Satınalma ve Tedarik Zinciri Yönetimi
Prof. Dr. Murat ERDAL
İÇİNDEKİLER
Önsöz.iii
Kitap Hakkında.vii
Yazar Hakkındaix
BİRİNCİ BÖLÜM
SATINALMA YÖNETİMİNE GİRİŞ
1.1. Temel Tanım ve Kavramlar . 2
1.2. Satınalma ve Tedarik Zinciri Yönetiminin Tarihsel Gelişimi.6
1.3. Satınalma Operasyonlarında Ürün ve Hizmet.12
1.3.1. İmalat Sektöründe Alım Grupları.16
1.3.2. Sağlık Sektöründe Alım Grupları.16
1.3.3. İnşaat Sektöründe Alım Grupları.18
1.3.4. Haberleşme Sektöründe Alım Grupları19
1.4. Satınalma Sürecinin Temel Aşamaları27
1.4.1. Problemin Ortaya Çıkışı ve Satınalma İhtiyacının Belirlenmesi.33
1.4.2. Satınalma Siparişinin Tam Olarak Tanımlanması35
1.4.3. Satınalma Siparişinin Hazırlanması 36
1.4.4. Tedarikçi Araştırması ve Seçimi40
1.4.5. Satınalma Tekliflerinin Alınması.54
1.4.6. Tekliflerin Analizi, Pazarlık ve Anlaşma .58
1.4.7. Satınalma Siparişinin Verilmesi ve İzleme 64
1.4.8. Siparişlerin Teslim Alınması ve Kontrolü65
1.4.9. Fatura Kontrolü ve Ödeme66
1.4.10. Tedarikçi Performans Değerlendirme, Geri Besleme ve
Sürdürülebilirlik67
VAKA ÇALIŞMASI: Gıda Sektöründe Satınalma Süreçleri.69
İKİNCİ BÖLÜM
SATINALMA ORGANİZASYONU
2.1. Satınalma Fonksiyonunun Gelişimi 75
2.2. Satınalma Karar Türleri79
2.2.1. Operasyonel Satınalma .79
2.2.2. Stratejik Kaynak Yönetimi80XIV
2.3. Satınalma Bölümü ve İşletme İçerisindeki Yeri82
2.3.1. Üretim Bölümü İle İlişkiler.82
2.3.2. Kalite Bölümü İle ilişkiler83
2.3.3. Muhasebe Bölümü İle ilişkiler.85
2.3.4. Finans Bölümü İle İlişkiler85
2.3.5. Pazarlama Bölümü İle İlişkiler 86
2.3.6. Araştırma – Geliştirme Bölümü İle İlişkiler87
2.3.7. Lojistik Bölümü İle ilişkiler.87
2.3.8. Hukuk Bölümü İle ilişkiler88
2.4. Satınalma Yöneticisinin Özellikleri92
2.5. Satınalma Organizasyonu103
2.5.1. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerde Satınalma Organizasyonu103
2.5.2. Büyük İşletmelerde Satınalma Organizasyon Yapısı107
2.5.3. Ürün Temelli Yaklaşım107
2.5.4. Coğrafi Temelli (Bölgesel) Yaklaşım.108
2.5.5. Fonksiyonel Yaklaşım108
2.6. Yurtiçi ve Uluslararası Satınalma109
2.6.1. Yurtiçi Satınalma.110
2.6.2. Uluslararası Satınalma.110
2.7. Merkezi ve Yerinde (Ayrık) Satınalma.111
2.7.1. Merkezi Satınalma.112
2.7.2. Yerinde (Ayrık) Satınalma117
VAKA ÇALIŞMASI: Grup Hastanelerde Satınalma Organizasyonu118
2.8. Satınalma Yönetiminde Risk Türleri ve Belirsizlikler.119
2.9. Satınalma Portföy Analizi.127
VAKA ÇALIŞMASI: Portföy Analizi Çalışması.134
2.10. Özellikli Satınalma Uygulamaları135
2.11. Satınalma Bölüm Hedeflerin Belirlenmesi 140
2.12. Satınalma Denetimi .144
VAKA ÇALIŞMASI: Bu Hastanenin 4 Bin Yıl Yetecek İlacı Var! .151
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
PAZARLIK ve SÖZLEŞME YÖNETİMİ
3.1. Satınalma Yönetiminde Pazarlık153
3.2. Satınalma Pazarlık Çevresi155
3.3. Temel Pazarlık Yaklaşımları160XV
3.4. Pazarlık Aşamaları164
3.5. Pazarlık Taktikleri173
VAKA ÇALIŞMASI: Danışmanlık Hizmet Alımı.178
3.6. Sözleşme Kavramı ve Türleri.179
3.7. Sözleşme Yönetimi185
3.7.1. Sözleşme Hazırlama .185
3.7.2. Sözleşmenin Yürütülmesi191
3.7.3. Sözleşme İzleme ve Kontrol194
3.7.4. Sözleşme Sonlandırma ve Yükümlülüklerin Süresi199
3.8. Satınalma Sözleşmelerinin Temel Unsurları 200
3.9. Sözleşme Yönetiminde Problemler ve Sözleşmelerin Yorumlanması.219
VAKA ÇALIŞMASI: İlaç Sektöründe Tedarikçi İlişkileri ve Hatalı Üretimin Yansımaları.222
