Türk Özel Hukuk Cilt III Aile Hukuku

Prof. Dr. Mustafa DURAL

Prof. Dr. Tufan ÖĞÜZ

Prof. Dr. Mustafa Alper GÜMÜŞ

 

GİRİŞ

1. AİLE HUKUKUNUN KONUSU 1
2. AİLE KAVRAMI 1

III. TOPLUMDA AİLENİN ÖNEMİ         2

1. ANAYASA’DA AİLE HUKUKUNA İLİŞKİN ESASLAR 2
2. AİLE HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ 4
3. Genel olarak 4
4. a) İlişki tiplerinin sınırlı sayıda (numerus clasus) olması 4
5. b) Geniş ölçüde emredici kurallara dayanma 4
6. c) Çocukları ve zayıfları koruma 4
7. d) Devletin müdahalesi 5
8. e) Şekle bağlılık 5
9. f) Hâkimin takdir yetkisi 5
10. Aile hukuku ilişkileri ve aile hukuku haklarının özelliği 5
11. a) Aile Hukuku ilişkileri 5
12. b) Aile hukuku hakları 6
13. c) Bozucu yenilik doğuran aile haklarının kullanılmasının özelliği 6
14. d) Aile hukuku taleplerinin özelliği 6
15. TÜRK AİLE HUKUKUNUN DEVRİMCİ KARAKTERİ 7

VII. MEDENÎ KANUNUN AİLE HUKUKU  SİSTEMATİĞİNE GENEL BAKIŞ  9

BİRİNCİ KISIM

EVLİLİK

Birinci Bölüm

Evlilik Birliğinin Oluşması

Birinci Ayırım

NİŞANLILIK

• 1. TERİM VE KAVRAM 13
• 2. NİŞANLILIĞIN MEYDANA GELMESİ: NİŞANLANMA 13

1. NİŞANLANMANIN HUKUKİ NİTELİĞİ 13
2. Önsözleşme görüşü 13
3. Karar görüşü 14
4. Sözleşme görüşü 14
5. NİŞANLANMANIN KURUCU UNSURLARI 15
6. Karşılıklı evlenme vaadi 16
7. Vaad edenlerin farklı cinsiyette olması 17

III. NİŞANLANMANIN GEÇERLİLİK ŞARTLARI VE HÜKÜMSÜZLÜĞÜ     18

1. Nişanlanma ehliyetinin kanunda özel olarak düzenlenmemiş olması 18
2. Nişanlanmanın, emredici hukuk kurallarına, ahlâk ve âdaba aykırı

olmaması ve evlenmenin imkânsız olmaması              20

3. Muvazaalı (danışıklı) nişanlanmalar 22
4. İrade beyanındaki sakatlıklar 22
5. NİŞANLANMANIN ŞARTA YA DA SÜREYE BAĞLANMASI 23
6. Şart 23
7. Zaman 24

• 3. NİŞANLILIĞIN HÜKÜMLERİ 25

1. VAADE UYGUN DAVRANMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 25
2. Evlenmeyi gerçekleştirme yükümlülüğü 25
3. Sadakat yükümlülüğü 26
4. Nişanlının Medenî Kanun anlamında yakın sayılması 27
5. Destekten yoksun kalma tazminatı ve manevî tazminat isteyebilme 27
6. Tanıklıktan ve hâkimlikten kaçınma hakkı 27

• 4. NİŞANLILIĞIN SONA ERMESİ 28

1. SONA ERME HALLERİ 28
2. Evlenme 28
3. a) Nişanlıların birbirleriyle evlenmesi 28
4. b) Nişanlılardan birinin bir üçüncü kişi ile evlenmesi 28
5. Tarafların anlaşması 28
6. Bozucu şartın gerçekleşmesi 28
7. Evlenmenin imkânsızlaşması (özellikle ölüm) 29
8. Kesin bir evlenme engelinin meydana gelmesi 29
9. Nişanı bozma (bir taraflı sona erdirme, nişanlanmadan dönme) 30
10. a) Kavram 30
11. b) Nişanı bozmada haklı sebep 31
12. aa) Haklı sebep kavramı 31
13. bb) Haklı sebep örnekleri 31
14. cc) Hâkimin takdir yetkisi 32
15. c) Haksız nişan bozma 32
16. NİŞANIN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI 33
17. GENEL OLARAK 33
18. MADDÎ TAZMİNAT 33
19. Nişanlıların tazminat isteme hakkı 34
20. a) Şartları 34
21. b) Tazmin edilecek zarar ve masraflar 35
22. c) Tazminat davası 36
23. Üçüncü kişilerin tazminat isteme hakkı 37
24. MANEVÎ TAZMİNAT 38
25. Genel olarak 38
26. Manevî tazminat istemenin şartları 39
27. a) Nişanlılık, bozma ile sona erdirilmiş olmalıdır 39
28. b) Tazminat isteyen nişanlının kişilik hakkı bir zarara uğramış olmalıdır 39
29. c) Davalının kusurlu olması 40
30. Manevî tazminatın tayini 40
31. a) Dava hakkı 40
32. b) Davalı 41
33. c) Tazminat 41
34. d) Manevî tazminat isteminin mirasçılar tarafından ileri sürülmesi ve

