Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri

İÇİNDEKİLER
DÖRDÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ 5
BİRİNCİ BÖLÜM GENEL BİLGİLER
I. GİRİŞ 47
II. TANIM 47
III. AMACI 48
IV. CEZA MUHAKEMESİNİN TARİHÇESİ 48
V. 1412 SAYILI CEZA MUHAKEMELERİ USULÜ KANUNU’NDA YER ALIP 5271 SAYILI
CEZA MUHAKEMESİ KANUNU’NDA YER ALMAYAN BAZI KURUMLAR 49
A. Şahsi Dava 49
B. Şahsi Hak Davası 50
C. Ceza Kararnamesi 50
D. Acele İtiraz 50
E. Karar Düzeltme 50
F. Gıyabi Tutuklama 50
G. Kefaletle Salıverme 51
H. Yasak Hakların İadesi 51
İKİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNİN UYGULAMA ALANLARI
VI. CEZA MUHAKEMESİNİN YER BAKIMINDAN UYGULANMASI 53
A. Ülkesellik İlkesi: Mülkilik İlkesi. 53
B. Kişisellik (Şahsilik) İlkesi 53
C. Evrensellik ilkesi 54
D. Yetkili Mahkeme 54
1. Genel Yetkili Mahkeme 54
2. Özel Yetki. 54
3. Yabancı Ülkede İşlenen Suçlarda Yetki 55
4. Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıtlarında veya Bu Taşıtlarla İşlenen
Suçlarda Yetki 55
VII. CEZA MUHAKEMESİNİN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 56
A. Hemen/Derhal Uygulama 56
B. Geçmişe Yürüme 59
C. İleriye Yürüme 59

VIII. CEZA MUHAKEMESİNİN KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANMASI 60
A. Cumhurbaşkanı 61
B. Milletvekili 65
1. Yasama Sorumsuzluğu 65
2. Yasama Dokunulmazlığı 66
3. Diplomatlar 69
4. Yabancı Askerler 69
IX. KONU BAKIMINDAN UYGULANMASI 69
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ KOŞULLARI
X. CEZA MUHAKEMESİNİN KOŞULLARI/MUHAKEME ENGELLERİ 71
A. Soruşturma Koşulları 72
1. Şikâyet 72
a) Şikâyet ve İhbar 73
b) Şikâyetin Geri Alınması İle Feragat (Vazgeçme) Kavramları 74
c) Şikâyetin Geri Alınmasının Sonuçları 75
d) Şikâyetin Geri Alınabileceği Zaman 75
e) Soruşturmaya Başlandıktan Sonra Bir Suçun Takibinin Şikâyete
Bağlı Olduğunun Anlaşılması 76
f) Kovuşturmaya Başlandıktan Sonra Bir Suçun Takibinin Şikâyete
Bağlı Olduğunun Anlaşılması 76
g) Şikâyet Süresi 76
h) Şikâyette Sirayet/Yansıma 77
ı) Şikâyet Hakkına Sahip Kişi 78
i) Şikâyetin Yapılacağı Makam 78
j) Şikâyet Şekli 79
k) Kanun Değişikliği ve Suçun Takibinin Şikâyete Bağlı Hale Gelmesi 79
2. Dava Süresi 79
3. İzin 81
4. Talep 84
5. Karar 85
6. Mütalaa 86
7. Müracaat/Başvuru/Yabancı Devletin Şikâyeti 86
8. Yargı Bulunmaması/Kesin Hüküm Bulunmaması 87
9. Açık Dava Bulunmaması 89
10. Önödeme 90
11. Uzlaştırma 92
12. Dava Zamanaşımı 103

13. Af 104
14. Failin Türkiye’de Bulunması 104
15. Karşılıklılık (Mütekabiliyet) Koşulu 104
16. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (İddianamenin
Düzenlenmesinin Ertelenmesi) 104
17. Soruşturma Koşullarının Gerçekleşmemesinin Sonuçları 104
B. Kovuşturma Koşulları 105
1. Sanığın Hazır Bulunması 105
a) Sanığın Yokluğu 106
b) Gaiplik 110
c) Kaçaklık 111
2. Sanığın Akıl Hastası Olmaması 115
3. Bekletici Meselenin Çözümü 116
4. Yasama Dokunulmazlığının Bulunmaması 117
5. Kovuşturma Koşullarının Gerçekleşmemesinin Sonuçları 118
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNİN İLKELERİ
XI. CEZA MUHAKEMESİNİN İLKELERİ 119
A. Genel İlkeler 119
1. Hukuk Devleti İlkesi 119
2. İnsan Haysiyetinin Korunması 119
3. İşkence Yasağı 120
4. Dürüst İşlem İlkesi (Adil Yargılanma) 120
5. Bağımsız ve Tarafsız Hâkim İlkesi 123
6. Meram Anlatma İlkesi 124
7. Suçsuzluk (Masumluk) Karinesi 124
8. Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi = In Dubio Pro Reo 125
9. Özel Hayatın Gizliliği İlkesi 127
10. Maddi Gerçeğin Araştırılması İlkesi 127
11. Ceza Muhakemesinin Kamusallığı İlkesi 129
12. Nemo Tenetur Se Ipsum Accusare/Hiç Kimse Kendisi ve Yakınları Aleyhine
Delil Göstermeye Zorlanamaz İlkesi ve Susma Hakkı 129
13. Silahların Eşitliği İlkesi 130
14. Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Olmaz (Non Bis In Idem) İlkesi 131
15. Kıyas Yasağı İlkesi 132
B. Soruşturma Aşamasına İlişkin İlkeler 133
1. Delillerin Re’sen Araştırılması İlkesi 133
2. Kamu Davasının Mecburiliği/Kovuşturma Mecburiyeti İlkesi 134

(1) Maslahata Uygunluk İlkesi 134
(a) Cezayı Kaldıran Şahsî Sebep Olarak Etkin Pişmanlık 136
(b) Şahsî Cezasızlık Sebebi 136
(c) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi 136
3. Gizlilik İlkesi 137
4. Yazılılık İlkesi 138
C. Kovuşturma Aşamasına İlişkin İlkeler 139
1. Davasız Yargılama Olmaz İlkesi. 139
(1) Re’sen İstinaf İncelemesi 141
(2) Hükmün Sanıklar Lehine Bozulması Halinde Diğer Sanıklara Uygulanması 141
2. Vasıtasızlık/Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesi 141
a) Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesinin İstisnaları 142
(1) Naip Hâkimlik 142
(2) İstinabe 142
3. Sözlülük İlkesi 143
4. Halka Açıklık/Aleniyet İlkesi 143
5. Çabukluk/Ucuzluk/Etkinlik İlkesi 145
6. Delillerin Serbestliği İlkesi 146
7. Delillerin Kolektifliği/Ortak Tartışmaya Açıklığı İlkesi/Çelişme İlkesi 146
8. Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesi 147
a) Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesinin İstisnaları 148
(1) Duruşma Tutanağının İspat Gücü 148
(2) Delil Yasakları 148
XII. CEZA MUHAKEMESİNDE İNSAN HAKLARI 150
A. Hak Arama Hakkı 150
B. İsnadı Öğrenme Hakkı 150
C. Hakları Öğrenme Hakkı 151
D. Savunma Hakkı/Müdafii Yardımından Yararlanma Hakkı 151
E. Tercüman Yardımından Yararlanma Hakkı 152
F. Olağan (Kanuni) Mahkeme ve Hâkim Tarafından Yargılanma Hakkı 153
G. Makul Süre İçinde Yargılanma Hakkı 153
H. Denetim Mahkemesine Başvurma Hakkı 155
İ. En Kısa Sürede Bir Yargı Merci Önüne Çıkarılma Hakkı (Habeus Corpus) 155

BEŞİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ TEŞKİLATI,
CEZA MAHKEMELERİNİN MADDE VE YER YÖNÜNDEN YETKİSİ
XIII. CEZA MUHAKEMESİ TEŞKİLATI 157
A. Ceza Mahkemeleri 157
1. İlk Derece Mahkemeleri 158
a) Sulh Ceza Hâkimliği 158
b) Asliye Ceza Mahkemeleri 158
c) Ağır Ceza Mahkemeleri 158
d) Diğer Ceza Mahkemelerinin Görevleri 159
2. Bölge Adliye Mahkemeleri 160
3. Yargıtay 160
B. Cumhuriyet Savcılıkları 161
1. Cumhuriyet Başsavcılığı 161
2. Bölge Adliye Mahkemeleri Başsavcılığı 161
3. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı 161
XIV. MAHKEMELERİN GÖREV (MADDE) YÖNÜNDEN YETKİSİ 162
A. Genel Olarak 162
B. Re’sen Görev Kararı 162
C. Görevsizlik Kararı Verilmesi Gereken Hâl ve Sonucu 163
D. Görevsizlik Kararı Verilemeyecek Hâl 163
E. Görevli Olmayan Hâkim veya Mahkemenin İşlemleri 163
F. Madde Yönünden Görev Uyuşmazlığı 164
G. Madde Yönünden Görevsizlik Kararlarına Karşı İtiraz Kanun Yolu 166
H. Madde Yönünden Yetkinin İstisnaları 166
1. Bağlantı 166
a) Dar Anlamda Bağlantı 166
b) Geniş Anlamda Bağlantı 167
c) Tek Çeşit Bağlantı, Karışık Bağlantı 168
2. Bağlantı Nedeniyle Uyuşmazlıkların Birleştirilmesinin Koşulları 168
3. Bağlantının Sonuçları 169
a) Uyuşmazlıkların Birleştirilmesi 169
b) Birleştirme, Madde Yönünden Yetkinin İstisnası 169
(1) Soruşturma Aşamasında Birleştirme 170
(2) Kovuşturma Aşamasında Birleştirme 171
(a) Birleştirme Kararı Verecek Makam 171
(b) Birleştirmede Uygulanacak Yargılama Usulü 172
(c) Birleştirilen Davaların Ayrılması 172

c) Nisbi Muhakeme Yapma 172
d) Bekletici Sorun Yapma 173
4. Nisbi Muhakeme Neticesinde Verilen Kararın Başka Mahkemeler
Açısından Değeri 174
5. Özel Hukuk Uyuşmazlıkları İle Bağlantılı Ceza Muhakemesinde Hangi Muhakeme Koluna Ait Usulün Uygulanacağı Sorunu 174
6. Farklı Yargı Yerlerinin Kararların Bağlayıcılığı 174
a) Medeni Muhakeme Sonucu Verilen Kararın Ceza Mahkemesine
Etkisi 175
b) İdari Yargılama Sonucu Verilen Kararın Ceza Mahkemesine Etkisi 176
XV. MAHKEMELERİN YER YÖNÜNDEN YETKİSİ 176
A. Tanım 176
B. Hukuki Nitelik 176
C. Yer Yönünden Yetkide Kabul Edilen Sistemler 176
1. Birden Fazla Yerdeki Mahkemenin Yetkili Olması 176
2. Bir Yerdeki Mahkemenin Yetkili Olması 177
D. Türkiye’de İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetkili Mahkeme (Genel Yetkili Mahkeme) 177
1. Sırf Hareket Suçları (Şekli Suçlar) 177
2. Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suçlar (Maddi Suçlar/Neticeli Suçlar) 178
3. İhmali Suçlar 178
4. Teşebbüs Aşamasında Kalan Suç 178
5. Kesintisiz Suç 178
6. Zincirleme Suç 178
7. Objektif Cezalandırma Gerektiren Suç 179
8. İştirak Halinde İşlenen Suç 179
9. Ülkede Yayımlanan Bir Basılı Eserle İşlenen Suç (CMK m. 12/3) 179
10. Soruşturulması ve Kovuşturulması Şikâyete Bağlı Olan Hakaret Suçu
(CMK m. 12/4) 179
11. Görsel veya İşitsel Yayınlarla İşlenen Suç (CMK m. 12/5) 179
E. Türkiye’de İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Özel Yetkili Mahkeme (CMK m. 13) 180
F. Yabancı Ülkede İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetkili Mahkeme (CMK m. 14) 180
G. Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıtlarında veya Bu Taşıtlarla İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetkili Mahkeme (CMK m. 15) 180
H. Mahkemenin Yer Yönünden Yetkisinde Olumlu ve Olumsuz Yetki Uyuşmazlığı 181
İ. Yer Yönünden Yetkisizlik İddiası 182
1. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazının Zamanı 182
2. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazında Bulunabilecek Kişiler 182
3. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazı Hakkında Karar
Vereceği Zaman 183

