Türk Özel Hukuku Cilt IV Miras Hukuku

Prof. Dr. Mustafa DURAL

Prof. Dr. Turgut ÖZ

İÇİNDEKİLER
§ 1. GİRİŞ 1
I. TANIM VE MİRAS HUKUKUNUN GEREKLİLİĞİ 1
1.Tanım. 1
2.Miras Hukukunun Gerekliliği 1
3.Miras Hakkının Anayasa Teminatı Altında Olması . 2
4.Miras Hukukunun Medenî Kanunun İçindeki Yeri ve Sistematiği 3
II.MİRAS HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI 5
1.Miras 5
2.Mirasbırakan 5
3.Mirasçı . 5
4.Tereke 8
a.Malvarlığında bulunan, fakat terekede yer almayan hukukî ilişkiler . 8
b.Malvarlığında bulunmayan, fakat terekede yer alan hukukî ilişkiler 10
c.Ölüm sebebiyle doğrudan doğruya mirasçıların şahsında doğan haklar . 11
5.Ölüme Bağlı Tasarruf . 12
III.MİRAS HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMI OLARAK KÜLLÎ
HALEFİYET VE SONUÇLARI 12
1.Küllî Halefiyet Kavramı . 12
2.Küllî Halefiyetin İstisnası: Cüzî Halefiyet Hali 15
BİRİNCİ KISIM
YASAL MİRASÇILIK
§ 2. KAN HISIMLARININ YASAL MİRASÇILIĞININ TEMELİ OLAN
ZÜMRE SİSTEMİNİN ESASLARI 18
I. GENEL BİLGİLER 18
1.Fert Sistemi . 18
2.Sınıf Sistemi . 18
3.Zümre (Parantel) Sistemi 18
a.Zümrenin tanımı . 19
b.Yasal mirasçılık açısından Medenî Kanundaki zümre düzeni 19
II.ZÜMRE SİSTEMİNİN ANA PRENSİPLERİ 21
1.Mirasçı olabilmek için bir zümreye dahil olma 21
2.Bir önceki zümrede mirasçı bulunması, bir sonraki zümrenin mirasçılığını
engeller . 22
3.Zümre içinde ön sıradaki (derecedeki) mirasçılar, bir alt sıradaki
mirasçıların mirasçılığını engeller 24
4.Zümre başları ve kök başlarının önceliği 25
5.Zümre başı ya da kök başına altsoyun halef olması 27
6.Mirasın, birinci zümrede kök başlarına, ikinci ve üçüncü zümrelerde, zümre
başlarına göre eşit olarak paylaşılması . 28
7.İkinci ve üçüncü zümrelerde mirasın ana ve baba hattı olarak ikiye
ayrılması . 29
III.MİRASBIRAKANA ÇİFT HISIMLIK BAĞI İLE BAĞLI OLANLARIN
MİRASÇILIĞI . 32
IV.YARIM KAN HISIMLARININ MİRASÇILIĞI . 32
V. EVLİLİK DIŞINDA DOĞAN HISIMLARIN MİRASÇILIĞI 33
§ 3. EVLATLIĞIN (VE ALTSOYUNUN) MİRASÇILIĞI 35
I. GENEL OLARAK 35
II.EVLATLIK VE ALTSOYUNUN MİRASÇILIĞININ ÖZELLİKLERİ . 35
§ 4. ZÜMRE SİSTEMİNİN GENEL OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ . 36
§ 5. EŞİN MİRASÇILIĞI 37
I. GENEL OLARAK 37
II.EŞİN DEĞİŞİK ZÜMRELERLE MİRASÇI OLMASI DURUMUNDA MİRAS
PAYININ ORANLARI. 37
III.EŞİN MİRASÇILIĞI İLE İLGİLİ BAZI ÖZEL DURUMLAR 42
1.Boşanma Davasının Eşin Mirasçılığına Etkisi 42
2.Evliliğin Butlanı Kararının Eşin Mirasçılığına Etkisi . 45
3.Birden Fazla Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı 47
§ 6. DEVLETİN MİRASÇILIĞI 47
İKİNCİ KISIM
ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR
§ 7. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARA İLİŞKİN ÖN BİLGİLER 50
I. KAVRAM 50
II.ÖLÜME BAĞLI BAĞIŞLAMALARIN ÖLÜME BAĞLI TASARRUF
HÜKÜMLERİNE TÂBİ OLMASI 51
III.ÖLÜME BAĞLI TASARRUF KAVRAMININ İKİ ANLAMI 52
1.Şeklî Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar. 52
2.Maddî Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar 55
§ 8. ÖLÜME BAĞLI TASARRUF YAPMA EHLİYETİ . 56
I. GENEL OLARAK 56
II.VASİYETNAME YAPABİLME EHLİYETİ 56
1.Ayırt Etme Gücü 57
2.Yaş 58
III.MİRAS SÖZLEŞMESİ YAPMA EHLİYETİ 58
§ 9. ŞEKLÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 61
I. ŞEKLÎ ANLAMDAKİ ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARA İLİŞKİN GENEL
BİLGİLER 61
