Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri

İÇİNDEKİLER
BEŞİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ. 5
BİRİNCİ BÖLÜM GENEL BİLGİLER
I. GİRİŞ 47
II. TANIM 47
III. AMACI 48
IV. CEZA MUHAKEMESİNİN TARİHÇESİ 48
V. 1412 SAYILI CEZA MUHAKEMELERİ USULÜ KANUNU’NDA YER ALIP 5271 SAYILI
CEZA MUHAKEMESİ KANUNU’NDA YER ALMAYAN BAZI KURUMLAR 49
A. Şahsi Dava 49
B. Şahsi Hak Davası 50
C. Ceza Kararnamesi 50
D. Acele İtiraz 50
E. Karar Düzeltme 50
F. Gıyabi Tutuklama 50
G. Kefaletle Salıverme 51
H. Yasak Hakların İadesi 51
İKİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNİN UYGULAMA ALANLARI
VI. CEZA MUHAKEMESİNİN YER BAKIMINDAN UYGULANMASI 53
A. Ülkesellik İlkesi: Mülkilik İlkesi. 53
B. Kişisellik (Şahsilik) İlkesi 53
C. Evrensellik ilkesi 54
D. Yetkili Mahkeme 54
1. Genel Yetkili Mahkeme 54
2. Özel Yetki. 54
3. Yabancı Ülkede İşlenen Suçlarda Yetki 55
4. Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıtlarında veya Bu Taşıtlarla İşlenen
Suçlarda Yetki 55
VII. CEZA MUHAKEMESİNİN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 56
A. Hemen/Derhal Uygulama 56
B. Geçmişe Yürüme 59
C. İleriye Yürüme 59

VIII. CEZA MUHAKEMESİNİN KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANMASI 60
A. Cumhurbaşkanı 61
B. Milletvekili 65
1. Yasama Sorumsuzluğu 65
2. Yasama Dokunulmazlığı 65
3. Diplomatlar 68
4. Yabancı Askerler 68
IX. KONU BAKIMINDAN UYGULANMASI 68
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ KOŞULLARI
X. CEZA MUHAKEMESİNİN KOŞULLARI/MUHAKEME ENGELLERİ 69
A. Soruşturma Koşulları 70
1. Şikâyet 70
a) Şikâyet ve İhbar 71
b) Şikâyetin Geri Alınması İle Feragat (Vazgeçme) Kavramları 72
c) Şikâyetin Geri Alınmasının Sonuçları 73
d) Şikâyetin Geri Alınabileceği Zaman 73
e) Soruşturmaya Başlandıktan Sonra Bir Suçun Takibinin Şikâyete
Bağlı Olduğunun Anlaşılması 74
f) Kovuşturmaya Başlandıktan Sonra Bir Suçun Takibinin Şikâyete
Bağlı Olduğunun Anlaşılması 74
g) Şikâyet Süresi 74
h) Şikâyette Sirayet/Yansıma 75
ı) Şikâyet Hakkına Sahip Kişi 76
i) Şikâyetin Yapılacağı Makam 76
j) Şikâyet Şekli 77
k) Kanun Değişikliği ve Suçun Takibinin Şikâyete Bağlı Hale Gelmesi 77
2. Dava Süresi 77
3. İzin 79
4. Talep 82
5. Karar 83
6. Mütalaa 84
7. Müracaat/Başvuru/Yabancı Devletin Şikâyeti 84
8. Yargı Bulunmaması/Kesin Hüküm Bulunmaması 85
9. Açık Dava Bulunmaması 87
10. Önödeme 88
11. Uzlaştırma 90

12. Dava Zamanaşımı 101
13. Af 102
14. Failin Türkiye’de Bulunması 102
15. Karşılıklılık (Mütekabiliyet) Koşulu 102
16. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (İddianamenin
Düzenlenmesinin Ertelenmesi) 102
17. Soruşturma Koşullarının Gerçekleşmemesinin Sonuçları 102
B. Kovuşturma Koşulları 103
1. Sanığın Hazır Bulunması 103
a) Sanığın Yokluğu 104
b) Gaiplik 108
c) Kaçaklık 109
2. Sanığın Akıl Hastası Olmaması 113
3. Bekletici Meselenin Çözümü 114
4. Yasama Dokunulmazlığının Bulunmaması 115
5. Kovuşturma Koşullarının Gerçekleşmemesinin Sonuçları 116
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNİN İLKELERİ
XI. CEZA MUHAKEMESİNİN İLKELERİ 117
A. Genel İlkeler 117
1. Hukuk Devleti İlkesi 117
2. İnsan Haysiyetinin Korunması 117
3. İşkence Yasağı 118
4. Dürüst İşlem İlkesi (Adil Yargılanma) 118
5. Bağımsız ve Tarafsız Hâkim İlkesi 121
6. Meram Anlatma İlkesi 122
7. Suçsuzluk (Masumluk) Karinesi 122
8. Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi = In Dubio Pro Reo 123
9. Özel Hayatın Gizliliği İlkesi 125
10. Maddi Gerçeğin Araştırılması İlkesi 125
11. Ceza Muhakemesinin Kamusallığı İlkesi 127
12. Nemo Tenetur Se Ipsum Accusare/Hiç Kimse Kendisi ve Yakınları Aleyhine
Delil Göstermeye Zorlanamaz İlkesi ve Susma Hakkı 127
13. Silahların Eşitliği İlkesi 128
14. Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Olmaz (Non Bis In Idem) İlkesi 129
15. Kıyas Yasağı İlkesi 130
B. Soruşturma Aşamasına İlişkin İlkeler 131
1. Delillerin Re’sen Araştırılması İlkesi 131

2. Kamu Davasının Mecburiliği/Kovuşturma Mecburiyeti İlkesi 131
(1) Maslahata Uygunluk İlkesi 132
(a) Cezayı Kaldıran Şahsî Sebep Olarak Etkin Pişmanlık 133
(b) Şahsî Cezasızlık Sebebi 134
(c) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi 134
3. Gizlilik İlkesi 135
4. Yazılılık İlkesi 136
C. Kovuşturma Aşamasına İlişkin İlkeler 137
1. Davasız Yargılama Olmaz İlkesi. 137
(1) Re’sen İstinaf İncelemesi 139
(2) Hükmün Sanıklar Lehine Bozulması Halinde Diğer Sanıklara Uygulanması 139
2. Vasıtasızlık/Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesi 139
a) Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesinin İstisnaları 140
(1) Naip Hâkimlik 140
(2) İstinabe 140
3. Sözlülük İlkesi 141
4. Halka Açıklık/Aleniyet İlkesi 141
5. Çabukluk/Ucuzluk/Etkinlik İlkesi 143
6. Delillerin Serbestliği İlkesi 144
7. Delillerin Kolektifliği/Ortak Tartışmaya Açıklığı İlkesi/Çelişme İlkesi 144
8. Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesi 145
a) Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesinin İstisnaları 146
(1) Duruşma Tutanağının İspat Gücü 146
(2) Delil Yasakları 146
XII. CEZA MUHAKEMESİNDE İNSAN HAKLARI 148
A. Hak Arama Hakkı 148
B. İsnadı Öğrenme Hakkı 148
C. Hakları Öğrenme Hakkı 149
D. Savunma Hakkı/Müdafii Yardımından Yararlanma Hakkı 149
E. Tercüman Yardımından Yararlanma Hakkı 150
F. Olağan (Kanuni) Mahkeme ve Hâkim Tarafından Yargılanma Hakkı 151
G. Makul Süre İçinde Yargılanma Hakkı 151
H. Denetim Mahkemesine Başvurma Hakkı 153
İ. En Kısa Sürede Bir Yargı Merci Önüne Çıkarılma Hakkı (Habeus Corpus) 153

BEŞİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ TEŞKİLATI,
CEZA MAHKEMELERİNİN MADDE VE YER YÖNÜNDEN YETKİSİ
XIII. CEZA MUHAKEMESİ TEŞKİLATI 155
A. Ceza Mahkemeleri 155
1. İlk Derece Mahkemeleri 156
a) Sulh Ceza Hâkimliği 156
b) Asliye Ceza Mahkemeleri 156
c) Ağır Ceza Mahkemeleri 156
d) Diğer Ceza Mahkemelerinin Görevleri 157
2. Bölge Adliye Mahkemeleri 158
3. Yargıtay 158
B. Cumhuriyet Savcılıkları 159
1. Cumhuriyet Başsavcılığı 159
2. Bölge Adliye Mahkemeleri Başsavcılığı 159
3. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı 159
XIV. MAHKEMELERİN GÖREV (MADDE) YÖNÜNDEN YETKİSİ 160
A. Genel Olarak 160
B. Re’sen Görev Kararı 160
C. Görevsizlik Kararı Verilmesi Gereken Hâl ve Sonucu 161
D. Görevsizlik Kararı Verilemeyecek Hâl 161
E. Görevli Olmayan Hâkim veya Mahkemenin İşlemleri 161
F. Madde Yönünden Görev Uyuşmazlığı 162
G. Madde Yönünden Görevsizlik Kararlarına Karşı İtiraz Kanun Yolu 164
H. Madde Yönünden Yetkinin İstisnaları 164
1. Bağlantı 164
a) Dar Anlamda Bağlantı 164
b) Geniş Anlamda Bağlantı 165
c) Tek Çeşit Bağlantı, Karışık Bağlantı 166
2. Bağlantı Nedeniyle Uyuşmazlıkların Birleştirilmesinin Koşulları 166
3. Bağlantının Sonuçları 167
a) Uyuşmazlıkların Birleştirilmesi 167
b) Birleştirme, Madde Yönünden Yetkinin İstisnası 167
(1) Soruşturma Aşamasında Birleştirme 168
(2) Kovuşturma Aşamasında Birleştirme 169
(a) Birleştirme Kararı Verecek Makam 169
(b) Birleştirmede Uygulanacak Yargılama Usulü 170
(c) Birleştirilen Davaların Ayrılması 170