4. İtiraz Kanun Yolu 183
İ. Yer Yönünden Yetkisiz Mahkemenin Yaptığı İşlemler 183
J. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetki Kurallarının İstisnaları 184
1. Bağlantı 184
2. Nakil 184
a) Hukuki Sebeplerle Davanın Nakli 185
b) Fiili Sebeplerle Davanın Nakli 185
c) Kamu Güvenliği Nedeniyle Davanın Nakli 185
d) Afet Nedeniyle Davanın Nakli 185
e) Nakil Kararını Verecek Makam 186
f) Kısmi Nakil 186
g) Nakil Kararının Kesinliği 186
3. İstinabe 186
K. Yetkili Olmayan Hâkim veya Mahkemenin İşlemleri 187
L. Yargı Organları Arasında İş Bölümü Uyuşmazlığı 187
ALTINCI BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİ
XVI. CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİ 189
A. İşlemin Yapısına Göre Tasnif 190
1. Sözlü İşlemler 190
2. Yazılı İşlemler 190
3. Hareketli/Eylemli İşlemler 190
4. Hareketsiz/Eylemsiz İşlemler 190
5. Açık İşlemler 190
6. Gizli İşlemler 191
B. İşlemi Yapan Makama Göre Tasnif 191
1. Yargılama Makamı İşlemleri 191
a) Hâkim İşlemleri / Kararları 191
(1) Fiili İşlemler 191
(2) Fikri İşlemler 192
(a) Ceza Muhakemesinin Aşaması Bakımından Karar. 192
(b) Kararın Niteliği Bakımından Kararlar 192
b) İşlemi Yapan Makamın Sıfatına Göre İşlemler 193
(1) Hâkimlik Kararları 193
(2) Mahkeme Kararları 194
2. İddia Makamı İşlemleri 194
a) Hareketli İşlemler 195
b) Fikri İşlemler 195

3. Savunma Makamı İşlemleri 195
C. Muhakeme İşlemlerinde Süreler 196
1. Hak Düşürücü Süre 196
2. Koruyucu Süre 196
3. Düzenleyici/Yaptırımsız Süre 196
D. Sürelerin Hesaplanması 197
E. Eski Hale Getirme 197
1. Eski Hale Getirmenin Hukuki Niteliği 197
2. Eski Hale Getirme Sebepleri 197
a) Kusuru Olmaksızın Bir Sürenin Geçirilmiş Olması 197
b) Kanun Yoluna Başvuru Hakkının Bildirilmemiş Olması 198
c) Duruşmada Bulunmayan Sanık Hakkında Karar Verilmiş Olması 198
3. Eski Hale Getirme Talebinin Yapılacağı Makam 199
4. Eski Hale Getirme Talebi Hakkında Karar Verecek Makam 199
5. Eski Hale Getirme Talebinde Bulunmak İçin Gerekli Olan Süre 199
6. Eski Hale Getirme Talebi Üzerine Verilen Karara Karşı Kanun Yolu 200
7. Eski Hale Getirme Talebinde Bulunmanın Etkisi 200
F. Muhakeme İşlemlerinin Bildirilmesi 200
1. Tefhimle Bildirim 201
2. Tebliğle Bildirim. 201
G. Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıklar ve Bu Aykırılıkları Giderilmesi. 202
1. Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıklar 202
a) Yokluk 202
b) Hak Düşümü 202
c) Butlan (Hükümsüzlük) 202
(1) Mutlak Butlan 203
(2) Nisbi Butlan 203
d) Kabul Edilmezlik/Geri Çevrilme 203
2. Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıkların Giderilmesi 204
a) Geri alma 204
b) Yenileme 204
c) Bozma 204
d) İyileştirme 205
e) Düzeltme 205
f) Çevirme 205

YEDİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARI VE BU MAKAMLARI TEMSİL EDEN KİŞİLER
XVII. CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARI 207
XVIII. CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARINI TEMSİL EDEN VE CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİNE KATILAN KİŞİLER (ÖZNELER/SUJELER) 207
A. Yargılama Makamını Temsil Eden Kişi Olarak Hâkim 208
1. Hâkimlerin Sınıflandırılması 208
2. Hâkimlerin Özellikleri 209
a) Hâkimin Bağımsızlığı 209
(1) Hâkimin Bağımsızlığının Kendisine Karşı Korunması Gereken
Erkler 210
(a) Hâkimin Bağımsızlığının Yasama Organına Karşı
Korunması 210
(b) Hâkimin Bağımsızlığının Yürütme Organına Karşı
Korunması 211
(c) Hâkimin Bağımsızlığının Yargılama Organına Karşı
Korunması 211
(d) Hâkimin Bağımsızlığının Ortama Karşı Korunması (Üçüncü
Kişilere Karşı Korunması) 211
b) Hâkimin Tarafsızlığı 212
(1) Hâkimin Davaya Bakamayacağı Durumlar 213
(a) Hâkimin Kesin Olarak Davaya Bakamayacağı Durumlar 213
(b) Yargılamaya Katılamayacak Hâkim 214
(c) Hâkimin Tarafsızlığından Şüpheye Düşülecek Nedenlerden
Dolayı Davaya Bakamayacağı Durumlar 216
(2) Hâkimin Reddi Muhakemesi 217
(a) Hâkimin Reddi İddiası 217
(b) Hâkimin Reddi İddiasında Savunma 218
(c) Hâkimin Reddi İddiasında Karar Verecek Mahkeme 218
(d) Ret İstemi Üzerine Verilecek Kararlar ve Başvurulacak Kanun Yolları 219
(e) Reddi İstenen Hâkimin Yapabileceği İşlemler 221
(3) Hâkimin Çekinmesi 221
(a) Hâkimin Çekinme Gerekçeleri 221
(b) Hâkimin Çekinme İsteminde Süre 222
(c) Hâkimin Çekinme İsteği Konusunda Karar Verecek Merci 222
(d) Hâkimin Çekinme İsteği Üzerine Mahkemece Verilecek Karar 222
(4) Zabıt Kâtibinin Reddi veya Çekinmesi 223

B. İddia Makamını Temsil Eden Kişi Olarak Cumhuriyet Savcısı 223
1. Genel Olarak. 223
2. Cumhuriyet Savcılığının Örgütlenmesi 224
3. Cumhuriyet Başsavcılığının Görevleri 224
4. Cumhuriyet Başsavcısının Görevleri 225
5. Cumhuriyet Savcısının Görevleri 225
6. Cumhuriyet Savcılarının Yer Yönünden Yetkisi 225
7. Cumhuriyet Savcılarının Hukuki Konumu 226
8. Cumhuriyet Savcısının Adalet Bakanı, Birbirleri ve Kolluk Kuvveti ile İlişkisi 227
a) Cumhuriyet Savcısının Adalet Bakanı İle İlişkisi 227
b) Cumhuriyet Savcılarının Birbirleri İle İlişkisi 227
c) Cumhuriyet Savcısının Kolluk Kuvveti İle İlişkisi 228
9. Cumhuriyet Savcısının Bağımsızlığı Sorunu 228
10. Cumhuriyet Savcısının Tarafsızlığı Sorunu 229
11. Cumhuriyet Savcısının Reddi Sorunu 230
12. Cumhuriyet Savcısının CMK’nın Uygulanmasındaki Görevleri (Yükümlülükleri) 231
a) Cumhuriyet Savcısının Soruşturmaya Başlama Görevi (Araştırma Görevi) 231
b) Cumhuriyet Savcısının İddianame Düzenleme Görevi 231
c) Cumhuriyet Savcısının Açılmış Olan Kamu Davasına Katılarak Sonuçlanmasını Sağlama Görevi 232
d) Cumhuriyet Savcısının Kanun Yollarına Başvurma Görevi 232
13. Cumhuriyet Savcısının Yetkileri 233
a) Cumhuriyet Savcısının Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı Verme
Yetkisi 233
b) Cumhuriyet Savcısının Kolluk Kuvvetlerinden Delil Araştırmasını
İsteme Yetkisi 234
c) Cumhuriyet Savcısının Başka Bir Cumhuriyet Savcısından Yargı
Çevresi İçindeki Bir Soruşturma İşlemini Yapmasını İsteme Yetkisi 234
d) Soruşturmada Cumhuriyet Savcısının Hâkim Kararı İsteme Yetkisi 234
e) Cumhuriyet Savcısının İddianame Düzenleme Konusunda Takdir
Yetkisi 234
14. Cumhuriyet Savcısının İçtihadı Birleştirme Kararı ile Bağlı Olup
Olmadığı Sorunu 235
15. Cumhuriyet Savcısının Takdir Yetkisi 235
a) Delilleri Değerlendirirken Takdir Yetkisi 235
b) İddianame Düzenleme Konusunda Takdir Yetkisi 236
c) TCK’da Yer Alan Bazı Durumlarda Cumhuriyet Savcısının Takdir
Yetkisi 236

16. Cumhuriyet Savcının Şikâyet veya İhbar Dışında Bir Nedenle Bir Suçun İşlendiğini Öğrenmesi 237
C. Kolluk Kuvveti 238
1. Adli Kolluğun Görevi 239
a) Diğer Kolluk Birimlerinin Adlî Kolluk Görevi 241
2. Adli Kolluğun Yetkisi 241
a) Adlî Kolluğun Olay Yerinde Aldığı Tedbirlere Uyulmaması Halinde
Yetkisi 241
b) Kolluğun Zor Kullanma Yetkisi, Sınırları ve Şekli 241
c) CMK’da Adli Kolluğa Doğrudan Doğruya Soruşturma İşlemlerini
Yapma Yetkisinin Verilip Verilmediği Sorunu 242
3. Kamu Görevlilerinin Adli Görevin İcrası Kapsamında İşlediği Suçlara
İlişkin Soruşturma 243
4. Sulh Ceza Hâkiminin Soruşturma Evresindeki Görevi 245
5. Soruşturma Evresinde Yapılan İşlemlerin Tutanağa Bağlanması 246
D. Mağdur veya Suçtan Zarar Gören (Katılan) 246
1. Mağdurun Hakları 250
a) Soruşturma Aşamasında Mağdurun Hakları 250
b) Kovuşturma Aşamasında Mağdurun Hakları 252
2. Mağdura Haklarının Anlatılıp Açıklanması 253
3. Mağdura Zorunlu Vekil Tayini 254
4. Suçun Mağduru İle Şikâyetçinin Çağırılması 254
5. Mağdur İle Şikâyetçinin Davete Uymamaları 255
6. Mağdur İle Şikâyetçinin Dinlenmesi 256
7. Kamu Davasına Katılma 256
a) Kamu Davasına Katılmanın Koşulları 257
(1) Suçun Mağduru, Suçtan Zarar Gören veya Malen Sorumlu
Olmak 257
(2) Dava Açıldıktan Sonra ve Fakat Dava Bitmeden Önce İstemde Bulunmak 257
8. Kamu Davasına Katılma İsteğinde Bulunma Zamanının Başlama ve
Sona Erme Zamanı. 258
9. Kamu Davasına Katılma Hakkına Sahip Olan Kişiler 259
10. Kamu Davasına Katılma Usulü 260
11. Kamu Davasına Katılanın Hakları 261
12. Kamu Davasına Katılanın Yetkileri 262
13. Kamu Davasına Katılmanın Davaya Etkisi 262
14. Kamu Davasına Katılmadan Önceki Kararların Tebliği 263
15. Kamu Davasına Katılanın Kanun Yoluna Başvurması 263

