HATA KAVRAMLARININ TEORİK ESASLARI
 
 
1.1. GENEL OLARAK HİLE KAVRAMI 
 
19
1.1.1. Hilenin Özellikleri 
 
21
1.1.2. Hilenin Türleri 
 
22
1.1.3. Hilenin Sınıflandırılması 
 
23
1.1.3.1. Çalışan Hileleri 
 
23
1.1.3.2. Satıcı Hileleri 
 
24
1.1.3.3. Yönetim Hileleri 
 
25
1.1.3.4. Yatırım Hileleri 
 
27
1.1.3.5. Müşteri Hileleri 
 
27
1.1.4. Muhasebede Hile Kavramı 
 
28
1.1.4.1. Muhasebe Hilelerinin Nedenleri 
 
30
1.1.4.2. İşletme Sahiplerinin Hileye Başvurma Nedenleri 
 
31
1.1.4.2.1. Vergi Kaçırmak 
 
31
1.1.4.2.2. Yolsuzlukları Gidermek 
 
32
1.1.4.2.3. İşletmeyi Gerçek Durumundan Farklı Göstermek 
 
33
1.1.4.2.4. Alış 
 
33
1.1.4.2.5. Satış 
 
33
1.1.4.2.6. Özel Giderleri İşletmeye Aktarma 
 
34
1.1.4.2.7. Arızi Giderler 
 
34
1.1.4.2.8. İşletme Giderlerini Yükseltmek 
 
35
1.1.4.3. İşletme Çalışanlarının Hileye Başvurma Nedenleri 
 
35
1.1.4.3.1. Özenti ve Baskı Grupları 
 
37
1.1.4.3.2. Fırsatlar 
 
38
1.1.4.3.3. Haklı Gösterme 
 
38
1.1.4.4. Muhasebe Hilelerinin Türleri 
 
39
1.1.4.4.1. Kasdi Hatalar 
 
39
1.1.4.4.2. Kayıt Dışı İşlemler 
 
39
1.1.4.4.3. İşlemden Önce ya da Sonra Kayıt Yapılması 
 
40
1.1.4.4.4. Gerçek Olmayan Hesaplar 
 
40
1.1.4.4.5. Belge Sahtekârlığı 
 
41
1.1.4.4.6. Bilanço Oyunları 
 
43
1.1.4.4.7. Bilgisayar Hileleri 
 
43
1.1.4.4.8. Varlıkların Kötüye Kullanılması 
 
44
1.1.4.5. Yolsuzluk ve Ahlaki Olmayan Davranışlar 
 
44
1.1.4.5.1. Rüşvet Almak veya Vermek 
 
45
1.1.4.5.2. Çıkar Çatışması 
 
45
1.1.4.6. Muhasebe Hilesi ve Yaratıcı Muhasebe 
 
46
1.2. MUHASEBE AÇISINDAN HATA 
 
48
1.2.1. Muhasebe Hatalarının Türleri 
 
48
1.2.1.1. Matematik Hataları 
 
48
1.2.1.2. Kayıt Hataları 
 
49
1.2.1.3. Devir Hataları (Aktarma Hataları) 
 
