Muhasebe Hileleri ve Vergiden Kaçınma_{Türk Vergi Mevzuatındaki Yasallığı}

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Dördüncü Basıya Önsöz 7
Üçüncü Basıya Önsöz 8
İkinci Basıya Önsöz 9
Kısaltmalar Listesi 17
Giriş 19
Bölüm I
HİLE VE HATA KAVRAMLARININ
TEORİK ESASLARI
1.1. GENEL OLARAK HİLE KAVRAMI 21
1.1.1. Hilenin Özellikleri 23
1.1.2. Hilenin Türleri 24
1.1.3. Hilenin Sınıflandırılması 25
1.1.3.1. Çalışan Hileleri 25
1.1.3.2. Satıcı Hileleri 26
1.1.3.3. Yönetim Hileleri 26
1.1.3.4. Yatırım Hileleri 29
1.1.3.5. Müşteri Hileleri 29
1.1.4. Muhasebede Hile Kavramı 29
1.1.4.1. Muhasebe Hilelerinin Nedenleri 32
1.1.4.2. İşletme Sahiplerinin Hileye Başvurma Nedenleri 32
1.1.4.2.1. Vergi Kaçırmak 33
1.1.4.2.2. Yolsuzlukları Gidermek 33
1.1.4.2.3. İşletmeyi Gerçek Durumundan Farklı Göstermek 34
1.1.4.2.4. Alış 34
1.1.4.2.5. Satış 35
1.1.4.2.6. Özel Giderleri İşletmeye Aktarma 35
1.1.4.2.7. Arızi Giderler 36
1.1.4.2.8. İşletme Giderlerini Yükseltmek 36
1.1.4.3. İşletme Çalışanlarının Hileye Başvurma Nedenleri 36
1.1.4.3.1. Özenti ve Baskı Grupları 38
1.1.4.3.2. Fırsatlar 39
1.1.4.3.3. Haklı Gösterme 39
1.1.4.4. Muhasebe Hilelerinin Türleri 40
1.1.4.4.1. Kasdi Hatalar 40
1.1.4.4.2. Kayıtdışı İşlemler 40
1.1.4.4.3. İşlemden Önce ya da Sonra Kayıt Yapılması 41
1.1.4.4.4. Gerçek Olmayan Hesaplar 41
1.1.4.4.5. Belge Sahtekârlığı 42
1.1.4.4.6. Bilanço Oyunları 42
1.1.4.4.7. Bilgisayar Hileleri 43
1.1.4.4.8. Varlıkların Kötüye Kullanılması 44
1.1.4.5. Yolsuzluk ve Ahlaki Olmayan Davranışlar 44
1.1.4.5.1. Rüşvet Almak veya Vermek 44
1.1.4.5.2. Çıkar Çatışması 45
1.1.4.6. Muhasebe Hilesi ve Yaratıcı Muhasebe 46
1.2. MUHASEBE AÇISINDAN HATA 48
1.2.1. Muhasebe Hatalarının Türleri 49
1.2.1.1. Matematik Hataları 49
1.2.1.2. Kayıt Hataları 49
1.2.1.3. Devir Hataları (Aktarma Hataları) 49
1.2.1.4. Unutma ve Tekrarlama Hataları 50
1.2.1.5. Finansal Tablolar Üzerinde Yaptıkları Etki Bakımından Hatalar 51
1.2.1.5.1. Bilançoyu Etkileyen Muhasebe Hataları 51
1.2.1.5.1.1. Değerleme Hataları 51
1.2.1.5.1.2. Hesapların Birleştirilmesi 52
1.2.1.5.2. Gelir Tablosunu Etkileyen Muhasebe Hataları 52
1.2.1.5.3. Bilanço ve Gelir Tablosunu Etkileyen Muhasebe Hataları 53
1.2.1.5.4. Telafi Edici Hatalar 53
1.2.1.5.5. Amortisman ve Yeniden Değerleme Uygulamalarındaki Hatalar 53
1.2.1.5.6. Gider ve Maliyet Arttırıcı Harcamalarda Yapılan Hatalar 54
1.2.1.5.7. Muafiyet ve İstisna Uygulamalarındaki Hatalar 55
1.2.1.5.8. Stopaj (Tevkifat) Uygulamasında Karşılaşılan Hatalar 55
