Fikri Mülkiyet Hukukunda Televizyon Program Formatlarının Korunması

FİKRİ MÜLKİYET HUKUKUNDA TELEVİZYON PROGRAM FORMATLARININ KORUNMASI



Yrd. Doç. Dr. Mustafa ARIKAN



ÖNSÖZ ........ VII

YAZARIN ÖNSÖZÜ ....................... IX

İÇİNDEKİLER ..... XI

KISALTMALAR ............................XIX

BİBLİYOGRAFYA ......................X XIII



GİRİŞ

KONU İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER

§ 1.KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ ve

SINIRLANDIRILMASI .............1

I. Konunun Takdimi ...............1

II. Konunun Önemi ..................5

III. Konunun Sınırlandırılması .......8



Birinci Bölüm

TELEVİZYON PROGRAM FORMATI

KAVRAMI, BENZER KAVRAMLARLA

İLİŞKİSİ VE ESER NİTELİĞİ

§ 2.FORMAT KAVRAMI ve TÜRLERİ...........11

I. Format Kavramı ................11

A. Genel Olarak ...............11



İÇİNDEKİLER

B. Televizyon Program Formatı Kavramı ......12

C. Televizyon Programı ve Televizyon Program Formatı

Kavramı .........................14

II. Format Türleri ...................18

A. Show Programı Formatı ...19

B. Dizi Programı Formatı ......19

III. Program Formatı, Treatment ve Senaryo Arasındaki İlişki ..... 22

A. Genel Olarak ............... 22

B. Program Formatı ve Treatment...... .. 22

C. Senaryo ve Program Formatı ...................... 23

D. Değerlendirme ............ 24

IV. Program Formatı ve Eser Kavramı ........... 25

A. Program Formatı ve Fikrî İçerik ....... 25

B. Program Formatı ve Soyut Fikir ... 26

1. Soyut Fikirlerin Somut Ürünlerden Ayırdedilmesi.......31

a. Genel Olarak ...31

b. Fikir Kavramı ..31

c. Program Formatının Somutlaşması ............... 36

2. Program Formatlarının Korunması .....39

a. Program Formatının Hukukî Niteliği ....................... 40

b. Korumanın Şartları ................42

c. Eser Sahipliği ..42

aa. Program Formatı Temelinde Oluşturulan

Televizyon Programlarında Eser Sahipliği... 44

bb. Birlikte Eser Sahipliğinde Malî Hakların

Kullanılması ....47

cc. Birlikte Eser Sahipleri Arasındaki

Anlaşmazlıkların Çözümlenmesi...................47

dd. Yapımcı Firmanın Malî Hak Sahipliği ............... 49

d. Filme Çekmenin Hukukî Niteliği .. 50

V. Program Formatlarında Eser Sahibinin Hususiyeti

Kavramı . 54XIII

A. Eser Sahibine Mahsus Olma Hususu ........ 54

B. Şekillenme Kalitesi ....55

C. Formatlarda Hususiyet ..... 56

D. Münferit Unsurlar Bakımından Hususiyet.................. 56

1. Moderasyonlarda Hususiyet .............. 56

a. Moderasyon Tarzında Hususiyet ....58

b. Moderatörün Taklit Edilmesi ..........59

2. Başlıklarda Hususiyet ............................ 60

3. Karakterlerde Hususiyet ve Fikrî Hukuk

Korunması .............62

4. Yarışma Oyunları ve Sorularda Özgünlük ......................65

5. Müzik Unsurlarında Hususiyet ........... 69

6. Programın İçerik Yapısında Hususiyet ......71

7. Arka Plan Unsurlarında Hususiyet ..... 72

8. Kombinasyonlarda Hususiyet ...............74

a. Özgün Şekillendirme Hareket Sahası.........75

b. Özgün Şekillendirme ................76

E. Değerlendirme ............76



İkinci Bölüm

TELEVİZYON PROGRAM

FORMATLARININ MUKAYESELİ

HUKUKTA KORUNMASI

§ 3.KONUNUN KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ YERİ..............79