c) Nisbi Muhakeme Yapma 170
d) Bekletici Sorun Yapma 171
4. Nisbi Muhakeme Neticesinde Verilen Kararın Başka Mahkemeler
Açısından Değeri 172
5. Özel Hukuk Uyuşmazlıkları İle Bağlantılı Ceza Muhakemesinde Hangi Muhakeme Koluna Ait Usulün Uygulanacağı Sorunu 172
6. Farklı Yargı Yerlerinin Kararların Bağlayıcılığı 172
a) Medeni Muhakeme Sonucu Verilen Kararın Ceza Mahkemesine
Etkisi 173
b) İdari Yargılama Sonucu Verilen Kararın Ceza Mahkemesine Etkisi 174
XV. MAHKEMELERİN YER YÖNÜNDEN YETKİSİ 174
A. Tanım 174
B. Hukuki Nitelik 174
C. Yer Yönünden Yetkide Kabul Edilen Sistemler 174
1. Birden Fazla Yerdeki Mahkemenin Yetkili Olması 174
2. Bir Yerdeki Mahkemenin Yetkili Olması 175
D. Türkiye’de İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetkili Mahkeme (Genel Yetkili Mahkeme) 175
1. Sırf Hareket Suçları (Şekli Suçlar) 175
2. Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suçlar (Maddi Suçlar/Neticeli Suçlar) 176
3. İhmali Suçlar 176
4. Teşebbüs Aşamasında Kalan Suç 176
5. Kesintisiz Suç 176
6. Zincirleme Suç 176
7. Objektif Cezalandırma Gerektiren Suç 177
8. İştirak Halinde İşlenen Suç 177
9. Ülkede Yayımlanan Bir Basılı Eserle İşlenen Suç (CMK m. 12/3) 177
10. Soruşturulması ve Kovuşturulması Şikâyete Bağlı Olan Hakaret Suçu
(CMK m. 12/4) 177
11. Görsel veya İşitsel Yayınlarla İşlenen Suç (CMK m. 12/5) 177
E. Türkiye’de İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Özel Yetkili Mahkeme (CMK m. 13) 178
F. Yabancı Ülkede İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetkili Mahkeme (CMK m. 14) 178
G. Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıtlarında veya Bu Taşıtlarla İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetkili Mahkeme (CMK m. 15) 178
H. Mahkemenin Yer Yönünden Yetkisinde Olumlu ve Olumsuz Yetki Uyuşmazlığı 179
İ. Yer Yönünden Yetkisizlik İddiası 180
1. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazının Zamanı 180
2. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazında Bulunabilecek Kişiler 180
3. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazı Hakkında Karar
Vereceği Zaman 181

4. İtiraz Kanun Yolu 181
İ. Yer Yönünden Yetkisiz Mahkemenin Yaptığı İşlemler 181
J. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetki Kurallarının İstisnaları 182
1. Bağlantı 182
2. Nakil 182
a) Hukuki Sebeplerle Davanın Nakli 183
b) Fiili Sebeplerle Davanın Nakli 183
c) Kamu Güvenliği Nedeniyle Davanın Nakli 183
d) Afet Nedeniyle Davanın Nakli 183
e) Nakil Kararını Verecek Makam 184
f) Kısmi Nakil 184
g) Nakil Kararının Kesinliği 184
3. İstinabe 184
K. Yetkili Olmayan Hâkim veya Mahkemenin İşlemleri 185
L. Yargı Organları Arasında İş Bölümü Uyuşmazlığı 185
ALTINCI BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİ
XVI. CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİ 187
A. İşlemin Yapısına Göre Tasnif 188
1. Sözlü İşlemler 188
2. Yazılı İşlemler 188
3. Hareketli/Eylemli İşlemler 188
4. Hareketsiz/Eylemsiz İşlemler 188
5. Açık İşlemler 188
6. Gizli İşlemler 189
B. İşlemi Yapan Makama Göre Tasnif 189
1. Yargılama Makamı İşlemleri 189
a) Hâkim İşlemleri / Kararları 189
(1) Fiili İşlemler 189
(2) Fikri İşlemler 190
(a) Ceza Muhakemesinin Aşaması Bakımından Karar. 190
(b) Kararın Niteliği Bakımından Kararlar 190
b) İşlemi Yapan Makamın Sıfatına Göre İşlemler 191
(1) Hâkimlik Kararları 191
(2) Mahkeme Kararları 192
2. İddia Makamı İşlemleri 192
a) Hareketli İşlemler 193

b) Fikri İşlemler 193
3. Savunma Makamı İşlemleri 193
C. Muhakeme İşlemlerinde Süreler 194
1. Hak Düşürücü Süre 194
2. Koruyucu Süre 194
3. Düzenleyici/Yaptırımsız Süre 194
D. Sürelerin Hesaplanması 195
E. Eski Hale Getirme 195
1. Eski Hale Getirmenin Hukuki Niteliği 195
2. Eski Hale Getirme Sebepleri 195
a) Kusuru Olmaksızın Bir Sürenin Geçirilmiş Olması 195
b) Kanun Yoluna Başvuru Hakkının Bildirilmemiş Olması 196
c) Duruşmada Bulunmayan Sanık Hakkında Karar Verilmiş Olması 196
3. Eski Hale Getirme Talebinin Yapılacağı Makam 197
4. Eski Hale Getirme Talebi Hakkında Karar Verecek Makam 197
5. Eski Hale Getirme Talebinde Bulunmak İçin Gerekli Olan Süre 197
6. Eski Hale Getirme Talebi Üzerine Verilen Karara Karşı Kanun Yolu 198
7. Eski Hale Getirme Talebinde Bulunmanın Etkisi 198
F. Muhakeme İşlemlerinin Bildirilmesi 198
1. Tefhimle Bildirim 199
2. Tebliğle Bildirim. 199
G. Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıklar ve Bu Aykırılıkları Giderilmesi. 200
1. Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıklar 200
a) Yokluk 200
b) Hak Düşümü 200
c) Butlan (Hükümsüzlük) 200
(1) Mutlak Butlan 201
(2) Nisbi Butlan 201
d) Kabul Edilmezlik/Geri Çevrilme 201
2. Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıkların Giderilmesi 202
a) Geri alma 202
b) Yenileme 202
c) Bozma 202
d) İyileştirme 203
e) Düzeltme 203
f) Çevirme 203

YEDİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARI VE BU MAKAMLARI TEMSİL EDEN KİŞİLER
XVII. CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARI 205
XVIII. CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARINI TEMSİL EDEN VE CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİNE KATILAN KİŞİLER (ÖZNELER/SUJELER) 205
A. Yargılama Makamını Temsil Eden Kişi Olarak Hâkim 206
1. Hâkimlerin Sınıflandırılması 206
2. Hâkimlerin Özellikleri 207
a) Hâkimin Bağımsızlığı 207
(1) Hâkimin Bağımsızlığının Kendisine Karşı Korunması Gereken
Erkler 208
(a) Hâkimin Bağımsızlığının Yasama Organına Karşı
Korunması 208
(b) Hâkimin Bağımsızlığının Yürütme Organına Karşı
Korunması 209
(c) Hâkimin Bağımsızlığının Yargılama Organına Karşı
Korunması 209
(d) Hâkimin Bağımsızlığının Ortama Karşı Korunması (Üçüncü
Kişilere Karşı Korunması) 209
b) Hâkimin Tarafsızlığı 210
(1) Hâkimin Davaya Bakamayacağı Durumlar 211
(a) Hâkimin Kesin Olarak Davaya Bakamayacağı Durumlar 211
(b) Yargılamaya Katılamayacak Hâkim 212
(c) Hâkimin Tarafsızlığından Şüpheye Düşülecek Nedenlerden
Dolayı Davaya Bakamayacağı Durumlar 214
(2) Hâkimin Reddi Muhakemesi 215
(a) Hâkimin Reddi İddiası 215
(b) Hâkimin Reddi İddiasında Savunma 216
(c) Hâkimin Reddi İddiasında Karar Verecek Mahkeme 216
(d) Ret İstemi Üzerine Verilecek Kararlar ve Başvurulacak Kanun Yolları 217
(e) Reddi İstenen Hâkimin Yapabileceği İşlemler 219
(3) Hâkimin Çekinmesi 219
(a) Hâkimin Çekinme Gerekçeleri 219
(b) Hâkimin Çekinme İsteminde Süre 220
(c) Hâkimin Çekinme İsteği Konusunda Karar Verecek Merci 220
(d) Hâkimin Çekinme İsteği Üzerine Mahkemece Verilecek Karar 220
(4) Zabıt Kâtibinin Reddi veya Çekinmesi 221

B. İddia Makamını Temsil Eden Kişi Olarak Cumhuriyet Savcısı 221
1. Genel Olarak. 221
2. Cumhuriyet Savcılığının Örgütlenmesi 222
3. Cumhuriyet Başsavcılığının Görevleri 222
4. Cumhuriyet Başsavcısının Görevleri 223
5. Cumhuriyet Savcısının Görevleri 223
6. Cumhuriyet Savcılarının Yer Yönünden Yetkisi 223
7. Cumhuriyet Savcılarının Hukuki Konumu 224
8. Cumhuriyet Savcısının Adalet Bakanı, Birbirleri ve Kolluk Kuvveti ile İlişkisi 225
a) Cumhuriyet Savcısının Adalet Bakanı İle İlişkisi 225
b) Cumhuriyet Savcılarının Birbirleri İle İlişkisi 225
c) Cumhuriyet Savcısının Kolluk Kuvveti İle İlişkisi 226
9. Cumhuriyet Savcısının Bağımsızlığı Sorunu 226
10. Cumhuriyet Savcısının Tarafsızlığı Sorunu 227
11. Cumhuriyet Savcısının Reddi Sorunu 228
12. Cumhuriyet Savcısının Soruşturmaya Başlama ve Delilleri Toplama
Görevi (Araştırma ve Delil Toplama Görevi) 229
a) Cumhuriyet Savcısının Soruşturmaya Başlama Görevi (Araştırma Görevi) 229
b) Cumhuriyet Savcısının İddianame Düzenleme Görevi 229
c) Cumhuriyet Savcısının Açılmış Olan Kamu Davasına Katılarak Sonuçlanmasını Sağlama Görevi 230
d) Cumhuriyet Savcısının Kanun Yollarına Başvurma Görevi 230
13. Cumhuriyet Savcısının Yetkileri 231
a) Cumhuriyet Savcısının Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı Verme
Yetkisi 231
b) Cumhuriyet Savcısının Kolluk Kuvvetlerinden Delil Araştırmasını
İsteme Yetkisi 232
c) Cumhuriyet Savcısının Başka Bir Cumhuriyet Savcısından Yargı
Çevresi İçindeki Bir Soruşturma İşlemini Yapmasını İsteme Yetkisi 232
d) Soruşturmada Cumhuriyet Savcısının Hâkim Kararı İsteme Yetkisi 232
e) Cumhuriyet Savcısının İddianame Düzenleme Konusunda Takdir
Yetkisi 232
14. Cumhuriyet Savcısının İçtihadı Birleştirme Kararı ile Bağlı Olup
Olmadığı Sorunu 233
15. Cumhuriyet Savcısının Takdir Yetkisi 233
a) Delilleri Değerlendirirken Takdir Yetkisi 233
b) İddianame Düzenleme Konusunda Takdir Yetkisi 234