hayatta devri           41

1. HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ 42
2. Genel olarak 42
3. Hediye kavramı 42
4. Hediyelerin geri verilmesini istemenin şartları 43
5. a) Hediye nişanlılık dolayısıyla verilmiş olmalıdır 43
6. b) Geri istenecek hediyenin alışılmışın (mutad) dışında olması 44
7. c) Nişanlılık, evlenme dışında bir sebeple sona ermiş olmalıdır 44
8. d) Geri vermeyi isteme hakkına, nişanlılar, ana ve babaları ya da ana baba

gibi hareket eden kimseler sahiptirler     44

4. Geri verme talebinin niteliği ve kapsamı 45
5. NİŞANIN SONA ERMESİNDEN DOĞAN TALEPLERİN ZAMANAŞIMI 46

İkinci Ayırım

EVLENME

• 5. EVLENMENİN HUKUKÎ NİTELİĞİ 47
• 6. EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR 48

1. EVLENME EHLİYETİ 49
2. EVLENME YAŞI 49
3. Olağan evlenme yaşı 49
4. Olağanüstü (istisnai) evlenme yaşı 50
5. a) Evlenmesine izin verilecek kadın ya da erkek onaltı yaşını doldurmuş

olmalıdır   51

1. b) Olağanüstü bir durumun ve pek önemli bir sebebin bulunması 51
2. c) Karardan önce mümkünse yasal temsilcinin dinlenmesi 51
3. d) Görevli ve yetkili mahkeme 52
4. AYIRT ETME GÜCÜ 52
5. KİŞİLERİN EVLENME EHLİYETİ YÖNÜNDEN AYIRIMI 53
6. Evlenmeye tam ehliyetliler 53
7. Evlenmeye tam ehliyetsizler 54
8. Evlenmeye sınırlı ehliyetsizler 54
9. EVLENME ENGELLERİ 56
10. KESİN EVLENME ENGELLERİ 57
11. Hısımlık 57
12. a) Kan hısımlığı 57
13. b) Kayın hısımlığı 58
14. c) Evlâtlık ilişkisi 58
15. Önceki evlilik 59
16. Akıl hastalığı 60
17. KESİN OLMAYAN EVLENME ENGELLERİ 60
18. Bekleme süresi 61
19. Bazı bulaşıcı hastalıklar 62

III. EVLENMENİN ŞEKİL ŞARTLARI   62

1. GENEL OLARAK 62
2. EVLENME TÖRENİNDEN ÖNCEKİ ŞEKİL ŞARTLARI 63
3. Başvuru ve başvurunun yapılacağı yer 63
4. Başvurunun incelenmesi ve itiraz 66
5. a) İnceleme ve talebin reddi 66
6. b) Redde itiraz 66
7. Evlenmeye izin belgesi 68
8. EVLENME TÖRENİ SIRASINDAKİ ŞEKİL ŞARTLARI 68
9. EVLENME TÖRENİNDEN SONRAKİ ŞEKİL ŞARTLARI 70
10. Aile (evlenme) cüzdanının verilmesi 70
11. Evlenmenin nüfus idaresine bildirilmesi ve aile kütüğüne tescil 70
12. Savcılığa bildirme 71
13. Özel olarak dinî evlenme 71
14. EVLENMENİN ŞEKİL ŞARTLARINA UYULMAMASININ

SONUÇLARI   71

• 7. EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 71

1. EVLENMENİN YOKLUĞU 72
2. Evlenmenin yokluğu halleri 72
3. a) Evlenmenin ayrı cinsten kişiler arasında yapılmamış olması 72
4. b) Evlenmenin, evlendirme memuru önünde yapılmamış olması 77
5. c) İki tarafın evlendirme memuru önünde hazır olmamaları 78
6. Evlenmenin yokluğunun sonuçları 79
7. Evlendirme memuru önünde yapılmayan evlenmelerin idari yolla geçerli

hale getirilmesi             79

1. EVLENMENİN BUTLANI 80
2. GENEL OLARAK 80
3. MUTLAK BUTLAN 81
4. Genel olarak 81
5. Mutlak butlan halleri 84
6. a) Eşlerden birinin evlenme sırasında evli olması (MK 145 b.1) 84
7. b) Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli olarak ayırt etme gücünden

yoksun olması (MK 145 b. 2) 85

1. c) Akıl hastalığı (MK 145 b. 3) 86
2. d) Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunması

(MK 145 b.4)           87

1. NİSBÎ BUTLAN 87
2. Genel olarak 87
3. Nisbî butlan halleri 87
4. a) Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk (MK 148) 87
5. b) İrade sakatlıkları (MK 149 vd.) 88
6. aa) Yanılma 88

aaa) Evlenmenin niteliğinde yanılma                88

bbb) Eşin kişiliğinde (şahsında) yanılma          88

ccc) Diğer eşin önemli bir niteliğinde yanılma 89

1. bb) Aldatma 89

aaa) Namus ve onur hakkında aldatma             90

bbb) Tehlikeli bir hastalığın gizlenmesi           91

ccc) Korkutma   92

1. c) Yasal temsilcinin izninin bulunmaması (MK 153) 93
2. BUTLAN DAVALARI 93
3. Davaların hukukî niteliği 93
4. Davaların tarafları 93
5. a) Mutlak butlan davasının tarafları 93
6. aa) Davacı 93
7. bb) Davalı 93
8. cc) Dava hakkının sınırlandırılması ve kalkması 94
9. b) Nisbî butlan davasının tarafları 95
10. aa) Davacı 95
11. bb) Davalı 96
12. cc) Dava hakkının sona ermesi 96

aaa) Eşlerin dava hakkının sona ermesi           96

bbb) Yasal temsilcinin dava hakkının sona ermesi          97

1. HER İKİ BUTLAN DAVASINDA YARGILAMA USULÜ 97
2. Yetkili ve görevli mahkeme 97
3. Yargılama usulü 98
4. BUTLAN DAVASININ SONUÇLARI 98
5. Genel sonuçlar 98
6. Çocuklar yönünden sonuçlar 98
7. Eşler yönünden sonuçlar 98

III. EVLENMENİN BUTLANINI GEREKTİRMEYEN EKSİKLİKLER                101

1. Kadının bekleme süresinin bitiminden önce evlenmesi 102
2. Bazı şekil kurallarına uymama 102
3. Bazı bulaşıcı hastalıklar 102

İkinci Bölüm

Evliliğin Sona Ermesi ve Özel Olarak Boşanma

• 8. ÖLÜM VE GAİPLİK 104

1. Ölüm 104
2. Gaiplik 104
3. Cinsiyet değişikliği 104

• 9. BOŞANMA 104
• 10. BOŞANMA SEBEPLERİ 105

1. BOŞANMANIN ÖZEL SEBEPLERİ 105
2. ZİNA 105
3. Kavram ve zinanın ispatı 105
4. Dava hakkının düşmesi 108
5. a) Hak düşürücü sürenin geçmesi 108
6. b) Af 109
7. HAYATA KAST, PEK KÖTÜ MUAMELE YA DA ONUR KIRICI

DAVRANIŞ     109

1. Kavram 109
2. a) Hayata kast 109
3. b) Pek fena muamele 110
4. c) Onur kırıcı davranış 111
5. Dava hakkının düşmesi 111
6. KÜÇÜK DÜŞÜRÜCÜ SUÇ İŞLEME VE HAYSİYETSİZ HAYAT

SÜRME            111

1. Kavram 111
2. a) Küçük düşürücü suç işleme 111
3. b) Haysiyetsiz hayat sürme 112
4. Her iki durumun da diğer eş için birlikte yaşamayı ondan beklenemez

hale getirmesi               112

3. Davanın süreye bağlı olmaması 112
4. TERK 113
5. Kavram 113
6. Terkin şartları 113
7. a) Eşlerden birinin ortak konutu (ortak hayatı) terk etmesi 113
8. aa) Ortak konutu terk, evlilik birliğinin kendisine yüklediği görevleri

(yükümlülükleri) yerine getirmemek amacıyla olmalıdır.                113

1. bb) Terk için haklı sebebin sonradan ortadan kalkması ve buna

rağmen eşin ortak konuta dönmemesi             114

1. cc) Diğer eşi ortak konutu terke zorlama ya da haklı bir sebep

olmadan onun ortak konuta dönmesini engelleme            114

1. b) Terkin en az altı ay sürmüş olması 114
2. c) Terk eden eşe hâkim tarafından ihtarda bulunulması ve eşin buna

rağmen dönmemesi  115

1. AKIL HASTALIĞI 117
2. Şartları 117
3. a) Akıl hastalığının evlilik sırasında var olması 117
4. b) İyileşemeyeceğinin resmi sağlık raporuyla tespit edilmiş olması 117
5. c) Akıl hastalığı sebebiyle diğer eş için ortak hayatın çekilmez hale

gelmesi     117

2. Dava hakkının süreye tabi olmaması 117
3. BOŞANMANIN GENEL SEBEPLERİ 117
4. EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI 118
5. Genel olarak 118
6. Şartları 119
7. a) Evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olması 119
8. b) Evlilik birliğinin temelinden sarsılması en az eşlerden biri için ortak

hayatı sürdürmesi beklenemeyecek derecede olmalıdır         119

1. c) Davalının, davacının daha kusurlu olduğu itirazını ileri sürmemiş

ya da ileri sürülen itiraz kabul edilmemiş olmalıdır               121

1. EŞLERİN BOŞANMA HUSUSUNDA ANLAŞMALARI 122
2. Genel olarak 122
3. Anlaşmalı boşanmaya karar verilebilmesinin şartları 123
4. a) Evlilik en az bir yıl sürmüş olmalıdır 123
5. b) Boşanmak için eşler, ya birlikte mahkemeye başvurmalı ya da bir eş,

