Ceza Hukuku Genel Hükümler Dersleri

Mustafa ÖZEN

İÇİNDEKİLER
DÖRDÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7

BİRİNCİ BÖLÜM
CEZA HUKUKUNDA KAVRAMLAR,
CEZA HUKUKUNUN AMACI, GÖREVİ, KAYNAKLARI, YORUM
I. TANIMLAR 41
A. Ceza Hukuku Teriminin Tanımı 41
B. Suç Teriminin Tanımı 41
C. Ceza Normu (Ceza Kuralı) 42
1. Bağımsız - Bağımlı Ceza Normları 42
2. Tam Ceza Normu – Eksik Ceza Normu – Açık Ceza Normu 43
D. Davranış Normları (Davranış Kuralları) 43
E. Ceza Teriminin Tanımı 45
II. CEZA HUKUKUNUN GÖREVİ (İŞLEVİ) VE AMACI 46
III. TÜRK CEZA HUKUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ 47
A. Genel Olarak 47
1. Osmanlı Devleti Dönemi 47
2. Cumhuriyet Dönemi 47
IV. CEZA HUKUKUNDA KAYNAKLAR 48
A. Asli Kaynaklar 48
1. Anayasa 48
2. Kanun 48
3. Uluslararası Sözleşmeler 48
B. Ceza Hukukunun Tamamlayıcı Kaynakları 49
1. Gelenek (Örf ve Adet) Kuralları 49
2. Ahlak Kuralları 50
3. Din Kuralları 50
4. Mahkeme İçtihatları 50
5. Öğreti 51
6. Hukukun Genel İlkeleri 51
V. CEZA HUKUKU KAYNAKLARININ YORUMU 52
A. Yorum Yöntemleri 52

1. Lâfzî Yorum / Sözel Yorum / Gramatik Yorum Yöntemi 52
2. Mantıki Yorum Yöntemi 53
3. Sistematik Yorum Yöntemi 53
4. Kanun Hükmünün Konulma Nedenini Belirleme Yöntemi 54
5. Amaçsal Yorum Yöntemi 54
a) Kanunun Amacının Esas Alınması Gerektiği Görüşü (Objektif) 54
b) Kanun Koyucunun Amacının Esas Alınması Gerektiği Görüşü (Sübjektif): 55
c) Birleştirici Görüş 55
6. Tarihsel Yorum Yöntemi 56
7. Hukukun Genel İlkeleri 56
8. Karşılaştırmalı Hukuk 56
B. Yorum Çeşitleri 57
1. Yapana Göre Yorum Çeşitleri 57
a) Yasama Yorumu 57
b) Yargı Yorumu 57
c) Öğreti Yorumu 57
2. Niteliğine Göre Yorum Çeşitleri 57
a) Daraltıcı Yorum 57
b) Genişletici Yorum 58
c) İlerletici Yorum 60
d) Düzeltici Yorum 61
VI. CEZA HUKUKUNUN DİĞER HUKUK DALLARIYLA İLİŞKİSİ 61
A. Anayasa Hukuku 61
B. Devletler Hukuku 62
C. Ceza Muhakemesi Hukuku 62
D. İnfaz Hukuku 62
E. Kriminoloji 62
F. İdare Hukuku 63
G. Ticaret Hukuku 63
H. Disiplin Hukuku 63
İKİNCİ BÖLÜM
TEMEL İLKELER VE CEZAİ SORUMLULUK
VII. CEZA HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ VE CEZAİ SORUMLULUĞUN ESASI 67
A. Ceza Hukukunun Temel İlkeleri 67
1. Hukuk Devleti İlkesi 67

2. İnsanilik İlkesi 67
3. Kusur İlkesi 68
4. Kanunilik İlkesi (Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz İlkesi/Ceza Hukukunun Güvence İşlevi) 71
a) İlkenin Anlamı 71
b) İlkenin Tarihçesi 74
c) İlkeye Yöneltilen Eleştiriler ve Verilen Cevaplar 75
(1) Eleştiriler 75
(2) Eleştiriye Cevaplar 75
d) İlkeyi Kabul Etmeyen Kanunlar 76
e) Türk Hukukunda Kanunilik İlkesi 76
f) Kanunilik İlkesinin Sonuçları 76
(1) Suç ve Cezaların Kanun ile Konulması 76
(2) Kıyas Yasağı 77
(3) Aleyhte Kanunun Geçmişe Etkili Olmaması/Geçmişe Yürüme
Yasağı (Lex Pravia) 79
(4) Lehe Hükmün geçmişe yürümesi ilkesi 80
(5) Suçta ve Cezada Belirlilik İlkesi (Lex Certa) 81
(6) Örf ve Adet Kuralları İle Suç ve Ceza Oluşturulamaması 81
(7) Kanunilik İlkesi ve İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç Oluşturması 83
5. Orantılılık/Adalet İlkesi 85
6. Kanun Önünde Eşitlik İlkesi 86
7. Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği İlkesi 87
j) Anlamı Belirsiz (Muğlâk) Kavramlar Şüpheli Lehine Yorumlanmalıdır 89
VIII. CEZA HUKUKUNDA OKULLAR 90
A. Klasik Okul 90
B. Pozitivist Okul 91
C. Üçüncü Okul 93
D. Toplumsal Savunma 93
IX. TCK’NIN 5. MADDESİNİN UYGULANMASI VE GENEL KANUN - ÖZEL KANUN İLİŞKİSİ 93
X. SUÇLARIN TASNİFİ VE KABAHATLERİN SUÇ OLMAKTAN ÇIKARILMASI 95
A. Suç ve Kabahat Kavramları 96
B. Suç ve Kabahat Ayrımının Sonuçları 96

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
CEZA HUKUKUNUN UYGULAMA ALANI
XI. CEZA KANUNLARININ ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 99
A. Genel Olarak 99
B. Kanunların Yürürlüğe Girmesi ve Yürürlükten Kalkması 99
C. Yürürlük Süreleri Bakımından Ceza Kanunları 100
D. Ceza Kanununun Zaman Bakımından Uygulanması 101
1. Zaman Bakımından Uygulanmaya İlişkin İlkeler 101
a) Derhal Uygulanma (Hemen Uygulanma) İlkesi 101
b) Aleyhe Hükmün Geriye Yürümemesi İlkesi 103
c) Lehe Hükmün Geriye Yürümesi İlkesi 104
d) İnfaz Hükümleri ve Lehe Kanun Uygulaması 110
e) Güvenlik Tedbirleri ve Lehe Kanun Uygulaması 111
f) Kabahatler Kanunu’ndaki Yaptırımlar ve Lehe Kanun Uygulaması. 113
2. Kanunların İleriye Yürümesi 114
3. Suçun İşlendiği Zaman 116
a) Hareket Görüşü 116
b) Netice Görüşü 116
c) Karma Görüş 117
4. Suçun İşlendiği Zamanın Belirlenmesi Bakımından Suç Türleri 117
a) Ani Suçlar 117
b) Sırf Hareket Suçları 117
c) Neticeli Suçlar 118
d) İhmali Suçlar 118
e) Kesintisiz Suçlar 118
f) Zincirleme Suçlar 119
g) İtiyadi Suçlar 119
h) Teşebbüs Aşamasında Kalan Hareketler 119
i) İştirak Halinde İşlenen Suçlar 119
XII. CEZA KANUNLARININ YER BAKIMINDAN UYGULANMASI 120
A. Suçun İşlendiği Yerin Tespitine İlişkin Görüşler 121
1. Hareket Görüşü 121
2. Netice Görüşü 122
3. Karma Görüş 124
4. Türk Hukukunda Kabul Edilen Görüş 124
B. Suç Türleri Bakımından Suçun İşlendiği Yer 124
1. Ani Suçlar 124

2. Mesafeli/Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suçlar 125
3. Kesintisiz Suç 125
4. İtiyadi Suç 126
5. İştirak Halinde İşlenen Suçlar 126
6. Zincirleme Suç 127
7. Teşebbüs Aşamasında Kalan Suç 127
8. Sınır Aşan (Transit) Suç 128
9. Bilişim Suçları 128
10. Objektif Cezalandırılma Koşulu Olan Suç 129
11. Seçimlik Hareketli Suç 129
C. TCK’nın Suçun İşlendiği Yere İlişkin Kabul Ettiği İlkeler 129
1. Mülkilik (Ülkesellik) İlkesi (TCK m. 8, 9). 129
2. Şahsilik (Kişisellik) İlkesi 133
a) Faile Göre Şahsilik İlkesi (TCK m. 10, 11) 134
b) Mağdura Göre Şahsilik İlkesi (TCK m. 12/1 -2) 138
3. Koruma (Gerçeklik) İlkesi (TCK m. 13/1-b). 141
4. Evrensellik (Adalet) İlkesi (TCK m. 12/3 / TCK m. 13/1-a/TCK m. 13/1- c,d,e,f,g,ı) 143
a) TCK m. 12/3’e Göre Evrensellik İlkesi 143
b) TCK m. 13/1-a’ya Göre Evrensellik İlkesi 144
c) TCK m. 13/1-c,d,e,f,g,h,ı’ya Göre Evrensellik İlkesi 145
D. Faile ve Mağdura Göre Şahsilik İlkesi Kapsamında Suçların Seçimlik Ceza Gerektirmesi Durumunda Soruşturma 146
E. Yabancı Ülkede İşlenen Suçların Türkiye’de Yargılanması İçin Soruşturma
Koşulu Olan Cezanın Hesaplanması 146
F. Yabancı Ülkede Geçirilen Hürriyetten Yoksunluk Hallerinin Türkiye’deki
Yargılama Sonucu Verilen Mahkûmiyet Hükmünden mahsup Edilmesi 146
G. Yabancı Ülkede Verilen Mahkeme Kararlarının TCK’daki Hak
Yoksunluklarına Etkisi 147
XIII. SUÇLULARIN GERİ VERİLMESİ 148
A. Genel Olarak 148
B. Geri Vermenin Sınır Dışı Etmeden Farkları 150
C. Geri Verme Kurumunun Kaynakları 151
D. Geri Vermeye Neden Olan Suçların Belirlenmesi Bakımından Kabul Edilen Sistemler 152
E. Geri Vermenin Koşulları (Fail veya Hükümlünün Yabancı Ülkeye Gönderilmesi) 152
1. 6706 sayılı Kanuna Göre Geri Vermenin Koşulları 152