c) TCK’da Yer Alan Bazı Durumlarda Cumhuriyet Savcısının Takdir
Yetkisi 234
16. Cumhuriyet Savcının Şikâyet veya İhbar Dışında Bir Nedenle Bir Suçun İşlendiğini Öğrenmesi 235
C. Kolluk Kuvveti 236
1. Adli Kolluğun Görevi 237
a) Diğer Kolluk Birimlerinin Adlî Kolluk Görevi 239
2. Adli Kolluğun Yetkisi 239
a) Adlî Kolluğun Olay Yerinde Aldığı Tedbirlere Uyulmaması Halinde
Yetkisi 239
b) Kolluğun Zor Kullanma Yetkisi, Sınırları ve Şekli 239
c) CMK’da Adli Kolluğa Doğrudan Doğruya Soruşturma İşlemlerini
Yapma Yetkisinin Verilip Verilmediği Sorunu 240
3. Kamu Görevlilerinin Adli Görevin İcrası Kapsamında İşlediği Suçlara
İlişkin Soruşturma 241
4. Sulh Ceza Hâkiminin Soruşturma Evresindeki Görevi 243
5. Soruşturma Evresinde Yapılan İşlemlerin Tutanağa Bağlanması 244
D. Mağdur veya Suçtan Zarar Gören (Katılan) 244
1. Mağdurun Hakları 248
a) Soruşturma Aşamasında Mağdurun Hakları 248
b) Kovuşturma Aşamasında Mağdurun Hakları 250
2. Mağdura Haklarının Anlatılıp Açıklanması 251
3. Mağdura Zorunlu Vekil Tayini 252
4. Suçun Mağduru İle Şikâyetçinin Çağırılması 252
5. Mağdur İle Şikâyetçinin Davete Uymamaları 253
6. Mağdur İle Şikâyetçinin Dinlenmesi 254
7. Kamu Davasına Katılma 254
a) Kamu Davasına Katılmanın Koşulları 255
(1) Suçun Mağduru, Suçtan Zarar Gören veya Malen Sorumlu
Olmak 255
(2) Dava Açıldıktan Sonra ve Fakat Dava Bitmeden Önce İstemde Bulunmak 255
8. Kamu Davasına Katılma İsteğinde Bulunma Zamanının Başlama ve
Sona Erme Zamanı. 256
9. Kamu Davasına Katılma Hakkına Sahip Olan Kişiler 257
10. Kamu Davasına Katılma Usulü 258
11. Kamu Davasına Katılanın Hakları 259
12. Kamu Davasına Katılanın Yetkileri 260
13. Kamu Davasına Katılmanın Davaya Etkisi 260

14. Kamu Davasına Katılmadan Önceki Kararların Tebliği 261
15. Kamu Davasına Katılanın Kanun Yoluna Başvurması 261
16. Kamu Davasına Katılmanın Hükümsüz Kalması 262
17. Kamu Davasına Katılma İle Şahsi Dava ve Şahsi Hak Davası 262
E. Savunma Makamını Temsil Eden Kişi Olarak Şüpheli ve Sanık 263
1. Genel Olarak. 263
2. Şüpheli ve Sanık 264
a) Şüpheli 264
b) Sanık 265
3. Şüpheli ve Sanığın Ceza Muhakemesindeki Konumu 266
4. Şüpheli ve Sanık Olabilme Koşulları 266
a) Gerçek Kişi Olma 266
b) Belli Olma 267
5. Şüpheli ve Sanığın Hakları 269
a) Şüphelinin Hakları 269
(1) Şüphelinin CMK m. 147’de Yer Alan Hakları 269
(a) Haklarını Öğrenme Hakkı 269
(b) Hakkında Yapılan İsnadları Öğrenme Hakkı 270
(c) Müdafii Yardımından Yararlanma Hakkı 271
(d) Yakınlarına Haber Verilmesini İsteme Hakkı 276
(e) Susma Hakkı 277
(f) Şüpheden Kurtulması İçin Somut Delillerin Toplanmasını İsteyebilme Hakkı 279
(g) Aleyhine Var Olan Şüphe Nedenlerini Ortadan Kaldırmak
ve Lehine Olan Hususları İleri Sürme Hakkı 280
(2) Şüphelinin Diğer Hakları 280
(a) Lekelenmeme Hakkı 280
(b) Makul Sürede Yargılanma Hakkı 281
(c) Savunma Hakkı 281
(d) Masumluk Karinesinden Yararlanma Hakkı 282
(e) Hâkim veya Bir Adli Makam Önüne Çıkma (Habeas
Corpus) ve İtiraz Hakkı 283
b) Şüphelinin Yükümlülükleri 284
(1) İfade ve Sorguya Katlanma Yükümlülüğü 284
(2) Hazır Bulunma Yükümlülüğü 284
(3) Koruma Tedbirlerine Katlanma Yükümlülüğü 286
c) Sanığın Hakları 286
(1) Aleni Yargılanma Hakkı 286
(2) Kovuşturma İşlemlerinden Haberdar Olma Hakkı 287

(3) Denetim Muhakemesine Başvurma Hakkı 287
d) Sanığın Yükümlülükleri 287
(1) Mahkemede Hazır Bulunma Yükümlülüğü 287
(2) Sanığın Kararlara Boyun Eğme Yükümlülüğü 287
6. Şüpheli veya Sanığın Yasal Temsilcisinin ve Eşinin Hak ve
Yükümlülükleri 288
F. Müdafi 288
1. Genel Olarak 288
2. Müdafiin Hukuki Durumu 289
3. Müdafi Olabilmenin Koşulları 290
4. Müdafilik Türleri 291
a) İsteğe Bağlı Müdafilik 291
b) Zorunlu Müdafilik 291
(1) İstem Üzerine Zorunlu Müdafilik 291
(2) Doğrudan Zorunlu Müdafilik 292
c) CMK’da Yer Alan Özel Müdafilik Halleri 292
5. Müdafiin Bağımsızlığı 293
a) Yürütme Karşısında Bağımsızlık 293
b) Cumhuriyet Savcısı Karşısında Bağımsızlık 294
c) Şüpheli/Sanık Karşısında Bağımsızlık 294
d) Mahkeme Karşısında Bağımsızlık. 294
e) Baro Karşısında Bağımsızlık 294
f) Üçüncü Kişiler Karşısında Bağımsızlık 295
6. Müdafi Yardımından Yararlanma Hakkı/Müdafi Seçimi ve Müdafi Görevlendirilmesi 295
a) Müdafi Seçimi 295
b) Müdafi Görevlendirme 296
(1) İstem Üzerine Müdafi Görevlendirme 296
(2) Doğrudan Müdafi Görevlendirme 296
(3) Müdafi Görevlendirmede Usul 297
7. Müdafi Sayısı 297
a) Soruşturma Evresinde Müdafi Sayısı 297
b) Kovuşturma Evresinde Müdafi Sayısı 298
8. Müdafiin Yetkileri 298
a) Müdafiin Soruşturma Evresindeki Yetkileri 298
(1) Müdafiin Dosyayı İnceleme ve Örnek Alma Yetkisi 298
(a) İncelenebilecek Dosyanın İçeriğinde Sınırlamanın Bulunup Bulunmaması Sorunu 299

(b) Dosyayı İncelemek İçin Cumhuriyet Savcısının Yazılı Emri
ve Vekâletname 299
(2) Müdafiin Dosyayı İnceleme Yetkisinin Kısıtlanması 301
(3) Müdafiin Dosyayı İnceleme Yetkisinin Kısıtlanamayacağı
Durumlar 303
(4) Müdafiin Şüpheli veya Sanıkla Görüşme ve Yazışması 303
(5) Müdafiin Hazır Bulunma Yetkisi 304
(6) Müdafiin Kanun Yoluna Başvurma Yetkisi 305
b) Müdafiin Kovuşturma Evresindeki Yetkileri 305
(1) Dosya İnceleme Yetkisi 305
(2) Sanık ile Görüşme ve Yazışma Yetkisi 306
(3) Hazır Bulunma Yetkisi 307
(a) Müdafiin Doğrudan Soru Sorması 308
(b) Müdafiin Kanun Yoluna Başvurması 308
9. Müdafiin Yükümlülükleri/Görevleri 309
a) Savunma Görevini Gereği Gibi Yerine Getirme 310
b) Sır Saklama 310
c) Gerçeği Söyleme Yükümlülüğü 312
d) Maddi Gerçeğin Ortaya Çıkartılmasını Sağlama 313
10. Müdafiin Yükümlülüğünü / Görevini Yerine Getirmemesi 313
11. Müdafilik Görevinden Yasaklanma 314
12. Görevini Yerine Getirmeyen Müdafi Hakkında Disiplin ve Adli
Soruşturma Açılması 317
G. Tanık 317
1. Genel Olarak. 317
2. Tanık Olabilecek Kişiler 317
a) Hâkimin Tanıklığı 318
b) Cumhuriyet Savcısının Tanıklığı 319
c) Müdafiin Tanıklığı 319
d) Sanığın/Suç Ortağının Tanıklığı 320
e) Mağdurun Tanıklığı 321
f) Bilirkişinin Tanıklığı 323
g) Adli Kolluğun Tanıklığı 324
ğ) Çocuk, Akıl Hastaları ve Akıl Zayıflığı İçinde Olanların Tanıklığı 325
3. Tanıkların Çağrılması 325
4. Çağrıya Uymayan Tanıklar Hakkında Uygulanacak Yaptırım 326
5. Tanığın Yükümlülükleri (Ödevleri) 327
a) Yetkili Makam Huzuruna Gelme Yükümlülüğü (Hazır Bulunma Yükümlülüğü) 327