II.ÖLÜME BAĞLI TASARRUFTA ŞEKLE UYMANIN YARARLARI . 62
§ 10. RESMÎ VASİYETNAMELER 62
I. GENEL BİLGİLER 62
II.RESMÎ VASİYETNAMENİN DÜZENLENİŞ ŞEKİLLERİ 67
III.OKUNARAK VE İMZALANARAK DÜZENLENEN RESMÎ
VASİYETNAMELER . 68
1.Birinci Safha . 69
2.İkinci Safha. 71
IV.OKUNMADAN VE İMZALANMADAN DÜZENLENEN RESMÎ
VASİYETNAMELER 73
V. KARMA ŞEKİLDE DÜZENLENEN RESMÎ VASİYETNAMELER 74
1.Okunmadan, Fakat İmzalanarak Düzenleme 74
2.Okuyarak, Fakat İmzalamadan Düzenleme 75
VI.BAZI ÖZEL DURUMLAR . 76
1.Körlerin Durumu 76
2.Sağır ve Dilsizlerin Durumu . 77
3.Türkçe Bilinmeyenlerin Durumu 78
§ 11. EL YAZILI VASİYETNAME . 79
I. GENEL OLARAK 79
II.EL YAZILI VASİYETNAMENİN FAYDA VE MAHZURLARI 79
1.Faydaları . 79
2.Mahzurları 80
III.EL YAZILI VASİYETNAMENİN ŞEKİL ŞARTLARI 81
1.Vasiyetnamenin Metni 81
a.Genel Olarak . 81
b.Metnin kısmen üçüncü kişiler tarafından ya da mekanik bir araçla
yazılmış olması 83
2.Düzenleme Tarihi . 84
a.Düzenleme tarihinin gösteriliş şekli 84
b.Düzenleme tarihinin vasiyetnamede gösterilmesinin faydaları. 85
c.Düzenleme tarihinin el yazısı ile olması şartı . 86
d.Düzenleme tarihinin vasiyetnamede bulunmamasının müeyyidesi 86
3.İmza 88
a.Genel olarak 88
b.İmzanın el yazılı vasiyetnamedeki fonksiyonları 88
c.İmzanın atılış şekli 88
d.İmzanın vasiyetnamedeki yeri 89
IV.EL YAZILI VASİYETNAMENİN SAKLANMASI (TEVDİİ) 89
V. EL YAZILI VASİYETNAMEDE VASİYETÇİ TARAFINDAN SONRADAN
YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER 90
a.Vasiyetname daha tamamlanmadan yapılan değişiklikler 90
b.Vasiyetname tamamlandıktan sonra yapılan değişiklikler 90
§ 12. SÖZLÜ VASİYETNAME 91
I. GENEL OLARAK 91
II.SÖZLÜ VASİYETNAMENİN ŞEKİL ŞARTLARI 93
a.Birinci safha 93
b.İkinci safha . 93
III.SÖZLÜ VASİYETNAMENİN HÜKÜMDEN DÜŞMESİ 98
§ 13. MİRAS SÖZLEŞMELERİ. 99
I. TANIM VE GENEL BİLGİLER 99
1.Miras Sözleşmesi İle Vasiyetname Arasındaki Benzerlik. 99
2.Miras Sözleşmesi ile Vasiyetname Arasındaki Farklar . 99
II.MİRAS SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ 100
1.Olumlu Miras Sözleşmeleri-Olumsuz (Mirastan Feragat) Sözleşmeleri . 100
a.Miras sözleşmesi. 100
b.Mirastan feragat sözleşmesi 101
2.Bir Taraflı ve İki Taraflı Miras Sözleşmeleri 101
a.Bir taraflı miras sözleşmeleri 101
b.İki taraflı miras sözleşmeleri 101
3.İvazlı ve İvazsız (Karşılıklı ve Karşılıksız) Miras Sözleşmeleri . 101
a)İvazsız miras sözleşmesi. 102
b)İvazlı miras sözleşmesi. 102
III.MİRAS SÖZLEŞMESİ YAPMA EHLİYETİ 102
1.Ölüme Bağlı Tasarrufta Bulunan Tarafın Ehliyeti 102
2.Ölüme Bağlı Tasarrufta Bulunmayan Tarafın Ehliyeti . 102
3.Taraflardan Birinin Ehliyetsizliğinin Sonuçları 104
a)Ölüme bağlı tasarrufta bulunmayan tarafın ehliyetsizliği . 104
b)Mirasbırakanın ehliyetsizliği 105
IV.MİRAS SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ . 106
1.Genel Olarak . 106
2.Miras Sözleşmelerinin Şekil Yönünden Resmi Vasiyetnameden Farkları 107
a)Tarafların aynı anda noter huzurunda bulunmaları . 107
b)Noterin beyanları yazması ya da yazdırması ve metnin okunması . 108
c)Tarafların metni tanıklar önünde imzalamaları. 108
d)Mirasbırakanın tanıklar önünde belgeyi okuduğunu ve son arzularına
uygun olduğunu beyan etmesi 108
e)Tanıkların şerh ve imzası 108
f)Miras sözleşmesinin saklanması, tevdii ve açılması . 109
§ 14. VASİYETNAMENİN GERİ ALINMASI, YOK OLMASI VE MİRAS
SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 109