DÖRDÜNCÜ BÖLÜMTEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ
4.1. Tedarik Zinciri Yönetimine Giriş239
4.1.1. Tedarik Zinciri Temel Süreçleri242
4.1.2. Tedarik Zinciri Yönetiminde Ana ve Alt Tedarikçiler243
4.1.3. Tedarik Zinciri Yönetiminde Ürün Akışları245
4.2. Tedarik Zinciri Karar Aşamaları246
4.2.1. Tedarik Zinciri Tasarımı247
4.2.2. Tedarik Zinciri Planlaması.248
4.2.3. Planlama Problemleri249
4.2.4. Tedarik Zinciri Operasyonu.250
4.2.5. Tedarik Zinciri Yönetiminde Makro Riskler.251
VAKA ÇALIŞMASI: “Perakende Devi Türk Şirketini Satın Aldı”.253
4.3. Tedarik Zinciri Kurulumu (Metodoloji)256
4.3.1. Rekabet Stratejisini Destekleyen Tedarik Zinciri Anlayışı257
4.3.2. Tedarik Zinciri Ön Çalışmaları ve Farkındalık Seviyesi258
4.3.2.1. Pazarın ve Nihai Kullanıcıların Tanımlanması258
4.3.2.2. Tedarik Zincirlerinin Tanımlanması259
4.3.2.3. Yönetim Süreçlerinin Belgelenmesi.261
4.3.2.4. Yöneticilerle ve Müşterilerle Değerlendirmeler262XVI
4.4. Tedarik Zinciri Yönlendiricileri ve Performans Ölçümleme263
4.4.1. Tesis Kararları 264
4.4.2. Envanter Kararları.267
4.4.3. Lojistik Kararları 270
4.4.4. Bilgi Kararları .271
VAKA ÇALIŞMASI: Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP) .272
4.4.5. Kaynak Kararları .273
4.4.6. Fiyatlandırma Kararları .273
4.5. Tedarik Zinciri Organizasyonu; Tedarik Zinciri Bölümü ve İlk Adımlar277
4.6. Ürün Hayat Eğrisi ve Tedarik Zinciri Operasyonları.284
VAKA ÇALIŞMASI: Tedarik Zinciri Organizasyonu .289
BEŞİNCİ BÖLÜMTEDARİKÇİ PERFORMANS DEĞERLEMESİ
5.1. Tedarikçi Performans Yönetim Sisteminin Kurulması 293
5.1.1. Proje Planı ve Başlangıç.295
5.1.2. Tedarik Tabanlı Bölümlendirme297
5.1.3. Değerlendirme Stratejisinin Geliştirilmesi300
5.1.4. Performans Beklentilerinin Tanımlanması302
5.1.5. Anahtar Performans Göstergeleri (KPI) ve Puanlama
Sisteminin Tanımlanması.306
5.1.6. Veri Toplama Yöntemlerinin Geliştirilmesi.308
5.1.7. Performans Ölçütlerinden Eyleme Geçiş Planı.310
5.1.8. Tedarikçi Performans Yönetiminde İş Süreçlerinin Geliştirilmesi.311
5.1.9. Tedarikçi Performans Yönetimi Pilot Planı, Yürütme ve Güncelleme.312
5.1.10. Pilot Performans Yönetim Uygulamalarının Tedarikçilere Yayılımı .312
5.2. Tedarikçi Sertifikalandırma.315
5.2.1. Sertifikalandırma Sürecinin Alıcı Tarafından Ortaya Konması 320
5.2.2. Sertifikalandırma Süreci İçin Tedarikçilerin Belirlenmesi.320
5.2.3. Tedarikçilerle Gözden Geçirme Toplantısı ve
Beklentiler Konusunda Görüş Birliğine Varılması . 321
5.2.4. Kalite Sistemlerinin Geçerliliğinin Kabulü ve Tedarikçi Öz
Değerlendirme .322
5.2.5. Tedarikçinin İyileştirme Faaliyetlerini Başlatması325
5.2.6. Deneme Denetimi.325
5.2.7. Resmi Denetim.326
5.2.8. Sertifikalandırma Değerlendirmesi.337XVII
5.2.9. Tedarikçilerin Sertifikalandırılması.339
5.2.10. Sürekli İyileştirme Çalışmaları ve Sertifikalandırmanın Sürdürülmesi.341
5.3. Tedarikçi Performans Göstergeleri 345
5.3.1. Kalite Performans Göstergeleri345
5.3.2. Maliyet Performans Göstergeleri350
5.3.3. Teslimat Performans Göstergeleri358
5.3.4. Yenilikçilik Performans Göstergeleri.361
VAKA ÇALIŞMASI: Alıcı-Satıcı Ortak Ar-Ge Çalışması.366
5.3.5. Çevre Performans Göstergeleri367
5.4. Stratejik Performans Göstergeleri.368
5.5. Tedarikçi Performans Değerlendirmesi370
5.6. Tedarikçi İlişki Yönetimi 382
5.7. Tedarikçi Geliştirme 396
Kaynaklar .415XVIII