b) Beyanda Bulunma Yükümlülüğü. 328
c) Beyanda Bulunma Yükümlülüğünün İstisnaları 328
(1) Mutlak Çekinme Hakkının Olduğu Durumlar 328
(b) Yaş Küçüklüğü, Akıl Hastalığı veya Akıl Zayıflığı Nedeniyle Tanıklıktan Çekinmenin Önemini Anlayabilecek Durumda Olmayanların Tanıklıktan Çekinmesi (CMK m. 45/2) 331
(c) Tanıklıktan Çekinebileceklere Bu Hakkının Bildirilmesi (CMK
m. 45/3) 332
(2) Meslekleri veya Sürekli Uğraşları Nedeniyle Tanıklıktan
Çekinme Hakkı Olanlar 333
(3) Ceza Kovuşturmasına Uğratabilecek Nitelikte Olan Sorulara
Cevap Vermeme Durumları Nedeniyle Çekinme Hakkı 335
d) Doğru Beyanda Bulunma Yükümlülüğü 337
e) Yemin Etme Yükümlülüğü 337
(1) Yemin Etme Yükümlülüğünün İstisnaları 337
(2) Tanıklara Yemin Verilmesi 338
(3) Yeminin Biçimi 339
(4) Yeminin Yerine Getirilmesi, Sağır veya Dilsizin Yemini 339
6. Tanıklıktan ve Yeminden Sebepsiz Çekinme Durumu ve Yaptırımı 339
7. Tanığın Hakları 340
a) Tanıklıktan Çekinme Hakkı 340
b) Kendisi veya CMK m. 45’te Yer Alan Kişiler Hakkında Ceza
Kovuşturmasına Yol Açabilecek Sorulara Cevap Vermeme Hakkı 340
c) Tazminat Hakkı 340
8. Tanıkların Dinlenmesi 340
a) Tanığın Dinlenmesine Geçilmeden Önce Tanıklık Yapma Görevinin Öneminin Anlatılması 343
b) Tanığa İlk Önce Sorulacak Hususlar 343
d) Tanığın Erken Dinlenmesi 346
e) Tanığın Tekrar Dinlenmesi 346
9. Devlet Sırrı Niteliğindeki Bilgilerde Tanıklık 346
10. Gizli Tanıklık ve Gizli Korunması 348
H. Bilirkişi 351
1. Genel Olarak 351
2. Bilirkişinin Tanımı 352
3. Bilirkişinin Hukuki Niteliği 352
4. Bilirkişiye Başvurulabilecek Haller 352
5. Bilirkişiye Başvurulamayacak Haller 354
6. Bilirkişiye Başvurma (Bilirkişi Atama) Yetkisine Sahip Kişiler 356
a) Soruşturma Evresinde 356

b) Kovuşturma Evresinde 357
7. Bilirkişi Atanmasını İsteme Hakkına Sahip Kişiler 357
8. Delillerin Müşterekliği İlkesi Gereği Hâkimin Kişisel Bilgisini
Mahkemede Kullanmaması 359
9. Bilirkişi Olabilecek Kişiler (Bilirkişi Olma Koşulları) 359
10. Bilirkişi Atanma Usulü 360
11. Bilirkişinin Yükümlülükleri 360
a) Bilirkişiliği Kabul Etme Yükümlülüğü (Zorunlu Bilirkişilik) 360
b) Yemin Etme Yükümlülüğü 361
c) İnceleme Yapma ve Yaptığı İncelemenin Sonuçlarını Bildirme
Yükümlülüğü 361
d) Çağrıya Uyma (Hazır Bulunma) Yükümlülüğü 363
(1) Çağrıya Uyma Yükümlülüğüne Uymamanın Yaptırımı. 364
12. Bilirkişi Sayısı 364
13. Bilirkişi Değerlendirmesi, Dinlenmesi ve Uzman Mütalaası 365
a) Bilirkişi Değerlendirmesi 365
(1) Bilirkişi Değerlendirmesinin Hukuki Niteliği 365
(2) Bilirkişi Değerlendirmesinin Yetkili Kişiye Verilmesi 366
(3) Duruşma Aşamasında Bilirkişinin Dinlenmesi 368
(4) Bilirkişinin Erken Dinlenmesi 369
b) Uzman Mütalaası 370
14. Bilirkişinin Yetkileri 370
15. Bilirkişilikten Çekinme 371
16. Bilirkişinin Reddi 372
17. Bilirkişi Tanık 373
18. Bilirkişiye Başvurma Zorunluluğunun Bulunmaması 373
a) Bilirkişiye Başvurma Zorunluluğunun Bulunduğu Durumlar 374
19. Özel Bilirkişilik Şekli Olarak Gözlem Altına Alma 374
a) Gözlem Altına Alma Koşulları 375
b) Yetkili Makam 375
c) Süresi 375
d) İtiraz 375
e) İtiraz Edebilecek Kişiler 375
f) İtirazı İnceleyecek Merci. 375
g) İtiraz Üzerine Verilecek Karar 376
SEKİZİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNDE DELİL
XIX. CEZA MUHAKEMESİNDE İSPAT ARAÇLARI OLARAK DELİLLER 377

A. İspat Kavramı 377
B. Delil Kavramı 378
C. Delillerin Özellikleri 379
D. Delil Çeşitleri 379
E. Delillerin Sınıflandırılması 380
1. Beyan Delili 380
a) Tanık Beyanı 380
b) Şüpheli ve Sanık Beyanı 382
(1) Şüpheli Beyanı 382
(a) Şüphelinin İfadesinin Alınması 383
(b) Şüphelinin Sorgusunun Yapılması 386
(c) İfadesi Alınacak veya Sorgusu Yapılacak Şüphelinin Çağrılması 387
(d) İfadesi Alınacak veya Sorgusu Yapılacak Şüpheli Hakkında
Zorla Getirme Kararı Verilmesi 387
(2) Sanığın Sorgusunun Yapılması 390
(a) Şüphelinin İfadesi Alınmadan veya Sorgusu Yapılmadan
Önce Yapılması Gerekenler (İfade ve Sorgu tarzı) 391
(b) Şüphelinin İfadesi veya Sanığın Sorgusu Yapılırken Yasak
Olan İfade ve Sorgu Yöntemleri 391
(i) Kötü Davranma 392
(ii) İşkence 393
(iii) İlaç Verme 393
(iv) Yorma 393
(v) Aldatma 394
(vi) Cebir veya Tehditte Bulunma. 395
(vii) Bazı Araçları Kullanma Gibi Bedensel veya Ruhsal Müdahaleler Yapma (İradeyi Etkileyen Diğer Nedenler) 395
(viii) Yasaya Aykırı Vaatte Bulunma (CMK m. 148/2) 396
(3) Şüpheli veya Sanığın İkrarı. 397
2. Belge Delili (Yazılı Açıklamalar) 399
a) Yazılı Belge 400
b) Şekil Tespit Eden Belge 401
3. Belirti Delilleri 402
4. Ses ve Görüntü Tespit Eden Araçların Kaydı 403
F. Delil Yasakları-Yasak Deliller (Hukuka Aykırı Yöntemlerle Elde Edilen Delillerin Kullanılamaması) 405
1. Genel Olarak 405
2. Delil Yasaklarının Görevi 406

3. Delil Yasaklarının Sınıflandırılması Sorunu 406
a) Türk Öğretisinde Kabul Edilen Sınıflandırmalar 407
(1) Delil Elde Etme Yasağı 408
(a) Genel Olarak 408
(b) Delil Elde Etme Yasağı Durumları 409
(i) Aydınlatma Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi
(CMK m. 147) 409
(ii) İfade Alma ve Sorguda Yasak Yöntemlerin
Kullanılması (CMK m. 148) 411
(iii) Kanun Tarafından Yetkilendirilmiş Kişilerin Emri Bulunmadan ve Kanun Tarafından Belirlenen
Usullere Uyulmadan Delil Elde Edilmesi 411
(2) Delil Değerlendirme Yasağı (Hukuka Aykırı Delilin Kullanılma
Yasağı) 412
(a) Anayasa m. 38/6’ya Göre Delil Değerlendirme Yasağı 413
(b) CMK m. 217/2’ye Göre Delil Değerlendirme Yasağı 414
(c) Hukuka Aykırı Şekilde Elde Edilen Delillerin Kullanılıp Kullanılmamasında Mutlak ve Nisbi Kullanma Yasağı
Sistemleri/ Kuramları 417
4. Delil Yasaklarının Uzak Etkisi 423
5. Özel Kişiler Tarafından Elde Edilen Deliller ve Bu Delillerin (Yasak
Delillerin) Yasak Delil Olması Sorunu 425
6. Tesadüfen Elde Edilen Deliller 428
7. Askeri Ceza Mahkemesi ve Delil Yasakları 428
8. Yüce Divan Yargılaması ve Delil Yasakları 428
G. Delile Ulaşma Yolları (Delil Elde Etme Yöntemleri) 429
1. Genel Olarak. 429
2. Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması 430
a) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek
Alınması (CMK m. 75/1) 431
(1) Beden Muayenesi 431
(a) Dış Beden Muayenesi 431
(b) İç Beden Muayenesi 432
(2) Vücuttan Örnek Alınması 432
(3) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınmasının Hukuki Niteliği 433
(4) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınması ve Kişinin Kendisi veya Yakınları Aleyhine Ceza Soruşturmasına veya Kovuşturmasına Neden Olacak Beyanda Bulunmama Hakkı (Nemo Tenetur Se Ipsum Accusare) 433

(5) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınmasının Koşulları 434
(a) Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır 434
(b) Suçun Kanunda Öngörülen Cezasının Üst Sınırı İki Yıl ve
Daha Yukarı Olması Gerekir 434
(c) Müdahalenin Sağlığa Zarar Verme Tehlikesinin
Bulunmaması (Orantılılık İlkesi) 434
(d) Karar Verecek Kişi 435
(e) İç Beden Muayenesi veya Vücuttan Örnek Alma İşlemini
Yapacak Kişiler 437
(f) İtiraz 438
(g) İtiraz Edebilecek Kişiler 438
(h) İtirazı İnceleyecek Merci 438
(ı) İtiraz Üzerine Verilecek Karar 438
(6) Hukuka Aykırı Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması
ve Bu Delillerin Kullanılması Yasağı 438
(7) Özel Kanunlar Gereği Alkol Muayenesi ve Kan Örneği Alınması 439
3. Şüpheli ve Sanıktan Başka Kişilerin Beden Muayenesi ve Vücuttan
Örnek Alınması 439
a) Genel Olarak 439
b) Beden Muayenesi 440
(1) Dış Beden Muayenesi 440
(2) İç Beden Muayenesi 440
c) Amaç 440
d) Şüpheli ve Sanıktan Başka Kişilerin Beden Muayenesi ve Vücuttan
Örnek Alınmasının Uygulama Koşulları 441
(1) Şüpheli ve Sanık Dışında Bir Kişi Bulunmalıdır 441
(2) Müdahalenin Mağdur veya Diğer Kişilerin Sağlığını Tehlikeye Düşürmemesi Gerekir (Orantılılık İlkesi) 441
(3) Karar Verecek Kişi veya Makam 441
(4) İstemde Bulunabilecek Kişi veya Kişiler 443
(5) İtiraz 443
(6) İtiraz Edebilecek Kişiler 443
(7) İtiraz Üzerine Verilecek Karar 443
(8) Hukuka Aykırı Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması
ve Bu Delillerin Kullanılması Yasağı 443
(9) Diğer Kişilerin Rızasının Olmaması ve Susma Hakkı (Nemo
Tenetur) 444
4. Moleküler Genetik İncelemeler 446
a) Moleküler Genetik İncelemenin Hukuki Niteliği 446