diğerinin açtığı boşanma davasını kabul etmelidir 123

1. c) Hâkimin tarafları bizzat dinlemesi 124
2. d) Tarafların yapmış oldukları anlaşmanın hâkim tarafından uygun

bulunması 124

1. ORTAK HAYATIN KURULAMAMASI YA DA FİİLÎ AYRILIK 125
2. Genel olarak 126
3. Şartlar 126
4. a) Daha önce herhangi bir boşanma sebebine dayanılarak açılan davanın

reddedilmiş olması  126

1. b) Boşanma talebinin reddi kararının üzerinden üç yıl geçmiş ve bu süre

içinde her ne sebeple olursa olsun ortak hayat kurulmamış olmalıdır   126

1. c) Eşlerden birinin boşanma davası açmış olması 127

• 11. BOŞANMA DAVASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER 128

1. DAVANIN KONUSU 128
2. YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME 129
3. Yetkili mahkeme 129
4. Görevli mahkeme 129

III. TARAFLAR VE DAVA EHLİYETİ    130

• 12. BOŞANMA VE AYRILIK DAVASINDA UYGULANACAK USUL

VE ALINACAK ÖNLEMLER  132

1. GENEL OLARAK 132
2. USUL KURALLARI 133

III. DAVA SIRASINDA ALINACAK ÖNLEMLER               134

1. Eşlerin barınması ve geçimi için alınacak önlemler 135
2. Eşler arasındaki malî ilişkilere yönelik önlemler 136
3. Çocuklara ilişkin alınacak önlemler 136

• 13. DAVA SONUNDA VERİLECEK KARAR: BOŞANMA YA DA

AYRILIK      136

1. GENEL OLARAK 136
2. AYRILIK KARARI VE SONUÇLARI 137
3. Ayrılık kararı 137
4. Ayrılık kararının sonuçları 137
5. Ayrılık süresinin sonunda tarafların durumu 139

III. BOŞANMA KARARI VE SONUÇLARI           140

1. Boşanma kararı 140
2. Boşanma kararının sonuçları 140
3. Boşanma kararının eşler yönünden sonuçları 140
4. a) Evlilik birliğinden sona ermesi ve eşlerin yeniden evlenebilmeleri 140
5. b) Mal rejimin tasfiyesi 140
6. c) Evlenmeyle kazanılan kişisel durumun korunması ya da değişmesi 141
7. d) Eşlerin birbirlerine karşı miras hukukundan doğan haklarının sona

ermesi       142

1. e) Zamanaşımının işlemeye başlaması 144
2. Boşanma kararının çocuklar yönünden sonuçları 144
3. a) Velâyet 144
4. b) Çocukla kişisel ilişki kurulması 146
5. aa) Çocukla, kendisine velâyet verilmemiş olan ana ya da baba

arasındaki kişisel ilişkinin düzenlenmesi          147

1. bb) Çocukla üçüncü kişiler arasında ilişki kurulmasının

düzenlenmesi      148

1. c) Çocuğa iştirak (bakım) nafakası bağlanması 149
2. d) Boşanma sonrası evlilik birliği içerisinde doğmuş ortak küçük

çocuğun soyadı        150

3. Boşanmanın malî sonuçları 151
4. a) Maddî tazminat 152
5. aa) Maddî tazminat isteyen eşin boşanmada hiç kusurunun

bulunmaması ya da kusurunun daha az olması                152

1. bb) Davalı tarafın kusurlu olması 153
2. cc) Davacının mevcut ya da beklenen bir menfaatinin zedelenmesi 153
3. dd) Maddî tazminatın miktarı 153
4. b) Manevî tazminat 154
5. aa) Davalının kusurlu olması 154
6. bb) Davacının kişilik hakkının zedelenmesi (ihlâl edilmesi) 155
7. cc) Manevî tazminatın şekli ve miktarının belirlenmesi 155
8. c) Yoksulluk nafakası 155
9. aa) Taraflardan birinin talepte bulunması 156
10. bb) Talep eden eşin kusursuz ya da daha az kusurlu olması 156
11. cc) Nafaka isteyen eşin, yoksulluğa düşmesi 156
12. dd) Takdir edilecek nafakanın, bunu ödeyecek olan eşin malî gücü

ile orantılı olması             157

1. ee) Nafaka davasında görevli ve yetkili mahkeme 157
2. ff) Nafakanın süresi 158
3. d) Maddî tazminat ve yoksulluk nafakasının ödeniş biçimi 159
4. e) Nafaka ve tazminatın değiştirilmesi 160
5. f) Nafaka ya da maddî tazminatın sona ermesi 160
6. g) Zamanaşımı 162
7. Ziynet Eşyalarının ve Diğer Takıların İadesi Talebi 163