1.2.1.5.9. Sabit Kıymet Yenileme Fonu Uygulamalarındaki Hatalar 56
1.2.2. Muhasebe Hatalarının Yapılma Nedenleri 56
1.2.2.1. Dikkatsizlik 56
1.2.2.2. Bilgisizlik 57
1.2.2.3. Yorgunluk 57
1.2.2.4. Tecrübesizlik 57
Bölüm II
HİLE, HATA VE MUVAZAA KAVRAMLARININ
HUKUKTAKİ YERİ
2. GİRİŞ 59
2.1. MUVAZAA 59
2.1.1. Unsurları 63
2.1.1.1. Tarafların İradeleri ile Beyanları Arasında Bilerek Yaratılan Uygunsuzluk 63
2.1.1.2. Muvazaa Anlaşması 63
2.1.1.3. Üçüncü Kişileri Aldatma Kastı 64
2.1.1.4. Gizli İşlem 64
2.1.2. Muvazaanın Türleri 64
2.1.2.1. Mutlak Muvazaa 65
2.1.2.2. Nispi Muvazaa 65
2.1.3. Muvazaanın İlgili Bazı Benzer Kavramlarla Karşılaştırılması 65
2.1.3.1. Muvazaa ve Kanuna Karşı Hile 66
2.1.3.2. Muvazaa ve Aldatma (Hile) 66
2.1.3.3. Muvazaa ve Yanılma (Hata) 67
2.1.4. Muvazaanın Hüküm ve Sonuçları 67
2.1.4.1. Görünürdeki İşlem Bakımından Muvazaanın Sonuçları 67
2.1.4.2. Gizli İşlem Bakımından Muvazaanın Sonuçları 68
2.2. HATA (YANILMA) 68
2.2.1. Hata Halleri 70
2.2.1.1. Beyan Yanılmaları 70
2.2.1.1.1. Sözleşmenin Niteliğinde Yanılma 70
2.2.1.1.2. Sözleşmenin Konusunda Yanılma 71
2.2.1.1.3. Kişide Yanılma 71
2.2.1.1.4. Kişinin Niteliklerinde Yanılma 71
2.2.1.1.5. İvazda Yanılma 72
2.2.1.1.6. Saikte Yanılma (Temel Hatası) 72
2.2.1.1.7. Sözleşmenin Kurulmasında, Kişinin İradesinin Oluşması Aşamasında Bir Yanılgıya Düşmüş Olması 72
2.2.1.1.8. Yanılanın Düştüğü Saik Yanılmasının Sözleşmenin Temeliyle İlgili Olması 73
2.2.1.1.9. İş İlişkilerindeki Dürüstlük Kurallarına Uygunluk 73
2.2.1.1.10. Saikte Yanılmanın Karşı Tarafça Bilinebilir Olması 73
2.3. HİLE (ALDATMA) 73
2.3.1. Aldatmanın Şartları 77
2.3.1.1. Aldatma Kastı Bulunmalıdır 77
2.3.1.2. Aldatma Kastı Sözleşmenin Yapılamamasına Yönelik Olmalıdır 78
2.3.1.3. Aktif Aldatma veya Pasif Aldatma Mevcut Olmalıdır 78
2.3.1.4. İlliyet Bağı Bulunmalıdır 79
2.3.1.5. Üçüncü Kişinin Aldatması 79
2.3.2. Aldatmanın Borçlar Hukukundaki Uygulama Alanları 79
2.3.3. Aldatmanın Sözleşmenin Geçerliliğine Etkisi 80
2.3.4. Tazminat 82
Bölüm III
TÜRK VERGİ MEVZUATINDA
HİLE–HATA–MUVAZAA KAVRAMI
3.1. GENEL OLARAK 85
3.2. VERGİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI 86
3.3. KAMU GELİRLERİNE ANAYASAL BİR YAKLAŞIM 89
3.4. VERGİYE KARŞI TEPKİLER 98
3.4.1. Verginin İkame ve Gelir Etkisi 98
3.4.2. Vergiden Kaçınma 99
3.4.3. Vergi Kaçırmaya Yönelik Davranışlar 100
3.4.4. Verginin Yansıması 100
3.5. VERGİ KANUNLARINDA HİLE VE MUHASEBE HİLESİ 101
3.5.1. Yargı Mercilerinin Muhasebe Hilesine Bakış Açısı 116