b) Moleküler Genetik İncelemenin Amacı 446
c) Moleküler Genetik İncelemenin Uygulanma Koşulları 447
(1) Başlamış Olan Bir Ceza Soruşturması veya Kovuşturmasının Bulunması. 447
(2) İkincil Nitelikte Bir Başvuru Olup Olmadığı. 447
(3) Karar Verecek Kişi. 448
(4) Moleküler Genetik İnceleme Yapılabilmesi İçin Bilirkişi Görevlendirilmesi 448
(5) İstemde Bulunabilecek Kişiler 449
(6) Moleküler Genetik İncelemeye Tabi Tutulacak Kişiler 449
(7) İtiraz 449
(8) Genetik İnceleme Sonuçlarının Gizliliği 450
(9) Hukuka Aykırı Moleküler Genetik İnceleme Sonucu Elde Edilen
Deliller ve Kullanılma Yasağı 450
5. Fizik Kimliğinin Tespiti 451
a) Genel Olarak 451
b) Fizik Kimliğinin Tespitinin Hukuki Niteliği 451
c) Fizik Kimliğinin Tespitinin Amacı 451
d) Fizik Kimliğinin Tespitinin Konusu 451
e) Uygulanma Koşulları 452
(1) Üst Sınırı İki Yıl veya Daha Fazla Hapis Cezasını Gerektiren Bir
Suçtan Dolayı Soruşturma ve Kovuşturma Başlamış Olmalıdır 452
(2) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır 452
(3) Şüpheli veya Sanığı Teşhisi İçin Gerekli Olmalıdır (Orantılılık
İlkesi) 452
(4) Kararı Verecek Kişi 452
(5) İtiraz 454
(6) Şüpheli ve Sanığın Kimliğinin Tespitinin Uygulanma Usulü 454
(7) Şüpheli ve Sanığın Kimliğinin Tespitine Yönelik Bilgilerin Yok
Edilmesi ve Hukuka Aykırı Delil 454
6. Keşif 455
a) Genel Olarak 455
b) Keşfin Hukuki Niteliği 455
c) Keşfin Amacı 455
d) Keşfin Konusu 455
(1) Nesneler 455
(2) Belgeler 456
(3) Kişiler 456
(4) Olgular ve Deneyler 456

e) Keşfin Uygulanma Koşulları 456
(1) Keşif Yapmaya Yetkili Kişiler 456
(2) Keşfin Yapılmasında Hazır Bulunabilecek Kişiler 457
(3) Keşif Tutanağı ve Keşif Tutanağının Delil Değeri 458
(4) Hukuka Aykırı Yöntemler Uygulanarak Gerçekleştirilen Keşif
Sonucu Elde Edilen Delil ve Delil Yasakları 459
7. Keşif Türleri 460
a) Yer Gösterme 460
(1) Yer Gösterme İşleminin Hukuki Niteliği 460
(2) Yer Gösterme İşlemini Yapabilecek Kişiler 460
(3) Yer Gösterme İşleminde Hazır Bulunabilecek Kişiler 461
(4) Yer Gösterme İşleminin Tutanağa Bağlanması 461
(5) Yer Gösterme İşleminde İşleme Başlamadan Önce Şüpheliye Haklarının Hatırlatılması 461
b) Otopsi 461
(1) Genel Olarak 461
(2) Otopsi İşleminin Hukuki Niteliği 462
(3) Otopsi İşlemini Yapmaya Yetkili Kişiler 462
(4) Otopsi İşlemi Yapılması Kararını Verecek Makam veya Kişi 462
(5) Gömülmüş Bulunan Bir Cesedin İncelenmesi Veya Otopsi
Yapılması 463
8. Arama 463
a) Genel Olarak 463
b) Aramanın Amacı 466
c) Özel Arama Şekilleri 466
d) Aramanın Hukuki Niteliği 467
e) Aramanın Uygulanma Koşulları 467
(1) Makul Şüphe 467
(a) Şüpheli ve Sanık Bakımından 467
(b) Üçüncü Kişiler Bakımından 468
(2) Arama Kararı ve Arama Emrini Vermeye Yetkili Kişi 469
(a) Arama Kararı 469
(b) Arama Kararını Vermeye Yetkili Kişi 469
(i) Soruşturma Evresinde Arama Kararını Vermeye
Yetkili Kişi 469
(ii) Kovuşturma Evresinde Arama Kararını Vermeye
Yetkili Kişi 472
(c) Arama Kararına Gerek Olmayan Durumlar 472
(i) CMK’da Düzenlenen Durumlar 472

(ii) 25832 sayılı Adlî ve Önleme Aramaları Yönetmeliği
m. 8’de Düzenlenen Durumlar 473
(d) Arama Yapılacak Kişiler 474
(e) Arama Yapılacak Yerler 475
(i) Üstte Arama 475
(ii) Eşyada Arama 475
(iii) Konutta Arama 476
(iv) İşyerinde Arama 476
(v) Araçta Arama 477
(vi) Diğer Yerlerde Arama 478
(vii) Askerî Mahallerde Arama 478
(viii) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve
Kütüklerinde Arama 478
(f) Arama Yapılacak Zaman 479
(3) Arama Karar veya Emrinde Bulunacak Hususlar 480
(4) Aramada Hazır Bulunacak ve/veya Bulunabilecek Kişiler 481
(5) Arama Sonunda Verilecek Belge 484
(6) Belge veya Kâğıtları İnceleme Yetkisi 485
(7) Aramada Tesadüfen Elde Edilen Deliller 486
(8) Arama ve Delil Yasakları 488
(9) Tazminat 489
9. Elkoyma 490
a) Genel Olarak 490
b) Elkoymanın Hukuki Niteliği. 490
c) Elkoymanın Amacı 490
d) Elkoymanın Kapsamı 491
e) Elkoymanın Uygulanma Koşulları 491
(1) Bir Ceza Soruşturması ve Kovuşturması Başlamış Olmalıdır 491
(2) Elkonulacak Eşya veya Kazanç Bir Kişiye Ait Olmalı veya Bir
Kişinin Zilyedinde Olmalıdır 492
(3) Elkoyma Karar veya Emrini Yetkili Kişiler Vermelidir 492
f) Elkoyma Karar veya Emrine Karşı Hukuki Denetim 494
g) Elkoyma İşleminin Uygulanma Süresi 495
h) Elkoyma İşleminin İlgilisine Bildirilmesi 495
ı) Elkonulan Eşyanın Geri Verilmesi 495
i) Elkonulan Eşyanın Muhafazası veya Elden Çıkarılması 496
j) İstenen Eşyayı Vermeyenler Hakkında Yapılacak İşlem 497
k) Elkonulamayacak Mektuplar ve Belgeler 498
l) İçeriği Devlet Sırrı Niteliğindeki Belgelerin Mahkemece İncelenmesi 499

m) Askerî Mahâllerde Yapılacak Elkoyma İşlemi 500
n) Özel Elkoyma Şekilleri 500
(1) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma 500
(a) Genel Olarak 500
(b) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma İle Müsadere Arasındaki Farklar 501
(c) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma İle İhtiyadi Haciz
ve İhtiyadi Tedbir Arasındaki Fark 501
(d) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Hukuki Niteliği 502
(e) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Amacı 502
(f) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Kapsamı 502
(g) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Uygulanma Koşulları 503
(i) CMK m. 128/2’de Yer Alan Suçlardan Birinin İşlendiği Konusunda Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Suç
Şüphesi Bulunmalıdır 503
(ii) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Olmalıdır 505
(iii) Hâkim Tarafından Karar Verilmelidir 507
(h) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma İşleminin Uygulanması 507
(ı) Hukuki Denetim 508
(i) Taşınmaz, Hak ve Alacaklara Kayyım Atanması 508
(j) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Özel Elkoyma Şekli 509
(2) Postada Elkoyma 509
(a) Genel Olarak 509
(b) Postada Elkoymanın Hukuki Niteliği 510
(c) Postada Elkoymanın Amacı 510
(d) Postada Elkoymanın Kapsamı 510
(e) Postada Elkoymanın Uygulama Koşulları 511
(i) Herhangi Bir Suç İçin Ceza Soruşturması ve
Kovuşturmasına Başlanmış Olmalıdır 511
(ii) Hâkim veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hâllerde Cumhuriyet Savcısının Kararı Bulunmalıdır 511
(f) Postada Elkoyma Tedbirinin Uygulanması 512
(g) Hukuki Denetim 513
(3) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoyma 513
(a) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Hukuki Niteliği 513
(b) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Amacı 513

(c) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Kapsamı 513
(d) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Uygulanma Koşulları 514
(i) Bir Suç İçin Ceza Soruşturması veya Kovuşturmasına Başlanmış Olmalıdır 514
(ii) Yetkili Kişinin Kararı Bulunmalıdır 515
(e) Elkonulan Şeylerin Avukatla Müvekkil Arasındaki İlişkiye
Ait Olduğu İtirazı 516
(f) Hukuki Denetim 517
(4) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini 517
(a) Genel Olarak 517
(b) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Hukuki Niteliği 518
(c) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Amacı 518
(d) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Kapsamı 518
(e) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Uygulanma Koşulları 518
(i) Bir Şirket Bulunmalıdır 518
(ii) Soruşturulması veya Kovuşturulmasına Başlanmış Bir
Suç Olmalıdır 519
(iii) Soruşturma veya Kovuşturmasına Başlanmış Suç İçin
Kuvvetli Suç Şüphesi Bulunmalıdır 519
(iv) Maddi Gerçeğin Ortaya Çıkarılabilmesi İçin Gerekli
Olması 520
(v) Hâkim veya Mahkeme Kararı Bulunmalıdır 520
(f) Atama Kararında Bulunması Gerekenler 521
(g) Tedbirin Uygulanması Sonucu Kayyıma Ödenecek Ücret 521
(h) Tedbirin Uygulanma Süresi 521
(ı) Atanan Kayyımın Bağımsız ve Tarafsız Olması 521
(i) Kayyım Atamada Ölçülülük/Orantılılık İlkesi 522
(j) Kayyımın Hukuki Sorumluluğu 522
(k) Kayyımın Cezai Sorumluluğu 522
(l) Hukuki Denetim 525
(5) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde
Arama, Kopyalama ve Elkoyma 525
(a) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde
Arama, Kopyalama ve Elkoymanın Hukuki Niteliği 525
(b) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde
Arama, Kopyalama ve Elkoymanın Amacı 526
(c) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde
Arama, Kopyalama ve Elkoymanın Kapsamı 526