a) Yabancı Bir Ülkede Yabancı Ülke Vatandaşı Hakkında Ceza Soruşturması veya Kovuşturması Başlatılmış Ya Da Mahkûmiyet
Kararı Verilmiş Olmalıdır 152
b) Geri Vermeye Konu Suçun Cezasının Üst Sınırı, Bir Yıl veya Daha
Fazla Hürriyeti Bağlayıcı Cezayı Gerektirmelidir 153
c) Mahkûmiyetin İnfazı Bakımından Hükmolunan Cezanın En Az Dört
Ay Hürriyeti Bağlayıcı Ceza Olmalıdır 154
d) Geri Vermeye Konu Fiilin Her İki Devletin (Talep Eden Devlet ile Türkiye’nin) Kanunlarına Göre De Suç Olmalıdır 154
2. 6706 Sayılı Kanuna Göre Geri Vermemenin Koşulları 156
a) Yabancı Bir Ülkede İşlenen Suçun Düşünce Suçu, Siyasî Suç veya
Siyasî Suçla Bağlantılı Bir Suç Niteliğinde Olması 156
(1) Düşünce Suçu 156
(2) Siyasi Suç 157
(a) Siyasi Suçu Tanımlayan Kuramlar 157
aa) Nesnel (Objektif) Kuram 157
bb) Öznel (Sübjektif) Kuram 158
cc) Üstünlük Kuramı 158
(b) Siyasi Suçun İstisnaları 158
aa) Belçika Kuralı 158
bb) Terör Suçu 158
cc) Uluslararası Suçlar 159
(c) Siyasi Suç Çeşitleri 159
aa) Tam Siyasi Suç 159
bb) Nisbi Siyasi Suç 159
b) Sırf Askerî Suç Niteliğinde Olması. 160
c) Türkiye Devletinin Güvenliğine Karşı, Türkiye Devletinin veya Bir Türk Vatandaşının Ya Da Türk Kanunlarına Göre Kurulmuş Bir Tüzel
Kişinin Zararına İşlenmesi 161
d) Türkiye'nin Yargılama Yetkisine Giren Bir Suç Olması 162
e) Zamanaşımına veya Affa Uğramış Olması 162
f) İadesi Talep Edilen Kişinin Türk Vatandaşı Olması 164
g) İadesi Talep Edilen Kişinin Kanunda Belirtilen Nedenlere Dayalı Olarak Soruşturma veya Kovuşturmaya Maruz Bırakılacağına veya Cezalandırılacağına ya da İşkence veya Kötü Muameleye Maruz
Kalacağına Dair Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin Bulunması 165
h) İadesi Talep Edilen Kişi Hakkında, Talebe Konu Fiil Nedeniyle Daha
Önce Türkiye’de Beraat veya Mahkûmiyet Kararı Verilmiş Olması 165
i) İade Talebinin, Ölüm Cezası veya İnsan Onuru ile Bağdaşmayan Bir
Ceza Gerektiren Suçlara İlişkin Olması 167

(1) 6706 sayılı Kanunda Açıkça Düzenlenmeyen ve Fakat Geri Vermeme Kapsamı Dışında Tutulan Diğer Suçlar (Geri
Vermeye Tabi Suçlar) 168
(a) Uçak Kaçırma Suçları 168
(b) Diplomatlara ve Uluslararası Korunan Kişilere Karşı İşlenen Suçlar 168
(c) Terörün Finansmanı 168
(d) Mali Suçlar 169
3. Geri Vermenin Takdire Bağlı Olduğu Durum 169
F. Geri Vermede Özellik Kuralı = İadede Hususilik İlkesi 169
1. Geri Vermede Özellik İlkesinin İstisnaları 171
G. Geri Vermede Görev ve Yetki (Usul) 171
H. Aynı Kişi Hakkında Birden Fazla Devlet Tarafından İade Talebinde Bulunulmasında Usul 172
İ. Geri Vermede Sürecinde Tutuklama İşlemleri 172
J. Yabancı Kanunun Göz Önünde Bulundurulması (Yabancı Ülke Ceza
Kanunun Değeri) 173
XIV. CEZA KANUNUNUN KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANMASI 174
A. Genel Olarak 174
B. Türk Ceza Kanunu’nun İç Hukuk Bakımından Uygulanmasında İstisnalar 174
1. Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu 174
a) Cumhurbaşkanının Kişisel Suçlarından Dolayı Sorumluluğu 174
b) Cumhurbaşkanı’nın Görevi İle İlgili İşlediği Suçlardan Sorumluluğu 176
2. Yasama Sorumsuzluğu 181
a) Sorumsuzluk (Mutlak Dokunulmazlık) 181
(1) Anayasa m. 83/1’e Göre Sorumsuzluğun Koşulları 181
(2) Yasama Sorumsuzluğunun Sonuçları 183
b) Geçici Dokunulmazlık (Kovuşturma Yasağı) 183
(1) Kovuşturma Yasağının İstisnaları 184
(2) Sorumsuzluk İle Dokunulmazlık Arasındaki Farklar 185
(3) Dokunulmazlık Kapsamındaki Suçlarda Zamanaşımı Sorunu 186
C. Ceza Kanunun Devletler Hukuku Bakımından Uygulanmasında İstisnalar 187
1. Diplomatlar 187
a) Dokunulmazlığın Kabul Edildiği Durumlar 188
b) Diplomat Dokunulmazlığı ile Konsolosların Dokunulmazlığı Farklıdır 189
2. Yabancı Askerler 189
a) Sözleşme Kapsamına Giren Kişiler 189
b) Yargı Yetkisi 190

(1) Mutlak (Kesin) Yargı Yetkisi 190
(2) Öncelikli Yargı Yetkisi 190
c) Gönderen Devletin Yargı Yetkisi 190
(1) Gönderen Devletin Mutlak Yargı Yetkisi 190
(2) Gönderen Devletin Öncelikli Yargı Yetkisi 191
d) Gönderilen (Kabul eden) Devletin Yargı Yetkisi 191
(1) Gönderilen Devletin Mutlak Yargı Yetkisi 191
(2) Gönderilen Devletin Öncelikli Yargı Yetkisi 191
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
SUÇ KAVRAMI VE SUÇUN UNSURLARI
XV. SUÇ KURAMI 193
A. Suçun Yapısını Açıklayan Kuramlar 196
1. Klasik Suç Kuramı 196
a) Klasik Suç Kuramında Hareket 197
b) Klasik Suç Kuramında Netice 197
c) Klasik Suç Kuramında Nedensellik Bağı 197
d) Klasik Suç Kuramında Fiil 197
e) Klasik Suç Kuramına Göre Suçun Unsurları 198
(1) Klasik Suç Kuramına Göre Tipiklik 198
(2) Klasik Suç Kuramına Göre Hukuka Aykırılık 198
(3) Klasik Suç Kuramına Göre Kusurluluk 198
2. Yeni Klasik (Teleolojik / Neo Klasik) Klasik Suç Kuramı 199
a) Yeni Klasik Suç Kuramında Hareket 200
b) Yeni Klasik Suç kuramında Suçun Unsurları 200
(1) Yeni Klasik Kurama Göre Tipiklik 200
(2) Yeni Klasik Kurama Göre Hukuka Aykırılık 201
(3) Yeni Klasik Kurama Göre Kusurluluk 201
3. Amaççı (Gai / Finalist) Suç Kuramı 202
a) Amaççı Suç Kuramına Göre Tipiklik 202
b) Amaççı Suç Kuramına Göre Kusur 203
c) Amaççı Suç Kuramına Göre Kast 203
d) Amaççı Suç Kuramına Göre Taksir 204
e) Amaççı Suç Kuramına Göre Hata 204
4. Sentezci (Teleolojik) Kuram 205
a) Sentezci Kurama Göre Suçun Unsurları 205
(1) Tipiklik 206