I. VASİYETNAMENİN GERİ ALINMASI 109
1.Genel Olarak . 109
2.Vasiyetnamenin Sonradan Yapılan Bir Ölüme Bağlı Tasarruf ile Geri
Alınması 110
a)Vasiyetçi, sonraki vasiyetname ya da miras sözleşmesi ile daha önceki
vasiyetnamesini geri aldığını açık olarak beyan eder . 110
b)Vasiyetçi tarafından sonradan yapılan vasiyetnamede (ya da miras
sözleşmesinde) önceki vasiyetnamenin geri alındığına ilişkin açık bir
tasarruf bulunmamaktadır 111
3.Vasiyetnamenin Yok Edilerek Geri Alınması . 112
4.Vasiyetname ile Yapılan Tasarrufun Sağlar arası Bir Tasarrufla Geri
Alınması (Ademptio Legati) . 113
II.VASİYETNAMENİN YOK OLMASI. 114
III. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ (ORTADAN KALDIRILMASI) .116
1. Miras Sözleşmesinin Tarafların Anlaşması ile Sona Ermesi (Miras
Sözleşmelerine Son Verme Sözleşmesi)116
a) Genel Olarak .116
b) Miras sözleşmesine son verme sözleşmesinin şartları .117
aa) Tarafların hayatta olması .117
bb) Ehliyet .118
cc) Şekil 118
c) Miras sözleşmesine son verme sözleşmesinin sonuçları 118
2. Miras Sözleşmesinin Bir Tarafı İrade Beyanı ile Sona Ermesi: (Miras
Sözleşmesinden Dönme) .119
a) Genel olarak 119
b) Mirastan çıkarma sebeplerinden birinin varlığı hâlinde miras
sözleşmesinden dönme 119
aa) Genel bilgiler .119
bb) Mirasçılıktan çıkarma sebeplerinden birinin varlığı hâlinde miras
sözleşmesinden dönmenin şartları 120
aaa) Hak sahibi .120
bbb) Mirastan çıkarma sebeplerinden birinin varlığı 121
ccc) Ehliyet 122
ddd) Şekil .122
cc) Mirastan çıkarma sebeplerinden birine dayanılarak miras
sözleşmesinden dönmenin sonuçları .123
c) Miras Sözleşmesinden Sağlar Arası İvaz (Karşılık) Borcunun Yerine
Getirilmemesi Sebebiyle Dönülmesi (Sona Ermesi) .123
aa) Genel olarak 123
bb) Sağlar arası ivaz borcunun yerine getirilmemesi sebebiyle miras
sözleşmesinden dönmenin şartları 124
aaa) Dönme hakkı kime aittir? .124
bbb) Sağlararası ivaz borçlusunun temerrüde düşmüş olması 125
ccc) Sağlar arası ivaz borçlusunun yeterli güvence (teminat)
göstermemiş olması 125
cc) Miras sözleşmesinden sağlar arası ivaz borcunun yerin
getirilmemesi sebebiyle dönmenin sonuçları .125
3. Mirasbırakanın Miras Sözleşmesine Aykırı Düşen Tasarrufları 127
a) Genel olarak 127
b) Kanunda düzenlenen haller .128
aa) Mirasbırakanın miras sözleşmesi ile bağdaşmayan ölüme bağlı
tasarrufları 128
bb) Miras sözleşmesi ile bağdaşmayan sağlararası ivazsız (karşılıksız)
tasarruflar .129
cc) Müeyyide 131
c) Mirasbırakanın, kanunda düzenlenmemiş olan miras sözleşmesine
aykırı tasarrufları .131
aa) Sağlar arası ivazlı tasarruf .132
bb) Miras sözleşmesi ile yapılan tasarrufun, mirasbırakanın sonradan
oluşan aile hukuku ilişkilerinden etkilenmesi.132
cc) Mirasbırakanın sağlığında malvarlığını israf etmesi ya da fiilî
tasarruflar yoluyla miras sözleşmesi ile lehine tasarruf yapılan
kimseye zarar vermesi 133
IV.ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN KENDİLİĞİNDEN (KANUN
GEREĞİ ) SONA ERMESİ 133
1.Lehine Ölüme Bağlı Tasarruf Yapılan Kimsenin Mirasbırakandan Önce
Ölmesi 134
2.Boşanma . 135
3.Evliliğin butlanına karar verilmesi 136
4.Mirastan yoksunluk sebeplerinden birinin varlığı . 136
5.Bozucu şartın gerçekleşmesi ya da geciktirici şartın gerçekleşmemesi 137
6.Sözlü vasiyetname 137
§ 15. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 137
I. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARA İLİŞKİN GENEL
BİLGİLER 137
II.MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLA
ŞEKLÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUF ARASINDAKİ İLİŞKİ 138
1.Sadece Miras Sözleşmesi İle Yapılabilen Ölüme Bağlı Tasarruflar 139
2.Hem Miras Sözleşmesi Hem de Vasiyetname İle Yapılabilen Ölüme Bağlı
Tasarruflar 140
3.Sadece Vasiyetname İle Yapılabilen Ölüme Bağlı Tasarruflar . 141
§ 16. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN TÜRLERİ . 141
I. MİRASÇI ATAMA 141
II.VASİYET (BELİRLİ MAL BIRAKMA) . 142
1.Genel olarak 142
2.Vasiyetin bazı türleri. 146
a)Belirli mal vasiyeti (bırakma) . 146
b)Alt vasiyet 147
c)Ön vasiyet. 147
d)Alacak vasiyeti . 147
e)İbra vasiyeti 148
f)İntifa vasiyeti 148
g)İrat vasiyeti. 148
3.Vasiyetin hükümleri 149
a)Vasiyet borçlusu kimdir? 149
b)Vasiyet alacaklısı kimdir? 150
c)Vasiyet borcunun doğumu ve muaccel hale gelmesi 151
d)Zamanaşımı 152
4.Vasiyet borcunun kapsamı 153
5.Vasiyetin tenkisi . 155
III.KOŞUL (ŞART) . 156
1.Genel olarak 156
2.Hukuka ve ahlâka aykırı koşullar 158
3.Anlamsız ve yalnız başkasını rahatsız edici (faydasız ve müziç) şartlar . 162
4.İmkânsız koşullar 162
IV.YÜKLEME (MÜKELLEFİYET). 162
1. Genel olarak .162
2. Yüklemenin konusu .165
3. Yüklemenin yerine getirilmesi .165
4. Hukuka ve ahlâka aykırı ya da yalnız başkasını rahatsız edici yüklemeler 167
V. VAKIF KURMA .167
VI. YEDEK VE ARTMİRASÇI ATAMA (İKAMELİ TASARRUFLAR) 171
1. Yedek mirasçı atama 171
2. Artmirasçı atama 173
a) Kavram ve genel bilgiler .173
b) Artmirasçı atama .177
aa) Genel bilgiler .177
bb) Hükümleri .178
aaa) Mirasın artmirasçıya geçmesinden önceki safha .178
bbb) Mirasın artmirasçıya geçmesi safhası .182
c) Art vasiyet alacaklısı atanmasındaki özellikler .183
VII. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ ATAMA 185
a) Genel bilgiler .185
b) Vasiyeti yerine getirme görevlisinin görevleri 189
c) Vasiyeti yerine getirme görevlisinin denetimi .192
d) Vasiyeti yerine getirme görevlisinin sorumluluğu 193
e) Vasiyeti yerine getirme görevlisinin görevinin sona ermesi 194
VIII. MİRASTAN FERAGAT .195
a) Tanım ve genel bilgiler 195
b) Mirastan feragat sözleşmesinin türleri .197
c) Feragatin hükümleri 198
aa) Feragat eden yönünden 198
bb) Feragatin altsoya etkisi .198
cc) Feragatin tasarruf edilebilir kısma (tasarruf nisabına) etkisi .200
dd) Feragatin mirasbırakanın alacakları yönünden etkisi 200
d) Feragatin hükümsüzlüğü .201
aa) Feragatin belirli bir ya da bir kaç kişi lehine yapılmış olması .202
bb) Feragatin en yakın ortak kökün altsoyu (tüm ortak yasal
mirasçılar) lehine yapılması .202
IX. MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA (MİRASTAN ISKAT) 204
1. Cezaî mirasçılıktan çıkarma .204
a) Genel olarak 204
b) Mirasçılıktan çıkarmanın şartları .205
aa) Şekil 205
bb) Mirasçılıktan çıkarmanın MK 510'da sayılan sebeplerden birine
dayanması .206
cc) Mirasçılıktan çıkarma sebebinin ölüme bağlı tasarrufta
gösterilmesi .209
c) Mirasçılıktan çıkarmanın hükümleri211
d) Mirasçılıktan çıkarmanın hükümsüzlüğü 213
aa) İptal davası açılabilecek hâller 213
bb) Tenkis davası açılabilecek hâller 214
e)Affın mirasçılıktan çıkarmaya etkisi 215
2.Koruyucu mirasçılıktan çıkarma (borç ödemeden aciz sebebiyle
mirasçılıktan çıkarma) 216