3.5.1.1. Fonksiyon (İşlev) Gaspı 123
3.5.1.2. 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu Kapsamında “Kur Farkı” 124
3.5.1.3. Mahkemeler ve İdare “Fonksiyon Gaspı” mı Yapıyor? 127
3.5.1.4. Danıştay 3’üncü Dairenin Verdiği Karar’ın Analizi 132
3.5.2. İdarenin Muhasebe Hilesine Bakış Açısı 135
3.5.3. Muhasebe Hilesinin Varlığı İçin Vergi Ziyaı Doğmasına Gerek Yoktur 138
3.5.4. Muhasebe Hilesi ve Hata 138
3.5.5. Vergi Hataları 140
3.5.5.1. Hesap Hataları 141
3.5.5.2. Vergilendirme Hataları 142
3.5.5.3. Vergi Hatalarının Ortaya Çıkarılması 144
3.5.5.4. Vergi Hatalarının Düzeltilmesi 144
3.5.5.4.1. Resen Düzeltme 144
3.5.5.4.2. Talep Üzerine Düzeltme 145
3.5.5.4.3. Düzeltme İsteme Hakkı Olanlar 145
3.5.5.4.4. Düzeltme İsteminin Yapılışı 145
3.5.5.4.5. Düzeltme İsteminde Süre 145
3.5.5.4.5.1. Dava Açma Süresinden Sonra “Hata” İçin Düzeltme Dilekçesi Verilirse 146
3.5.5.4.5.2. Dava Açma Süresinde “Hata” İçin Düzeltme Dilekçesi Verilirse 147
3.5.5.4.5.3. Yargı ve Vergi İdaresinin VUK m.124’ü Farklı Anlamlandırmaları 148
3.5.5.4.6. Düzeltme Talebinin İncelenmesi 148
3.5.5.4.7. Düzeltme Yapılması Hali 148
3.5.5.4.8. Düzeltmenin Kapsamı 148
3.5.5.4.9. Düzeltmede Zamanaşımı 150
3.6. VERGİ HUKUKUNDA PEÇELEME 150
3.6.1. Vergi Hukukunda Muvazaa ve Muvazaanın Peçeleme ile Karşılaştırılması 157
3.6.2. Vergi Hukukunda İspat ve Peçeleme İlişkisi 160
3.6.2.1. Delil Serbestisi 161
3.6.2.2. Şahit/Tanık İfadesi 162
3.6.3. Vergi Hukukunda Ekonomik Yaklaşım İlkesi ve Peçeleme 164
3.6.4. İspat Külfeti 167
3.7. TÜRK VERGİ SİSTEMİ UYGULAMASINDA BAZI MUHASEBE HİLELERİ VE PEÇELEME YÖNTEMLERİ 168
3.7.1. Gelir Vergisi 169
3.7.1.1. Gelir Vergisi’nin Mükellefi 172
3.7.1.2. Ticari Kazanç 174
3.7.1.2.1. Ticari Kazanç Kapsamında Vergiden Kaçınma 181
3.7.1.3. Diğer Kazanç ve İratlar 197
3.7.1.3.1. Değer Artış Kazancı 197
3.7.1.3.1.1. Gayrimenkullerin Elden Çıkarılmasında Kaçınma Durumu 203
3.7.1.3.1.2. Finansal İşlemlerin Diğer Kazanç ve İratlar Yönünden Kaçınma Durumu 212
3.7.1.3.2. Arızi Kazanç 214
3.7.1.3.2.1. Arızi Kazançlarda Peçeleme 215
3.7.2. Kurumlar Vergisi 216
3.7.2.1. Kurumlar Vergisi’nin Mükellefleri 216
3.7.2.1.1. Sermaye Şirketleri 218
3.7.2.1.2. Kooperatifler 220
3.7.2.1.3. İktisadi Kamu Kuruluşları 220
3.7.2.1.4. Dernek ve Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler 220
3.7.2.1.5. İş Ortaklıkları 221
3.7.2.2. Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Safi Kurum Kazancı 221
3.7.2.3. Kurumlar Vergisi Kapsamında Güvenlik Müesseseleri 222