(2) Hukuka Aykırılık 206
(3) Kusur 206
(a) Sentezci Kurama Göre Kast 206
(b) Sentezci Kurama Göre Taksir 206
XVI. SUÇUN UNSURLARI 207
A. Genel Olarak 207
B. Tipiklik (Suçun Yasallık Unsuru) 209
1. Tipiklik ve Hukuka Aykırılık 211
2. Tipiklik ve Hukuki Hata 211
3. Tipiklik ve Hayal (Mefruz/Varsayılan/Sözde) Suç 211
4. Tipiklik ve Kuruntu Suç 212
5. Tipiklik ve İşlenemez Suç 214
C. Tipiklikte Yer Alan Unsurlar 214
1. Tipikliğin Maddi Unsurları 216
a. Hareket 218
1) Hareketi Açıklayan Kuramlar 221
(i) Hareketi Hukuki Anlamın Dışında Ele Alan Kuramlar
(Ontolojik Kuramlar). 221
(ii) Doğal (Nedensel) Hareket Kuramı 222
(iii) Amaççı (Gai – Final) Hareket Kuramı 224
(iv) Sosyal Hareket Kuramı 226
2) Hareketi Hukuki Anlamın İçinde Ele Alan Kuramlar 228
(a) Normativist Hareket Kuramı 228
(b) Hareket Kuramlarının Değerlendirilmesi 229
(1) Ceza Hukuku Bakımından Hareket Sayılmayan Durumlar 229
(2) Hareketin Sayısına Göre Suçların Sınıflandırılması 231
(a) Tek Hareketli Suçlar 231
(b) Birden Çok Hareketli Suçlar 232
aa) Birleşmiş (Birleşik) Hareketli Suçlar 232
bb) Bölünebilen veya Kesintili Suçlar/Amaç Suç – Araç Suç 232
cc) Seçimlik Hareketli Suçlar 233
dd) İtiyadi Suçlar 235
(c) Geçitli Suçlar 236
(3) Hareketin Şekline Göre Suçların Sınıflandırılması 237
(a) İcrai (Etken Hareketle İşlenen) Suçlar 237
(a) İhmali (Edilgen Hareketle İşlenen Suçlar) Suçlar 237
(4) Hareketin Önemine Göre Suçlar 247
(a) Serbest Hareketli Suçlar 247

(b) Bağlı Hareketli Suçlar 248
(5) Hareketin Devamının Gerekip Gerekmediğine Göre Suçların Sınıflandırılması 249
(a) Ani Suç 249
(b) Kesintisiz (Mütemadi) Suçlar 249
(6) Hareketin Aşamasına Göre Suçların Sınıflandırılması 253
(a) Kalkışma Suçları 253
b. Netice 254
a) Neticenin Esasını Açıklayan Kuramlar 255
(1) Doğalcı Kuram 255
(2) Tehlike Kuramı 255
(3) Kuralcı Kuram 255
b) Neticeye Göre Suçların Tasnifi 256
(1) Neticesi Harekete Bitişik Suçlar (Neticesiz suçlar, Şekli suçlar,
Sırf Hareket Suçları)-Neticeli suçlar (Maddi neticeli suçlar) 256
(a) Neticesi Harekete Bitişik Suçlar (Neticesiz Suçlar/Sırf Hareket Suçları/Soyut Neticeli Suçlar) 256
(b) Neticeli Suçlar (Maddi Neticeli Suçlar) 257
(c) Seçimlik Neticeli Suçlar – Tek Neticeli Suçlar 258
c. Nedensellik Bağı 259
(1) Koşul Kuramı (Şart Teorisi) = Tabii Nedensellik Düşüncesi =
Eşdeğerlik Kuramı = Koşulların Eşitliği 260
(2) Uygun Sebep Kuramı 262
(3) Etkin Sebep Kuramı 264
(4) En Etkin Sebep Kuramı 264
(5) Son Koşul Kuramı (Son Şart Teorisi) 265
(6) Beşeri Nedensellik Kuramı 265
(7) Objektif Yüklenebilirlik (İsnadiyet) Kuramı 266
(8) Bazı Nedensellik Durumları 268
(a) Normal Nedensellik (Tek Hareket, Tek Netice) 268
(b) Çifte Nedensellik (Birden Çok Hareket, Tek Netice) 268
(c) Tamamlayan (Atipik/Toplam) Nedensellik 270
(d) Hareketten Önce Var Olan Nedenin Eklenmesi 270
(e) Hareketten Sonra Meydana Gelen Bir Nedenin Eklenmesi 271
(f) Hareketten Sonra Meydana Gelen ve Mağdurun Kusuru ile Bir Nedenin Eklenmesi. 271
(g) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Durumlar 272
(h) Sollayan Nedensellik (Öne Geçen Nedensellik/Nedensellik
Bağının Kesilmesi) 272

(ı) Varsayılan Nedensellik 273
(i) Kişinin Kendisini Tehlikeye Atması 273
(j) Neticenin Kişinin Egemenlik Alanı Dışında Olması 273
(k) Sosyal Nedensellik 274
(l) Risk Azalması 275
(m) Normun Koruma Alanı İçinde Olmaması 275
(n) Rücu Yasağı 275
(o) Kişinin Üzerine Düşen Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne
Uymasına Rağmen Neticenin Gerçekleşmesi 277
(ö) İhmali Hareketle İşlenen Suçlarda Nedensellik 278
d. Fail 279
a) Özgü Suç 280
b) Tüzel Kişilerin Suçun Faili Olup Olamayacağı Sorunu 283
(1) Tüze Kişilik Kavramı 283
(2) Tüzel Kişiliğin Esasını Açıklayan Kuramlar 284
(a) Farazilik Kuramı 284
(b) Gerçeklik Kuramı 284
(c) Karma Kuram. 285
(3) TCK Açısından Tüzel Kişilerin Cezai Sorumluluğu ve Faillik
Durumu 286
(4) Tüzel Kişiler Hakkında Uygulanacak Yaptırım 286
(5) Kabahatler ve Tüzel Kişilerin Sorumluluğu 287
e. Mağdur 289
f. Suçun Konusu 296
a) Suçun Maddi Konusu 297
b) Suçun Hukuki Konusu 298
c) Suçun Konusuna Göre Suçların Sınıflandırılması 299
(1) Zarar Suçu – Tehlike Suçu Ayrımı 299
(a) Zarar Suçu 299
(b) Tehlike Suçu 300
(i) Somut Tehlike Suçu 301
(ii) Soyut Tehlike Suçu 302
D. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsurları 303
1. Genel Olarak 303
a) Suçun Manevi Unsuru, Kusurluluk ve Kusur Kavramları Arasındaki
İlişki 303
b) Hareket Yeteneği ile Kusur Yeteneği Kavramları Arasındaki İlişki 304
c) Suçun Manevi Unsuru ile Kast ve Taksir Kelimeleri Arasındaki İlişki 305

d) Kast ve Taksir ile Kusurluluk Kavramları Arasındaki İlişki 306
2. Kast. 307
a) Kastı Açıklayan Kuramlar 308
(1) Tasavvur Kuramı 308
(2) İrade Kuramı 308
(3) Bilinç ve İrade Kuramı 309
b) Kastın Unsurları 311
(1) Kastın Bilme Unsuru 311
(2) Kastın İsteme Unsuru 316
(a) Doğrudan Kast (Birinci Dereceden Kast) 317
(b) Doğrudan Kast (İkinci Dereceden Kast) 318
(c) Olası Kast 320
(i) Olası Kastı Belirlemek İçin Ortaya Atılan Kuramlar 320
(ii) Olası Kasta İlişkin TCK m. 21/2’de Yer Alan Düzenleme 322
(iii) Olası Kastta Kusurluluğun Derecesi veya Yoğunluğu 324
(iv) Olası Kastta Sorumluluk 324
(3) Kastın Aranacağı Zaman 327
(a) Başlangıç kastı 327
(b) Eş zamanlı Kast 327
(c) Eklenen Kast 327
(4) Kastın Türleri 328
(a) Genel Kast (Doğrudan Kast/Dolus Directus) 328
(b) Doğrudan Kast (Dolus Directus) 328
(c) Olası Kast (Dolus Eventualis) 328
(d) Özel Kast 328
(e) Ani Kast 329
(f) Tasarlama (Taammüt) Kastı 330
3. Taksir 331
a) Genel Olarak 331
b) Taksirin Hukuki Esasını Açıklayan Kuramlar 331
(1) Hukuka Aykırı Araçlar Kullanma Kuramı 332
(2) Etkin Sebep Kuramı 332
(3) Önleyebilme Kuramı 332
(4) Yanılma Kuramı 332
(5) Öngörebilme Kuramı 332
c) Taksirin Unsurları 333
(1) Hareketin Taksirle İşlenebilen Bir Suç Olması 334

(2) Hareketin İradiliği 334
(3) Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırılık 335
(4) Neticenin Öngörülebilir Olması 337
(5) Neticenin İstenmemiş Olması 338
(6) Hareket ile Netice Arasında Nedensellik Bağının Bulunması 340
d) Taksirli Suçlarda Kişilerin Cezai Sorumluluğu 341
(1) Üçüncü Kişinin Hareketi 341
(a) Üçüncü kişinin hareketi kusursuzdur. 341
(b) Üçüncü kişinin hareketi kusurludur. 341
(i) Üçüncü kişi kasten kusurludur. 341
(ii) Üçüncü kişi taksir ile kusurludur. 341
(c) Üçüncü Kişi Tamamen Kusurludur. 342
(2) Mağdurun Hareketi 342
(a) Mağdurun hareketi kusurlu değildir. 342
(b) Mağdurun hareketi normal değil ancak kusurlu ve hukuka
aykırı da değildir 342
(c) Mağdurun hareketi kusurludur 342
(i) Meydana gelen netice tamamen mağdurun kusurlu hareketinden meydana gelmiştir 342
(ii) Meydana gelen netice bakımından hem fail hem de
mağdur kusurludur. 343
e) Taksirin Gerçekleştirilme Şekilleri (Taksir Kalıpları/Taksirin Görünüş şekilleri) 343
(1) Dikkatsizlik 344
(2) Özensizlik (Tedbirsizlik) 344
f) Taksirin Derecelendirilmesi 346
g) Taksir Türleri (Çeşitleri) 346
(1) Bilinçsiz Taksir (Basit Taksir/Tam Taksir)=Niteliksiz Taksir 347
(2) Bilinçli Taksir (Öngörülü/Şuurlu Taksir)=Nitelikli Taksir 347
(3) Bilinçsiz Taksir - Bilinçli Taksir Ayrımı 349
(4) Bilinçsiz Taksir - Bilinçli Taksir Ayrımının Hukuki Sonuçları 349
h) Olası Kast/ Bilinçli Taksir Ayrımı 350
i) Taksirli Suçlarda Şahsi Cezasızlık Sebebi veveya Cezada İndirim
Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebep (TCK m. 22/6) 351
j) Taksirli Suçlarda Verilecek Cezanın Belirlenmesi 356
k) Taksir ve Teşebbüs 358
l) Taksir ve İştirak 358
m) Taksir ve Hata 358