49
1.2.1.4. Unutma ve Tekrarlama Hataları 
 
49
1.2.1.5. Finansal Tablolar Üzerinde Yaptıkları Etki Bakımından Hatalar 
 
50
1.2.1.5.1. Bilançoyu Etkileyen Muhasebe Hataları 
 
50
1.2.1.5.1.1. Değerleme Hataları 
 
51
1.2.1.5.1.2. Hesapların Birleştirilmesi 
 
51
1.2.1.5.2. Gelir Tablosunu Etkileyen Muhasebe Hataları 
 
52
1.2.1.5.3. Bilanço ve Gelir Tablosunu Etkileyen Muhasebe Hataları 
 
52
1.2.1.5.4. Telafi Edici Hatalar 
 
52
1.2.1.5.5. Amortisman ve Yeniden Değerleme Uygulamalarındaki Hatalar 
 
52
1.2.1.5.6. Gider ve Maliyet Arttırıcı Harcamalarda Yapılan Hatalar 
 
53
1.2.1.5.7. Muafiyet ve İstisna Uygulamalarındaki Hatalar 
 
54
1.2.1.5.8. Stopaj (Tevkifat) Uygulamasında Karşılaşılan Hatalar 
 
55
1.2.1.5.9. Sabit Kıymet Yenileme Fonu Uygulamalarındaki Hatalar 
 
55
1.2.2. Muhasebe Hatalarının Yapılma Nedenleri 
 
55
1.2.2.1. Dikkatsizlik 
 
56
1.2.2.2. Bilgisizlik 
 
56
1.2.2.3. Yorgunluk 
 
56
1.2.2.4. Tecrübesizlik 
 
56
Bölüm II
 
 
HİLE, HATA VE MUVAZAA KAVRAMLARININ HUKUKTAKİ YERİ
 
 
GİRİŞ 
 
57
2.1. MUVAZAA 
 
57
2.1.1. Unsurları 
 
61
2.1.1.1. Tarafların İradeleri ile Beyanları Arasında Bilerek Yaratılan Uygunsuzluk 
 
61
2.1.1.2. Muvazaa Anlaşması 
 
61
2.1.1.3. Üçüncü Kişileri Aldatma Kastı 
 
62
2.1.1.4. Gizli İşlem 
 
62
2.1.2. Muvazaanın Türleri 
 
62
2.1.2.1. Mutlak Muvazaa 
 
63
2.1.2.2. Nispi Muvazaa 
 
63
2.1.3. Muvazaanın İlgili Bazı Benzer Kavramlarla Karşılaştırılması 
 
63
2.1.3.1. Muvazaa ve Kanuna Karşı Hile 
 
64
2.1.3.2. Muvazaa ve Aldatma (Hile) 
 
64
2.1.3.3. Muvazaa ve Yanılma (Hata) 
 
65
2.1.4. Muvazaanın Hüküm ve Sonuçları 
 
65
2.1.4.1. Görünürdeki İşlem Bakımından Muvazaanın Sonuçları 
 
65
2.1.4.2. Gizli İşlem Bakımından Muvazaanın Sonuçları 
 
66
2.2. HATA (YANILMA) 
 
66
2.2.1. Hata Halleri 
 
68
2.2.1.1. Beyan Yanılmaları 
 
68
2.2.1.1.1. Sözleşmenin Niteliğinde Yanılma 
 
68
2.2.1.1.2. Sözleşmenin Konusunda Yanılma 
 
69
2.2.1.1.3. Kişide Yanılma 
 
69
2.2.1.1.4. Kişinin Niteliklerinde Yanılma 
 
69
2.2.1.1.5. İvazda Yanılma 
 
70
2.2.1.1.6. Saikte Yanılma (Temel Hatası) 
 
70
2.2.1.1.7. Sözleşmenin Kurulmasında, Kişinin İradesinin Oluşması Aşamasında Bir Yanılgıya Düşmüş Olması 
 
70
2.2.1.1.8. Yanılanın Düştüğü Saik Yanılmasının Sözleşmenin Temeliyle İlgili Olması 
 
71
2.2.1.1.10. Saikte Yanılmanın Karşı Tarafça Bilinebilir Olması 
 
71
2.3. HİLE (ALDATMA) 
 