I. Genel Olarak .......................79

II. Fransız Hukuku’nda Program Formatlarının Korunması ........ 80

A. Genel Olarak ............... 80

B. Fransız Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Program

Formatlarının Korunması ............................ 80XIV

C. Fransız Haksız Rekabet Hukukunda Program

Formatlarının Korunması ........ 82

D. Değerlendirme ............ 83

III. İngiliz Hukukunda Program Formatlarının Korunması .......... 83

A. Genel Olarak ............... 83

B. İngiliz Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Program

Formatlarının Korunması ........... 84

C. Hughie Green Davası ....... 86

D. İngiliz Haksız Rekabet Hukukunda Program

Formatlarının Korunması 89

E. Kanuni Düzenlemelerle Problemi Çözme Çalışmaları ...... 92

F. Değerlendirme .............93

IV. Alman Hukukunda Program Formatlarının Korunması...........93

A. Genel Olarak ................93

B. Almanya’da UrhG. Kapsamında Program

Formatlarının Korunması ....... 94

C. Alman Marka ve Haksız Rekabet Hukukunda

(UWG) Program Formatlarının Korunması...............95

D. Culpa in Contrahendo Hükümleriyle Program

Formatlarının Korunması .. 96

E. Alman Hukukunda Sözleşme Yoluyla Program

Formatlarının Korunması ............ 97

F. Değerlendirme .............98

V. ABD. Hukukunda Program Formatların Korunması.................98

A. Genel Olarak ................98

B. ABD. Hukuku’nda Program Formatlarının Telif

Hakkıyla Korunması ...... 100

C. ABD. Haksız Fiil Hukukunda Program Formatlarının

Korunması ................. 102

1. Genel Olarak ...... 102

2. Sözleşme Benzeri İşlem (Quasi Contract) .................... 102XV

3. Güven İlişkisinin Zedelenmesi (Breach of

Confidental Relationship) ............ 103

D. Değerlendirme .......... 105



Üçüncü Bölüm

PROGRAM FORMATLARININ FİKRİ

MÜLKİYET HUKUKUNDA KORUNMASI

§ 4.TELEVİZYON PROGRAM FORMATLARININ FİKİR

ve SANAT ESERLERİ KANUNU KAPSAMINDA

KORUNMASI .............. 107

I. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun Koruma Konusu ............. 107

II. Telif Haklarının İhlal Edilmesi ......... 108

III. Eser Bölümlerinin Korunması........... 109

IV. Eserin Korunan Bölümlerinin Telif Hakları Bağlamında

Değerlendirilmesi...........110

A. İçerik ve Şekil Arasında Ayrım Yapılmasının İlke

Olarak Önemsizliği .110

B. İşlenme Eserler Bakımından Değerlendirme...........111

C. Program Formatlarının Talimat Niteliğinde

Korunması.......... 112

1. Talimatların İçtihatlarda ve Doktrinde

Değerlendirilmesi .... 113

2. Gerekçelendirme Eksikliği .........114

3. Hukuk Politikası ....... 115

D. Formatlar Bakımından Değerlendirme ....116

V. Serbest ve Serbest Olmayan Kullanma ........116

A. Kullanımın Yoğunluğu ...117

B. Uyuşan Hususların Karşılaştırılması .......118

C. Formatların İzin Verilen ve Verilmeyen Kullanımları ......119

VI. Değerlendirme ................120

§ 5.HAK İHLALİNDE AÇILABİLECEK DAVALAR....... 121

I. Genel Olarak .................... 121

II. Tespit Davası ................... 121

III. Tecavüzün Ref’i Davası 123

IV. Tecavüzün Men’i Davası ....... 125

V. Tazminat Davaları ......... 125

§ 6.PROGRAM FORMATLARININ FİKİR ve SANAT

ESERLERİ KANUNU DIŞINDAKİ HUKUKİ YOLLARLA

KORUNMASI ..................128

I. Genel Olarak ...............128

II. Culpa in Contrahendo Çerçevesinde Koruma İmkânı............ 128

III. Sebepsiz Zenginleşme Hükümleri Çerçevesinde Koruma İmkânı .. 133

IV. Değerlendirme ................. 134

V. Sözleşme Hükümleri Çerçevesinde Koruma İmkânı............... 135

§ 7.MARKA HUKUKUNDA PROGRAM FORMATLARIN

KORUNMASI ................... 136

I. Genel Olarak ................... 136

II. Marka Hukuku’na Göre Koruma Şartları ..... 137

A. Marka Olarak Korunabilen İşaret...... 137

1. Marka Olarak Format ........................... 138

2. Marka Hukuku Bakımından Format Unsurları.... 139

B. Marka Hakkının Oluşumu....... 140

1. Tescil .....................141

2. Kullanılma İle Ayırt Edici Nitelik Kazanılması ......... 145

III. Marka Hukuku ve Başlıkların Korunması ..... 148

IV. Özdeş İşaret ve Ürünler...148

V. Benzer İşaretler ve/veya Ürünler .........149

VI. Tanınmış Marka Bağlamında Program Formatlarının

Değerlendirilmesi ........... 151

VII. Marka ve Başlık Korumasında Sahiplik Kavramı............... 153

VIII. Değerlendirme ................ 153XVII

§ 8.HAKSIZ REKABET HÜKÜMLERİNE GÖRE PROGRAM

FORMATLARININ KORUNMASI ............... 155

I. Genel Olarak .................... 155

II. Haksız Rekabetin Unsurları . 157

III. Ticaret Kanunu Hükümlerine Göre Haksız Rekabete Hâkim Olan İlkeler ......... 158

IV. Formatların Taklit Edilmesinin Dürüstlük Kuralına Aykırılığı............ 160

A. Haksız Rekabet İlkeleri Bağlamında Kendine Özgü

Olma Hususu..........161

B. Rekabeti Haksız Hale Getiren Durumlar............................ 164

1. İltibas (Karışıklığa Neden Olmak) (TTK. md.

57/5)........... 165

2. İmalat veya Ticaret Sırlarından Yararlanma veya

Yayma (TTK. md. 57/8).................. 166

3. Aldatıcı Reklam 167

4. Character Merchandising ve Haksız Rekabet

Koruması ............. 168

V. Değerlendirme ................. 169

VI. Haksız Rekabetin Sonuçları . 169

A. İhtiyati Tedbir .......... 169

B. Hukuki Sorumluluk .170

1. Tespit Davası......170

2. Men (Önleme) Davası..........170

3. Haksız Rekabetin Sonucu Olan Maddî Durumun

Ortadan Kaldırılması 170

4. Maddi ve Manevi Tazminat Davaları .171

SONUÇ ....... 173