§ 17. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN YORUMU . 218
I. GENEL OLARAK 218
II.VASİYETNAMENİN YORUMU 219
a)Genel olarak . 219
b)Vasiyetnameye ilişkin özel yorum kuralları . 221
aa) Favor testamenti (vasiyetname lehine yorum) 221
bb) Kanunî mirasın geçişi (intikali) kurallarına bağlılık 222
cc) Mirasçı ataması mı, vasiyet mi? . 223
III.MİRAS SÖZLEŞMESİNİN YORUMU . 224
§ 18. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARDA HÜKÜMSÜZLÜK 224
I. GENEL OLARAK 224
II.ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN KANUN GEREĞİ (KENDİLİĞİNDEN)
HÜKÜMSÜZ OLMASI 225
1.Evlilik Birliğinin Ölüm (ve Gaiplik) Dışında Sona Ermesi 225
2.Lehine Ölüme Bağlı Tasarruf Yapılan Kimsenin Mirasbırakandan
Önce Ölmesi . 225
3.Lehine Ölüme Bağlı Tasarruf Yapılan Kimsenin Mirastan
Yoksun Olması 225
4.Bozucu Şartın Gerçekleşmesi ya da Geciktirici Şartın Gerçekleşmesi . 226
III.ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİ 226
A. İPTAL SEBEPLERİ . 226
1.Ehliyetsizlik (MK 557 b. 1) 226
2.İrade Sakatlıkları (MK 557 b. 2) . 226
a)Hata (Yanılma) . 226
b)Hile (Aldatma) (MK 57 b. 2) 228
c)Korkutma ve zorlama (tehdit yahut cebir) (MK 557 b. 2) 228
d)Mirasbırakanın hata ya da hileyi sağlığında öğrenmiş ya da korkutma
ve zorlamanın etkisinden kurtulmasının özelliği 228
3.Ölüme Bağlı Tasarrufun İçeriğinin, Ona Eklenen Koşul ya da yüklemenin
Hukuka ya da Ahlâka Aykırı Olması (MK 557 b. 3) 229
4.Şekil Noksanı (MK 557 b. 4) 230
B. İPTAL DAVASI . 230
1.Genel Olarak . 230
2.İptal Davasının Tarafları . 232
a)Davacı 232
b)Davalı . 233
3.Süre. 233
a)Bir yıllık süre 233
b)On yıllık süre 233
c)Yirmi yıllık süre . 233
d) Sınırsız defi hakkı .234
ÜÇÜNCÜ KISIM
SAKLI PAY, TASARRUF ORANI, TENKİS, DENKLEŞTİRME
§ 19. KAVRAMLAR.235
§ 20. SAKLI PAYLI MİRASÇILAR .239
I. KİMLER SAKLI PAYLI MİRASÇIDIR? .239
II. SAKLI PAYLAR 240
1. Saklı Pay Oranları 240
2. Eski Medenî Kanundaki Azaltılmış Saklı Paylar .245
3. Karı Koca Mal Rejimlerinin Saklı Paylara Etkisi 247
§ 21. TASARRUF ORANININ TEREKEYE GÖRE HESAPLANMASI 250
I. GENEL OLARAK.250
II. ÇIKARILACAK DEĞERLER 251
1. Mirasbırakanın Borçları .252
2. Cenaze Giderleri 253
3. Terekeyi Mühürleme ve Defter Tutma (Yazım) Masrafları .254
4. Mirasbırakan ile Bir Arada Yaşayan Kişilerin Üç Aylık
Geçim Giderleri .254
III. EKLENECEK DEĞERLER .255
1. Denkleştirmeye (İadeye) Tabi Kazandırmalar .255
2. Tenkise Tâbi Sağlararası Kazandırmalar .256
a. Denkleştirmeye tâbi olması gerekirken bundan kurtulan
kazandırmalar 256
aa. Mirasbırakanın mirasçılık sıfatını kaybeden yasal mirasçısına miras
payına mahsuben yapmış olduğu sağlararası kazandırmalar 256
bb. Mirasbırakan tarafından denkleştirmeden muaf tutulduğu için
denkleştirilmesi istenemeyen kazandırmalar 257
b. Mirastan ivazlı feragat halinde mirasçıya mirasbırakanın
hayattayken ödediği karşılık .259
c. Bağışlayanın serbestçe dönme hakkını saklı tutarak yaptığı
bağışlamalar ve âdet üzere verilen hediyeler hariç ölümünden önceki
bir yıl içinde yapmış olduğu bağışlamalar.259
aa. Genel olarak 259
bb. Muvazaalı bir satışla gizlenmek istenen bağışlamalar .262
d. Vakıf kurmak için yapılan kazandırmalar .267
e. Saklı payı etkisiz kılma kastıyla yapılan kazandırmalar 268
3. Üçüncü Kişi Yararına Hayat Sigortası Alım Bedeli 270
§ 22. RED-ÇIKARILMA-FERAGAT VE YOKSUNLUĞUN ETKİSİ 271
1. Reddin Tasarruf Oranı Üzerindeki Etkisi.271