71
2.3.1. Aldatmanın Şartları 
 
75
2.3.1.1. Aldatma Kastı Bulunmalıdır 
 
75
2.3.1.2. Aldatma Kastı Sözleşmenin Yapılamamasına Yönelik Olmalıdır 
 
76
2.3.1.3. Aktif Aldatma veya Pasif Aldatma Mevcut Olmalıdır 
 
76
2.3.1.4. İlliyet Bağı Bulunmalıdır 
 
77
2.3.1.5. Üçüncü Kişinin Aldatması 
 
77
2.3.2. Aldatmanın Borçlar Hukukundaki Uygulama Alanları 
 
77
2.3.3. Aldatmanın Sözleşmenin Geçerliliğine Etkisi 
 
78
2.3.4. Tazminat 
 
80
Bölüm III
 
 
TÜRK VERGİ MEVZUATINDA HİLE–HATA–MUVAZAA KAVRAMI
 
 
3.1. GENEL OLARAK 
 
81
3.2. VERGİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI 
 
84
3.3. KAMU GELİRLERİNE ANAYASAL YAKLAŞIM 
 
88
3.4. VERGİYE KARŞI TEPKİLER 
 
97
3.4.1. Verginin İkame ve Gelir Etkisi 
 
97
3.4.2. Vergiden Kaçınma 
 
100
3.4.3. Vergi Kaçırmaya Yönelik Davranışlar 
 
101
3.4.4. Verginin Yansıması 
 
101
3.5. VERGİ KANUNLARINDA HİLE VE MUHASEBE HİLESİ 
 
102
3.5.1. Yargı Mercilerinin Muhasebe Hilesine Bakış Açısı 
 
118
3.5.1.1. Kanuni Boşluk, Hukuki Boşluk, Kanunilik İlkesi ve Kıyas Yasağı 
 
125
3.5.2. İdarenin Muhasebe Hilesine Bakış Açısı 
 
133
3.5.3. Muhasebe Hilesinin Varlığı İçin Vergi Ziyaı Doğmasına Gerek Yoktur 
 
135
3.5.4. Muhasebe Hilesi ve Hata 
 
136
3.5.5. Vergi Hataları 
 
142
3.5.5.1. Hesap Hataları 
 
142
3.5.5.2. Vergilendirme Hataları 
 
143
3.5.5.3. Vergi Hatalarının Ortaya Çıkarılması 
 
145
3.5.5.4. Vergi Hatalarının Düzeltilmesi 
 
145
3.5.5.4.1. Resen Düzeltme 
 
145
3.5.5.4.2. Talep Üzerine Düzeltme 
 
146
3.5.5.4.3. Düzeltme İsteme Hakkı Olanlar 
 
146
3.5.5.4.4. Düzeltme İsteminin Yapılışı 
 
146
3.5.5.4.5. Düzeltme İsteminde Süre 
 
147
3.5.5.4.5.1. Dava Açma Süresinden Sonra “Hata” Fark Edilirse 
 
147
3.5.5.4.5.2. Dava Açma Süresinde “Hata” Olduğu Fark Edilirse 
 
148
3.5.5.4.5.3. Yargı ve Vergi İdaresinin VUK m.124’ü Farklı Anlamlandırmaları 
 
149
3.5.5.4.6. Düzeltme Talebinin İncelenmesi 
 
149
3.5.5.4.7. Düzeltme Yapılması Hali 
 
150
3.5.5.4.8. Düzeltmenin Kapsamı 
 
150
3.5.5.4.9. Düzeltmede Zamanaşımı 
 
151
3.6. VERGİ HUKUKUNDA PEÇELEME 
 
152
3.6.1. Vergi Hukukunda Muvazaa ve Peçeleme ile Karşılaştırılması 
 
156
3.6.2. Vergi Hukukunda İspat ve Peçeleme İlişkisi 
 
159
3.6.2.1. Delil Serbestisi 
 
161
3.6.2.2. Şahit/Tanık İfadesi 
 
162
3.6.3. Vergi Hukukunda Ekonomik Yaklaşım İlkesi ve Peçeleme 
 
164
3.6.4. İspat Külfeti 
 
169
3.7. TÜRK VERGİ SİSTEMİ UYGULAMASINDA BAZI MUHASEBE HİLELERİ VE PEÇELEME YÖNTEMLERİ 
 