(d) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Kopyalama ve Elkoymanın Uygulanma Koşulları 528
(i) Soruşturmasına Başlanmış Bir Suç Olmalıdır 528
(ii) Hâkim Kararı Bulunmalıdır 528
(iii) Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin
Varlığı Gereklidir 531
(iv) Başka Surette Delil Elde Etme İmkânının
Bulunmaması Gerekir 531
(e) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Elkoymanın Uygulanması 532
(f) Hukuki Denetim 533
(6) Özel Kanunlarda Öngörülen Elkoyma Durumları 534
(a) Basılmış Eserlere Elkoyma 534
(b) 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda Elkoyma 534
(c) 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda Elkoyma 535
o) Haksız Elkoyma Nedeniyle Tazminat 535
10. Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi 536
a) Genel Olarak 536
b) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin
Hukuki Niteliği 536
c) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Amacı 537
d) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Kapsamı 537
(1) İletişimin Tespit Edilmesi 538
(2) İletişimin Dinlenmesi 538
(3) İletişimin Kayda Alınması 539
(4) Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi 541
(5) Mobil (Taşınabilir/Cep) Telefonun Yerinin Belirlenmesi. 541
e) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin
Uygulanma Koşulları 541
(1) Soruşturma veya Kovuşturmasına Başlanmış Bir Suç Bulunmalıdır 541
(2) Soruşturma veya Kovuşturmasına Başlanan Suçun İşlendiğine Yönelik Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Suç Şüphesi
Bulunmalıdır 545
(3) Başka Türlü Delil Elde Etme İmkânı Bulunmamalıdır 546
(4) Hâkim Kararı veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Kararı Bulunmalıdır 548
(5) Bir Ceza Soruşturmasında Şüpheli veya Ceza Kovuşturmasında
Sanık Bulunmalıdır 551

f) Şüpheli veya Sanığın Tanıklıktan Çekinebilecek Kişilerle Arasındaki İletişimi 554
g) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi
Kararının İçeriği 556
h) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinde
Süre 557
ı) Şüpheli veya Sanığın Yakalanabilmesi İçin Mobil Telefonun Yerinin Tespiti 559
i) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesine
Yönelik Kararın Gizli Tutulması 559
j) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin
Yetkili Olmayan Kişilerce Gerçekleştirilmesi 560
k) Şüpheli veya Sanığın Müdafiin Bürosu, Konutu ve Yerleşim Yerindeki Telekomünikasyon Araçları Hakkında Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin
Uygulanamaması 561
l) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi
İşleminin Uygulanması 562
m) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi İşlemi
Sonucu Elde Edilen Kayıtların Yok Edilmesi 563
n) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi İşlemi
Sonucu Yapılan Kayıtların Yok Edildiğinin İlgiliye Bildirilmesi 566
o) Hukuki Denetim. 566
ö) Tesadüfen Elde Edilen Deliller 567
p) İletişim İçeriklerinin Bir İkrar Delili Olup Olmayacağı Sorunu 570
r) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi ve
Yasak Delil 571
s) İletişimin Önleme Amaçlı (İdari Kolluk) Denetlenmesi 572
11. Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi 573
a) Genel Olarak 573
b) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Hukuki Niteliği 573
c) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Amacı 573
d) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Uygulanma Koşulu 573
(1) Soruşturulmasına Başlanmış Bir Suç Bulunmalıdır 573
(2) Soruşturmasına Başlanmış Suçun İşlendiği Hususunda Somut
Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebepleri Bulunmalıdır 574
(3) Başka Surette Delil Elde Edilememiş Olmalıdır 574
(4) Hâkim Tarafından Karar Verilmelidir 575
e) Gizli Soruşturmacı Olarak Atanabilecek Kişiler 575
f) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinde Süre 576
g) Gizli Soruşturmacının Görevlendirilmesinde Usul 576

h) Soruşturmacı, Görevini Yerine Getirirken Suç İşleyemez ve Görevlendirildiği Örgütün İşlemekte Olduğu Suçlardan Sorumlu Tutulamaz 577
ı) Soruşturmacı Görevlendirilmesi Suretiyle Elde Edilen Kişisel Bilgilerin Görevlendirildiği Ceza Soruşturması ve Kovuşturması
Dışında Kullanılamaması. 578
i) Hukuki Denetim 578
12. Teknik Araçlarla İzleme 578
a) Genel Olarak 578
b) Teknik Araçlarla İzlemenin Hukuki Niteliği 579
c) Teknik Araçlarla İzlemenin Amacı. 579
d) Teknik Araçlarla İzlemenin Kapsamı 579
e) Teknik Araçlarla İzlemenin Konusu 579
f) Teknik Araçlarla İzlemenin Uygulanma Koşulları 581
(1) CMK m. 140/1-a’daki Suçların İşlendiği Hususunda Somut
Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebepleri Bulunmalıdır 581
(2) Kanunda Öngörülen Suçlardan Biri İşlenmiş Olmalıdır 581
(3) Başka Suretle Delil Elde Edilememelidir 583
(4) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır 583
(5) Hâkim Tarafından Karar Verilmelidir 583
g) Teknik Araçlarla İzlemede Süre 584
h) Elde Edilen Delillerin CMK m. 140/1-a’da Belirtilen Suçlarla İlgili Soruşturma ve Kovuşturma Dışında Kullanılamaması 585
ı) Teknik Araçlarla İzleme ve Delil Yasakları 587
DOKUZUNCU BÖLÜM KORUMA TEDBİRLERİ
XX. KORUMA TEDBİRLERİ 589
A. Terim - Tanım 589
B. Koruma Tedbirlerinin Sınıflandırılması 590
C. Koruma Tedbirlerinin Ortak Özellikleri 590
1. Kanun İle Düzenlenmiş Olma 590
2. Geçici Olma 591
3. Araç Olma 591
4. Zorlama 592
D. Koruma Tedbirlerinin Önkoşulları 592
1. Bir Suç Şüphesinin Bulunması 592
a) Basit Şüphe/Başlangıç Şüphesi 592
b) Makul Şüphe 592

c) Yeterli Şüphe 592
d) Kuvvetli Şüphe 592
e) Yoğun Şüphe 593
2. Gecikmede Tehlike Bulunmalı 595
3. Haklı Görünüş 595
4. Orantı Bulunması 595
5. Kural Olarak, Hâkim veya Mahkemenin Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Kararının Bulunması 596
E. Koruma Tedbirlerinin Çeşitleri 597
1. Yakalama 597
a) Tanım 597
b) Yakalama Çeşitleri 597
c) Yakalamanın Amacı 598
d) Yakalamanın Hukuki Niteliği 598
e) Yakalamanın Sınıflandırılması 598
f) Yakalama Emri Olmadan Yapılan Yakalama İşlemi 598
(1) Yakalama Emri Olmadan Yapılan Yakalamanın Koşulları 598
(a) Kişi Bakımından 598
(i) Herkes Tarafından Yapılabilen Yakalama 598
(ii) Kolluk Kuvvetleri Tarafından Yapılabilen Yakalama 603
g) Yakalama Emri Üzerine Yapılan Yakalama İşlemi 604
h) Yakalamanın Yapılış Şekli ve Kişiye Haklarının Hatırlatılması 606
ı) Yakalamanın Bildirilmesi 609
(1) Yakalama İşleminin Cumhuriyet Savcısına Bildirilmesi 609
(2) Yakalama İşleminin Yakalananın Yakınlarına Bildirilmesi 610
(3) Yakalama İşleminin İlgililere Bildirilmesi 611
i) Yakalanan Kişinin Serbest Bırakılması 611
j) Yakalama Zamanı ve Yeri 612
k) Yakalama Süresi 612
l) Yakalama Tutanağı 613
m) Yakalanan Kişinin Mahkemeye Götürülmesi 614
n) Tekrar Yakalama 614
o) Yakalanan Kişinin Nakli ve Kelepçe Takılması 615
ö) Hukuki Denetim. 616
p) Bazı Özel Yakalama Durumları 616
r) Yakalama İle İlgili Kurallara Uyulmaması Sonucu Elde Edilen
Delillerin Kullanılamaması 616
2. Gözaltına Alma 616

a) Gözaltına Almanın Amacı 617
b) Gözaltına Alma İşleminin Uygulanma Koşulları 617
(1) Bir Suç Şüphesi İle Yakalanmış Bir Kişi Olmalıdır 617
(2) Cumhuriyet Savcısı Tarafından Gözaltına Alınma Kararı
Verilmiş Olmalıdır 618
(3) Soruşturma Yönünden Zorunlu Olmalıdır 620
(4) Kişinin Bir Suçu İşlediği Şüphesini Gösteren Somut Delillerin
Varlığı Bulunmalıdır 620
c) Gözaltı Süresi 621
(1) Bireysel Suçlarda 622
(2) Toplu Suçlarda 624
(3) TMK m. 10’daki Suçlarda 626
(4) Kabahatler Kanunu’nun 40. Maddesine Göre Gözaltı 626
d) Yakalanan Kişiyi Yakalama Yerine En Yakın Hâkim veya
Mahkemeye Gönderilmesinde Yetkili Kişi 626
e) Yakalama, Gözaltına Alma ve Gözaltı Süresinin Uzatılması Emrine
Karşı Hukuki Denetim Hakkı ve Bu Hakkı Kullanacak Kişiler 627
(1) Hukuki Denetim Hakkı 627
(2) Hukuki Denetim Hakkını Kullanabilecekler 628
f) Gözaltına Alınan Kişinin Sorguya Çekilmesi 628
g) Gözaltına Alınanın Durumunun Yakınlarına Bildirilmesi 628
3. Tutuklama 629
a) Tanım. 629
b) Tutuklamanın Amacı. 629
c) Tutuklamanın Hukuki Niteliği 630
d) Tutuklama İhtiyari (Takdire Bağlı) Bir Koruma Tedbiridir 630
e) Tutuklamanın Koşulları 630
(1) Kuvvetli Suç Şüphesinin Bulunması 631
(2) Tutuklama Nedenlerinden En Az Birinin Bulunması 632
(a) CMK m. 100/2’deki Tutuklama Nedenleri 634
(i) Şüpheli veya Sanığın Kaçması, Saklanması veya Kaçacağı Şüphesini Uyandıran Somut Olguların
Bulunması 634
(ii) Delilleri Karartma Tehlikesi 635
(b) CMK m. 100/3’teki Tutuklama Nedenlerinin Varsayılması (Tutuklama Karineleri) 636
(3) Tutuklama Yasağının Bulunmaması 639
(4) Tutuklamanın Orantılı Olması (Ölçülülük İlkesi) 641
(5) Şüpheli veya Sanığa Güvence Belgesi Verilmemiş Olması 642