2. Mirastan Çıkarılmanın Tasarruf Oranı Üzerindeki Etkisi 273
3. Feragatin Tasarruf Oranı Üzerindeki Etkisi .274
a. İvazlı feragatte .274
b. İvazsız feragatte .274
4.Mirastan Yoksunluğun Tasarruf Oranı Üzerindeki Etkisi. 275
§ 23. TENKİS . 275
I. KAVRAM 275
II.TENKİS DÂVASI 276
1.Niteliği 276
2.Tarafları 278
a.Davacılar. 278
aa. Saklı Paylı mirasçılar 278
bb. Saklı Paylı mirasçıların alacaklıları ve iflâs masası 280
b.Davalılar . 282
3.Süresi ve Yetkili Mahkeme. 285
III.TENKİS DEFİ 287
IV.TENKİSTE SIRA (TERTİP) 289
1.Tenkiste Sıra Sorunu ve Ölüme Bağlı Kazandırmalar İle Sağlararası
Kazandırmalar Arasında Sıra 289
2.Sağlararası İşlem Yoluyla Ölüme Bağlı Kazandırmaların Özellikle
Ölümden Sonraya Etkili Vekalet ve Temsil Yetkisinin Durumu 290
3.Ölüme Bağlı Kazandırmaların Tenkisi . 294
a.Genel olarak 294
b.Saklı paylı mirasçılara yapılan kazandırmalar bakımından 296
4.Sağlararası Kazandırmaların Tenkisi . 299
5.Kamu Yararına Kazandırmaların Tenkisi . 301
V. TENKİSİ ÖZELLİK TAŞIYAN BAZI KAZANDIRMALAR 306
1.Değerinde Azalma Olmaksızın Bölünemeyecek Şeyin Vasiyetinde
Tenkis . 306
2.İntifa ve İrat Kazandırmalarında Tenkis . 309
3.İvazlı Miras Sözleşmesinde Tenkis. 311
4.İvazlı Feragat Halinde Feragat Edene Ödenen Karşılığın Tenkisi 312
5.Ölüme Bağlı Kazandırma Lehdarının Bir Vasiyet Borcu veya Yükleme
(Mükellefiyet) ile Yükümlü Tutulması Durumunda Tenkis . 313
6.Ön Mirasçının Saklı Paylı Olduğu Durumlarda Artmirasçı Atama
(Fevkalâde İkame) 313
VI.TENKİS DAVASINDA ÖNCEDEN ALDIĞI KAZANDIRMAYI İADE
YÜKÜMÜ ALTINA GİREN DAVALININ SORUMLULUĞU . 314
VII.TENKİS HESAPLANMASINDA BİLİRKİŞİLERİN ROLÜ . 318
§ 24. MİRASTA DENKLEŞTİRME (İADE). 319
I. DENKLEŞTİRME KURUMUNUN ANLAMI VE MİRAS HUKUKUNDA
YERİ . 319
II.DENKLEŞTİRMENİN TARAFLARI . 321
1.Denkleştirme Borçlusu . 321
a.Kanunî mirasçı olma şartı . 321
b.Çeşitli kanunî mirasçıların durumları . 323
aa. Altsoy dışındaki kanunî mirasçılar . 323
bb. Altsoy . 324
cc. Doğrudan kendisine kazandırma yapılmadığı hâlde denkleştirme ile
yükümlü olanlar.325
2.Denkleştirme Alacaklısı 327
III.MİRASBIRAKANIN DENKLEŞTİRMEYE YÖNELİK OLUMLU VE
OLUMSUZ İRADE BEYANININ NİTELİĞİ VE YAPILMASI 329
IV.DENKLEŞTİRMEYE TABİ KAZANDIRMALAR .331
1.Genel Olarak Denkleştirmeye Tâbi Kazandırmalar .331
2.Kanunen Denkleştirmeye Tâbi Kazandırmalar 333
a.Kuruluş Sermayesi.333
b.Çeyiz .334
c.Borçtan Kurtarmak 337
d.Malvarlığı devri .338
e.Diğer benzeri kazandırmalar338
3.Denkleştirmeden Kanunen Muaf Tutulan Kazandırmalar .339
a.Eğitim ve öğrenim masrafları 339
b.Olağan hediyeler ve evlenme giderleri 340
c.Miras payını aşan kazandırmalarda bazı durumlarda aşan kısım .341
V. DENKLEŞTİRMENİN TALEP EDİLMESİ, GERÇEKLEŞMESİ VE
DENKLEŞTİRMEDEN SORUMLULUK .342
1.Denkleştirme Dâvası 342
2.Denkleştirmenin Gerçekleşmesi ve Bu Sıradaki Sorumluluk 344
§ 25. MİRASBIRAKANIN ÖZEL DURUMDAKİ BAZI ÇOCUKLARININ
ALACAK HAKLARI347
I. EĞİTİM VE ÖĞRENİMİNİ TAMAMLAMAMIŞ VEYA SAKAT OLAN
ÇOCUKLARIN ALACAK HAKKI 347
II.ANA BABA İLE VEYA BÜYÜK ANA VE BÜYÜK BABA İLE YAŞAYAN
VE EMEĞİNİ VEYA GELİRİNİ AİLEYE ÖZGÜLEMİŞ ERGİN ÇOCUĞUN
ALACAK HAKKI .349
DÖRDÜNCÜ KISIM
MİRASIN GEÇMESİ (İNTİKALİ)
§ 26. MİRASIN AÇILMASININ ŞARTLARI357
I. MİRASIN AÇILMASINDA ÖNEM TAŞIYAN AN VE YER .357
1.Mirasın Açıldığı An .358
2.Mirasın Açıldığı Yer (Mirasa İlişkin Konularda Yetkili Mahkeme) 360