170
3.7.1. Gelir Vergisi 
 
170
3.7.1.1. Gelir Vergisi’nin Mükellefi 
 
174
3.7.1.2. Ticari Kazanç 
 
175
3.7.1.2.1. Ticari Kazanç Kapsamında Vergiden Kaçınma 
 
183
3.7.1.3. Diğer Kazanç ve İratlar 
 
198
3.7.1.3.1. Değer Artışı Kazancı 
 
198
3.7.1.3.1.1. Gayrimenkullerin Elden Çıkarılmasında Kaçınma Durumu 
 
204
3.7.1.3.1.2. Finansal İşlemlerin Diğer Kazanç ve İratlar Yönünden Kaçınma Durumu 
 
213
3.7.1.3.2. Arızi Kazanç 
 
214
3.7.1.3.2.1. Arızi Kazançlarda Peçeleme 
 
216
3.7.2. Kurumlar Vergisi 
 
216
3.7.2.1. Kurumlar Vergisi’nin Mükellefleri 
 
217
3.7.2.1.1. Sermaye Şirketleri 
 
219
3.7.2.1.2. Kooperatifler 
 
222
3.7.2.1.3. İktisadi Kamu Kuruluşları 
 
224
3.7.2.1.4. Dernek ve Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler 
 
226
3.7.2.1.5. İş Ortaklıkları 
 
231
3.7.2.2. Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Safi Kurum Kazancı 
 
233
3.7.2.3. Kurumlar Vergisi Kapsamında Güvenlik Müesseseleri 
 
234
3.7.2.3.1. Örtülü Sermaye ve Peçeleme İlişkisi 
 
234
3.7.2.3.1.1. Ortak 
 
236
3.7.2.3.1.2. Ortakla İlişkili Kişi 
 
236
3.7.2.3.1.3. Borcun doğrudan veya dolaylı olarak temin edilmesi 
 
237
3.7.2.3.1.4. Borcun işletmede kullanılması gereği 
 
237
3.7.2.3.1.5. Borcun öz sermayenin üç katını aşması 
 
237
3.7.2.3.1.6. Örtülü sermaye tutarı 
 
238
3.7.2.3.2. Transfer Fiyatlaması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı ve Peçeleme İlişkisi 
 
243
3.7.2.3.3. Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı 
 
246
3.7.2.4. Kurumlar Vergisine Göre Muafiyet 
 
248
3.7.2.4.1. Yeni Bir Müessese “Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş.” 
 
252
3.7.2.4.1.1. Türkiye Varlık Fonuna Devredilen Kurumlar 
 
252
3.7.2.4.1.2. Türkiye Varlık Fonunun Türk Vergi Mevzuatı Açısından Yapısı 
 
253
3.7.2.5. Kurumlar Vergisine göre İstisnalar 
 
254
3.7.2.5.1. İştirak Kazançları İstisnası: (KVK m.5/1–a) 
 
254
3.7.2.5.2. Yurt Dışı İştirak Kazancı İstisnası: KVK m.5/1–b 
 
256
3.7.2.5.3. Tam Mükellef Anonim Şirketlerin Yurt Dışı İştirak Hisselerini Elden Çıkarmalarına İlişkin İstisna (KVK m.5/1–c) 
 
260
3.7.2.5.4. Emisyon Primi İstisnası (KVK m.5/1–ç) 
 
261
3.7.2.5.5. Yatırım Fon ve Yatırım Ortaklıklarının İstisnası (KVK m.5/1–d) 
 
262
3.7.2.5.6. Taşınmazlar ve İştirak Hisseleri ile Kurucu Senetleri, İntifa Senetleri ve Rüçhan Hakları Satış Kazancı İstisnası (KVK m.5/1–e) 
 
263
3.7.2.5.7. Yurt Dışı Şube Kazancı İstisnası (KVK m.5/1–g) 
 