n) Taksir ve Kabahat 358
o) Taksir ve Kusur 359
p) Taksir ve Kusursuz Sorumluluk 361
4. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç 361
a) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçun Oluşum Şekilleri 364
b) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç Şekilleri 365
(1) Gerçek Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç 365
(2) Gerçek Olmayan (Görünüşte) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç 366
c) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Kast-Taksir Bileşimi
(Kombinasyonu) 370
d) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Teşebbüs 371
e) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda İştirak 373
f) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suç ve Kusursuz Sorumluluk 374
E. Hukuka Aykırılığın Bulunması/Hukuka Uygunluk Nedenlerinin
Bulunmaması 374
F. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Ortak Özellikleri 378
G. Türk Ceza Kanununda Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Sınıflandırılması Sorunu 380
H. Türk Ceza Kanununda Hukuka Uygunluk Nedenleri 382
1. Kanun Hükmünü Yerine Getirme/Görevi İfa 382
a) Kanun Teriminin Anlamı 382
b) Kolluğun Zor ve Silah Kullanma Yetkisi 386
(1) Zor ve Silah Kullanma Yetkisinin Kapsamı 387
(2) Zor Kullanma Yetkisinin Aşamaları 387
(a) İhtar 387
(b) Bedeni Kuvvet Kullanma 387
(c) Maddi Güç Kullanma 387
(d) Silah Kullanma 388
(3) Zor ve Silah Kullanma Yetkisinde Orantılılık İlkesi 389
(4) Zor Kullanma Yetkisinde Takdir Yetkisi 390
c) Müdafilik Görevinin Yerine Getirilmesi 391
2. Meşru Savunma 392
a) Meşru Savunmanın Hukuki Niteliği 392
b) Meşru Savunmanın Koşulları 393
(1) Saldırıya İlişkin Koşullar 393
(a) Bir Saldırı Olmalıdır 393
(b) Bu Saldırı Haksız Olmalıdır 394

(c) Bu Saldırı Gerçekleşmiş veya Gerçekleşmesi veya Tekrarı
Muhakkak Olmalıdır 397
(d) Saldırı Herhangi Bir Hakka Yönelmiş Olmalıdır 398
(e) Saldırı, Meşru Savunmada Bulunana Karşı Olabileceği Gibi,
Üçüncü Bir Kişiye De Yönelebilir 399
(f) Saldırı Mutlaka Bir İnsandan Kaynaklanmalıdır 400
(2) Savunmaya İlişkin Koşullar 401
(a) Savunmada Zorunluluk Olmalıdır 401
(b) Savunma İle Haksız Saldırı Arasında Oran Bulunmalıdır 402
(i) Konu Bakımından Orantı/Haklar Arasında Orantı 402
(ii) Araç Bakımından Orantı 403
(c) Savunma, Mutlaka Haksız Saldırıda Bulunan Kişiye Karşı Yapılmalıdır 404
c) Üçüncü Kişi Lehine Meşru Savunma 404
d) Haksız Saldırı Başlamadan Önce Alınan ve Kendiliğinden Harekete
Geçen Önlem/Offendicula 405
e) Meşru Savunmada Sınırın Aşılması 405
(1) Meşru Savunmada Sınırın Mazur Görülebilecek Bir Heyecan,
Korku veya Telaş ile Aşılması 406
(2) Meşru savunmada Oranın/Sınırın Kast Olmaksızın Aşılması
(Taksir ile Aşılması) 406
(3) Meşru Savunmada Sınırın Kast (Doğrudan veya Olası Kast) ile Aşılması 407
(4) Meşru Savunmada Sınırın Kusursuz Olarak Aşılması 407
f) Meşru Savunma Halinde Üçüncü Kişilerin Zarar Görmesi 407
g) Meşru Savunma – Haksız Tahrik ilişkisi 408
h) Meşru Savunma ve Hata 408
3. Hakkın Kullanılması 409
a) Hakların Çatışması ve Neminem Laedere İlkesi 409
b) Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Bazı Önemli Hakkın Kullanılması Durumları 410
(1) Hekimlik Mesleğinin İcrası/Tıbbi Müdahale 410
(a) Hekimlik Mesleğini İcra Edecek Kişinin Yetkili Kişi Olması Gerekir 411
(b) Hastanın Tıbbi Müdahalenin İçeriği ve Muhtemel Sonuçları Bakımından Aydınlatılmış Olması Gerekir 411
(c) Hastanın Rızasının Bulunması/Aydınlatılmış veya
Bilgilendirilmiş Onam–Hastanın Hukuken Geçerli Rızası 412
(d) Tıbbi Müdahalenin Zorunluluğu (Endikasyon) 413
(e) Hekimlik Mesleğinin Mesleğin Gereklerine Uygun İcra Edilmiş Olması/Hekimlik Mesleğinin (Tıbbi Müdahalenin) Kanunda Öngörülen Usullere Uygun Bir şekilde İcra Edilmiş Olunması
Gerekir 414

(f) Tıbbi Müdahalenin Teşhis ve Tedavi Amacı İle Yapılmış
Olması 414
(2) Düşünce Özgürlüğü ve Eleştiri Hakkı 414
(3) Bir İş, Meslek, Sanat veya Bilimin İcrası 416
(4) Ticari ve Sınaî Faaliyetlerin İcrası. 416
(5) Haber Verme ve Haberleşme Hakkının İcrası/Gazetecilik
Mesleğinin İcrası 416
(6) İddia ve Savunma Hakkının Kullanılması 417
(7) Spor Faaliyetleri 418
(8) Tedip Hakkı 419
(9) İhbar ve Şikâyet Hakkı 420
(10) Organ ve Doku Nakli 420
4. İlgilinin Rızası 422
a) Rızanın Suç Genel Kuramı İçindeki Yeri 422
(1) Tipikliği Kaldıran Rıza 422
(2) Hukuka Aykırılığı Kaldıran Rıza 422
b) Rızanın Hukuki Esası 423
c) Rızanın Hukuka Uygunluk Nedeni Sayılabilmesi İçin Gereken Koşullar 424
(1) Kişinin Üzerinde Mutlak Surette Tasarrufta Bulunabileceği Bir
Hakkın Bulunması 424
(a) Uluslararası Suçlar (TCK m. 76 – 80) 424
(b) Kişilere Karşı İşlenen Suçlar (TCK m. 80 - 169) 425
(i) Hayata Karşı Suçlar (TCK m. 81 – 85) 425
(ii) Vücut Dokunulmazlığına Karşı Suçlar (TCK m. 86 – 98) 426
(iii) Çocuk Düşürtme, Düşürme veya Kısırlaştırma (TCK m.
99 – 101) ................................................................................. 427
(iv) Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar (TCK m. 102 – 105) 427
(v) Hürriyete Karşı Suçlar (TCK m. 106 – 124) 427
(vi) Şerefe Karşı Suçlar (TCK m. 115 - 131) 428
(vii) Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar (TCK
m. 131 - 140) 428
(viii) Malvarlığına Karşı Suçlar (TCK m. 141 - 169) 428
(c) Topluma Karşı Suçlar (TCK m. 170 -246) 429
(i) Genel Tehlike Yaratan Suçlar (TCK m. 170 - 180) 429
(ii) Çevreye Karşı Suçlar (TCK m. 180 - 184) 429
(iii) Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar (TCK m. 185 - 196) 429
(iv) Kamu Güvenine Karşı Suçlar (TCK m. 197 - 212). 429
(v) Kamu Barışına Karşı Suçlar (TCK m. 213 - 222) 429

(vi) Ulaşım Araçlarına veya Sabit Platformlara Karşı Suçlar
(TCK m.223 - 224) 429
(vii) Genel Ahlâka Karşı Suçlar (TCK m.225 - 229) 429
(viii) Aile Düzenine Karşı Suçlar (TCK m. 230 - 234) 429
(ix) Ekonomi, Sanayi ve Ticarete İlişkin Suçlar (TCK m. 235 - 242) 429
(x) Bilişim Alanında Suçlar (TCK m. 242 - 246) 429
(d) Millete ve Devlete Karşı Suçlar ve Son Hükümler (TCK m.
247-343) .......................................................................................... 429
(i) Kamu İdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı
Suçlar (TCK m. 247 - 266) 429
(ii) Adliyeye Karşı Suçlar (TCK m. 267 - 298) 429
(iii) Devletin Egemenlik Alametlerine ve Organlarının
Saygınlığına Karşı Suçlar (TCK m. 299 - 301) 429
(iv) Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar (TCK m.302 - 308) 429
(v) Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar
(TCK m.309 - 316) 430
(vi) Millî Savunmaya Karşı Suçlar (TCK m.317 - 325) 430
(vii) Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (TCK m. 326 - 339) 430
(viii) Yabancı Devletlerle Olan İlişkilere Karşı Suçlar (TCK m.
340 - 343)................................................................................ 430
(2) Rızaya Ehliyet 430
(3) Rıza Açıklaması 431
5. TCK’da Yer Almayan Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Yükümlülüklerin Çatışması 433
a) Yükümlülüklerin Çatışmasının Gerçekleşebileceği Şekiller 434
b) Eşit Olmayan İki Değerin Korunması Aşamasında Yükümlülüklerin Çatışması 434
İ. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması 435
1. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Kasten Aşılması 436
2. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Taksir İle Aşılması 436
3. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Korku, Panik veya Heyecan ile Aşılması 437
4. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Kusursuz Olarak Aşılması 437
5. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Hata İle Aşılması 438
XVII. KUSURLULUK 439
A. Haksızlık ve Kusurluluk Kavramları Arasındaki İlişki 439
B. Kusurluluk ile Kusur Kavramları Arasındaki İlişki 441
C. Kusurluluğu Açıklayan Kuramlar 441