İKİNCİ KISIM

EVLİLİĞİN GENEL HÜKÜMLERİ

• 14. EVLİLİK BİRLİĞİNİN ORGANİZASYONU 165

1. GENEL OLARAK 165
2. EVLİLİK BİRLİĞİNDE EŞLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 165
3. Genel Olarak 165
4. Evlilik Birliği ve Birliğin Ortak Yönetimi 165
5. Evlilik Birliğinin Doğrudan Hukuksal Sonuçları ile Eşlere Yüklediği

Hak ve Yükümler         166

1. Evlilik birliğine dayalı kişilik haklarının korunması yükümü 166
2. Evlilik birliğinin mutluluğunu elbirliği ile sağlama yükümü 168
3. Eşlerin çocuklarına birlikte özen gösterme yükümü 168
4. Eşlerin sadakat yükümü 168
5. Eşlerin yardım yükümü 168
6. Eşlerin bilgi verme yükümü 168

III. KARININ SOYADI             169

1. EVLİLİK KONUTU 170
2. VATANDAŞLIK 170
3. EŞLERİN EVLİLİK BİRLİĞİNİN GİDERLERİNE KATILMASI 171
4. Genel Olarak 171
5. Birlik Giderleri Kavramı 171
6. Haciz ve Devredilebilirlik 172
7. Zamanaşımı 173
8. Sona erme 173

VII. EŞLERİN MESLEK VE İŞİ 173

VIII. EŞLERİN HUKUKSAL İŞLEMLERİ 174

1. Kural 174
2. Kefalet Sözleşmesinde Eşin Rızası 174
3. Aile Konutu Üzerindeki Tasarruflar 176
4. Genel olarak 176
5. Aile konutu kavramı, MK 194’ün zamansal ve işlemsel sınırları 177
6. MK 194’de yer alan sınırlamanın hukuki niteliği 180
7. Diğer eşin izni ve iznin verilmemesinin sonuçları 181
8. Hâkimin hak sahibi eşi tek başına işlem yapmaya yetkili kılması 182
9. Geçersizliğin iyiniyetli üçüncü kişilere etkisi ve aile konutunun şerhi 182
10. EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMSİLİ 185
11. Yasal Düzenleme 185
12. Hukuksal Nitelik 185
13. Ehliyet 186
14. Aile(nin Ortak) İhtiyaçları Kavramı 186
15. Evlilik Birliğinin Temsili Türleri 186
16. Olağan temsil yetkisi 186
17. Olağanüstü temsil yetkisi 187
18. Genel olarak 187
19. Eşlerin diğer aile ihtiyaçları için evlilik birliğini tek başına temsili 187
20. Sorumluluk 188

• 15. EVLİLİK BİRLİĞİNİN KORUNMASI 189

1. GENEL OLARAK 189
2. EVLİLİK BİRLİĞİNİ KORUYUCU TEDBİRLERİ ALMAYA YETKİLİ

VE GÖREVLİ OLAN MAHKEME     189

III. MK 195’e DAYALI GENEL KORUMA            190

1. Genel Olarak 190
2. Şartları 191
3. Eşlerin (birlikte veya tek başına) talebi 191
4. Evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi 191
5. Evlilik birliğine ilişkin önemli bir konuda eşlerin uyuşmazlığa

düşmesi     191

3. Tedbir Türleri 191
4. Diğer Tedbirlere Başvuru 192
5. EŞLERİN EVLİLİK BİRLİĞİ GİDERLERİNE İLİŞKİN PARASAL

KATKISININ BELİRLENMESİ         192

1. ORTAK YAŞAMA ARA VERİLMESİ 193
2. Genel Olarak 193
3. Şartları 193
4. Genel olarak 193
5. Kişiliğin tehlikeye düşmesi 194
6. Ekonomik güvenliğin tehlikeye düşmesi 194
7. Evliliğin huzurunun tehlikeye düşmesi 194
8. Ortak Yaşama Verilen Aranın Süresi 194
9. Ayrı Yaşamanın Sonuçları ve Alınacak Tedbirler 194
10. Genel olarak 194
11. Eşlerin yapacakları parasal katkıya ilişkin tedbirler 195
12. Konut ve ev eşyasından yararlanmaya ilişkin tedbirler 195
13. Eşlerin mallarının yöntemine ilişkin tedbirler 196
14. Ergin olmayan çocuğa ilişkin tedbirler 196
15. Haklı Bir Sebep Olmaksızın Ayrı Yaşama ve Ortak Yaşamın

Olanaksızlığı 196

1. BORÇLULARA YÖNELİK ÖNLEMLER 197
2. Genel Olarak 197
3. Hukuksal Nitelik 197
4. Şartları 197
5. Maddî şart 197
6. Şeklî şart 197
7. Talimatın konusu 198
8. Talimatın Kapsamının Tayini 198
9. Tedbirin Sonuçları 198

