Anonim Şirketler Hukukunda Pay Sahibinin Oy Hakkının Donması

Av. Mustafa FAAL

 

İÇİNDEKİLER

 

TEŞEKKÜR . 5

İÇİNDEKİLER 9

KISALTMALAR . 17

GİRİŞ .19

 

BİRİNCİ BÖLÜM

 

ANONİM ŞİRKETTE PAY SAHİPLİĞİ, OY HAKKI VE DONMA KAVRAMLARI

PAY VE PAY SAHİPLİĞİ KAVRAMI 23

Pay ve Pay Senetleri 25

Anonim Şirket Genel Yapısı. 26

OY HAKKININ TANIMI 28

Oy Hakkının Hukuki Niteliği. 30

Oy Hakkının Hukuki İşlem ve Hukuki Fiil Tartışması 32

Oy Hakkının Vazgeçilmezliği 34

Oy Hakkının İşlevleri 35

Şirketin Sürdürülmesini Sağlama İşlevi. 35

Şirketin Temel İşleyişine Katılım ve Pay Sahipliği Haklarını

Kullanım İşlevi  36

III. OY HAKKININ ÖZELLİKLERİ .37

Oy Hakkının Doğumu 37

Oy Hakkının Birim Değer Bakımından Kullanılışı . 38

Oy Hakkının Kullanılışı. 38

İmtiyaz Sağlanması 39

OY HAKKINI KULLANMAYA YETKİLİ KİŞİLER.40

Bireysel Temsil 41

İntifa Hakkı Sahibi . 41

Temsilci Vasıtasıyla Oy Hakkı Kullanımı 41

Kanuni Temsilci 42

Müşterek Temsilci 42

Tevdi Eden Temsilci 42

SPK Temsil ve Çağrı Yoluyla Vekalet Toplanması 43

 

10 İçindekiler

GENEL OLARAK OY HAKKININ DONMASI.43

Donmanın Tanımı 45

Donmanın Hukuki Niteliği47

Oy Hakkının Donmasının Düzenleniş Sebebi .47

Oy Hakkının Donması ve Oy Hakkının Kullanılamadığı Diğer

Hallerin Karşılaştırılması50

Oydan Yoksunluk.50

Oy Hakkında İmtiyazın Kullanılamaması .52

Oy Hakkının Esas Sözleşme ile Sınırlandırılması52

Esas Sözleşme ile Oy Hakkının Sınırlandırılmasının Şartları ve

Yöntemi 53

Şartlar.54

Yöntemler.55

Oy Hakkının Sınırlandırılmasının Sonuçları.56

 

İKİNCİ BÖLÜM

 

KANUNDA ÖNGÖRÜLEN BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜKLERİNE

AYKIRILIK DURUMUNDA OY HAKKININ DONMASI

 

GENEL OLARAK OY HAKKININ DONMASININ TASNİFİ 61

Bildirim Yükümlülüklerine Aykırılık Halinde Donma 61

TTK m.198 Uyarınca Bildirim Yükümlülüğüne Aykırılık Halinde

Donma.61

Bildirim Yükümlülüğü .61

Bildirim Yükümlüsü Olan Kişiler .63

(1) Teşebbüs63

(2) TTK m.198’de Belirtilen Teşebbüs Kavramı Şirketler

Topluluğunun Varlığını Aramakta Mıdır? 64

(3) Teşebbüsün ve Sermaye Şirketinin Yönetim Kurulu

Üyeleriyle Yöneticileri; Kendileri, Eşleri, Velayetleri

Altındaki Çocukları ile %20’sine Sahip Olunan Şirketler 67

Bildirim Yükümlülüğünün SPK Bağlamında Ele Alınışı 68

Bildirimin Yerine Getirilmesi.70

Tescil ve İlan Yükümlülüğü .70

Bildirim, Tescil ve İlan Yükümlülüğünün Yerine

Getirilmemesinin Sonuçları 72

Bildirim, Tescil ve İlan Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi

Haline Bağlanan Donma Sonucu Yaptırım Mıdır? 73

Öngörülen Eşiğin Altına Düşülmesi Halinde Bildirim74

 