1. Psikolojik Kuram 441
2. Normatif Kuram 442
D. Kusurluluğun Kapsamı 442
1. Fiil Kusuru 442
2. Fail Kusuru 443
E. Kusurluluk ile Kast ve Taksir Kavramları Arasındaki İlişki 443
F. Taksir ile Kusursuz Sorumluluk Kavramları Arasındaki İlişki 443
G. Kusurluluğun Unsurları 444
1. Kusur Yeteneğine Sahip Olmak 444
a) Kusur Yeteneğinin Aranacağı Zaman 446
b) Kusur Yeteneği ile Kusurluluğu Etkileyen Kavramları Arasındaki
İlişki 446
2. Kusurluluğu Etkileyen Nedenlerden Birinin Bulunmaması 447
a) Kusur Yeteneğini Etkileyen Haller 447
(1) Yaş Küçüklüğü 448
(a) 0 – 12 Yaş Arasında Olan Çocuklar=(TCK m. 31/1) 448
(b) 13 – 15 Yaş Arasında Olan Çocuklar=(TCK m. 31/2) 449
(c) 16 – 18 Yaş Arasında Olan Çocuklar=(TCK m. 31/3) 450
(d) Kusur Yeteneği Bulunmayan Çocuklara Uygulanacak
Hükümler 451
(e) Kusur Yeteneği Bulunan Yaş Sınıfında Olan Çocuklara İlişkin
TCK ve CMK’da Öngörülen Özel Düzenlemeler 451
(2) Sağır – Dilsizlik=(TCK m. 33) 452
(3) Akıl Hastalığı=(TCK m. 32) 453
(a) Akıl Hastalığının Kusur Yeteneğine Etkisi Bakımından Kabul
Gören Sistemler 453
(i) Biyolojik Sistem 453
(ii) Psikolojik Sistem 453
(iii) Karma Sistem 453
(b) Akıl Hastalığının Kişinin Kusur Yeteneğine Etki Eden Durumları 455
(4) Geçici (Arızi) Nedenler, Alkol veya Uyuşturucu Madde
Etkisinde Olma (TCK m. 34) 456
(a) Geçici Nedenler 457
(b) Alkol veya Uyuşturucu Madde Alma 459
(i) İstemeyerek (İrade Dışı) Alkol veya Uyuşturucu Madde
Alma 459
(ii) İsteyerek (İrade İle) Alkol veya Uyuşturucu Madde
Alma 460
(iii) Alkol veya Uyuşturucu Bağımlısı Olmak 463

H. Kusurluluğu Kaldıran Haller (Nedenler) 464
1. Hukuka Aykırı ve Fakat Bağlayıcı Emrin Yerine Getirilmesi/Yetkili
Amirin Emrini İfa 465
a) Yetkili Amirin Emrini İfasının Uygulanma Koşulları 467
(1) Bir Emir Bulunmalıdır 467
(a) Emir Hukuka Uygundur 468
(i) Şekli Anlamda Hukuka Uygunluk Emri Verenin Hukuken
Emir Vermeye Yetkili Olması 468
(ii) Maddi Anlamda Hukuka Uygunluk 470
(b) Emir Hukuka Aykırıdır 470
(c) Emrin Konusu Suçtur 474
(2) Emri Veren Emri Vermeye Yetkili Olmalıdır 476
(3) Emrin Yerine Getirilmesi Zorunlu Olmalıdır (Emir Bağlayıcı
Olmalıdır) 479
2. Zorunluluk Hali 479
a) Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliği 480
(1) Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliğini Açıklayan Kuramlar 480
(a) Koruma İçgüdüsü Kuramı 480
(b) Manevi Cebir Kuramı 480
(c) Saiklerin Sosyalliği Kuramı 480
(d) Amaç Kuramı 480
(e) Hakların Çatışması Kuramı 481
(2) Zorunluluk Halinin Sınıflandırılmasına İlişkin Kuramlar 481
(a) Zorunluluk Halinin Hukuka Uygunluk Sebebi Olduğu Kuramı 481
(b) Zorunluluk Halinin Mazeret Sebebi (Kusurluluğu Kaldıran
Sebep) Olduğu Kuramı 481
(c) Fark Gözetme Kuramı 481
(3) TCK Bakımından Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliği 483
(4) Zorunluluk Halinin Hukuka Uygunluk Sebebi İle Kusurluluğu
Kaldıran Sebep Olması Arasındaki Farklar 485
b) Zorunluluk Halinin Koşulları 485
(1) Tehlikeye İlişkin Koşullar 486
(a) Bir Tehlike Bulunmalıdır 486
(b) Bu Tehlike Ağır ve Muhakkak Olmalıdır. 487
(c) Tehlike Bir Hakka Yönelmiş Olmalıdır 488
(d) Tehlikeye Bilerek Sebebiyet Verilmemiş Olunmalıdır 488
(2) Korunmaya İlişkin Koşullar 489
(a) Tehlikeden Başka Türlü Korunma İmkânının Bulunmaması 489

(b) Tehlike ile Korunmaya Yönelik Gerçekleştirilen Hareket
Arasında Nedensellik Bağının Bulunması 490
(c) Tehlike ile Korunmaya Yönelik Gerçekleştirilen Hareket
Arasında Orantı Bulunması 490
(d) Tehlikeye Karşı Koyma Yükümlülüğünün Bulunmaması 491
c) Zorunluluk Hali ile Meşru Savunmanın Karşılaştırılması 492
3. Cebir ve Şiddet 493
4. Korkutma veya Tehdit 495
5. Hata (Yanılma) 498
a) Hata Kavramı 499
b) Suçun Maddi Unsurlarında Hata: (Fiili/Maddi Hata / Unsur
Yanılgısı) 500
(1) Suçun Konusunda Hata 503
(2) Şahısta Hata (Mağdurda Hata) 505
(3) Nedensellik Bağında Hata ve Sapma 508
(4) Hedefte Sapma 509
c) Suçun Nitelikli Unsurlarında/Hallerinde Hata 512
(5) Cezayı Artıran Nitelikli Unsurlarda Hata 512
(6) Cezayı Azaltan Nitelikli Unsurlarda Hata 514
(7) Şahsa, Fiile ve Mağdurun Sıfatına Bağlı Nitelikli Haller ve Bu
Hallerde Hata 514
d) Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenlere Ait
Koşulların Gerçekleştiği Hususunda Hata 516
(1) Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Hata 516
(2) Kusurluluğu Kaldıran veya Azaltan Nedenlerde Hata 520
e) Hukuki Hata (Haksızlık Bilincinde Hata, Yasaklık Hatası, Tipiklik
Hatası) 523
6. Kaza ve Tesadüf (Öngörülememe/Beklenememe) 527
7. Mücbir Sebep (Kaçınamama/Karşı Koyamama) 528
İ. Kusurluluğu Azaltan Haller 529
1. Haksız Tahrik 529
a) Genel Olarak 530
b) Haksız Tahrik Durumlarında Daha Az Ceza Verilmesinin Hukuki Sebebi/Haksız Tahrik Kurumunun Hukuki Niteliği 531
(1) Öznel (Sübjektif) Görüş 531
(2) Nesnel (Objektif) Görüş 531
(3) Karma Görüş 531
c) Haksız Tahrik Kurumunun Düzenlenişi Bakımından ETCK ile TCK
Arasındaki Farklar 532

d) Haksız Tahrikin Koşulları 532
(1) Tahrik Oluşturan Bir Hareket Bulunmalıdır 532
(2) Hareket Haksız Olmalıdır 534
(3) Haksız Hareket Sonucunda Failde Sinirlenme, Acı Duyma,
Öfkelenme (Hiddet veya Şiddetli Elem) Meydana Gelmelidir 535
(4) Suç, Haksız Hareketin Doğurduğu Sinirlenme, Acı Duyma, Öfkelenmenin Etkisiyle İşlenmelidir (Nedensellik Bağı) 536
(5) Karşı Hareket Mutlaka Haksız Hareketin Kaynağına Yönelmiş
Olmalıdır 537
e) Haksız Tahrik ile Bazı Ceza Hukuku Kurumları Arasındaki İlişki 538
(1) Haksız Tahrik ile Tasarlama Arasındaki İlişki 538
(2) Haksız Tahrik ile Taksirli Suç Arasındaki ilişki 539
(3) Haksız Tahrik ile Kan Gütme Saiki/Özel Kast Arasındaki İlişki 540
(4) Haksız Tahrik ile Meşru Savunma Arasındaki ilişki 540
(5) Haksız Tahrik ile Hata Arasındaki İlişki 541
(6) Haksız Tahrik ile Takdiri Hafifletici Nedenler Arasındaki İlişki 541
(7) Haksız Tahrik ile İştirak Arasındaki İlişki 542
XVIII. SUÇUN NİTELİKLİ HALLERİ 542
A. Nitelikli Hallerin Sınıflandırılması 545
1. Cezayı Artıran ve Azaltan Nitelikli Haller 545
2. Şahsa, Fiile ve Suçun Konusuna Bağlı Nitelikli Haller 546
a) Şahsa Bağlı Nitelikli Haller 546
(1) Failin Sıfatı Bakımından Nitelikli Haller 546
(2) Mağdurun Sıfatı Bakımından Nitelikli Haller 546
(3) Fail ile Mağdur Arasındaki İlişki Bakımından Nitelikli Haller 546
(4) Failin Amaç ve Saiki Bakımından Nitelikli Haller 546
b) Fiile Bağlı Nitelikli Haller 546
(1) Fiilin İşleniş Şekline Göre Nitelikli Haller 546
(2) Fiilin İşlendiği Yer ve Zaman Bakımından Nitelikli Haller 550
c) Suçun Konusuna Bağlı Nitelikli Haller 550
XIX. SUÇUN UNSURLARI DIŞINDA KALAN HUSUSLAR 550
A. Nesnel (Objektif) Cezalandırılma Koşulları 551
B. Ön Koşullar 557
C. Ceza Muhakemesi Koşulları 558
D. Şahsi Cezasızlık Sebepleri 560
1. TCK’daki Şahsi Cezasızlık Sebepleri 561
2. TCK’ndaki Cezada Şahsi İndirim Nedenleri 561
3. TCK’ndaki Hem Şahsi Cezasızlık Hem De Cezada Şahsi İndirim Nedenleri 562

E. Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler/Cezayı Azaltan veya Kaldıran Şahsi Sebep
Olarak Etkin Pişmanlık 562
BEŞİNCİ BÖLÜM SUÇUN ÖZEL ŞEKİLLERİ
XX. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ 567
A. TEŞEBBÜS 567
1. Kavram 567
2. ETCK ile TCK’nın Karşılaştırılması 567
3. Teşebbüsün Cezalandırılma Sebebi 569
a) Öznel (Sübjektif) Görüş 569
b) Nesnel (Objektif) Görüş 569
c) Etki Görüşü 570
d) Karma Görüş 570
4. Teşebbüsün Hukuki Niteliği 571
5. Teşebbüsün Koşulları/Unsurları 572
a) Suç İşleme Kastının Varlığı Bulunmalıdır 572
b) İşlenmek İstenen Suç Ancak Kasten İşlenebilen Bir Suç Olmalıdır 575
c) Suçun İcrasına Elverişli Hareketlerle Doğrudan Doğruya Başlamak 576
(1) Elverişli Hareketin Anlamı 576
(2) Doğrudan Doğruya İcraya Başlama 579
d) Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Suçun İcra Hareketinin Tamamlanamaması veya Neticenin Gerçekleştirilememesi 585
(1) Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Suçun İcra Hareketinin Tamamlanamaması 586
(2) Failin Elinde Olmayan Nedenlerle Neticenin Gerçekleştirilememesi 587
6. Gönüllü Vazgeçme 588
a) Gönüllü Vazgeçmenin Hukuki Niteliği 590
b) Gönüllü Vazgeçmenin Cezalandırılmamasını Açıklayan Görüşler 590
c) Gönüllü Vazgeçmenin Uygulanma Aşamaları 592
d) Gönüllü Vazgeçmenin Tespiti 596
e) İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme ve Şeriklere
Etkisi 601
f) Gönüllü Vazgeçme ile Teşebbüs Arasındaki İlişki 602
7. Gönüllü Vazgeçme ve Etkin Pişmanlık 602
8. İşlenemez Suç/Elverişsiz Teşebbüs 603
a) İşlenemez Suçta Kişiye Ceza Verilmemesini Açıklayan Görüşler 604

9. Teşebbüs Bakımından Bazı Özel Durumlar 606
10. Teşebbüs Halinde Verilecek Cezanın Belirlenmesi 612
XXI. İŞTİRAK 614
A. Genel Olarak 614
B. İştirakın Hukuki Esası 616
C. İştirakte Suç Sayısı 617
1. Suç Birliği Görüşü 617
2. Suç Ayrılığı Görüşü 617
D. İştirakın Hukuki Niteliği 617
1. İştirake İlişkin Hükümlerin Tipikliği Sınırlandırdığı Görüşü 618
2. İştirake İlişkin Hükümlerin Cezai Sorumluluğu Alanı ve Tipikliği Genişlettiği Görüşü 618
E. İştirakte Suça Katılanların Cezai Sorumluluğu Konusunda Kabul Edilen
Sistemler 619
1. Eşitlik (Teklik) Sistemi 620
2. İkilik Sistemi 620
3. Cezanın Faile Göre Belirlenmesi Sistemi 621
F. İştirak Şekilleri/Türleri 622
1. Faillik 624
a) Müstakil (Tek Başına Faillik/Doğrudan Faillik) 624
b) Müşterek Faillik/Birlikte Faillik 625
1) Müşterek Failliğin Unsurları 626
(a) Suçun İşlenişi Üzerinde Müşterek Hâkimiyet
Kurma/Hareketin Birlikte İcra Edilmesi 626
(b) Birlikte Suç İşleme Kararının Bulunması 630
2) Özgü Suçlarda Müşterek Faillik 633
3) İhmali Suçlarda Müşterek Faillik 635
4) Taksirli Suçlarda Müşterek Faillik 635
5) Netice Sebebiyle İşlenen Suçlarda Müşterek Faillik 635
c) Dolaylı Faillik 636
2. Şeriklik (Suç Ortaklığı/Suça İştirak Şekilleri) 641
3. Suça İştirakın (Suç Ortaklığı/İştirak/Şerikliğin) Koşulları 642
a) Birden Çok Failin Birden Çok Hareketinin Bulunması 642
b) Her Bir Failin Suça Katılma (İştirak İradesi) Kastının Bulunması 643
c) İşlenmek İstenen Ortak Suçun En Azından Teşebbüs Aşamasına
Varmış Olması (İcra Hareketlerine Başlanmış Olunması) 648
d) İşlenen Suçun Bütün Şerikler İçin Aynı Olması 650
e) Hareketlerin Nedensel Değerinin Bulunması 654

4. Şeriklik Şekilleri 654
a) Müşterek Faillik 654
b) Azmettirme 654
c) Yardım etme 665
5. Cezayı Artıran veya Azaltan Nedenlerin Şeriklere Yansıması (Sirayeti) 669
a) Cezayı Artıran Nedenlerin Şeriklere Yansıması 670
(1) Cezayı Artıran Şahsi Nedenler 670
(2) Cezayı Artıran Fiili Nedenler 673
b) Cezayı Azaltan Nedenlerin Şeriklere Yansıması 674
c) Cezayı Kaldıran Nedenlerin Şeriklere Uygulanması 674
6. Suça İştirakte Gönüllü Vazgeçme 675
7. Kabahate İştirak 678
XXII. SUÇLARIN İÇTİMAI 679
A. Genel Olarak 679
B. Bileşik Suç 682
1. Genel Olarak. 682
2. Bileşik Suçun Oluşum Şekilleri 682
a) Tam (Gerçek) Bileşik Suç 682
b) Görünüşte (Şekli/Eksik) Bileşik Suç 684
3. Bileşik Suçta Manevi Unsur 685
4. Bileşik Suçta Zamanaşımı 686
5. Bileşik Suçta İştirak 686
6. Bileşik Suçta Uzlaşma ve Şikâyet 686
7. Bileşik Suçta Teşebbüs 686
8. Bileşik Suçta Gönüllü Vazgeçme 687
9. Bileşik Suçun Bölünmezliği İlkesi 687
C. Zincirleme Suç (Müteselsil Suç) 687
1. Genel Olarak. 687
2. Zincirleme Suçun Hukuki Esasını/Niteliğini Açıklayan Görüşler 688
a) Tek Suçun Varlığı Görüşü 688
b) Çok Suçun Varlığı Görüşü 689
3. Zincirleme Suçun Koşulları 689
a) Suç İşleme Kararında Birlik 690
b) Aynı Olan Birden Çok Suçun İşlenmesi 693
c) Suçların Farklı Zamanlarda İşlenmesi 701
d) Mağdurun Aynı Olması 701
4. Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanamayacağı Durumlar 706

5. Zincirleme Suçta Yaptırım 707
D. Fikri İçtima 710
1. Fikri İçtimanın Hukuki Esasını Açıklayan Görüşler 711
a) Suç Tekliği Görüşü 711
b) Suç Çokluğu Görüşü 711
2. Fikri İçtimanın Koşulları 712
a) Tek Fiilin Bulunması 712
(1) Fiil Kelimesinden Hareketi Anlayan Görüş 712
(2) Fiil Kelimesinden Neticeyi Anlayan Görüş 717
(3) Tek Fiil kelimesinden Suç İşleme Kastının Tekliğini Anlayan Görüş 719
b) Birden Fazla Farklı Suçun İşlenmesi 720
3. Fikri İçtimada Uygulanacak Cezanın Belirlenmesi 726
4. Fikri İçtima İle İlgili Bazı Özel Durumlar 727
a) Maddi Unsur 727
b) Manevi Unsur 727
c) Teşebbüs 727
d) İştirak 728
e) Zamanaşımı, Af, Şikâyet, Uzlaşma, Dava ve Ceza İlişkisini Düşüren Nedenler 728
f) Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Fikri İçtima 729
g) Kesintisiz suç – Ani suç ve Fikri İçtima 729
h) Non Bis İn İdem İlkesi ve Fikri İçtima 732
i) Kabahatlerde İçtima 732
XXIII. GÖRÜNÜŞTE İÇTİMA (KANUNLARIN İÇTİMAI/ YASALARIN TEKLİĞİ) 733
A. Normların Görünüşte İçtimaı Şekilleri ve Bu Durumlarda Tek Bir Normun Uygulanmasının Gerekçeleri 733
1. Özel Norm – Genel Norm İlişkisi 733
2. Asli Norm - Tali (İkincil) Norm İlişkisi/Asli Normun Önceliği - Yardımcı Normun Sonralığı İlkesi 736
3. Tüketen Norm – Tüketilen Norm İlişkisi 739
4. Normlardan Birinin Seçilmesi İlkesi 739
ALTINCI BÖLÜM
CEZA HUKUKUNDA YAPTIRIM VE TÜRLERİ
XXIV. YAPTIRIM KURAMI 743
A. Genel Olarak 743
B. TCK’nda Öngörülen Yaptırım Şekilleri 743