VII. EVLİLİK BİRLİĞİNİ KORUYUCU ÖNLEM OLARAK EŞİN BELİRLİ

BİR MALVARLIĞI DEĞERİ ÜZERİNDEKİ TASARRUF YETKİSİNİN

SINIRLANMASI 198

1. Genel Olarak 198
2. MK 199’un Uygulama Şartları 199
3. Sınırlamanın Konusu 199
4. Sınırlamanın Hukuksal Niteliği 200
5. Sınırlamanın Hukuksal Sonuçları 200
6. Ek Koruma Önlemleri ve Şerh Olanağı 201

VIII. EŞLERİN TEMSİL YETKİSİNİN TAMAMEN VEYA KISMEN

KALDIRILMASI 202

1. Genel Olarak 202
2. Şartları 202
3. Temsil yetkisinin “açık” aşımı 202
4. Temsil yetkisini kullanmada yetersizlik 203
5. Eşin Temsil Yetkisinin Kaldırıldığının Üçüncü Kişilere Duyurulması 203
6. Eşin Temsil Yetkisinin Tamamen veya Kısmen Kaldırılmasının

Sonuçları       203

5. Temsil Yetkisinin Geri Verilmesi 203
6. TEDBİRLERİN ALINMASINI GEREKTİREN ŞARTLARDA

DEĞİŞİKLİKLER                204

1. Tedbirlerin Değişen Şartlara Uyarlanması İlkesi 204
2. Şartları 204
3. Maddî şart 204
4. Şeklî şart 204
5. Değişiklik Kararının Konusu ve Sonuçları 205
6. 6284 SAYILI AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN

ÖNLENMESİNE DAİR KANUN’UN ÖNGÖRDÜĞÜ TEDBİRLER             205

ÜÇÜNCÜ KISIM

EVLİLİK BİRLİĞİNDE MAL REJİMLERİ

• 16. MAL REJİMİ HUKUKUNUN GENEL HÜKÜMLERİ 209

1. GENEL OLARAK 209
2. MAL REJİMİ TÜRLERİ 209
3. Yasal Mal Rejimi-Sözleşmesel Mal Rejimi 209
4. Olağan Mal Rejimi-Olağanüstü Mal Rejimi 210

III. MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİ               210

1. Genel Olarak 210
2. Şartları 210
3. Kurucu olgu: Tarafların Anlaşması 210
4. Geçerlilik Şartları 211
5. Ehliyet 211
6. Şekil 211
7. Hüküm ve Sonuçları 211
8. Mal Rejimi Sözleşmesinin Sona Ermesi 212
9. OLAĞANÜSTÜ MAL REJİMİ 212
10. Genel Olarak 212
11. Talep Üzerine Hâkim Kararıyla Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş 212
12. MK 197/II uyarınca olağanüstü mal rejimine geçiş 212
13. Haklı bir sebebe dayalı olarak olağanüstü mal rejimine geçiş 213
14. Eşlerden birisinin talebi 213
15. Haklı bir sebebin varlığı 213

aaa. Genel olarak              213

bbb. Kanunda öngörülen örnekler    213

1. Yetkili ve görevli mahkeme 214
2. MK 210 uyarınca olağanüstü mal rejimine geçiş 214
3. Talep Olmaksızın Kanun Gereği Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş 215
4. Olağanüstü Mal Rejiminin Sona Ermesi 215
5. Genel olarak 215
6. Anlaşmaya dayalı sonra erme 215
7. Eşlerden birisinin talebi üzerine sona erme 215
8. MAL REJİMİNİN TASFİYESİNDE YETKİLİ ve GÖREVLİ OLAN

MAHKEME          215

1. Kural 215
2. Mal Rejiminin Tasfiyesinde Yetkili ve Görevli Olan Mahkeme 216
3. ALACAKLILARIN KORUNMASI 216

VII. EŞLERİN MALVARLIKLARININ YÖNETİMİ               216

VIII. ENVANTER YAPILMASI  217

1. EŞLER ARASINDAKİ BORÇLAR VE BORÇ ERTELEMESİ 217

• 17. YASAL MAL REJİMİ OLARAK EDİNİLMİŞ MALLARA

KATILMA REJİMİ    218

1. GENEL OLARAK 218
2. EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE HAK SAHİPLİĞİ

İLİŞKİSİ 218

1. Yasal Düzenleme 218
2. Eşlerin Kanunî Edinilmiş Malları 219
3. Genel olarak 219
4. “Mal Rejimi Süresince Edinme” ve “Karşılık” kavramları 219
5. Edinilmiş mallara ilişkin yasal örnekler 220
6. Eşlerin çalışmasının (emeğinin) karşılığı olan edinimler 220
7. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya

personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı

ödemeler            220

1. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar 220
2. Kişisel malların gelirleri 220
3. Edinilmiş malların yerine geçen (ikame) değerler 221
4. Diğer edinilmiş mallar 221
5. Eşlerin Kanunî Kişisel Malları 221
6. Genel olarak 221
7. Kişisel mallara ilişkin yasal örnekler 222
8. Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya 222
9. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir

eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız

kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri             222

1. Manevî tazminat alacakları 222
2. Kişisel mallar yerine geçen değerler 223
3. Sözleşmesel Kişisel veya Edinilmiş Mallar 223