İçindekiler 11

Donma Anının Başlangıcı . 76

Donmaya Maruz Kalan Paylar 77

Donmanın Sonuçları 80

Hamiline Yazılı Pay Senetlerinin Devri ve MKK’ya Bildirim

Yükümlülüğüne Aykırılık Halinde Donma 81

Genel Olarak. 81

TTK’da Yapılan Değişikliklerin Getirdiği Sonuçların

Değerlendirilmesi . 83

Değişiklik Yapılmasının Amaçları ve Değişikliklerin Hizmet Ettiği

Amaç  83

Hamiline Yazılı Pay Senetlerinde MKK’ya Bildirimin Etkisi . 85

MKK’ya Bildirim Yapılması 87

Genel Kurul Toplantılarına MKK Kayıtlarının Etkisi . 88

Hamiline Yazılı Pay Senedi Üzerinde İntifa Hakkı Kurulması

Durumunda MKK’ya Bildirim Gerekli Midir?  88

Hamiline Yazılı Pay Senetlerine Yönelik Bildirimin Süresi. 89

Bildirim Yapılmaması Halinde Devreden Paya Bağlı Hakları

Kullanabilir Mi?  90

Hamiline Yazılı Pay Senetlerinin Devralan Kişinin MKK’ya Bildirim

Yapmaması Halinde Donma . 91

Devralanın Şirkette Başkaca Paylara İlişkin Hakları Donacak

Mıdır?  92

MKK’ya Bildirim Yapılması Halinde Çözülme . 92

Kısmi Bildirim Yapılması Halinde Bildirime Konu Paya Bağlı

Haklar Çözülecek Midir? 92

 

HALKA AÇIK ŞİRKETLERDE TEKLİF/BİLDİRİMLERE AYKIRILIK HALİNDE

YAPTIRIM OLARAK OY HAKKININ DONMASI .93

Pay Alım Teklifi Zorunluluğu ve Zorunluluğa Aykırılık Halinde Donma . 93

Genel Olarak. 93

Pay Alım Teklifi Zorunluluğunun Hukuki Niteliği 95

Pay Alım Teklifi Zorunluluğunun Amacı ve Etkileri. 95

Pay Alım Teklifi Zorunluluğun Doğduğu Durumlar . 96

Yönetimin Kontrol Edilmesi 98

Pay Alım Teklifi Zorunluluğuna Aykırılık ve Donma 99

Donma Anı. 99

Donmanın Sonuçları 100

 

12 İçindekiler

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

 

PAY SAHİPLİĞİ KAYNAKLI OY HAKKININ DONDUĞU HALLER

 

GENEL OLARAK TASNİF 103

Anonim Şirketin Kendi Payını İktisap Etmesi .103

Şirketin Kendi Payını İktisabın Geçmişi .103

6102 Sayılı Kanun Döneminde Şirketin Kendi Payını İktisabı 104

İktisabın Etkileri.105

İktisabın Olumlu Etkileri .105

İktisabın Olumsuz Etkileri .106

Genel Olarak İktisap .106

Şirketin Kendi Paylarını İktisap Şartları .108

%10’luk İktisap Eşiği .109

Genel Kurul Tarafından Yönetim Kurulun Yetkilendirilmesi

Koşulu.110

Yönetim Kurulunun İktisap ve Rehin Kabul Etme Yetkisinin

Devredilip Devredilemeyeceği Sorunu.111

Şirket Net Aktifine Yönelik Koşul113

İktisaba Konu Payların Ödenmesi Koşulu .114

İvaz Karşılığında İktisap Durumu 114

Şirketin Tek Pay Sahibi Olmama Koşulu .115

Yedek Akçe Ayırma Koşulu .115

Halka Açık Şirketler Bakımından Payların İktisabı ve Rehni 116

Halka Açık Şirketler Bakımından Payların Rehin veya

İktisabına Yönelik Sınırlamalar .117

İktisap Koşullarının İstisnaları118

Yetkilendirme Kararına Yönelik İstisna.118

Halka Açık Şirketler Bakımından Yetkilendirme Koşulunun

İstisnası.119

TTK m.382 Uyarınca İstisnai İktisap.121

Esas veya Çıkarılmış Sermayesinin Azaltılmasına Yönelik

İktisap Durumu.122

Külli Halefiyet Durumu .122

Bir Kanuni Satın Alma Yükümü Durumu.123

Bedellerinin Tümü Ödenmiş Olmak Şartıyla ve Cebrî İcradan,

Bir Şirket Alacağının Tahsili Amacına Yönelik İktisap Durumu125

Menkul Kıymet Şirketinin Kendi Payını İktisap Durumu.125

İvazsız İktisap Durumu 126

 