1. Ceza 743
a) Cezanın Amaçları 743
(1) Mutlak Görüşler 743
(a) Cezanın Ödetme/Kefaret Amacı 744
(b) Cezanın Adalet Amacı 744
(2) Nisbi Görüşler 744
(a) Özel Önleme 745
(b) Genel Önleme 745
(3) Karma/Uzlaştırıcı/Birleştirici Görüş 746
2. Cezanın Özellikleri/Nitelikleri 746
3. Cezanın Türleri 747
a) Hapis Cezası 748
(1) Müebbet Hapis Cezası 748
(2) Süreli Hapis Cezası 748
b) Süreli Hapis Cezalarına İlişkin Öngörülen Seçenek İmkânlar 749
(1) Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar 749
i) Hukuki Nitelik 749
ii) Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımların Uygulanma Koşulları. 750
aa) Nesnel (Objektif) Koşullar 750
bb) Öznel (Sübjektif) Koşul: 751
iii) TCK m. 50/1’de Öngörülen Seçenek Yaptırımlar 752
iv) Suç Tanımında Hapis Cezası ile Adlî Para Cezasının Seçenek Olarak Öngörüldüğü Hâllerde, Hapis Cezasına Hükmedilmişse; Bu Ceza Artık Adlî Para Cezasına Çevrilmez.
(TCK m. 50/2) 758
v) Daha Önce Hapis Cezasına Mahkûm Edilmemiş Olmak Koşuluyla, Mahkûm Olunan Otuz Gün ve Daha Az Süreli Hapis Cezası ile Fiili İşlediği Tarihte Onsekiz Yaşını Doldurmamış veya Altmışbeş Yaşını Bitirmiş Bulunanların Mahkûm Edildiği Bir Yıl veya Daha Az Süreli Hapis Cezası, Birinci Fıkrada Yazılı Seçenek Yaptırımlardan Birine Çevrilir.
(TCK m. 50/3). 759
vi) Taksirli Suçlardan Dolayı Hükmolunan Hapis Cezası Uzun Süreli De Olsa; Bu Ceza, Diğer Koşulların Varlığı Hâlinde, Birinci Fıkranın (a) Bendine Göre Adlî Para Cezasına Çevrilebilir. Ancak, Bu Hüküm, Bilinçli Taksir Hâlinde
Uygulanmaz. (TCK m. 50/4). 760
vii) Uygulamada Asıl Mahkûmiyet, Bu Madde Hükümlerine Göre Çevrilen Adlî Para Cezası veya Tedbirdir. (TCK m. 50/5). 761

viii) Hüküm Kesinleştikten Sonra Cumhuriyet Savcılığınca Yapılan Tebligata Rağmen Otuz Gün İçinde Seçenek Tedbirin Gereklerinin Yerine Getirilmesine Başlanmaması veya Başlanıp da Devam Edilmemesi Hâlinde, Hükmü Veren Mahkeme Kısa Süreli Hapis Cezasının Tamamen veya Kısmen İnfazına Karar Verir ve Bu Karar Derhâl İnfaz Edilir. Bu Durumda, Beşinci Fıkra
Hükmü Uygulanmaz. (TCK m. 50/6) 761
ix) Hükmedilen Seçenek Tedbirin Hükümlünün Elinde Olmayan Nedenlerle Yerine Getirilememesi Durumunda, Hükmü
Veren Mahkemece Tedbir Değiştirilir. (TCK m. 50/7). 763
(2) Hapis Cezasının İnfazının Ertelenmesi 764
i) Genel Olarak 764
ii) Ertelemenin Hukuki Niteliği 765
iii) Erteleme Kurumunun Leh ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 766
aa) Lehte İleri Sürülen Görüşler 766
bb) Aleyhte İleri Sürülen Görüşler 766
iv) Ertelemenin Koşulları 767
aa) Nesnel/Objektif) Koşul (TCK m. 51/1). 767
bb) Öznel/Sübjektif Koşul (TCK m. 51/1-b) Mahkûmun Suçu İşledikten Sonra Yargılama Sürecinde Gösterdiği Pişmanlık Dolayısıyla Tekrar Suç İşlemeyeceği
Konusunda Mahkemede Bir Kanaatin Oluşması 775
cc) Erteleme Kararı Verilebilmesi İçin Ek Seçimlik Koşullar 778
v) Erteleme Kararı 780
vi) Denetim Süresi (TCK m. 51/3) 781
vii) Erteleme Süresi İçinde Mahkûmun Yükümlülükleri 782
viii) Denetim Süresi İçinde Hükümlünün Yükümlülüklerini Yerine Getirmemesi 783
ix) Denetim Süresinin İyi Halli Geçirilmesi, Kasıtlı Bir Suç
İşlenmemesi veya Yükümlülüklere Uyulması 786
(3) Hapis Cezasının Sakıncalarını Giderme Amacıyla Kabul Edilen
Diğer Kurumlar 786
(a) Uzlaştırma 787
(b) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi 787
(c) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 787
c) Adli Para Cezası 789
(1) Adli Para Cezasının Belirlenmesi Bakımından Kabul Edilen
Sistemler 789
(a) Klasik Sistem 789
(b) Gün Para Cezası Sistemi 790

(c) TCK m. 52’de Öngörülen Adli Para Cezası Sistemi 791
i) Gün Para Cezasının Belirlenmesi 792
ii) Belirlenen Adli Para Cezasının Uygulanması 795
iii) Belirlenen Adli Para Cezasının Yerine Getirilmemesi 795
iv) Adli Para Cezasında Erteleme, Zamanaşımı 796
4. Güvenlik Tedbirleri 797
a) Genel Olarak 797
b) Güvenlik Tedbirinin Uygulanabilmesi İçin Gerekli Olan Koşullar 798
c) Güvenlik Tedbirinin Hukuki Niteliği 800
d) Güvenlik Tedbirinin Amacı 800
e) Güvenlik Tedbiri ile Ceza Yaptırımı Arasındaki Farklar 801
f) Güvenlik Tekbiri ile Ceza Yaptırımı Arasındaki Ortak Noktalar 802
g) TCK’da Öngörülen Güvenlik Tedbiri Türleri 803
(1) Belli Haklardan Yoksun Bırakılma (TCK m. 53) 803
(a) Belirli Haklardan Yoksun Bırakılma Güvenlik Tedbirinin
Uygulanma Koşulları 803
(b) Belirli Haklardan Yoksun Bırakılma Güvenlik Tedbirinin
Uygulanma Süresi 805
(c) Hak Yoksunluğunun İnfaz Süresinden Sonra Belirli Bir Süre
Devam Edeceği Durum 808
(d) TCK m. 53/1’de Yer Alan Hak Yoksunlukları. 810
(e) TCK m. 53/6’da Yer Alan Hak Yoksunlukları 812
(2) Müsadere 814
(a) Genel Olarak 814
(b) Müsaderenin Hukuki Niteliği 815
(c) Müsadere Türleri 817
i) Eşya Müsaderesi 817
ii) Kazanç Müsaderesi 825
(3) Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri 831
(4) Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri 831
(5) Alkol veya Uyuşturucu Bağımlısı Kişiler Hakkında Uygulanaca
Güvenlik Tedbirleri 831
(6) Sınır Dışı Etme Güvenlik Tedbiri 832
(7) Tüzel Kişiler Hakkında Uygulanacak Güvenlik Tedbirleri 832
(a) TCK m. 60’ta Yer Alan Güvenlik Tedbirlerinin Uygulanma Koşulları. 833
(i) Bir Kamu Kurumunun Verdiği İzne Dayalı Olarak Faaliyette Bulunan Bir Özel Hukuk Tüzel Kişisi
Bulunmalıdır 833