III. İSPAT    224

1. YÖNETİM, YARARLANMA ve TASARRUF 225
2. Kural 225
3. Paylı Mülkiyet Payı Üzerinde Tasarruf 225
4. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI SORUMLULUK 226
5. SONA ERME ve TASFİYE 226
6. Sona Erme 226
7. Tasfiye 227
8. Tasfiye Anlaşması ve Tasfiye Davası 227
9. Malların Geri Verilmesi, Eşlerin Paylı Mülkiyetindeki Bir Malın

Eşlerden Birisine Tahsisi ve Borçlara İlişkin Eşlerarası Düzenlemeler 230

1. Malların Geri Verilmesi 230
2. Eşlerin Paylı Mülkiyetindeki Bir Malın Eşlerden Birisine Tahsisi 230

aaa. Genel Olarak             230

bbb. Hukuksal Nitelik       230

ccc. Şartları        231

1. Borçlara İlişkin Eşlerarası Düzenlemeler 231
2. Malvarlığı Kesimlerinin Birbirinden Ayrılması 232
3. Değer artış payı alacağı 232
4. Genel olarak 232
5. Şartları 233

aaa. Diğer eşe ait bir malvarlığı unsuruna yönelik katkı  233

bbb. Bağışlama kastı ve karşı edimin olmaması              234

ccc. Mal rejiminin tasfiyesi anında bir değer artışının varlığı         234

ddd. Mal rejiminin tasfiyesinin talep edilmesi 235

1. Değer artış payı alacağının hesaplanması 235

aaa. Değer artışının hesaplanması     235

bbb. Değer artış payının hesaplanması             236

ccc. Değer artış payı alacağının hesaplanması  236

1. Değer artış payı alacağının artık değer (ve dolayısıyla katılma

alacağının) hesabına etkisi               238

1. Muacceliyet 239
2. Zamanından önce geri ödeme üzerine eşlerin anlaşması 239
3. Eşlerin değer artış payı üzerindeki tasarrufları 240
4. Denkleştirme alacağı 240
5. Genel olarak 240
6. Eşlerin borçlarının malvarlığı kesimlerindeki konumu 240

aaa. Genel olarak              240

bbb. Borçların edinilmiş malları yüklemesi karinesi       241

1. Denkleştirme alacağının türleri 241
2. Eklenecek değerler 242
3. Genel olarak 242
4. Eklenecek ivazsız kazandırmaların kapsamı ve sınırı 243
5. Değer tespiti (değerleme) 244
6. Değerleme zamanı 245
7. Katılma alacağı ve hesaplanması 245
8. Genel olarak 245
9. Artık değer ve hesaplanması 245
10. Artık değere yasal katılım (artık değer alacağı) ve katılma alacağı 246
11. Artık Değere Sözleşmesel Katılma 247

aaa. Mal Rejiminin Ölümle Sona Ermesi Halinde           247

bbb. Mal Rejiminin Ölüm Dışında Bir Sebeple Sona Ermesi

Halinde     248

1. Katılma alacağı için muacceliyet anı ve temerrüt 248
2. Zamanaşımı 249
3. Katılma alacağının hukuksal niteliği, ödenmesi ve hâkim kararıyla

azaltılması ve ortadan kaldırılması   249

1. Katılma alacağının ifasının ertelenmesi 250
2. Faiz ödeme ve teminat gösterme yükümü 251
3. Katılma Alacağının Miras Paylaşımına Etkisi 251
4. Katılma Alacağından Feragat 251
5. Aile konutu ve ev eşyası üzerinde sağ kalan eşin talep hakkı 251
6. Genel olarak 251
7. Hayatta olan eşin talebi ve hukukî niteliği 252
8. Şartları 252
9. Talebin konusu 254
10. Talebin süresi 254
11. Üçüncü kişilere karşı dava hakkı 254
12. Yasal düzenleme ve Miras Hukukuna İlişkin Tenkis Davası ile

İlişkisi                254

1. Şartları 255
2. Davanın Tarafları 255
3. Tenkis Hükmünün Hukuksal Niteliği 256
4. Talebin süresi 256
5. MK 560 vd.nın kıyasen uygulanması 256

• 18. SEÇİMLİK MAL REJİMLERİ 256

1. MAL AYIRILIĞI 256
2. Genel olarak 256
3. Mal Ayrılığında Yönetim Yararlanma ve Tasarruf 257
4. İspat 257
5. Borçlardan Sorumluluk 257
6. Paylı Mülkiyet Konusu Eşyanın Eşlerden Birisine Özgülenmesi 257
7. Mal Ayrılığı Rejiminde Eşlerin Birbirlerinin Malvarlığı Unsurlarına