16. Kamu Davasına Katılmanın Hükümsüz Kalması 264
17. Kamu Davasına Katılma İle Şahsi Dava ve Şahsi Hak Davası 264
E. Savunma Makamını Temsil Eden Kişi Olarak Şüpheli ve Sanık 265
1. Genel Olarak. 265
2. Şüpheli ve Sanık 266
a) Şüpheli 266
b) Sanık 267
3. Şüpheli ve Sanığın Ceza Muhakemesindeki Konumu 268
4. Şüpheli ve Sanık Olabilme Koşulları 268
a) Gerçek Kişi Olma 268
b) Belli Olma 269
5. Şüpheli ve Sanığın Hakları 271
a) Şüphelinin Hakları 271
(1) Şüphelinin CMK m. 147’de Yer Alan Hakları 271
(a) Haklarını Öğrenme Hakkı 271
(b) Hakkında Yapılan İsnadları Öğrenme Hakkı 272
(c) Müdafii Yardımından Yararlanma Hakkı 273
(d) Yakınlarına Haber Verilmesini İsteme Hakkı 278
(e) Susma Hakkı 279
(f) Şüpheden Kurtulması İçin Somut Delillerin Toplanmasını İsteyebilme Hakkı 281
(g) Aleyhine Var Olan Şüphe Nedenlerini Ortadan Kaldırmak
ve Lehine Olan Hususları İleri Sürme Hakkı 282
(2) Şüphelinin Diğer Hakları 282
(a) Lekelenmeme Hakkı 282
(b) Makul Sürede Yargılanma Hakkı 283
(c) Savunma Hakkı 283
(d) Masumluk Karinesinden Yararlanma Hakkı 284
(e) Hâkim veya Bir Adli Makam Önüne Çıkma (Habeas
Corpus) ve İtiraz Hakkı 285
b) Şüphelinin Yükümlülükleri 286
(1) İfade ve Sorguya Katlanma Yükümlülüğü 286
(2) Hazır Bulunma Yükümlülüğü 286
(3) Koruma Tedbirlerine Katlanma Yükümlülüğü 288
c) Sanığın Hakları 288
(1) Aleni Yargılanma Hakkı 288
(2) Kovuşturma İşlemlerinden Haberdar Olma Hakkı 289
(3) Denetim Muhakemesine Başvurma Hakkı 289
d) Sanığın Yükümlülükleri 289

(1) Mahkemede Hazır Bulunma Yükümlülüğü 289
(2) Sanığın Kararlara Boyun Eğme Yükümlülüğü 289
6. Şüpheli veya Sanığın Yasal Temsilcisinin ve Eşinin Hak ve
Yükümlülükleri 290
F. Müdafi 290
1. Genel Olarak 290
2. Müdafiin Hukuki Durumu 291
3. Müdafi Olabilmenin Koşulları 292
4. Müdafilik Türleri 293
a) İsteğe Bağlı Müdafilik 293
b) Zorunlu Müdafilik 293
(1) İstem Üzerine Zorunlu Müdafilik 293
(2) Doğrudan Zorunlu Müdafilik 294
c) CMK’da Yer Alan Özel Müdafilik Halleri 294
5. Müdafiin Bağımsızlığı 295
a) Yürütme Karşısında Bağımsızlık 295
b) Cumhuriyet Savcısı Karşısında Bağımsızlık 296
c) Şüpheli/Sanık Karşısında Bağımsızlık 296
d) Mahkeme Karşısında Bağımsızlık. 296
e) Baro Karşısında Bağımsızlık 296
f) Üçüncü Kişiler Karşısında Bağımsızlık 297
6. Müdafi Yardımından Yararlanma Hakkı/Müdafi Seçimi ve Müdafi Görevlendirilmesi 297
a) Müdafi Seçimi 297
b) Müdafi Görevlendirme 298
(1) İstem Üzerine Müdafi Görevlendirme 298
(2) Doğrudan Müdafi Görevlendirme 298
(3) Müdafi Görevlendirmede Usul 299
7. Müdafi Sayısı 299
a) Soruşturma Evresinde Müdafi Sayısı 299
b) Kovuşturma Evresinde Müdafi Sayısı 300
8. Müdafiin Yetkileri 300
a) Müdafiin Soruşturma Evresindeki Yetkileri 300
(1) Müdafiin Dosyayı İnceleme ve Örnek Alma Yetkisi 300
(a) İncelenebilecek Dosyanın İçeriğinde Sınırlamanın Bulunup Bulunmaması Sorunu 301
(b) Dosyayı İncelemek İçin Cumhuriyet Savcısının Yazılı Emri
ve Vekâletname 301
(2) Müdafiin Dosyayı İnceleme Yetkisinin Kısıtlanması 303

(3) Müdafiin Dosyayı İnceleme Yetkisinin Kısıtlanamayacağı
Durumlar 305
(4) Müdafiin Şüpheli veya Sanıkla Görüşme ve Yazışması 305
(5) Müdafiin Hazır Bulunma Yetkisi 306
(6) Müdafiin Kanun Yoluna Başvurma Yetkisi 307
b) Müdafiin Kovuşturma Evresindeki Yetkileri 307
(1) Dosya İnceleme Yetkisi 307
(2) Sanık ile Görüşme ve Yazışma Yetkisi 308
(3) Hazır Bulunma Yetkisi 309
(a) Müdafiin Doğrudan Soru Sorması 310
(b) Müdafiin Kanun Yoluna Başvurması 310
9. Müdafiin Yükümlülükleri/Görevleri 311
a) Savunma Görevini Gereği Gibi Yerine Getirme 312
b) Sır Saklama 312
c) Gerçeği Söyleme Yükümlülüğü 314
d) Maddi Gerçeğin Ortaya Çıkartılmasını Sağlama 315
10. Müdafiin Yükümlülüğünü / Görevini Yerine Getirmemesi 315
11. Müdafilik Görevinden Yasaklanma 316
12. Görevini Yerine Getirmeyen Müdafi Hakkında Disiplin ve Adli
Soruşturma Açılması 319
G. Tanık 319
1. Genel Olarak. 319
2. Tanık Olabilecek Kişiler 319
a) Hâkimin Tanıklığı 320
b) Cumhuriyet Savcısının Tanıklığı 321
c) Müdafiin Tanıklığı 321
d) Sanığın/Suç Ortağının Tanıklığı 322
e) Mağdurun Tanıklığı 323
f) Bilirkişinin Tanıklığı 323
g) Adli Kolluğun Tanıklığı 324
ğ) Çocuk, Akıl Hastaları ve Akıl Zayıflığı İçinde Olanların Tanıklığı 325
3. Tanıkların Çağrılması 325
4. Çağrıya Uymayan Tanıklar Hakkında Uygulanacak Yaptırım 326
5. Tanığın Yükümlülükleri (Ödevleri) 327
a) Yetkili Makam Huzuruna Gelme Yükümlülüğü (Hazır Bulunma Yükümlülüğü) 327
b) Beyanda Bulunma Yükümlülüğü 328
c) Beyanda Bulunma Yükümlülüğünün İstisnaları 328
(1) Mutlak Çekinme Hakkının Olduğu Durumlar 328

(b) Yaş Küçüklüğü, Akıl Hastalığı veya Akıl Zayıflığı Nedeniyle Tanıklıktan Çekinmenin Önemini Anlayabilecek Durumda Olmayanların Tanıklıktan Çekinmesi (CMK m. 45/2) 331
(c) Tanıklıktan Çekinebileceklere Bu Hakkının Bildirilmesi (CMK
m. 45/3) 332
(2) Meslekleri veya Sürekli Uğraşları Nedeniyle Tanıklıktan
Çekinme Hakkı Olanlar 333
(3) Ceza Kovuşturmasına Uğratabilecek Nitelikte Olan Sorulara
Cevap Vermeme Durumları Nedeniyle Çekinme Hakkı 335
d) Doğru Beyanda Bulunma Yükümlülüğü 337
e) Yemin Etme Yükümlülüğü 337
(1) Yemin Etme Yükümlülüğünün İstisnaları 337
(2) Tanıklara Yemin Verilmesi 338
(3) Yeminin Biçimi 339
(4) Yeminin Yerine Getirilmesi, Sağır veya Dilsizin Yemini 339
6. Tanıklıktan ve Yeminden Sebepsiz Çekinme Durumu ve Yaptırımı 339
7. Tanığın Hakları 340
a) Tanıklıktan Çekinme Hakkı 340
b) Kendisi veya CMK m. 45’te Yer Alan Kişiler Hakkında Ceza
Kovuşturmasına Yol Açabilecek Sorulara Cevap Vermeme Hakkı 340
c) Tazminat Hakkı 340
8. Tanıkların Dinlenmesi 340
a) Tanığın Dinlenmesine Geçilmeden Önce Tanıklık Yapma Görevinin Öneminin Anlatılması 343
b) Tanığa İlk Önce Sorulacak Hususlar 343
d) Tanığın Erken Dinlenmesi 346
e) Tanığın Tekrar Dinlenmesi 346
9. Devlet Sırrı Niteliğindeki Bilgilerde Tanıklık 346
10. Gizli Tanıklık ve Gizli Korunması 348
H. Bilirkişi 351
1. Genel Olarak 351
2. Bilirkişinin Tanımı 352
3. Bilirkişinin Hukuki Niteliği 352
4. Bilirkişiye Başvurulabilecek Haller 352
5. Bilirkişiye Başvurulamayacak Haller 354
6. Bilirkişiye Başvurma (Bilirkişi Atama) Yetkisine Sahip Kişiler 356
a) Soruşturma Evresinde 356
b) Kovuşturma Evresinde 357
7. Bilirkişi Atanmasını İsteme Hakkına Sahip Kişiler 357
8. Delillerin Müşterekliği İlkesi Gereği Hâkimin Kişisel Bilgisini
Mahkemede Kullanmaması 359