II.MİRASÇI VE VASİYET ALACAKLISI OLMANIN YASAL ŞARTLARI362
1.Sağ Olmak .363
2.Ehil Olmak .365
3.Mirastan Yoksun Olmamak (MK 578/579) .368
a.Mirastan yoksunluk kavramı .368
b.Mirastan yoksunluk sebepleri 370
c.Mirastan yoksunluğun sonuçları 376
d.Affın etkisi.377
§ 27. MİRAS PAYLARININ DEVRİ 378
I. AÇILMAMIŞ MİRAS PAYININ DEVRİ.378
II.AÇILMIŞ MİRAS PAYININ DEVRİ 381
1.Genel Olarak . 381
2.Devir Sözleşmesinin Şekli ve Konusu 382
3.Devir İşleminin Tarafları Bakımından Doğacak Farklar . 383
a.Devrin mirasçılar arasında yapılması 383
b.Devrin mirasçı olmayan kişiye yapılması . 385
4.Açılmış Miras Payının Rehni ve Haczi Sorunu. 386
§ 28. GAİPLİĞİN MİRASIN GEÇMESİNDE ETKİSİ 387
I. GAİBİN MİRASI . 388
II.MİRASÇININ GAİPLİĞİ 389
III.HAZİNENİN GAİPLİK KARARI ALMASI . 390
§ 29. MİRASIN GEÇMESİNDE KORUMA ÖNLEMLERİ 391
I. TEREKENİN KORUNMASINA İLİŞKİN ÖNLEMLER 392
1.Terekenin Defterinin Tutulması 392
2.Terekenin Mühürlenmesi 393
3.Terekenin Resmen Yönetilmesi 394
a.Terekenin resmen yönetilmesi gereken haller . 394
b.Terekeyi resmen yönetmekle görevli kişi . 395
c.Resmen yönetimin yürütümü ve sona ermesi . 395
II.MİRASÇILARIN SAPTANMASINA İLİŞKİN ÖNLEM . 397
III.VASİYETNAMELERE İLİŞKİN ÖNLEMLER 397
1.Vasiyetnamenin Teslim (Tevdi) Edilmesi . 397
2.Vasiyetnamenin Açılması . 398
3.Vasiyetname Örneğinin Tebliği 400
§ 30. MİRASÇILIK BELGESİ (VERASET İLAMI) . 400
BEŞİNCİ KISIM
MİRASIN KAZANILMASI (İKTİSABI)
§ 31. MİRASIN KAZANILMASINDAKİ (İKTİBASINDAKİ) TEMEL
KURALLAR. 403
I. KÜLLÎ HALEFİYET . 403
II.VASİYET ALACAKLISININ DURUMU. 405
1.Vasiyet Alacaklısının Sahip Olduğu Hak 405
2.Vasiyet Alacaklılarının Diğer Hak Sahipleri Karşısındaki Durumu . 409
a.Mirasbırakanın alacaklılarına karşı . 409
b.Mirasçıların alacaklılarına karşı . 410
§ 32. MİRASIN REDDİ . 410
I. KAVRAM VE ÇEŞİTLERİ . 410
1.Gerçek red. 410
a.Genel bilgiler 410
b.Ret hakkının düşmesi . 413
aa. Sürenin dolması 413
bb. Süre dolmadan ret hakkının düşmesi 416
aaa. Açık kabul beyanı ile ret hakkının düşmesi416
bbb. Tereke işlerine karışma nedeniyle ret hakkının düşmesi
(örtülü kabul) 416
ccc. Ceza olarak ret hakkının düşmesi .418
2.Hükmi ret .418
II.REDDİN SONUÇLARI 419
1.Yasal Mirasçıların Mirası Reddetmesinin Sonuçları419
a.Genel olarak .419
b.Özel durumlar420
aa. En yakın yasal mirasçıların tümünün mirası reddi.420
bb. Mirasın altsoyun tamamı tarafından reddi.421
cc. Sonra gelen mirasçılar (madun derece) lehine ret 422
2.Atanmış Mirasçıların Mirası Reddetmesinin Sonucu 422
3.Vasiyet Alacaklılarının Vasiyeti Reddinin Sonucu422
III.REDDE KARŞI ALACAKLILARIN KORUNMASI .423
1.Mirasçıların Kişisel Alacaklılarının Korunması 423
2.Mirasbırakanın Alacaklılarının Korunması423
§ 33. RESMÎ DEFTER TUTMA .424
I. GENEL OLARAK.424
II.DEFTER TUTMA TALEBİ 425
III.RESMÎ DEFTER TUTULMASI İŞLEMLERİ .426
IV.RESMÎ DEFTER TUTULMASININ SONUÇLARI 428
1.Mirasçının Seçme İmkânının Doğması 428
2.Mirasın Tutulan Deftere Göre Kabulünün Sonuçları .429
§ 34. RESMÎ TASFİYE 432
I. RESMÎ TASFİYE KAVRAMI VE AMACI .432
II.RESMÎ TASFİYE TALEBİ.433
III.RESMÎ TASFİYENİN YAPILMASI 435
§ 35. MİRASÇILARIN SEÇİM HAKLARINI FARKLI ŞEKİLDE
KULLANMALARININ SONUÇLARI 438
I. GENEL OLARAK.438
II.MİRASÇILARIN RESMÎ DEFTER TUTMA TALEBİNDEN ÖNCE SEÇİM
HAKLARINI FARKLI YÖNDE KULLANMALARI 438
III.MİRASÇILARIN RESMÎ DEFTER TUTMA TALEBİNDEN SONRA