(6) Hâkim veya Mahkeme Kararının Bulunması 643
(a) Soruşturma Evresinde 643
(b) Kovuşturma Evresinde 645
f) Hâkim ve Mahkemenin Tutuklamaya, Tutuklamanın Devamına veya Bu Husustaki Bir Tahliye İsteminin Reddine İlişkin Kararlarının
Gerekçeli Olması 648
g) Şüpheli veya Sanığın Yokluğunda Tutuklama Kararı Verilmesi 650
h) Müdafiin Hazır Bulunması (Tutuklama Duruşması) 650
ı) Tutuklama Kararının veya Tutukluluğun Devamına İlişkin Kararın
Şüpheli veya Sanığın Yakınlarına Bildirilmesi 652
i) Tutuklulukta Geçecek Süre 653
(1) Ağır Ceza Mahkemelerinin Görevine Girmeyen Suçlarda
Tutukluluk Süresi 653
(2) Ağır Ceza Mahkemelerinin Görevine Giren Suçlarda Tutukluluk Süresi 653
j) Tutuklama Kararının Geri Alınması 658
(1) Cumhuriyet Savcısının Tutuklama Kararının Geri Alınmasını
İstemesi (Şüphelinin Serbest Bırakılmasını İstemesi) 658
(2) Şüpheli ve Sanığın Salıverilme İsteminde Bulunması 658
(3) Soruşturma Evresinde Cumhuriyet Savcısının Tutukluyu Re’sen Serbest Bırakması 660
(4) CMK m. 103 ve 104’te Yer Almayan Diğer Salıverilme
Sebepleri 662
k) Şüpheli veya Sanığın Salıverilme İsteminin Karara Bağlanması
Usulü 663
l) Tutukluluğun İncelenmesi 664
m) Tutuklama Kararlarına Karşı Kanun Yolu 665
n) Birden Çok Tutuklama Kararının Bulunması 671
o) Tutuklama Kararının Ertelenebilmesi İmkânı 671
ö) Tutuklunun Tedavi Edilmesi ve Beslenmesi 671
p) Tutuklulukta Geçen Sürenin Mahkûmiyetten İndirilmesi. 672
r) Salıverilenin Yükümlülükleri 673
s) Tutuklunun Hakları 673
4. Adli Kontrol 673
a) Genel Olarak 673
b) Adli Kontrolün Hukuki Niteliği 674
c) Adli Kontrolün Amacı 674
d) Adli Kontrol Tedbirlerinin Uygulanma Koşulları 675
(1) CMK m. 100’de Yer Alan Tutuklama Koşulları Gerçekleşmiş Olmalı 675

(2) Sulh Ceza Hâkimi veya Mahkeme Karar Vermeli 677
(3) Orantılılık İlkesine Uyulmuş Olmalı 679
e) Adli Kontrol Kararının İçeriği 680
f) Adli Kontrol Kararının Kaldırılması 681
g) Adli Kontrol Kararına Karşı İtiraz Kanun Yolu 683
h) Adli Kontrol Uygulamasında Süre 683
ı) Adli Kontrol Tedbirine Yönelik Karara Uyulmaması ve Yaptırım 684
i) Adli Kontrol Tedbirinde Geçen Sürenin Mahsubu 685
j) Uygulanabilecek Adli Kontrol Yükümlülükleri (Tedbirleri) 685
k) Güvence Verilmesi. 687
l) Güvencenin Geri Verilmesi 687
m) Cumhuriyet Savcısı, Hâkim ve Ceza Muhakemesi İşlemlerini Yerine Getiren Kişilerin Koruma Tedbirlerinin Uygulanması Suretiyle ve
Diğer Hukuka Aykırı Fiillerinden Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk 688
(1) Hukuki Sorumluluk 688
(2) Cezai Sorumluluk 690
ONUNCU BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNİN EVRELERİ
XXI. CEZA MUHAKEMESİNİN EVRELERİ 693
A. Soruşturma Evresi 693
B. Soruşturma Evresinin Amacı 694
C. Soruşturma Evresinin Görevi 694
D. Soruşturma Evresine İlişkin Bazı İlkeler 694
1. Ceza Davasının Kamusallığı 694
2. Davasız Yargılama Olmaz İlkesi 695
3. Kamu Davasının Zorunluluğu 695
4. Soruşturmanın Gizliliği 697
5. Soruşturmanın Yazılılığı 699
6. Soruşturmanın Dağınıklığı 700
7. Soruşturmanın Bir Sıraya Bağlı Olmayışı 700
8. Soruşturma Evresinde Cumhuriyet Savcısı, Sulh Ceza Hâkimi ve
Kolluğun Görev ve Yetkileri 700
a) Cumhuriyet Savcısının Görev, Yetki ve Yükümlülükleri 700
(1) Cumhuriyet Savcısının Görevi. 701
(2) Cumhuriyet Savcısının Yetkisi 701
(3) Cumhuriyet Savcısının Yükümlülüğü 702
(4) Sulh Ceza Hâkiminin Görev ve Yetkileri 702
(a) Sulh Ceza Hâkiminin Yetkisi 702

(b) Sulh Ceza Hâkiminin (Görevi) Yükümlülüğü 702
(5) Kolluk Kuvvetlerinin (Görevleri) Yükümlülükleri 703
b) Soruşturma Evresinde Şüphe Türleri 703
(1) Basit Şüphe 704
(2 Makul Şüphe 705
(3) Yeterli Şüphe 705
(4) Kuvvetli Şüphe 706
c) Suçun Öğrenilmesi 706
(1) Re’sen Öğrenme 706
(2) İhbar Yoluyla Öğrenme 706
(3) Şikâyet Yoluyla Öğrenme 708
(4) Tutanakla Öğrenme 709
(5) Diğer Yollarla Öğrenme 709
(a) Talep 709
(b) Yabancı Devletin Şikâyeti 710
(c) Mütalaa 710
d) Soruşturmanın Sona Ermesi 710
(1) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı 711
(a) Genel Olarak 711
(i) Yeterli Şüphe Oluşturacak Delil Elde Edilememesi 714
(ii) Kovuşturma Olanağının Bulunmaması 715
(b) Aynı Fiilden Dolayı Yeni Delil Ortaya Çıkmadıkça Kamu
Davası Açılamaması 716
(c) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı Hukuki
Denetim Türleri 717
(i) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı İdari
Denetim 718
(ii) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı Adli
Denetim 718
(2) İddianameyi Düzenlemede Takdir Yetkisi 724
(a) Cezayı Kaldıran Şahsî Sebep Olarak Etkin Pişmanlık
Hükümleri 724
(b) Şahsî Cezasızlık Sebepleri 725
(c) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (İddianamenin Düzenlenmesinin Ertelenmesi) 725
(3) Kamu Davasının Açılması (İddianamenin Düzenlenmesi, İadesi
ve Kabulü) 728
(a) Genel Olarak 728
(b) İddianamenin Unsurları 729

(i) İddianamenin Ön Unsurları 729
(ii) İddianamenin Ana Unsurları 731
(c) İddianamenin İncelenmesi 732
(i) İddianamenin CMK m. 170/3’te Belirtilen Hususlara Uyulmadan Düzenlenmesi (CMK m. 174/1-a) 733
(ii) İddianamenin Suçun Sübûtuna Etki Edeceği Mutlak Sayılan Mevcut Bir Delil Toplanmadan Düzenlenmesi
(CMK m. 174/1-b) 734
(iii) İddianamenin Önödeme veya Uzlaşma Usulü Uygulanmaksızın Düzenlenmesi 736
(d) İddianamenin İadesi Yasağı 741
(e) İddianamenin İade Edilmesi ve Bu İade Kararı Üzerine
Yapılacak İşlem 742
(f) İddianamenin İadesinde Süre 744
(g) İddianamenin İadesi Kararına Karşı Hukuki Denetim Yolu 745
(h) İddianamenin Kabul Edilmesi 745
E. KOVUŞTURMA EVRESİ 745
1. Genel Olarak 745
2. Kovuşturma Evresinin Aşamaları 746
a) Duruşma Hazırlığı Aşaması 746
(1) Duruşma Hazırlığı Aşamasında Yapılacak İşlemler 747
(a) İddianamenin Sanığa Tebliği ve Sanığın Çağrılması 747
(b) Sanığın Savunma Delillerinin Toplanması İstemi 748
(c) Çağrılması Reddedilen Tanığın ve Uzman Kişinin Doğrudan Mahkemeye Getirilmesi 750
(d) Çağrılan Tanıkların Ad ve Adreslerinin Sanığa ve
Cumhuriyet Savcısına Bildirilmesi 751
(e) Tanık ve Bilirkişinin Naip Hakim ile veya İstinabe Yoluyla Dinlenmeleri 752
(f) Tanık ve Bilirkişinin Dinleneceği Günün Bildirilmesi 753
b) Duruşma Aşaması 754
(1) Duruşmanın açıklığı 754
(2) Duruşmanın Kapalılığı 755
(a) Zorunlu Kapalılık 755
(b) Zorunlu Olmayan Kapalılık (İsteğe Bağlı veya Re’sen
Verilen Karara Göre Kapalılık) 756
(3) Kapalı Duruşmada Bulunabilme 756
(4) Ses ve Görüntü Alıcı Aletlerin Kullanılması Yasağı 756
(5) Duruşmada Hazır Bulunacaklar 757
(6) Duruşmaya Ara Verme 759

(7) Duruşmanın Başlaması 760
(8) Başkan veya Hâkimin Görevi 762
(9) Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Zorunluluğu 762
(10) Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Zorunluluğunun İstisnaları 763
(a) Mahkûmiyet Dışında Bir Karar Verilmesi Gerektiği 763
(b) Sanığın Mahkemeden Uzaklaşması 764
(c) Sanığın Yokluğunda Duruşma 764
(d) Sanığın Duruşmadan Bağışık Tutulması 764
(e) Sorgu Sırasında Sanığın Mahkeme Salonundan Çıkarılabilmesi 765
(f) Sanığın Duruşma Salonundan Dışarı Çıkarılması 766
(g) Kaçak Sanığın Kovuşturulması 766
(11) Sanık Hazır Bulunmaksızın Yapılan Duruşmada Eski Hâle
Getirme Koşulu 767
(12) Sanığın Zorla Getirilebilmesi. 767
(13) Doğrudan Soru Yöneltme 767
(14) Tercüman Bulundurulacak Hâller 768
(15) Hâkim veya Başkanın Yetkisi 769
(16) Duruşma Sırasında İşlenen Suç Hakkında İşlem 770
(17) Delillerin Ortaya Konulması ve Reddi 771
(18) Delil ve Olayın Geç Bildirilmesi 773
(19) Belge ve Tutanakların Duruşmada Okunması 774
(a) Duruşmada Anlatılması Zorunlu Belge ve Tutanaklar 774
(b) Duruşmada Okunmayacak Belgeler 774
(c) Duruşmada Okunmasıyla Yetinilebilecek Belgeler 775
(d) Tanığın Önceki İfadesinin Okunması 775
(e) Sanığın Önceki İfadesinin Okunması 776
(f) Rapor, Belge ve Diğer Yazıların Okunması 776
(20) Dinleme ve Okumadan Sonra Diyeceğin Sorulması 777
(21) Delillerin Tartışılması 777
(22) Delilleri Takdir Yetkisi 779
(23) Ceza Mahkemelerinin Ek Yetkisi. 780
(24) Duruşma Tutanağı 780
(25) Duruşma Tutanağının Başlığı 781
(26) Duruşma Tutanağının İçeriği 781
(27) Duruşma Tutanağının İspat Gücü 781
(28) Hükmün Konusu ve Suçu Değerlendirmede Mahkemenin Yetkisi 781
(29) Suçun Niteliğinin Değişmesi 783