9. Bilirkişi Olabilecek Kişiler (Bilirkişi Olma Koşulları) 359
10. Bilirkişi Atanma Usulü 360
11. Bilirkişinin Yükümlülükleri 360
a) Bilirkişiliği Kabul Etme Yükümlülüğü (Zorunlu Bilirkişilik) 360
b) Yemin Etme Yükümlülüğü 361
c) İnceleme Yapma ve Yaptığı İncelemenin Sonuçlarını Bildirme
Yükümlülüğü 361
d) Çağrıya Uyma (Hazır Bulunma) Yükümlülüğü 363
(1) Çağrıya Uyma Yükümlülüğüne Uymamanın Yaptırımı. 364
12. Bilirkişi Sayısı 364
13. Bilirkişi Değerlendirmesi, Dinlenmesi ve Uzman Mütalaası 365
a) Bilirkişi Değerlendirmesi 365
(1) Bilirkişi Değerlendirmesinin Hukuki Niteliği 365
(2) Bilirkişi Değerlendirmesinin Yetkili Kişiye Verilmesi 366
(3) Duruşma Aşamasında Bilirkişinin Dinlenmesi 368
(4) Bilirkişinin Erken Dinlenmesi 369
b) Uzman Mütalaası 370
14. Bilirkişinin Yetkileri 370
15. Bilirkişilikten Çekinme 371
16. Bilirkişinin Reddi 372
17. Bilirkişi Tanık 373
18. Bilirkişiye Başvurma Zorunluluğunun Bulunmaması 373
a) Bilirkişiye Başvurma Zorunluluğunun Bulunduğu Durumlar 374
19. Özel Bilirkişilik Şekli Olarak Gözlem Altına Alma 374
a) Gözlem Altına Alma Koşulları 375
b) Yetkili Makam 375
c) Süresi 375
d) İtiraz 375
e) İtiraz Edebilecek Kişiler 375
f) İtirazı İnceleyecek Merci. 375
g) İtiraz Üzerine Verilecek Karar 376
SEKİZİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNDE DELİL
XIX. CEZA MUHAKEMESİNDE İSPAT ARAÇLARI OLARAK DELİLLER 377
A. İspat Kavramı 377
B. Delil Kavramı 378
C. Delillerin Özellikleri 379
D. Delil Çeşitleri 379

E. Delillerin Sınıflandırılması 380
1. Beyan Delili 380
a) Tanık Beyanı 380
b) Şüpheli ve Sanık Beyanı 382
(1) Şüpheli Beyanı 382
(a) Şüphelinin İfadesinin Alınması 383
(b) Şüphelinin Sorgusunun Yapılması 386
(c) İfadesi Alınacak veya Sorgusu Yapılacak Şüphelinin Çağrılması 387
(d) İfadesi Alınacak veya Sorgusu Yapılacak Şüpheli Hakkında
Zorla Getirme Kararı Verilmesi 387
(2) Sanığın Sorgusunun Yapılması 390
(a) Şüphelinin İfadesi Alınmadan veya Sorgusu Yapılmadan
Önce Yapılması Gerekenler (İfade ve Sorgu tarzı) 391
(b) Şüphelinin İfadesi veya Sanığın Sorgusu Yapılırken Yasak
Olan İfade ve Sorgu Yöntemleri 391
(i) Kötü Davranma 392
(ii) İşkence 393
(iii) İlaç Verme 393
(iv) Yorma 393
(v) Aldatma 394
(vi) Cebir veya Tehditte Bulunma. 395
(vii) Bazı Araçları Kullanma Gibi Bedensel veya Ruhsal Müdahaleler Yapma (İradeyi Etkileyen Diğer Nedenler) 395
(viii) Yasaya Aykırı Vaatte Bulunma (CMK m. 148/2) 396
(3) Şüpheli veya Sanığın İkrarı. 397
2. Belge Delili (Yazılı Açıklamalar) 399
a) Yazılı Belge 400
b) Şekil Tespit Eden Belge 401
3. Belirti Delilleri 402
4. Ses ve Görüntü Tespit Eden Araçların Kaydı 403
F. Delil Yasakları-Yasak Deliller (Hukuka Aykırı Yöntemlerle Elde Edilen Delillerin Kullanılamaması) 405
1. Genel Olarak 405
2. Delil Yasaklarının Görevi 406
3. Delil Yasaklarının Sınıflandırılması Sorunu 406
a) Türk Öğretisinde Kabul Edilen Sınıflandırmalar 407
(1) Delil Elde Etme Yasağı 408
(a) Genel Olarak 408

(b) Delil Elde Etme Yasağı Durumları 409
(i) Aydınlatma Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi
(CMK m. 147) 409
(ii) İfade Alma ve Sorguda Yasak Yöntemlerin
Kullanılması (CMK m. 148) 411
(iii) Kanun Tarafından Yetkilendirilmiş Kişilerin Emri Bulunmadan ve Kanun Tarafından Belirlenen
Usullere Uyulmadan Delil Elde Edilmesi 411
(2) Delil Değerlendirme Yasağı (Hukuka Aykırı Delilin Kullanılma
Yasağı) 412
(a) Anayasa m. 38/6’ya Göre Delil Değerlendirme Yasağı 413
(b) CMK m. 217/2’ye Göre Delil Değerlendirme Yasağı 414
(c) Hukuka Aykırı Şekilde Elde Edilen Delillerin Kullanılıp Kullanılmamasında Mutlak ve Nisbi Kullanma Yasağı
Sistemleri/ Kuramları 417
4. Delil Yasaklarının Uzak Etkisi 423
5. Özel Kişiler Tarafından Elde Edilen Deliller ve Bu Delillerin (Yasak
Delillerin) Yasak Delil Olması Sorunu 425
6. Tesadüfen Elde Edilen Deliller 428
7. Askeri Ceza Mahkemesi ve Delil Yasakları 428
8. Yüce Divan Yargılaması ve Delil Yasakları 428
G. Delile Ulaşma Yolları (Delil Elde Etme Yöntemleri) 429
1. Genel Olarak. 429
2. Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması 430
a) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek
Alınması (CMK m. 75/1) 431
(1) Beden Muayenesi 431
(a) Dış Beden Muayenesi 431
(b) İç Beden Muayenesi 432
(2) Vücuttan Örnek Alınması 432
(3) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınmasının Hukuki Niteliği 433
(4) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınması ve Kişinin Kendisi veya Yakınları Aleyhine Ceza Soruşturmasına veya Kovuşturmasına Neden Olacak Beyanda Bulunmama Hakkı (Nemo Tenetur Se Ipsum Accusare) 433
(5) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınmasının Koşulları 434
(a) Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır 434
(b) Suçun Kanunda Öngörülen Cezasının Üst Sınırı İki Yıl ve
Daha Yukarı Olması Gerekir 434

(c) Müdahalenin Sağlığa Zarar Verme Tehlikesinin
Bulunmaması (Orantılılık İlkesi) 434
(d) Karar Verecek Kişi 435
(e) İç Beden Muayenesi veya Vücuttan Örnek Alma İşlemini
Yapacak Kişiler 437
(f) İtiraz 438
(g) İtiraz Edebilecek Kişiler 438
(h) İtirazı İnceleyecek Merci 438
(ı) İtiraz Üzerine Verilecek Karar 438
(6) Hukuka Aykırı Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması
ve Bu Delillerin Kullanılması Yasağı 438
(7) Özel Kanunlar Gereği Alkol Muayenesi ve Kan Örneği Alınması 439
3. Şüpheli ve Sanıktan Başka Kişilerin Beden Muayenesi ve Vücuttan
Örnek Alınması 439
a) Genel Olarak 439
b) Beden Muayenesi 440
(1) Dış Beden Muayenesi 440
(2) İç Beden Muayenesi 440
c) Amaç 440
d) Şüpheli ve Sanıktan Başka Kişilerin Beden Muayenesi ve Vücuttan
Örnek Alınmasının Uygulama Koşulları 441
(1) Şüpheli ve Sanık Dışında Bir Kişi Bulunmalıdır 441
(2) Müdahalenin Mağdur veya Diğer Kişilerin Sağlığını Tehlikeye Düşürmemesi Gerekir (Orantılılık İlkesi) 441
(3) Karar Verecek Kişi veya Makam 441
(4) İstemde Bulunabilecek Kişi veya Kişiler 443
(5) İtiraz 443
(6) İtiraz Edebilecek Kişiler 443
(7) İtiraz Üzerine Verilecek Karar 443
(8) Hukuka Aykırı Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması
ve Bu Delillerin Kullanılması Yasağı 443
(9) Diğer Kişilerin Rızasının Olmaması ve Susma Hakkı (Nemo
Tenetur) 444
4. Moleküler Genetik İncelemeler 446
a) Moleküler Genetik İncelemenin Hukuki Niteliği 446
b) Moleküler Genetik İncelemenin Amacı 446
c) Moleküler Genetik İncelemenin Uygulanma Koşulları 447
(1) Başlamış Olan Bir Ceza Soruşturması veya Kovuşturmasının Bulunması 447
(2) İkincil Nitelikte Bir Başvuru Olup Olmadığı 447

(3) Karar Verecek Kişi. 448
(4) Moleküler Genetik İnceleme Yapılabilmesi İçin Bilirkişi Görevlendirilmesi 448
(5) İstemde Bulunabilecek Kişiler 449
(6) Moleküler Genetik İncelemeye Tabi Tutulacak Kişiler 449
(7) İtiraz 449
(8) Genetik İnceleme Sonuçlarının Gizliliği 450
(9) Hukuka Aykırı Moleküler Genetik İnceleme Sonucu Elde Edilen
Deliller ve Kullanılma Yasağı 450
5. Fizik Kimliğinin Tespiti 451
a) Genel Olarak 451
b) Fizik Kimliğinin Tespitinin Hukuki Niteliği 451
c) Fizik Kimliğinin Tespitinin Amacı 451
d) Fizik Kimliğinin Tespitinin Konusu 451
e) Uygulanma Koşulları 452
(1) Üst Sınırı İki Yıl veya Daha Fazla Hapis Cezasını Gerektiren Bir
Suçtan Dolayı Soruşturma ve Kovuşturma Başlamış Olmalıdır 452
(2) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır 452
(3) Şüpheli veya Sanığı Teşhisi İçin Gerekli Olmalıdır (Orantılılık
İlkesi) 452
(4) Kararı Verecek Kişi 452
(5) İtiraz 454
(6) Şüpheli ve Sanığın Kimliğinin Tespitinin Uygulanma Usulü 454
(7) Şüpheli ve Sanığın Kimliğinin Tespitine Yönelik Bilgilerin Yok
Edilmesi ve Hukuka Aykırı Delil 454
6. Keşif 455
a) Genel Olarak 455
b) Keşfin Hukuki Niteliği 455
c) Keşfin Amacı 455
d) Keşfin Konusu 455
(1) Nesneler 455
(2) Belgeler 456
(3) Kişiler 456
(4) Olgular ve Deneyler 456
e) Keşfin Uygulanma Koşulları 456
(1) Keşif Yapmaya Yetkili Kişiler 456
(2) Keşfin Yapılmasında Hazır Bulunabilecek Kişiler 457
(3) Keşif Tutanağı ve Keşif Tutanağının Delil Değeri 458
(4) Hukuka Aykırı Yöntemler Uygulanarak Gerçekleştirilen Keşif
Sonucu Elde Edilen Delil ve Delil Yasakları 459