(ii) Özel Hukuk Tüzel Kişisinin Organ veya Temsilcilerinin İştirakiyle ve Bu İznin Verdiği Yetkinin Kötüye
Kullanılması Suretiyle Kasten Bir Suç İşlenmelidir. 834
(iii) Kasten İşlenen Bu Suç Özel Hukuk Tüzel Kişisinin
Yararına İşlenmelidir. 834
(iv) Özel Hukuk Tüzel Kişisinin Yararına Olarak Kasten
İşlenen Suçtan Dolayı Mahkûmiyet Kararı Verilmelidir. 835
(v) Kanunda İlgili Suç Tipine İlişkin Olarak Güvenlik Tedbirinin Uygulanacağına Yönelik Açık Hüküm
Bulunmalıdır 835
(b) Hâkim veya Mahkemenin Takdir Yetkisi/Orantılılık İlkesi 836
(c) Uygulanacak Tedbirler 836
(i) İznin İptali 836
(ii) Müsadere 837
XXV. SUÇ İŞLEMEDE TEKERRÜR 838
A. Genel Olarak 838
B. Tekerrürün Hukuki Niteliği 838
C. Tekerrür Türleri 839
D. Tekerrüre İlişkin Hükümlerin Uygulanma Koşulları 841
1. Daha Önce Bir Suç İşlenmiş ve Bu Suçtan Dolayı Verilen Mahkûmiyet
Kararı Kesinleşmiş Olmalı 841
2. Yeni Bir Suçun İşlenmesi 845
3. Tekerrür Süresi 847
E. Tekerrür yasakları. 848
F. Tekerrürün Sonuçları 849
YEDİNCİ BÖLÜM
CEZANIN BELİRLENMESİ VE MAHSUP
XXVI. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 851
A. Genel Olarak 851
B. Temel Cezanın Belirlenmesi ve Bu Belirleme Yapılırken Esas Alınan
Ölçütler 852
C. Suçun Olası Kast veya Bilinçli Taksirle İşlenmesi 861
D. Mükerrer (Çifte) Değerlendirme Yasağı 861
E. Suçun Nitelikli Unsurlarının Cezanın Belirlenmesinde Uygulanması 862
1. Cezayı Artıran Nitelikli Haller 866
2. Cezayı Azaltan Nitelikli Haller 866
F. Sonuç Cezanın Belirlenmesi ve Bu Belirlemede Uyulacak Usuller 867
1. Teşebbüs 867

2. İştirak 867
3. Haksız Tahrik 868
4. Yaş Küçüklükleri ile Akıl Hastalıkları 868
5. Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebepler 868
6. Takdiri İndirim Nedenleri (TCK m. 62) 868
a) TCK’da Öngörülen Takdir İndirim Nedenleri 869
b) TCK m. 62/2’de Öngörülen Takdiri İndirim Nedenleri 871
G. Cezanın hesaplanması 873
1. Hapis Cezasının Hesaplanması 873
2. Adli Para Cezasının Hesaplanması 874
3. Cezaların İçtimaı 876
H. Cezanın Yukarı ve Aşağı Sınırının Aşılmaması 876
İ. Mahsup 878
1. Mahsubun Hukuki Esası 879
2. Mahsubun Uygulanma Koşulları 879
a) Kişi Yargılanmakta Olduğu Suçtan Mahkûm Olmalıdır 879
b) Kişi Yargılanmakta Olduğu Suçtan Dolayı Hüküm Kesinleşmeden
Önce Hürriyetinden Yoksun Kalmış Olmalıdır 881
c) Mahsup İçin Hükümlünün Talebi Gerekmemektedir 882
d) Mahsup Kararını Yargılamayı Yapan Mahkeme Vermelidir 882
SEKİZİNCİ BÖLÜM
DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ SONA ERDİREN NEDENLER
XXVII. GENEL OLARAK 883
XXVIII. SANIĞIN ÖLÜMÜ 885
XXIX. HÜKÜMLÜNÜN ÖLÜMÜ 886
XXX. AF 886
A. Genel Olarak 886
B. Affın Türleri 888
1. Genel Af. 888
2. Özel Af 889
XXXI. ZAMANAŞIMI 890
A. Genel Olarak 890
B. Ceza Hukukunda Zamanaşımının Leh ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 891
1. Ceza Hukukunda Zamanaşımı Lehinde İleri Sürülen Görüşler 891
a) Manevi Yönden Acı Çekme Görüşü 891
b) Suç İşleyen ve Kaçak Durumda Olan Kişinin Uslanmış Olduğu Görüşü 891

c) Kamuoyunun İlgisinin Azalması ve Suçun Delillerinin Kaybolması Görüşü/Sosyal Fayda Görüşü 891
d) Cezanın Önleme İşlevinin Ortadan Kalkması Görüşü 892
e) Soruşturmanın Terki ve Failin Cezalandırılmama Hakkını
Kazanması Görüşü 892
f) Failin Manevi Dünyasının Değiştiği Görüşü 892
2. Ceza Hukukunda Zamanaşımı Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 892
a) Beccaria’nın Görüşü 892
b) Bentham’ın Görüşü 892
c) Pozitivist Görüş 893
C. Zamanaşımının Hukuki Niteliği 893
1. Zamanaşımını Ceza Muhakemesi Kurumu Olarak Kabul Eden Görüş 893
2. Zamanaşımını Ceza Hukuku Kurumu Olarak Kabul Eden Görüş 894
3. Zamanaşımını Karma Nitelikte Bir Kurum Olarak Kabul Eden Görüş 894
D. Dava Zamanaşımı 895
1. Dava Zamanaşımı ile Benzerlik Gösteren Kurumlar 895
2. Dava Zamanaşımına Tabi Olmayan Suçlar 896
3. Dava Zamanaşımına Tabi Olan Suçlar 896
a) Dava Zamanaşımının Kabul Edildiği Suçlarda Süre 896
b) Dava Zamanaşımına Tabi Olan Suçlar Bakımından ETCK İle TCK’nın Karşılaştırılması 897
c) Dava Zamanaşımı Sürelerinin Özel Hukuktaki Etkisi 897
d) Dava Zamanaşımının Süresinin Belirlenmesinde Esas Alınacak Ceza 897
e) Dava Zamanaşımında Sürenin İşlemeye Başladığı Anın Tespiti 899
(1) Aynı Fiilden Dolayı Tekrar Yargılamayı Gerektiren Haller
Bakımından 899
(2) Bazı Suç Türleri, Suçun Özel Görünüş Şekilleri ve Mağdurun
Yaşı Bakımından 900
(a) Tamamlanmış Suç 900
(b) Teşebbüs Halinde Kalan Suç 901
(c) Kesintisiz Suç 901
(d) Zincirleme Suç 901
(e) Çocuklara Karşı İşlenen Suç 901
(f) İştirak Halinde İşlenen Suç 901
(g) Objektif Cezalandırma Koşulunun Arandığı Suç 902
f) Dava Zamanaşımının Durması ve Kesilmesi 902
(1) Dava Zamanaşımının Durması 902
(a) İzin 903

(b) Karar 903
(c) Bekletici Meselenin Çözümü 905
(d) Kaçak Kararı 905
(2) Dava Zamanaşımınının Kesilmesi 907
(a) Dava zamanaşımının kesilme nedenleri: 907
(i) Şüpheli veya Sanıklardan Birinin Savcı Huzurunda
İfadesinin Alınması veya Sorguya Çekilmesi 907
(ii) Şüpheli veya Sanıklardan Biri Hakkında Tutuklama
Kararının Verilmesi 908
(iii) Suçla İlgili Olarak İddianame Düzenlenmesi 909
(iv) Sanıklardan Bir Kısmı Hakkında Da Olsa, Mahkûmiyet
Kararı Verilmesi 910
(b) Dava Zamanaşımının Kesilmesi Üzerine Dava Zamanaşımının Uzaması 912
E. Ceza Zamanaşımı 915
1. Ceza Zamanaşımında Öngörülen Süreler 915
2. Ceza Zamanaşımında Sürenin Başlama Anı 916
3. Ceza Zamanaşımının Durması 917
4. Ceza Zamanaşımının Kesilmesinin Etkisi 918
5. Ceza Zamanaşımının Sonuçları 919
6. Ceza Zamanaşımının Hak Yoksunluklarına (Güvenlik Tedbirlerine) Etkisi 919
7. Müsaderede Zamanaşımı 919
8. Zamanaşımının Hesabı ve Uygulanması 919
XXXII. ŞİKÂYET 920
A. Tanım 920
B. Şikâyet Kurumunun Hukuki Niteliği 920
C. Şikâyetin Koşulları 921
1. Şikâyete Tabi Bir Suçun İşlenmiş Olması Gerekir 921
2. Şikâyet Hakkına Sahip Olan Kişi/lerin Şikâyet Hakkını Kullanması Gerekir 921
3. Şikâyet Hakkının Kanunda Öngörülen Süre İçinde Yapılmış Olması Gerekir 923
4. Şikâyetin İlgili Mercilere Yapılması Gerekir 924
5. Şikâyetin Yazılı veya Sözlü Olarak Yapılması Gerekir 925
D. Şikâyet İle İlgili Bazı Özel Durumlar 925
1. Şikâyet Hakkının Kullanılmasından Feragat (Vazgeçme) 925
2. Yapılan Şikâyetin Geri Alınması 928
3. Şikâyette Sirayet 931

a) Şikâyet Hakkının Kullanılmasında Sirayet 931
b) Şikâyetin Geri Alınmasında Sirayet 931
XXXIII. ÖNÖDEME 933
A. Tanımı ve Hukuki Niteliği. 933
B. Koşulları 934
1. Önödeme Kapsamına Giren Bir Suç İşlenmiş Olmalıdır 934
a) Sadece Adli Para Cezası Öngörülmüş Olabilir 935
b) Hapis Cezası ile Adli Para Cezası Seçimlik Olarak Öngörülmüş Olabilir 935
c) Hapis Cezası ile Adli Para Cezası Birlikte Öngörülmüş Olabilir 935
2. Belli Bir Miktar Paranın Devlet Hazinesine Ödenmesi 936
a) Ödenmesi Gereken Miktar Adli Para Cezasıdır 936
b) Ödenmesi Gereken Hapis Cezasıdır 936
c) Ödenmesi Gereken Hapis ve Adli Para Cezasıdır 936
3. Önödeme Usulü ve Sonuçları 936
a) Soruşturma Evresi Bakımından 936
b) Kovuşturma Evresi Bakımından 937
4. Önödeme Kabul Edilmeyen Suçlar/Önödeme Yasağı 937
5. Önödemede Süreye Bağlı Ceza Artırım Durumu 938
6. Önödemenin Sonuçları 938
7. Önödemenin Etkileri 938
KAYNAKÇA 939