3.7.2.3.1. Örtülü Sermaye ve Peçeleme İlişkisi 222
3.7.2.3.2. Transfer Fiyatlaması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı ve Peçeleme İlişkisi 227
3.7.2.3.3. Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı 230
3.7.2.4. Kurumlar Vergisine Göre Muafiyet 232
3.7.2.4.1. Yeni Bir Müessese “Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş.” 233
3.7.2.4.1.1. Türkiye Varlık Fonuna Devredilen Kurumlar 234
3.7.2.4.1.2. Türkiye Varlık Fonunun Türk Vergi Mevzuatı Açısından Yapısı 234
3.7.2.5. Kurumlar Vergisine göre İstisnalar 236
3.7.2.5.1. Gayrimenkul Satış Kazancı İstisnasının İrdelenmesi 238
3.7.2.5.2. Yenileme Fonu Açısından Değerlendirme 239
3.7.2.6. Finansal İşlemlerin, Kurumlar Vergisi Kanunu Uyarınca Kaçınma Kapsamında Değerlendirilmesi 243
3.7.2.7. Peçeleme İşlemlerinin Kurumlar Vergisi Kanunu Uyarınca Değerlendirilmesi 245
3.7.2.8. Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Sayılan İstisnaların Peçelemeye Alet Edilmesi ile İlgili Bazı Yargı Kararları 248
3.7.3. Harcamalar Üzerinden Alınan Vergiler Yönünden Durumu 250
3.7.3.1. Katma Değer Vergisi 251
3.7.3.1.1. Katma Değer Vergisi’nin Konusu 252
3.7.3.1.2. Katma Değer Vergisi’nin Mükellefi ve Vergi Sorumlusu 256
3.7.3.1.3. Katma Değer Vergisi’nde Vergiyi Doğuran Olay 256
3.7.3.1.4. Katma Değer Vergisi’nde Teslim 258
3.7.3.1.5. Finansal İşlemlerde Katma Değer Vergisi Kanunu Uyarınca Kaçınma 258
3.7.3.1.6. KDVK Uyarınca Peçeleme İşlemleri 267
3.7.3.2. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) 268
3.7.3.2.1. Finansal İşlemlerin Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Uyarınca Kaçınma 273
3.7.3.3. Damga Vergisi 278
3.7.3.3.1. Damga Vergisi’nin Konusu 279
3.7.3.3.2. Damga Vergisi’nin Mükellefi 281
3.7.3.3.3. Damga Vergisi’nin Matrahı ve Vergiyi Doğuran Olay 282
3.7.3.3.4. Finansal İşlemlerin Damga Vergisi Kanunu Uyarınca Kaçınma Kapsamında Değerlendirilmesi 283
3.7.4. Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu 284
3.7.4.1. Veraset ve İntikal Vergisinin Konusu 285
3.7.4.2. Veraset ve İntikal Vergisinin Mükellefi 287
3.7.4.3. Veraset ve İntikal Vergisinin Matrahı, Oranı ve Ödenmesi 288
3.7.4.4. Veraset ve İntikal Vergisinde Bazı Kaçınma İşlemleri 290
Bölüm IV
GENEL DEĞERLENDİRME VE
SAPTANAN BULGULAR
4.1. GENEL OLARAK 293
4.2. FİNANSAL İŞLEMLERDE GENEL OLARAK KAÇINMA MEVZUU 295
4.3. PEÇELEME İŞLEMLERİ İLE MUHASEBE HİLELERİNİN VERGİ HUKUKUNDAKİ YASALLIĞI İLE ALAKALI VE FARKLI GÖRÜŞLER 302
4.4. GENEL DEĞERLENDİRME 312
Sonuç 317
Kaynakça 319
Kavramlar Dizini 342