7. Keşif Türleri 460
a) Yer Gösterme 460
(1) Yer Gösterme İşleminin Hukuki Niteliği 460
(2) Yer Gösterme İşlemini Yapabilecek Kişiler 460
(3) Yer Gösterme İşleminde Hazır Bulunabilecek Kişiler 461
(4) Yer Gösterme İşleminin Tutanağa Bağlanması 461
(5) Yer Gösterme İşleminde İşleme Başlamadan Önce Şüpheliye Haklarının Hatırlatılması 461
b) Otopsi 461
(1) Genel Olarak 461
(2) Otopsi İşleminin Hukuki Niteliği 462
(3) Otopsi İşlemini Yapmaya Yetkili Kişiler 462
(4) Otopsi İşlemi Yapılması Kararını Verecek Makam veya Kişi 462
(5) Gömülmüş Bulunan Bir Cesedin İncelenmesi Veya Otopsi
Yapılması 463
8. Arama 463
a) Genel Olarak 463
b) Aramanın Amacı 466
c) Özel Arama Şekilleri 466
d) Aramanın Hukuki Niteliği 467
e) Aramanın Uygulanma Koşulları 467
(1) Makul Şüphe 467
(a) Şüpheli ve Sanık Bakımından 467
(b) Üçüncü Kişiler Bakımından 468
(2) Arama Kararı ve Arama Emrini Vermeye Yetkili Kişi 469
(a) Arama Kararı 469
(b) Arama Kararını Vermeye Yetkili Kişi 469
(i) Soruşturma Evresinde Arama Kararını Vermeye
Yetkili Kişi 469
(ii) Kovuşturma Evresinde Arama Kararını Vermeye
Yetkili Kişi 472
(c) Arama Kararına Gerek Olmayan Durumlar 472
(i) CMK’da Düzenlenen Durumlar 472
(ii) 25832 sayılı Adlî ve Önleme Aramaları Yönetmeliği
m. 8’de Düzenlenen Durumlar 473
(d) Arama Yapılacak Kişiler 474
(e) Arama Yapılacak Yerler 475
(i) Üstte Arama 475
(ii) Eşyada Arama 475

(iii) Konutta Arama 476
(iv) İşyerinde Arama 476
(v) Araçta Arama 477
(vi) Diğer Yerlerde Arama 478
(vii) Askerî Mahallerde Arama 478
(viii) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve
Kütüklerinde Arama 478
(f) Arama Yapılacak Zaman 479
(3) Arama Karar veya Emrinde Bulunacak Hususlar 480
(4) Aramada Hazır Bulunacak ve/veya Bulunabilecek Kişiler 481
(5) Arama Sonunda Verilecek Belge 484
(6) Belge veya Kâğıtları İnceleme Yetkisi 485
(7) Aramada Tesadüfen Elde Edilen Deliller 486
(8) Arama ve Delil Yasakları 488
(9) Tazminat 489
9. Elkoyma 490
a) Genel Olarak 490
b) Elkoymanın Hukuki Niteliği. 490
c) Elkoymanın Amacı 490
d) Elkoymanın Kapsamı 491
e) Elkoymanın Uygulanma Koşulları 491
(1) Bir Ceza Soruşturması ve Kovuşturması Başlamış Olmalıdır 491
(2) Elkonulacak Eşya veya Kazanç Bir Kişiye Ait Olmalı veya Bir
Kişinin Zilyedinde Olmalıdır 492
(3) Elkoyma Karar veya Emrini Yetkili Kişiler Vermelidir 492
f) Elkoyma Karar veya Emrine Karşı Hukuki Denetim 494
g) Elkoyma İşleminin Uygulanma Süresi 495
h) Elkoyma İşleminin İlgilisine Bildirilmesi 495
ı) Elkonulan Eşyanın Geri Verilmesi 495
i) Elkonulan Eşyanın Muhafazası veya Elden Çıkarılması 496
j) İstenen Eşyayı Vermeyenler Hakkında Yapılacak İşlem 497
k) Elkonulamayacak Mektuplar ve Belgeler 498
l) İçeriği Devlet Sırrı Niteliğindeki Belgelerin Mahkemece İncelenmesi 499
m) Askerî Mahâllerde Yapılacak Elkoyma İşlemi 500
n) Özel Elkoyma Şekilleri 500
(1) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma 500
(a) Genel Olarak 500
(b) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma İle Müsadere Arasındaki Farklar 501

(c) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma İle İhtiyadi Haciz
ve İhtiyadi Tedbir Arasındaki Fark 501
(d) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Hukuki Niteliği 502
(e) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Amacı 502
(f) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Kapsamı 502
(g) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Uygulanma Koşulları 503
(i) CMK m. 128/2’de Yer Alan Suçlardan Birinin İşlendiği Konusunda Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Suç
Şüphesi Bulunmalıdır 503
(ii) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Olmalıdır 505
(iii) Hâkim Tarafından Karar Verilmelidir 507
(h) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma İşleminin Uygulanması 507
(ı) Hukuki Denetim 508
(i) Taşınmaz, Hak ve Alacaklara Kayyım Atanması 508
(j) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Özel Elkoyma Şekli 509
(2) Postada Elkoyma 509
(a) Genel Olarak 509
(b) Postada Elkoymanın Hukuki Niteliği 510
(c) Postada Elkoymanın Amacı 510
(d) Postada Elkoymanın Kapsamı 510
(e) Postada Elkoymanın Uygulama Koşulları 511
(i) Herhangi Bir Suç İçin Ceza Soruşturması ve
Kovuşturmasına Başlanmış Olmalıdır 511
(ii) Hâkim veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hâllerde Cumhuriyet Savcısının Kararı Bulunmalıdır 511
(f) Postada Elkoyma Tedbirinin Uygulanması 512
(g) Hukuki Denetim 513
(3) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoyma 513
(a) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Hukuki Niteliği 513
(b) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Amacı 513
(c) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Kapsamı 513
(d) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Uygulanma Koşulları 514
(i) Bir Suç İçin Ceza Soruşturması veya Kovuşturmasına Başlanmış Olmalıdır 514
(ii) Yetkili Kişinin Kararı Bulunmalıdır 515

(e) Elkonulan Şeylerin Avukatla Müvekkil Arasındaki İlişkiye
Ait Olduğu İtirazı 516
(f) Hukuki Denetim 517
(4) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini 517
(a) Genel Olarak 517
(b) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Hukuki Niteliği 518
(c) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Amacı 518
(d) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Kapsamı 518
(e) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Uygulanma Koşulları 518
(i) Bir Şirket Bulunmalıdır 518
(ii) Soruşturulması veya Kovuşturulmasına Başlanmış Bir
Suç Olmalıdır 519
(iii) Soruşturma veya Kovuşturmasına Başlanmış Suç İçin
Kuvvetli Suç Şüphesi Bulunmalıdır 519
(iv) Maddi Gerçeğin Ortaya Çıkarılabilmesi İçin Gerekli
Olması 520
(v) Hâkim veya Mahkeme Kararı Bulunmalıdır 520
(f) Atama Kararında Bulunması Gerekenler 521
(g) Tedbirin Uygulanması Sonucu Kayyıma Ödenecek Ücret 521
(h) Tedbirin Uygulanma Süresi 521
(ı) Atanan Kayyımın Bağımsız ve Tarafsız Olması 521
(i) Kayyım Atamada Ölçülülük/Orantılılık İlkesi 522
(j) Kayyımın Hukuki Sorumluluğu 522
(k) Kayyımın Cezai Sorumluluğu 522
(l) Hukuki Denetim 525
(5) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde
Arama, Kopyalama ve Elkoyma 525
(a) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde
Arama, Kopyalama ve Elkoymanın Hukuki Niteliği 525
(b) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde
Arama, Kopyalama ve Elkoymanın Amacı 526
(c) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde
Arama, Kopyalama ve Elkoymanın Kapsamı 526
(d) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Kopyalama ve Elkoymanın Uygulanma Koşulları 528
(i) Soruşturmasına Başlanmış Bir Suç Olmalıdır 528
(ii) Hâkim Kararı Bulunmalıdır 528
(iii) Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin
Varlığı Gereklidir 531
(iv) Başka Surette Delil Elde Etme İmkânının
Bulunmaması Gerekir 531

(e) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Elkoymanın Uygulanması 532
(f) Hukuki Denetim 533
(6) Özel Kanunlarda Öngörülen Elkoyma Durumları 534
(a) Basılmış Eserlere Elkoyma 534
(b) 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda Elkoyma 534
(c) 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda Elkoyma 535
o) Haksız Elkoyma Nedeniyle Tazminat 535
10. Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi 536
a) Genel Olarak 536
b) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin
Hukuki Niteliği 536
c) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Amacı 537
d) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Kapsamı 537
(1) İletişimin Tespit Edilmesi 538
(2) İletişimin Dinlenmesi 538
(3) İletişimin Kayda Alınması 539
(4) Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi 541
(5) Mobil (Taşınabilir/Cep) Telefonun Yerinin Belirlenmesi. 541
e) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin
Uygulanma Koşulları 541
(1) Soruşturma veya Kovuşturmasına Başlanmış Bir Suç Bulunmalıdır 541
(2) Soruşturma veya Kovuşturmasına Başlanan Suçun İşlendiğine Yönelik Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Suç Şüphesi
Bulunmalıdır 545
(3) Başka Türlü Delil Elde Etme İmkânı Bulunmamalıdır 546
(4) Hâkim Kararı veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Kararı Bulunmalıdır 548
(5) Bir Ceza Soruşturmasında Şüpheli veya Ceza Kovuşturmasında
Sanık Bulunmalıdır 551
f) Şüpheli veya Sanığın Tanıklıktan Çekinebilecek Kişilerle Arasındaki İletişimi 554
g) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi
Kararının İçeriği 556
h) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinde
Süre 557
ı) Şüpheli veya Sanığın Yakalanabilmesi İçin Mobil Telefonun Yerinin Tespiti 559

i) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesine
Yönelik Kararın Gizli Tutulması 559
j) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin
Yetkili Olmayan Kişilerce Gerçekleştirilmesi 560
k) Şüpheli veya Sanığın Müdafiin Bürosu, Konutu ve Yerleşim Yerindeki Telekomünikasyon Araçları Hakkında Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin
Uygulanamaması 561
l) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi
İşleminin Uygulanması 562
m) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi İşlemi
Sonucu Elde Edilen Kayıtların Yok Edilmesi 563
n) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi İşlemi
Sonucu Yapılan Kayıtların Yok Edildiğinin İlgiliye Bildirilmesi 566
o) Hukuki Denetim. 566
ö) Tesadüfen Elde Edilen Deliller 567
p) İletişim İçeriklerinin Bir İkrar Delili Olup Olmayacağı Sorunu 570
r) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi ve
Yasak Delil 571
s) İletişimin Önleme Amaçlı (İdari Kolluk) Denetlenmesi 572
11. Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi 573
a) Genel Olarak 573
b) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Hukuki Niteliği 573
c) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Amacı 573
d) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Uygulanma Koşulu 573
(1) Soruşturulmasına Başlanmış Bir Suç Bulunmalıdır 573
(2) Soruşturmasına Başlanmış Suçun İşlendiği Hususunda Somut
Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebepleri Bulunmalıdır 574
(3) Başka Surette Delil Elde Edilememiş Olmalıdır 574
(4) Hâkim Tarafından Karar Verilmelidir 575
e) Gizli Soruşturmacı Olarak Atanabilecek Kişiler 575
f) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinde Süre 576
g) Gizli Soruşturmacının Görevlendirilmesinde Usul 576
h) Soruşturmacı, Görevini Yerine Getirirken Suç İşleyemez ve Görevlendirildiği Örgütün İşlemekte Olduğu Suçlardan Sorumlu Tutulamaz 577
ı) Soruşturmacı Görevlendirilmesi Suretiyle Elde Edilen Kişisel Bilgilerin Görevlendirildiği Ceza Soruşturması ve Kovuşturması
Dışında Kullanılamaması 578
i) Hukuki Denetim. 578
12. Teknik Araçlarla İzleme 578