269
3.7.2.5.8. Yurt Dışında Yapılan İnşaat, Onarım, Montaj İşleri ile Teknik Hizmetlerden Sağlanan Kazançlarda İstisna (KVK m.5/1–h) 
 
269
3.7.2.5.9. Eğitim Tesisleri, Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Rehabilitasyon Merkezlerinin İşletilmesinden Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna (KVK m.5/1–ı) 
 
270
3.7.2.5.10. Risturn İstisnası (KVK m.5/1–j) 
 
270
3.7.2.5.11. Gayrimenkul Satış Kazancı İstisnasının İrdelenmesi 
 
271
3.7.2.5.12. Yenileme Fonu Açısından Değerlendirme 
 
272
3.7.2.6. Finansal İşlemlerin, Kurumlar Vergisi Kanunu Uyarınca Kaçınma Kapsamında Değerlendirilmesi 
 
275
3.7.2.7. Peçeleme İşlemlerinin Kurumlar Vergisi Kanunu Uyarınca Değerlendirilmesi 
 
277
3.7.2.8. Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Sayılan İstisnaların Peçelemeye Alet Edilmesi ile İlgili Bazı Yargı Kararları 
 
281
3.7.3. Harcamalar Üzerinden Alınan Vergiler Yönünden Durumu 
 
283
3.7.3.1. Katma Değer Vergisi 
 
284
3.7.3.1.1. Katma Değer Vergisi’nin Konusu 
 
284
3.7.3.1.2. Katma Değer Vergisi’nin Mükellefi ve Vergi Sorumlusu 
 
288
3.7.3.1.3. Katma Değer Vergisi’nde Vergiyi Doğuran Olay 
 
289
3.7.3.1.4. Katma Değer Vergisi’nde Teslim 
 
290
3.7.3.1.5. Finansal İşlemlerde Katma Değer Vergisi Kanunu Uyarınca Kaçınma 
 
290
3.7.3.1.6. KDVK Uyarınca Peçeleme İşlemleri 
 
299
3.7.3.2. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) 
 
300
3.7.3.2.1. Finansal İşlemlerin Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Uyarınca Kaçınma 
 
305
3.7.3.3. Damga Vergisi 
 
310
3.7.3.3.1. Damga Vergisi’nin Konusu 
 
311
3.7.3.3.2. Damga Vergisi’nin Mükellefi 
 
313
3.7.3.3.3. Damga Vergisi’nin Matrahı ve Vergiyi Doğuran Olay 
 
314
3.7.3.3.4. Finansal İşlemlerin Damga Vergisi Kanunu Uyarınca Kaçınma Kapsamında Değerlendirilmesi 
 
315
3.7.4. Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu 
 
316
3.7.4.1. Veraset ve İntikal Vergisinin Konusu 
 
317
3.7.4.2. Veraset ve İntikal Vergisinin Mükellefi 
 
318
3.7.4.3. Veraset ve İntikal Vergisinin Matrahı, Oranı ve Ödenmesi 
 
320
3.7.4.4. Veraset ve İntikal Vergisinde Bazı Kaçınma İşlemleri 
 
322
Bölüm IV
 
 
GENEL DEĞERLENDİRME VE SAPTANAN BULGULAR
 
 
4.1. GENEL OLARAK 
 
325
4.2. FİNANSAL İŞLEMLERDE GENEL OLARAK KAÇINMA MEVZUU 
 
327
4.3. PEÇELEME İŞLEMLERİ İLE MUHASEBE HİLELERİNİN VERGİ HUKUKUNDAKİ YASALLIĞI İLE ALAKALI VE FARKLI GÖRÜŞLER 
 
334
4.4. GENEL DEĞERLENDİRME 
 
344
Sonuç 
 
349
Kaynakça 
 
351
Kavramlar Dizini 
 
374
Yorum yaz
Bu kitaba henüz yorum yapılmamış.
Kapat