SEÇİM HAKLARINI FARKLI YÖNDE KULLANMALARI 439
§ 36. MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DÂVASI .440
I. KAVRAM, NİTELİĞİ, ÖZELLİKLERİ .440
1.Mirasçılık Sıfatına Bağlı Özel Bir Dâva Olması 440
2.Mülkiyet Hakkına Dayanan İstihkak Davası ile Farkları .440
3.Koruyucu Önlemler (Tedbirler) .442
II.DAVANIN KONUSU .443
III.DAVANIN TARAFLARI .444
1.Dâvacı444
2.Dâvalı . 447
IV.SÜRE 448
ALTINCI KISIM
MİRAS ORTAKLIĞI VE MİRASIN PAYLAŞILMASI
§ 37. MİRAS ORTAKLIĞI. 450
I. KAVRAM 450
II.MİRAS ORTAKLIĞININ HÜKÜMLERİ . 451
1.Tereke Üzerinde Mirasçıların Hak ve Yetkileri, Dâvacı Olmaları 451
2.Mirasçıların Dâvalı Olması . 455
a.Genel olarak 455
b.Vasiyet alacaklısı karşısında. 455
3.Tereke Borçlarından Sorumluluk 457
a.Müteselsil sorumluluk kuralı ve çerçevesi 457
b.Borcu ödeyen mirasçının rücu hakkı 459
c.Mirasçıların güvence isteme hakkı . 460
d.Paylaşmanın tamamlanmasından sonraki durum 461
4.Miras Ortaklığına Temsilci Atanması . 463
III.MİRAS ORTAKLIĞININ SONA ERMESİ. 465
1.Genel Olarak . 465
2.Başlıca Sona Erme Hâlleri 465
a.Mirasın tamamen paylaşılması . 465
b.Elbirliğiyle hak sahipliğinin paylı hak sahipliğine dönüşmesi 466
c.Miras ortaklığının başka bir ortaklığa dönüşmesi . 467
§ 38. MİRASIN PAYLAŞTIRILMASI 468
I. GENEL OLARAK 468
II.PAYLAŞMA TÜRLERİ. 469
1.Terekenin Tümünün Paylaşılması. 469
2.Terekenin Bir Kısmının Paylaşılması . 469
a.Objektif Kısmi Paylaştırma 470
b.Sübjektif Kısmi Paylaşma 470
III.PAYLAŞMAYA İLİŞKİN GENEL KURALLAR . 471
1.İrade Özgürlüğü 471
2.Eşitlik 472
3.Aynen Paylaşmanın Asıl Olması 473
4.Bilgi Verme Yükümü 474
5.Aynî İkame . 474
IV.TÜM MİRASÇILARIN ANLAŞMASIYLA PAYLAŞMA. 475
1.Elden Paylaşma. 475
2.Paylaşma Sözleşmesi 477
V. PAYLAŞMA (TAKSİM) DÂVASI . 480
VI.PAYLAŞMAYI GECİKTİREN SEBEPLER . 482
1.Paylaşmanın İradi Olarak Geciktirilmesi 482
a.Mirasçıların anlaşmasıyla 482
b.Mirasbırakanın tasarrufu ile.484
2.Paylaşmanın Kanun gereği geciktirilmesi: Mirasçılar arasında bir ceninin
bulunması 484
3.Hâkim Kararı ile Paylaşmanın Geciktirilmesi .485
VII.PAYLAŞMAYA HAKİMİN ATADIĞI BİR KAYYIMIN KATILMASI 487
VIII.PAYLAŞMANIN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ .488
1.Miras Paylarının Oluşması.488
2.Miras Paylarının Özgülenmesi (Tahsisi)492
3.Paylaşmada Bazı Özel Durumlar .493
a.Değerinde önemli azalma olmaksızın bölünemeyen mal .493
b.Bir bütün oluşturan eşya topluluğu ve aile belgeleri ile özel anı değeri
olan eşya .495
aa. Bir bütün oluşturan eşya 495
bb. Aile belgeleri ve aile için özel anı değeri olan eşya 497
c.Aile konutu ve ev eşyasının sağ kalan eşe özgülenmesi 499
aa. Genel olarak 499
bb. MK 652'nin uygulama alanı 502
cc. MK 652/I'e göre ortak konut ve ev eşyasının sağ kalan eşe
özgülenmesinin şartları504
d.Mirasbırakanın mirasçılardan birinden olan alacağı 505
e.Kat mülkiyetine çevirme yoluyla paylaşma .506
f.Tarımsal işletmelerin özgülenmesi.508
aa. Amacı ve özellikleri.508
bb. 6537 sayılı Kanun düzenlemesinin zaman bakımından
uygulanması .509
cc. Tarımsal arazinin bölünme sınırları .511
dd. Mirasçıların bölünemez tarımsal araziyi belli süre içinde belli yöntemlerle paylaşma yükümü .512
ee. Mirasçılar veya Bakanlıkça açılacak dava ile paylaştırma.513
ff. Denkleştirme hükümleri .515
gg. Bazı taşınırların ve yan sınaî işletmenin devri.517
aaa) Bazı taşınırların devri.517
bbb) Yan sınai işletmenin devri .518