a) Genel Olarak 578
b) Teknik Araçlarla İzlemenin Hukuki Niteliği 579
c) Teknik Araçlarla İzlemenin Amacı. 579
d) Teknik Araçlarla İzlemenin Kapsamı 579
e) Teknik Araçlarla İzlemenin Konusu 579
f) Teknik Araçlarla İzlemenin Uygulanma Koşulları 581
(1) CMK m. 140/1-a’daki Suçların İşlendiği Hususunda Somut
Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebepleri Bulunmalıdır 581
(2) Kanunda Öngörülen Suçlardan Biri İşlenmiş Olmalıdır 581
(3) Başka Suretle Delil Elde Edilememelidir 583
(4) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır 583
(5) Hâkim Tarafından Karar Verilmelidir 583
g) Teknik Araçlarla İzlemede Süre 584
h) Elde Edilen Delillerin CMK m. 140/1-a’da Belirtilen Suçlarla İlgili Soruşturma ve Kovuşturma Dışında Kullanılamaması 585
ı) Teknik Araçlarla İzleme ve Delil Yasakları 587
DOKUZUNCU BÖLÜM KORUMA TEDBİRLERİ
XX. KORUMA TEDBİRLERİ 589
A. Terim - Tanım 589
B. Koruma Tedbirlerinin Sınıflandırılması 590
C. Koruma Tedbirlerinin Ortak Özellikleri 590
1. Kanun İle Düzenlenmiş Olma 590
2. Geçici Olma 591
3. Araç Olma 591
4. Zorlama 592
D. Koruma Tedbirlerinin Önkoşulları 592
1. Bir Suç Şüphesinin Bulunması 592
a) Basit Şüphe/Başlangıç Şüphesi 592
b) Makul Şüphe 592
c) Yeterli Şüphe 592
d) Kuvvetli Şüphe 592
e) Yoğun Şüphe 593
2. Gecikmede Tehlike Bulunmalı 595
3. Haklı Görünüş 595
4. Orantı Bulunması 595
5. Kural Olarak, Hâkim veya Mahkemenin Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Kararının Bulunması 596

E. Koruma Tedbirlerinin Çeşitleri 597
1. Yakalama 597
a) Tanım 597
b) Yakalama Çeşitleri 597
c) Yakalamanın Amacı 598
d) Yakalamanın Hukuki Niteliği 598
e) Yakalamanın Sınıflandırılması 598
f) Yakalama Emri Olmadan Yapılan Yakalama İşlemi 598
(1) Yakalama Emri Olmadan Yapılan Yakalamanın Koşulları 598
(a) Kişi Bakımından 598
(i) Herkes Tarafından Yapılabilen Yakalama 598
(ii) Kolluk Kuvvetleri Tarafından Yapılabilen Yakalama 603
g) Yakalama Emri Üzerine Yapılan Yakalama İşlemi 604
h) Yakalamanın Yapılış Şekli ve Kişiye Haklarının Hatırlatılması 606
ı) Yakalamanın Bildirilmesi 609
(1) Yakalama İşleminin Cumhuriyet Savcısına Bildirilmesi 609
(2) Yakalama İşleminin Yakalananın Yakınlarına Bildirilmesi 610
(3) Yakalama İşleminin İlgililere Bildirilmesi 611
i) Yakalanan Kişinin Serbest Bırakılması 611
j) Yakalama Zamanı ve Yeri 612
k) Yakalama Süresi 612
l) Yakalama Tutanağı 613
m) Yakalanan Kişinin Mahkemeye Götürülmesi 614
n) Tekrar Yakalama 614
o) Yakalanan Kişinin Nakli ve Kelepçe Takılması 615
ö) Hukuki Denetim. 616
p) Bazı Özel Yakalama Durumları 616
r) Yakalama İle İlgili Kurallara Uyulmaması Sonucu Elde Edilen
Delillerin Kullanılamaması 616
2. Gözaltına Alma 616
a) Gözaltına Almanın Amacı 617
b) Gözaltına Alma İşleminin Uygulanma Koşulları 617
(1) Bir Suç Şüphesi İle Yakalanmış Bir Kişi Olmalıdır 617
(2) Cumhuriyet Savcısı Tarafından Gözaltına Alınma Kararı
Verilmiş Olmalıdır 618
(3) Soruşturma Yönünden Zorunlu Olmalıdır 620
(4) Kişinin Bir Suçu İşlediği Şüphesini Gösteren Somut Delillerin
Varlığı Bulunmalıdır 620
c) Gözaltı Süresi 621

(1) Bireysel Suçlarda 622
(2) Toplu Suçlarda 624
(3) TMK m. 10’daki Suçlarda 626
(4) Kabahatler Kanunu’nun 40. Maddesine Göre Gözaltı 626
d) Yakalanan Kişiyi Yakalama Yerine En Yakın Hâkim veya
Mahkemeye Gönderilmesinde Yetkili Kişi 626
e) Yakalama, Gözaltına Alma ve Gözaltı Süresinin Uzatılması Emrine Karşı
Hukuki Denetim Hakkı ve Bu Hakkı Kullanacak Kişiler 627
(1) Hukuki Denetim Hakkı 627
(2) Hukuki Denetim Hakkını Kullanabilecekler 628
f) Gözaltına Alınan Kişinin Sorguya Çekilmesi 628
g) Gözaltına Alınanın Durumunun Yakınlarına Bildirilmesi 628
3. Tutuklama 629
a) Tanım. 629
b) Tutuklamanın Amacı. 629
c) Tutuklamanın Hukuki Niteliği 630
d) Tutuklama İhtiyari (Takdire Bağlı) Bir Koruma Tedbiridir 630
e) Tutuklamanın Koşulları 630
(1) Kuvvetli Suç Şüphesinin Bulunması 631
(2) Tutuklama Nedenlerinden En Az Birinin Bulunması 632
(a) CMK m. 100/2’deki Tutuklama Nedenleri 634
(i) Şüpheli veya Sanığın Kaçması, Saklanması veya Kaçacağı Şüphesini Uyandıran Somut Olguların
Bulunması 634
(ii) Delilleri Karartma Tehlikesi 635
(b) CMK m. 100/3’teki Tutuklama Nedenlerinin Varsayılması (Tutuklama Karineleri) 636
(3) Tutuklama Yasağının Bulunmaması 639
(4) Tutuklamanın Orantılı Olması (Ölçülülük İlkesi) 641
(5) Şüpheli veya Sanığa Güvence Belgesi Verilmemiş Olması 642
(6) Hâkim veya Mahkeme Kararının Bulunması 643
(a) Soruşturma Evresinde 643
(b) Kovuşturma Evresinde 645
f) Hâkim ve Mahkemenin Tutuklamaya, Tutuklamanın Devamına veya Bu Husustaki Bir Tahliye İsteminin Reddine İlişkin Kararlarının
Gerekçeli Olması 648
g) Şüpheli veya Sanığın Yokluğunda Tutuklama Kararı Verilmesi 650
h) Müdafiin Hazır Bulunması (Tutuklama Duruşması) 650
ı) Tutuklama Kararının veya Tutukluluğun Devamına İlişkin Kararın
Şüpheli veya Sanığın Yakınlarına Bildirilmesi 652

i) Tutuklulukta Geçecek Süre 653
(1) Ağır Ceza Mahkemelerinin Görevine Girmeyen Suçlarda
Tutukluluk Süresi 653
(2) Ağır Ceza Mahkemelerinin Görevine Giren Suçlarda Tutukluluk Süresi 653
j) Tutuklama Kararının Geri Alınması 656
(1) Cumhuriyet Savcısının Tutuklama Kararının Geri Alınmasını
İstemesi (Şüphelinin Serbest Bırakılmasını İstemesi) 656
(2) Şüpheli ve Sanığın Salıverilme İsteminde Bulunması 657
(3) Soruşturma Evresinde Cumhuriyet Savcısının Tutukluyu Re’sen Serbest Bırakması 658
(4) CMK m. 103 ve 104’te Yer Almayan Diğer Salıverilme
Sebepleri 660
k) Şüpheli veya Sanığın Salıverilme İsteminin Karara Bağlanması
Usulü 661
l) Tutukluluğun İncelenmesi 662
m) Tutuklama Kararlarına Karşı Kanun Yolu 663
n) Birden Çok Tutuklama Kararının Bulunması 669
o) Tutuklama Kararının Ertelenebilmesi İmkânı 669
ö) Tutuklunun Tedavi Edilmesi ve Beslenmesi 669
p) Tutuklulukta Geçen Sürenin Mahkûmiyetten İndirilmesi. 670
r) Salıverilenin Yükümlülükleri 671
s) Tutuklunun Hakları 671
4. Adli Kontrol 671
a) Genel Olarak 671
b) Adli Kontrolün Hukuki Niteliği 672
c) Adli Kontrolün Amacı 672
d) Adli Kontrol Tedbirlerinin Uygulanma Koşulları 673
(1) CMK m. 100’de Yer Alan Tutuklama Koşulları Gerçekleşmiş Olmalı 673
(2) Sulh Ceza Hâkimi veya Mahkeme Karar Vermeli 675
(3) Orantılılık İlkesine Uyulmuş Olmalı 677
e) Adli Kontrol Kararının İçeriği 678
f) Adli Kontrol Kararının Kaldırılması 679
g) Adli Kontrol Kararına Karşı İtiraz Kanun Yolu 681
h) Adli Kontrol Uygulamasında Süre 681
ı) Adli Kontrol Tedbirine Yönelik Karara Uyulmaması ve Yaptırım 682
i) Adli Kontrol Tedbirinde Geçen Sürenin Mahsubu 683
j) Uygulanabilecek Adli Kontrol Yükümlülükleri (Tedbirleri) 683
k) Güvence Verilmesi 685

l) Güvencenin Geri Verilmesi 685
m) Cumhuriyet Savcısı, Hâkim ve Ceza Muhakemesi İşlemlerini Yerine Getiren Kişilerin Koruma Tedbirlerinin Uygulanması Suretiyle ve
Diğer Hukuka Aykırı Fiillerinden Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk 686
(1) Hukuki Sorumluluk 686
(2) Cezai Sorumluluk 688
ONUNCU BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNİN EVRELERİ
XXI. CEZA MUHAKEMESİNİN EVRELERİ 691
A. Soruşturma Evresi 691
B. Soruşturma Evresinin Amacı 692
C. Soruşturma Evresinin Görevi 692
D. Soruşturma Evresine İlişkin Bazı İlkeler 692
1. Ceza Davasının Kamusallığı 692
2. Davasız Yargılama Olmaz İlkesi 693
3. Kamu Davasının Zorunluluğu 693
4. Soruşturmanın Gizliliği 695
5. Soruşturmanın Yazılılığı 697
6. Soruşturmanın Dağınıklığı 698
7. Soruşturmanın Bir Sıraya Bağlı Olmayışı 698
8. Soruşturma Evresinde Cumhuriyet Savcısı, Sulh Ceza Hâkimi ve
Kolluğun Görev ve Yetkileri 698
a) Cumhuriyet Savcısının Görev, Yetki ve Yükümlülükleri 698
(1) Cumhuriyet Savcısının Görevi. 699
(2) Cumhuriyet Savcısının Yetkisi 699
(3) Cumhuriyet Savcısının Yükümlülüğü 700
(4) Sulh Ceza Hâkiminin Görev ve Yetkileri 700
(a) Sulh Ceza Hâkiminin Yetkisi 700
(b) Sulh Ceza Hâkiminin (Görevi) Yükümlülüğü 700
(5) Kolluk Kuvvetlerinin (Görevleri) Yükümlülükleri 701
b) Soruşturma Evresinde Şüphe Türleri 701
(1) Basit Şüphe 702
(2 Makul Şüphe 703
(3) Yeterli Şüphe 703
(4) Kuvvetli Şüphe 704
c) Suçun Öğrenilmesi. 704
(1) Re’sen Öğrenme 704
(2) İhbar Yoluyla Öğrenme 704