İçindekiler 13

Anonim Şirketin Kendi Paylarını İktisap Etmesi Durumunda

Ortaya Çıkan Hukuki Sonuçlar 126

TTK m.379 ve 381’e Uygun İktisap Halinde Ortaya Çıkan

Sonuçlar. 127

TTK m.380 Kanuna Karşı Hile. 128

TTK m.379 ve m.381’e Aykırı İktisap 129

(1) Payların Elden Çıkarıl(a)maması Durumunda Sermayenin

Azaltılması. 130

Anonim Şirketin Kendi Payını İktisap Etmesi Durumunda Oy

Hakkının Donması 131

(1) İktisap Durumunda Oy Haklarının Donma Sebepleri  133

(2) İktisap Neticesinde Oy Hakkının Donmasının Sonuçları . 134

Aykırı İktisap Halinde Payların Akıbeti. 136

Anonim Şirketin Kendi Paylarını Rehin Kabul Etmesi Halinde Oy

Hakkının Donması. 139

Karşılıklı İştirak ve Donma . 140

Genel Olarak. 140

Karşılıklı İştirakin Sakıncaları 142

Basit Karşılıklı İştirak. 143

Genel Olarak. 143

Basit Karşılıklı İştirak Oluşturma Şartları 144

(1) İştirak Oranının Hesaplanması 146

Basit Karşılıklı İştirake Bağlanan Sonuçlar . 148

(1) Bilerek İştirak Etme Olgusu. 148

(2) TTK m.489 uyarınca MKK’ya Yapılacak Bildirimin

m.201’deki Bilme Olgusuna Etkisi. 150

(3) Basit Karşılıklı İştirak Halinde Donma . 150

(a) Basit Karşılıklı iştirakte Donan Oyların Genel Kurula

Tesiri. 151

(b) Karşılıklı İştirake Getirilen Donma Hali Yaptırım

mıdır? . 152

Nitelikli Karşılıklı İştirak 152

Genel Olarak 152

Hakim ve Bağlı Şirketin Belirlenme Ölçütleri . 153

Nitelikli Karşılıklı İştirakin Sonuçları. 157

Nitelikli İştirak Halinde Donma 158

Pay Sahibinin Iskatı ve Donma 159

 

14 İçindekiler

Eski Kanun Dönemlerinde Sermaye Koyma Borcunda Temerrüt ve

Iskat.160

Iskat Kavramı.161

Nakdi ve Ayni Sermaye Koyma Borcu .162

Ayni Sermaye Koyma Borcunda Temerrüt Mümkün Müdür?163

Sermaye Koyma Borcu ifa Zamanı166

İfa Yeri 167

Bakiye Sermaye Borcun Ödenmesi İçin Apel 168

Ödemeye Çağrı İlanını İstemeye Yetkili Organ169

Apel Usulü.170

Temerrüt Halinde Başvurulabilecek Haklar.171

Iskat Yoluna Gidilmesi 173

(1) Bir Aylık Süre İçerisinde Ödeme Yapılmaması .176

Iskatın Sonuçları .176

(1) Kısmi Ödeme Hali 177

(2) Iskata Konu Paylara Ait Oy Hakkının Donması.179

Borsaya Kote Edilmiş Bağlı Nama Yazılı Payların Devri ve Donma.181

Genel Olarak .181

Bağlam Oluşturma Şartları183

Bağlam Oluşturma Zamanı185

Bağlamın Uygulanmadığı Durumlar 185

Borsaya Kote Edilmiş Bağlı Nama Yazılı Payların İktisabı ve

Hakların İntikali .186

Borsa İçinden İktisap Halinde Payın Mülkiyeti ve Paya Bağlı

Hakların İntikali 187

Borsa Dışından İktisap Halinde Payın Mülkiyeti ve Paya Bağlı

Hakların İntikali 187

SPK ve İkincil Mevzuatın Değerlendirilmesi 188

Borsaya Kote Edilmiş Bağlı Nama Yazılı Payların Devri Halinde

Donma.190

Şirket Tarafından Devralanın Tanınması Süreci191

Tanıma Kararında Yetkili Organ192

Tanıma Kararı Sonrası Oydan Yoksun Pay Sahibinin Durumu 193

Nama yazılı Payların Kendi Ad ve Hesabına Alındığının Beyan

Edilmemesi ve Sonuçları.194

 

İçindekiler 15

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

OY HAKKININ DONMASININ SONUÇLARI

 

DONMA NETİCESİNDE ORTAYA ÇIKAN DURUMLAR. 195

Oy Hakkının Kullanılamaması 195

Oy Hakkı Donan Pay Sahibinin, Başka Pay Sahiplerinin Temsilci

Olması Sorunu  196

Oy Hakkı Dışındaki Yönetsel Haklara Tesiri . 196

Donan Oy Hakkının Genel Kurula Tesiri 198

Malvarlıksal Haklara Tesiri 200

Oy Hakkının Donmasının Azınlık Haklarına Tesiri 201

Oy Hakkının Donmasının İmtiyazlara Etkisi. 202

Çözülen Oyların Etki Zamanı . 202

DONAN OYLARIN KULLANILMASI HALİNDE İLGİLİ KARARLARIN AKIBETİ 202

Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü ve İptal Edilebilirliği. 202

Genel Kurul Kararının Yokluğu . 203

Butlan . 204

İptal Edilebilirlik 205

Donuk Oyların Kullanılmasının Genel Kurul Kararına Etkisi 207

III. OYLARIN DONUKLUĞUNUN VE ÇÖZÜLMESİNİN TESPİTİNE YÖNELİK

ÖNERİ . 209

Şirketler Denetim ve Uygulama Kurumu 211

Kurumun İşleyişi . 212

Kurumun Verdiği Kararlarının Niteliği ve İtiraz Usulü. 214

İtiraz Kurulu 214

Değerlendirme 215

SONUÇ  217

KAYNAKÇA  225