Katkıları        257

1. PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI 258
2. Genel olarak 258
3. Paylaşmalı Mal Ayrılığında Mal Rejiminin Sona Ermesi 258
4. Aileye Özgülenen Mallar 259
5. Katkıdan Doğan Alacak 259
6. Paylaştırmaya Aykırı Davranışlar 259
7. Paylaşma İsteminin Reddi 260
8. Paylaştırma Yöntemi 260
9. Evliliğin İptali veya Boşanma ya da Ölüm Halinde Aile Konutu ve Ev

Eşyasının Hukuksal Durumu       260

III. MAL ORTAKLIĞI               261

1. Genel Olarak 261
2. Türleri 261
3. Genel Mal Ortaklığı 262
4. Malvarlığı yapısı 262
5. Kişisel mallara ve ortaklık mallarına giren malvarlığı değerleri 262
6. Kişisel mallar 262
7. Ortaklık malları 262
8. İspat 263
9. Yönetim ve tasarruf 263
10. Üçüncü kişilere karşı sorumluluk 264
11. Mal rejiminin sona ermesi ve tasfiye 264
12. Sona erme anı 264
13. Kişisel mala ekleme 265
14. Denkleştirme alacağı 265
15. Borçların düzenlenmesi 265
16. Değer artış payı alacağı 265
17. Değerleme anı 265
18. Paylaşma 265

aaa. Paylaşma oranı          265

bbb. Paylaşma usulü         266

 

DÖRDÜNCÜ KISIM

HISIMLIK

BİRİNCİ BÖLÜM

SOYBAĞININ KURULMASI

• 19. GENEL BAKIŞ 268
• 20. SOYBAĞININ KURULMASI YOLLARI 269

1. KAN BAĞINA DAYANAN SOYBAĞININ KURULMASI 269
2. ÇOCUK İLE ANASI ARASINDA SOYBAĞININ KURULMASI 269
3. ÇOCUK İLE BABASI ARASINDA SOYBAĞININ KURULMASI 270
4. Ana ile evlilik 270
5. Evliliğin çocuğun doğumundan önce gerçekleşmiş olması 270
6. Babalık karinesi 270
7. Babalık karinesinin kapsamı 271

aaa. Çocuğun evlilik içinde doğması               271

bbb. Çocuğun evlilik içinde ana rahmine düşmesi          272

1. Babalık karinesinin çürütülmesi: Soybağının reddi 274

aaa. Soybağının reddi kavramı         274

bbb. Soybağının reddi sebepleri       275

aaaa. Çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüşse  275

aaaaa. Cinsel ilişkinin imkansızlığının ispatı 276

bbbbb. Çocuğun kocanın cinsel ilişkisinden olmasının

imkansızlığının ispatı: İlliyet bağının yokluğunun

ispatı    277

bbbb. Çocuk evlenmeden önce veya ayrı yaşama sırasında

ana rahmine düşmüşse   280

aaaaa. Çocuğun evlilikten önce ana rahmine düşmesi  281

bbbbb. Çocuğun ayrı yaşama sırasında ana rahmine

düşmesi              281

cccc. Babalık karinesinin yeniden kurulması           281

ccc. Soybağının reddi davasının tarafları         282

aaaa. Davacı taraf      282

aaaaa. Koca ve çocuk      282

bbbbb. Diğer ilgililerin dava hakkı 284

bbbb. Davalı taraf     286

ddd. Soybağının reddi davası açma hakkının düşmesi    287

aaaa. Dava açma süresinin dolması         287

bbbb. Kocanın dava hakkının dava açma süresinin

dolmasından önce düşmesi            289

eee. Soybağının reddi davası açma süresinin uzaması     290

fff. Soybağının reddi davasında yetkili ve görevli mahkeme          291

ggg. Soybağının reddi kararının sonuçları       291

1. Evliliğin çocuğun doğumundan sonra gerçekleşmiş olması 292
2. Evlenmenin çocuğun soybağına etkisi 292
3. Bildirim yapılması 293
4. Sonradan evlenme ile soybağının kurulmasına itiraz 293

aaa. İtirazın niteliği           293

bbb. Davacılar   294

ccc. Davalılar     296

ddd. İtiraz sebebinin (kocanın baba olmadığının) ispatlanması       296

eee. Dava açma süresi      296

fff. Yetkili ve görevli mahkeme       297

2. Tanıma 297
3. Genel olarak 297
4. Geçerlilik şartları 298
5. Ehliyet 299
6. Şekil 299
7. Çocuğun bir başka erkek ile soybağının bulunmaması 301
8. Tanımanın gerçekleştirilebileceği zaman 302
9. Tanımanın geçersizliği 302
10. Tanımanın kesin hükümsüzlüğü 302
11. Tanımanın irade sakatlığı sebebi ile iptali 303
12. Tanımanın ilgili kişiler tarafından açılacak iptal davası ile geçersiz

hale getirilmesi  304

aaa. İptal davası açma hakkına sahip olan kişiler            304

bbb. İspat yükü  306

1. Hak düşürücü süreler 307
2. Babalık hükmü 307
3. Babalık davasının tarafları 308
4. Davacı taraf 308
5. D