(3) Şikâyet Yoluyla Öğrenme 706
(4) Tutanakla Öğrenme 707
(5) Diğer Yollarla Öğrenme 707
(a) Talep 707
(b) Yabancı Devletin Şikâyeti 708
(c) Mütalaa 708
d) Soruşturmanın Sona Ermesi 708
(1) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı 709
(a) Genel Olarak 709
(i) Yeterli Şüphe Oluşturacak Delil Elde Edilememesi 712
(ii) Kovuşturma Olanağının Bulunmaması 713
(b) Aynı Fiilden Dolayı Yeni Delil Ortaya Çıkmadıkça Kamu
Davası Açılamaması 714
(c) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı Hukuki
Denetim Türleri 715
(i) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı İdari
Denetim 716
(ii) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı Adli
Denetim 716
(2) İddianameyi Düzenlemede Takdir Yetkisi 722
(a) Cezayı Kaldıran Şahsî Sebep Olarak Etkin Pişmanlık
Hükümleri 722
(b) Şahsî Cezasızlık Sebepleri 723
(c) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (İddianamenin Düzenlenmesinin Ertelenmesi) 723
(3) Kamu Davasının Açılması (İddianamenin Düzenlenmesi, İadesi
ve Kabulü) 726
(a) Genel Olarak 726
(b) İddianamenin Unsurları 727
(i) İddianamenin Ön Unsurları 727
(ii) İddianamenin Ana Unsurları 729
(c) İddianamenin İncelenmesi 730
(i) İddianamenin CMK m. 170/3’te Belirtilen Hususlara Uyulmadan Düzenlenmesi (CMK m. 174/1-a) 731
(ii) İddianamenin Suçun Sübûtuna Etki Edeceği Mutlak Sayılan Mevcut Bir Delil Toplanmadan Düzenlenmesi
(CMK m. 174/1-b) 732
(iii) İddianamenin Önödeme veya Uzlaşma Usulü Uygulanmaksızın Düzenlenmesi 734
(d) İddianamenin İadesi Yasağı 738

(e) İddianamenin İade Edilmesi ve Bu İade Kararı Üzerine
Yapılacak İşlem 739
(f) İddianamenin İadesinde Süre 741
(g) İddianamenin İadesi Kararına Karşı Hukuki Denetim Yolu 742
(h) İddianamenin Kabul Edilmesi 742
E. KOVUŞTURMA EVRESİ 742
1. Genel Olarak 742
2. Kovuşturma Evresinin Aşamaları 743
a) Duruşma Hazırlığı Aşaması 743
(1) Duruşma Hazırlığı Aşamasında Yapılacak İşlemler 744
(a) İddianamenin Sanığa Tebliği ve Sanığın Çağrılması 744
(b) Sanığın Savunma Delillerinin Toplanması İstemi 745
(c) Çağrılması Reddedilen Tanığın ve Uzman Kişinin Doğrudan Mahkemeye Getirilmesi 747
(d) Çağrılan Tanıkların Ad ve Adreslerinin Sanığa ve
Cumhuriyet Savcısına Bildirilmesi 748
(e) Tanık ve Bilirkişinin Naip Hakim ile veya İstinabe Yoluyla Dinlenmeleri 749
(f) Tanık ve Bilirkişinin Dinleneceği Günün Bildirilmesi 750
b) Duruşma Aşaması 751
(1) Duruşmanın açıklığı 751
(2) Duruşmanın Kapalılığı 752
(a) Zorunlu Kapalılık 752
(b) Zorunlu Olmayan Kapalılık (İsteğe Bağlı veya Re’sen
Verilen Karara Göre Kapalılık) 753
(3) Kapalı Duruşmada Bulunabilme 753
(4) Ses ve Görüntü Alıcı Aletlerin Kullanılması Yasağı 753
(5) Duruşmada Hazır Bulunacaklar 754
(6) Duruşmaya Ara Verme 756
(7) Duruşmanın Başlaması 757
(8) Başkan veya Hâkimin Görevi 759
(9) Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Zorunluluğu 759
(10) Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Zorunluluğunun İstisnaları 760
(a) Mahkûmiyet Dışında Bir Karar Verilmesi Gerektiği 760
(b) Sanığın Mahkemeden Uzaklaşması 761
(c) Sanığın Yokluğunda Duruşma 761
(d) Sanığın Duruşmadan Bağışık Tutulması 761
(e) Sorgu Sırasında Sanığın Mahkeme Salonundan
Çıkarılabilmesi 762

(f) Sanığın Duruşma Salonundan Dışarı Çıkarılması 763
(g) Kaçak Sanığın Kovuşturulması 763
(11) Sanık Hazır Bulunmaksızın Yapılan Duruşmada Eski Hâle
Getirme Koşulu 764
(12) Sanığın Zorla Getirilebilmesi. 764
(13) Doğrudan Soru Yöneltme 764
(14) Tercüman Bulundurulacak Hâller 765
(15) Hâkim veya Başkanın Yetkisi 766
(16) Duruşma Sırasında İşlenen Suç Hakkında İşlem 767
(17) Delillerin Ortaya Konulması ve Reddi 768
(18) Delil ve Olayın Geç Bildirilmesi 770
(19) Belge ve Tutanakların Duruşmada Okunması 771
(a) Duruşmada Anlatılması Zorunlu Belge ve Tutanaklar 771
(b) Duruşmada Okunmayacak Belgeler 771
(c) Duruşmada Okunmasıyla Yetinilebilecek Belgeler 772
(d) Tanığın Önceki İfadesinin Okunması 772
(e) Sanığın Önceki İfadesinin Okunması 773
(f) Rapor, Belge ve Diğer Yazıların Okunması 773
(20) Dinleme ve Okumadan Sonra Diyeceğin Sorulması 774
(21) Delillerin Tartışılması 774
(22) Delilleri Takdir Yetkisi 776
(23) Ceza Mahkemelerinin Ek Yetkisi. 777
(24) Duruşma Tutanağı 777
(25) Duruşma Tutanağının Başlığı 778
(26) Duruşma Tutanağının İçeriği 778
(27) Duruşma Tutanağının İspat Gücü 778
(28) Hükmün Konusu ve Suçu Değerlendirmede Mahkemenin Yetkisi 778
(29) Suçun Niteliğinin Değişmesi 780
3. Hüküm veya Son Karar Aşaması 783
a) Müzakereye Katılacak Hâkimler 784
b) Müzakerenin Yönetimi 784
c) Oyların Toplanması 784
d) Hükmün Gerekçesinde Gösterilmesi Gereken Hususlar 785
e) Hükmün Açıklanması 786
f) Hükmün Gerekçesi ve Hüküm Fıkrasının İçereceği Hususlar 786
g) Hüküm Türleri 789
(1) Beraat Kararı 789
(2) Kusurunun Bulunmaması Dolayısıyla Ceza Verilmesine Yer
Olmadığı Kararı 790

(3) Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı 792
(4) Mahkûmiyet Kararı 792
(5) Güvenlik Tedbirine Hükmolunması Kararı 793
(6) Davanın Reddi Kararı 794
(7) Düşme ve Durma Kararı 795
(a) Düşme Kararı 795
(b) Durma Kararı 799
(8) Adlî Yargı Dışındaki Bir Yargı Merciine Yönelik Görevsizlik Kararı 800
h) Hükmün Açıklanması ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 800
(1) Hükmün Açıklanması 800
(2) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 800
(a) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Amacı 800
(b) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Hukuki Niteliği 801
(c) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Koşulları 801
(i) Nesnel (Objektif) Koşullar 801
(ii) Öznel (Sübjektif) Koşullar 808
(d) Kararı Verecek Makam Açısından 811
(e) Denetim Süresi 811
(f) Denetim Süresi İçinde Sanığın Yükümlülükleri 812
(g) Denetim Süresi İçinde Sanığın Yükümlülüklerine Uyması 813
(h) Denetim Süresi İçinde Sanığın Yükümlülüklerine
Uymaması 813
(ı) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Etkisi 815
(i) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının
Sisteme Kaydedilmesi 816
(j) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Verilemeyeceği Durumlar 817
(k) Denetim Süresi İçinde Dava Zamanaşımının Durması 817
(l) Hukuki Denetim 817
XXII. KANUN YOLLARI 820
A. Genel Olarak 820
B. Kanun Yollarının Kendi İçinde Farklı Sınıflandırılmaya Tabi Tutulması 820
C. Kanun Yollarına Başvurmanın Etkileri 821
1. Aktarma Etkisi 822
2. Yayılma (Yansıma/Genişleme) Etkisi 822
3. Durma Etkisi 824
D. Kanun Yoluna Başvurabilmenin Koşulları 824

E. Kanun Yollarına Başvurmaya İlişkin Genel Hükümler 825
1. Kanun Yollarına Başvurma Hakkı 825
2. Kanun Yoluna Başvuru Hakkına Sahip Olanlar 826
a) Cumhuriyet Savcısının Başvuru Hakkı 826
b) Şüpheli ve Sanığın Başvuru Hakkı 830
c) Katılanın, Katılan Sıfatını Elde Edememiş Olanların ve Katılan
Sıfatını Alabilecek Şekilde Suçtan Zarar Görenlerin Başvuru Hakkı 832
3. Avukatın Başvurma Hakkı 837
4. Tutuklunun Kanun Yollarına Başvurması 841
5. Yasal Temsilcinin ve Eşin Başvurma Hakkı 841
6. Tanık, Bilirkişi ve Üçüncü Kişilerin Başvuru Hakkı 843
7. Kanun Yolunun Belirlenmesinde Hata (Yanılma) 843
8. Reformatio In Peius/Aleyhe Bozma ve Değiştirme Yasağı. 844
9. Kanun Yoluna Başvurma İstemi 848
10. Kanun Yollarına Başvurudan Vazgeçilmesi (Feragat) ve Başvurunun
Geri Alınması 849
a) Kanun Yollarına Başvurudan Vazgeçilmesi (Feragat) 849
b) Kanun Yollarına Başvurunun Geri Alınması 850
11. Kanun Yollarına Başvuru Süresi 854
F. Olağan Kanun Yolları 854
1. İtiraz Kanun Yolu 854
a) İtiraz Kanun Yoluna Başvurma Hakkına Sahip Olanlar 855
b) İtiraz Kanun Yoluna Başvurulabilecek Kararlar 855
c) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Süre 857
d) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Şekil 857
e) İtiraz Kanun Yoluna Başvurma Usulü 857
f) İtiraz Kanun Yolu Başvurusunu İnceleme Mercileri 858
g) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmanın Etkisi/Sonucu 859
h) İtirazın Cumhuriyet Savcısına ve Karşı Tarafa Tebliği İle İnceleme ve Araştırma Yapılması 859
ı) İtiraz Kanun Yoluna Başvuru Sonucu Verilecek Karar 860
2. İstinaf 861
a) Genel Olarak 861
b) İstinaf Kanun Yolunun Leh ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 863
c) İstinaf Kanun Yolunda Görevli Bölge Adliye Mahkemesi ve
Cumhuriyet Başsavcılığının Oluşumu 864
d) İstinaf Kanun Yoluna Başvurabilecek Kişiler 865
(1) İstem Üzerine İstinaf Başvurusu Yapılabilecek Kararlar 865
(2) Kendiliğinden (Otomatik Olarak) İstinaf Kanun Yoluna Giden Kararlar 865

(3) İstinaf Kanun Yoluna Başvurulamayan Kararlar (İstinaf Yasağı) 866
(4) İstinaf Kanun Yoluna Başvurma İstemi ve Şekli 866
(5) İstinaf Kanun Yoluna Başvurma Süresi 868
(6) İstinaf Başvurusunun Etkisi 869
(7) İstinaf İsteminin Hükmü Veren Mahkemece Reddi 869
(8) İstinaf İsteminin Tebliği ve Cevabı 870
(9) Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Savcısının Görevi 871
(10) Dosya Üzerinde Ön İnceleme 871
(11) Bölge Adliye Mahkemesinde İnceleme ve Kovuşturma 872
(12) Duruşma Hazırlığı 875
(13) İstinaf Kanun Yolu Başvurusu Üzerinde Yapılacak Duruşma 875
(14) Sanık Lehine Başvurma Hâlinde Verilecek Hüküm 880
(15) Bölge Adliye Mahkemesinin Kararlarına Karşı Direnme Yasağı 880
(16) Bölge Adliye Mahkemesinin Kararlarına Karşı Herhangi Bir
Kanun Yoluna Başvurma Yasağı 881
(17) Özel Kanunların Temyize İlişkin Hükümleri 883
3. Temyiz 883
a) Genel Olarak 883
b) Temyiz Kanun Yolu 883
(1) Genel Olarak 883
(2) Temyiz ile İstinaf Arasındaki Farklar 883
(3) Temyiz Kanun Yolu Başvurusunun Etkisi 884
(4) Temyiz Edilebilecek Kararlar 884
(5) Temyiz Edilemeyecek Kararlar/Temyiz Yasağı 885
(6) Temyiz Nedenleri 886
(7) Nisbi Temyiz Nedenleri 888
(8) Mutlak Temyiz Nedenleri (Kesin Hukuka Aykırılık Halleri) 890
(9) Temyiz İsteminin Yapılma Şekli 891
(10) Temyiz Başvurusunda Süre 892
(11) Temyiz Başvurusunun Etkisi 892
(12) Temyiz Başvurusunun İçeriği 892
(13) Temyiz Gerekçesi 895
(14) Temyiz İsteminin Kabule Değer Sayılmamasından Dolayı
Hükmü Veren Mahkemece Reddi 896
(15) Temyiz Dilekçesinin Tebliği ve Cevabı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının Görevi 896
(16) Temyiz İsteminin Reddi 898
(17) Temyiz İncelemesine (Yargılaması) Başlanması 899
(18) Temyiz İncelemesinin Duruşmasız Yapılması 899

(19) Temyiz İncelemesinin Duruşmalı Yapılması 899
(20) Duruşmada Usul 900
(21) Temyizde İncelenecek Hususlar 901
(22) Temyiz Kanun Yoluna Başvuru Sonucu Temyiz İncelemesi
Sonucu Verilebilecek Kararlar 902
(a) Esastan Red (Onama) Kararı 904
(b) Bozma Kararı 905
(i) Bozma Kararının İçeriği 906
(ii) Bozma Kararı Üzerine Dava Dosyasının İlgili
Mahkemeye Gönderilmesi 907
(iii) Bozma Kararı Üzerine Dosyanın Geri Gönderildiği İlgili Mahkemenin Yapacağı İşlemler 908
(iv) Bozma Kararının Diğer Sanıklara Etkisi 917
(c) Düzeltme (İyileştirme) ve Davanın Esasına Hükmedilmesi 918
(d) Düşme Kararı 919
G. Olağanüstü Kanun Yolları 919
1. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisi 920
a) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisinin Olağanüstü
Olmasının Nedeni 921
b) Olağanüstü İtiraz Kanun Yolu Başvurusunun Koşulları 922
c) İtiraz Başvurusunun İçeriği 923
d) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının Olağanüstü İtiraz Yoluna
Başvurmasını Kimler İsteyebilir 924
e) Yargıtay Özel Dairesinin Olağanüstü İtiraz Yoluna Gidilebilecek
Karar ve/veya Kararları 924
f) Olağanüstü İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Süre 929
g) Olağanüstü İtiraz Kanun Yoluna Başvuru Üzerine Ceza Genel
Kurulunun Verebileceği Kararlar 932
2. Kanun Yararına Bozma 933
a) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yollarına Başvurmanın Unsurları 934
(1) Başvurulacak Karar Bakımından 934
(2) Gerekçe Bakımından 941
(3) Başvurma Hakkına Sahip Kişi Bakımından 942
(4) Başvuru Usulü Bakımından 942
(5) Gerekçe Gösterme Zorunluluğu Bakımından 943
(6) Süre Bakımından 944
(7) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yoluna Başvurmada
Ön İnceleme 944
(8) İncelemenin Niteliği Bakımından 944

b) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yoluna Başvuru Üzerine
Yapılan İnceleme Sonucu Verilebilecek Kararlar 944
(1) Bozma Kararı 945
c) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yoluna Sanık veya
Hükümlü Aleyhine Başvurulabilip Başvurulamayacağı Sorunu 947
d) Kanun Yararına Bozma Kanun Yoluna Başvurulacak Merci 948
3. Yargılamanın Yenilenmesi 948
a) Yargılamanın Yenilenmesi Çeşitleri 950
(1) Hükümlü Lehine Yargılamanın Yenilenmesi Nedenleri 950
(2) Sanık veya Hükümlünün Aleyhine Yargılamanın Yenilenmesi Nedenleri 956
b) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminde Bulunabilecekler 957
c) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminde Bulunma Gerekçesi 958
d) Yargılamanın Yenilenmesi Yoluna Başvurmada Süre 958
e) Yargılamanın Yenilenmesi İstemi 958
(1) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminin Etkisi 958
(2) Yargılamanın Yenilenmesinin Kabul Edilmeyeceği Hâl 959
(3) Bir Suça Dayanan Yenileme İstemlerinin Kabulü Koşulları 959
(4) Yenileme İstemi Hakkında Uygulanacak Hükümler 960
(5) Yenileme İsteminin Yapılacağı Merci ve Bu Merciin Kabule
Değer Olup Olmadığı Kararı 960
(6) Yenileme İsteminin Kabule Değer Görülmemesi Nedenleri ve
Kabulü Hâlinde Yapılacak İşlem 960
(7) Yenileme İsteminin Esassız Olmasından Dolayı Reddi, Aksi
Takdirde Kabulü 961
f) Yargılamanın Yenilenmesi Yargılaması 961
(1) Delillerin Toplanması Aşaması. 961
(a) Yargılamanın Yenilenmesinin Duruşma Yapılmaksızın
Yapılması ve Hüküm Verilmesi 962
(b) Yargılamanın Yenilenmesinin Duruşmalı Yapılması ve
Hüküm Verilmesi 963
KAYNAKÇA 965

KAYNAKÇA
ALPARSLAN, Şükrü; Anglo –Amerikan Hukukunda Mahkemeye Saygısızlık Suçu ve Türk Hukukundaki Durum, İHFM XL, 1- 4, 1974.
ASLAN, Muzaffer; Askeri Yargıda Savcılık, Ankara, 1998.
AYDIN, Murat; Cumhuriyet Savcısının Delilleri Değerlendirme Yetkisi ve Kamu Davası Açma Mecburiyeti’ Yargı Reformu İzmir Barosu, 5-8 Nisan – İzmir 2000.
BİRTEK, Fatih; AİHM, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay Kararları Işığında Ceza Mu- hakemesinde Delil ve İspat, Ankara, 2016.
CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide; Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul, 2005. CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide; Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul, 2008. EREM, Faruk; Avukatın Duruşmayı Terk etme Hakkı, İBD, XVL, 1971.
FEYZİOĞLU, Metin; 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Hakkında Bazı Tes- pit ve Değerlendirmeler, TBBD.
GÜRELLİ, Nevzat; Türk Hukukunda Ceza Muhakemesi Hukukunda Bilirkişilik, İstanbul, 1967.
KAYNAK, A.; Hazırlık Soruşturmasında Cumhuriyet Savcısının Takdir Yetkisi’ ABD, 1998/2.
KESKİN, Serap; Yargıç Bağımsızlığı, Kunter Armağanı, İstanbul, 1998.
KUNTER, Nurullah/YENİSEY, Feridun/NUHUĞLU, Ayşe; Ceza Muhakemesi Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul 2008.
KUNTER, Nurullah/YENİSEY, Feridun; Ceza Muhakemesi Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul 2000.
ÖZBEK, Veli Özer/KANBUR, Nihat/DOĞAN, Koray/BACAKSIZ, Pınar/TEPE, İlker; Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2011.
ÖZBEK, Veli Özer; Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2006.
ÖZGENÇ, İzzet; Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2014.
ÖZTÜRK, Bahri/ERDEM, Mustafa Ruhan; Uygulamalı Ceza Muhakemesi Huku- ku, Ankara, 2006.
ÖZTÜRK, Bahri/TEZCAN, Durmuş/ERDEM, Mustafa Ruhan/SIRMA, Özge/ SAYGILAR, F. Yasemin/ALAN, Esra; Nazari ve Uygulamalı Ceza Mu- hakemesi Hukuku, Ankara, 2010.

966 Kaynakça

ÖZTÜRK, Bahri; Delil Yasakları, Yeni Yargıtay Kararları Işığında Delil Yasakları (Hukuka Aykırı Olarak Elde Edilen Deliller) Ankara, 1995.
PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/ÖZEKES, Muahmmet; Hukuk Usulu Mukameleri Kanunu Hükümlerine Göre Medeni Usul Hukuku Temel Bil- giler, Ankara, 2014
SOYASLAN, Doğan; Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2005.
ŞAHİN, Cumhur; Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2009.
TOROSLU, Nevzat; Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2006.
TOROSLU, Nevzat/FEYZİOĞLU, Metin; Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2008.
TURHAN, Faruk; Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2006.
ÜNVER, Yener/HAKERİ, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2010. ÜNVER, Yener/HAKERİ, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2017. YENİDÜNYA, A. Caner/İÇER, Zafer; Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2016.
YENİSEY, Feridun; İnsan Hakları Açısından Arama, Elkoyma, Yakalama ve İfade Alma, Ankara, 1995, İnsan Hakları Merkezi Yayını I.
YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe; Ceza Muhakemesi Hukuku Ders Kitabı, İstanbul, 2014.
YURTCAN, Erdener; Ceza Yargılaması Hukuku, İstanbul, 2005.