3. Hüküm veya Son Karar Aşaması 786
a) Müzakereye Katılacak Hâkimler 787
b) Müzakerenin Yönetimi 787
c) Oyların Toplanması. 787
d) Hükmün Gerekçesinde Gösterilmesi Gereken Hususlar 788
e) Hükmün Açıklanması 789
f) Hükmün Gerekçesi ve Hüküm Fıkrasının İçereceği Hususlar 789
g) Hüküm Türleri 792
(1) Beraat Kararı 792
(2) Kusurunun Bulunmaması Dolayısıyla Ceza Verilmesine Yer
Olmadığı Kararı 793
(3) Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı 795
(4) Mahkûmiyet Kararı 795
(5) Güvenlik Tedbirine Hükmolunması Kararı 796
(6) Davanın Reddi Kararı 797
(7) Düşme ve Durma Kararı 798
(a) Düşme Kararı 798
(b) Durma Kararı 802
(8) Adlî Yargı Dışındaki Bir Yargı Merciine Yönelik Görevsizlik Kararı 803
h) Hükmün Açıklanması ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 803
(1) Hükmün Açıklanması 803
(2) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 803
(a) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Amacı 803
(b) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Hukuki Niteliği 804
(c) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Koşulları 804
(i) Nesnel (Objektif) Koşullar 804
(ii) Öznel (Sübjektif) Koşullar 811
(d) Kararı Verecek Makam Açısından 814
(e) Denetim Süresi 814
(f) Denetim Süresi İçinde Sanığın Yükümlülükleri 815
(g) Denetim Süresi İçinde Sanığın Yükümlülüklerine Uyması 816
(h) Denetim Süresi İçinde Sanığın Yükümlülüklerine
Uymaması 816
(ı) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Etkisi 818
(i) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının
Sisteme Kaydedilmesi 819

(j) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Verilemeyeceği Durumlar 820
(k) Denetim Süresi İçinde Dava Zamanaşımının Durması 820
(l) Hukuki Denetim 820
XXII. KANUN YOLLARI 823
A. Genel Olarak 823
B. Kanun Yollarının Kendi İçinde Farklı Sınıflandırılmaya Tabi Tutulması 823
C. Kanun Yollarına Başvurmanın Etkileri 824
1. Aktarma Etkisi 825
2. Yayılma (Yansıma/Genişleme) Etkisi 825
3. Durma Etkisi 827
D. Kanun Yoluna Başvurabilmenin Koşulları 827
E. Kanun Yollarına Başvurmaya İlişkin Genel Hükümler 828
1. Kanun Yollarına Başvurma Hakkı 828
2. Kanun Yoluna Başvuru Hakkına Sahip Olanlar 829
a) Cumhuriyet Savcısının Başvuru Hakkı 829
b) Şüpheli ve Sanığın Başvuru Hakkı 833
c) Katılanın, Katılan Sıfatını Elde Edememiş Olanların ve Katılan
Sıfatını Alabilecek Şekilde Suçtan Zarar Görenlerin Başvuru Hakkı 835
3. Avukatın Başvurma Hakkı 840
4. Tutuklunun Kanun Yollarına Başvurması 844
5. Yasal Temsilcinin ve Eşin Başvurma Hakkı 844
6. Tanık, Bilirkişi ve Üçüncü Kişilerin Başvuru Hakkı 846
7. Kanun Yolunun Belirlenmesinde Hata (Yanılma) 846
8. Reformatio In Peius/Aleyhe Bozma ve Değiştirme Yasağı. 847
9. Kanun Yoluna Başvurma İstemi 851
10. Kanun Yollarına Başvurudan Vazgeçilmesi (Feragat) ve Başvurunun
Geri Alınması 852
a) Kanun Yollarına Başvurudan Vazgeçilmesi (Feragat) 852
b) Kanun Yollarına Başvurunun Geri Alınması 853
11. Kanun Yollarına Başvuru Süresi 857
F. Olağan Kanun Yolları 857
1. İtiraz Kanun Yolu 857
a) İtiraz Kanun Yoluna Başvurma Hakkına Sahip Olanlar 858
b) İtiraz Kanun Yoluna Başvurulabilecek Kararlar 858
c) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Süre 860
d) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Şekil 860
e) İtiraz Kanun Yoluna Başvurma Usulü 860
f) İtiraz Kanun Yolu Başvurusunu İnceleme Mercileri 861

g) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmanın Etkisi/Sonucu 862
h) İtirazın Cumhuriyet Savcısına ve Karşı Tarafa Tebliği İle İnceleme ve Araştırma Yapılması 862
ı) İtiraz Kanun Yoluna Başvuru Sonucu Verilecek Karar 863
2. İstinaf 864
a) Genel Olarak 864
b) İstinaf Kanun Yolunun Leh ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 866
c) İstinaf Kanun Yolunda Görevli Bölge Adliye Mahkemesi ve
Cumhuriyet Başsavcılığının Oluşumu 867
d) İstinaf Kanun Yoluna Başvurabilecek Kişiler 867
(1) İstem Üzerine İstinaf Başvurusu Yapılabilecek Kararlar 868
(2) Kendiliğinden (Otomatik Olarak) İstinaf Kanun Yoluna Giden Kararlar 868
(3) İstinaf Kanun Yoluna Başvurulamayan Kararlar (İstinaf Yasağı) 868
(4) İstinaf Kanun Yoluna Başvurma İstemi ve Şekli 869
(5) İstinaf Kanun Yoluna Başvurma Süresi 871
(6) İstinaf Başvurusunun Etkisi 871
(7) İstinaf İsteminin Hükmü Veren Mahkemece Reddi 872
(8) İstinaf İsteminin Tebliği ve Cevabı 873
(9) Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Savcısının Görevi 873
(10) Dosya Üzerinde Ön İnceleme 874
(11) Bölge Adliye Mahkemesinde İnceleme ve Kovuşturma 875
(12) Duruşma Hazırlığı 878
(13) İstinaf Kanun Yolu Başvurusu Üzerinde Yapılacak Duruşma 878
(14) Sanık Lehine Başvurma Hâlinde Verilecek Hüküm 883
(15) Bölge Adliye Mahkemesinin Kararlarına Karşı Direnme Yasağı 883
(16) Bölge Adliye Mahkemesinin Kararlarına Karşı Herhangi Bir
Kanun Yoluna Başvurma Yasağı 884
(17) Özel Kanunların Temyize İlişkin Hükümleri 887
3. Temyiz 887
a) Genel Olarak 887
b) Temyiz Kanun Yolu 887
(1) Genel Olarak 887
(2) Temyiz ile İstinaf Arasındaki Farklar 887
(3) Temyiz Kanun Yolu Başvurusunun Etkisi 888
(4) Temyiz Edilebilecek Kararlar 888
(5) Temyiz Edilemeyecek Kararlar/Temyiz Yasağı 889
(6) Temyiz Nedenleri 890
(7) Nisbi Temyiz Nedenleri 892

(8) Mutlak Temyiz Nedenleri (Kesin Hukuka Aykırılık Halleri) 894
(9) Temyiz İsteminin Yapılma Şekli 895
(10) Temyiz Başvurusunda Süre 896
(11) Temyiz Başvurusunun Etkisi 896
(12) Temyiz Başvurusunun İçeriği 896
(13) Temyiz Gerekçesi 899
(14) Temyiz İsteminin Kabule Değer Sayılmamasından Dolayı
Hükmü Veren Mahkemece Reddi 900
(15) Temyiz Dilekçesinin Tebliği ve Cevabı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının Görevi 900
(16) Temyiz İsteminin Reddi 902
(17) Temyiz İncelemesine (Yargılaması) Başlanması 903
(18) Temyiz İncelemesinin Duruşmasız Yapılması 903
(19) Temyiz İncelemesinin Duruşmalı Yapılması 903
(20) Duruşmada Usul 904
(21) Temyizde İncelenecek Hususlar 905
(22) Temyiz Kanun Yoluna Başvuru Sonucu Temyiz İncelemesi
Sonucu Verilebilecek Kararlar 906
(a) Esastan Red (Onama) Kararı 908
(b) Bozma Kararı 909
(i) Bozma Kararının İçeriği 910
(ii) Bozma Kararı Üzerine Dava Dosyasının İlgili
Mahkemeye Gönderilmesi 911
(iii) Bozma Kararı Üzerine Dosyanın Geri Gönderildiği İlgili Mahkemenin Yapacağı İşlemler 912
(iv) Bozma Kararının Diğer Sanıklara Etkisi 921
(c) Düzeltme (İyileştirme) ve Davanın Esasına Hükmedilmesi 922
(d) Düşme Kararı 923
G. Olağanüstü Kanun Yolları 923
1. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisi 924
a) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisinin Olağanüstü
Olmasının Nedeni 925
b) Olağanüstü İtiraz Kanun Yolu Başvurusunun Koşulları 926
c) İtiraz Başvurusunun İçeriği 927
d) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının Olağanüstü İtiraz Yoluna
Başvurmasını Kimler İsteyebilir 928
e) Yargıtay Özel Dairesinin Olağanüstü İtiraz Yoluna Gidilebilecek
Karar ve/veya Kararları 928
f) Olağanüstü İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Süre 933

g) Olağanüstü İtiraz Kanun Yoluna Başvuru Üzerine Ceza Genel
Kurulunun Verebileceği Kararlar 936
2. Kanun Yararına Bozma 937
a) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yollarına Başvurmanın Unsurları 939
(1) Başvurulacak Karar Bakımından 939
(2) Gerekçe Bakımından 946
(3) Başvurma Hakkına Sahip Kişi Bakımından 947
(4) Başvuru Usulü Bakımından 947
(5) Gerekçe Gösterme Zorunluluğu Bakımından 947
(6) Süre Bakımından 948
(7) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yoluna Başvurmada
Ön İnceleme 948
(8) İncelemenin Niteliği Bakımından 949
b) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yoluna Başvuru Üzerine
Yapılan İnceleme Sonucu Verilebilecek Kararlar 949
(1) Bozma Kararı 949
c) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yoluna Sanık veya
Hükümlü Aleyhine Başvurulabilip Başvurulamayacağı Sorunu 951
d) Kanun Yararına Bozma Kanun Yoluna Başvurulacak Merci 952
3. Yargılamanın Yenilenmesi 953
a) Yargılamanın Yenilenmesi Çeşitleri 955
(1) Hükümlü Lehine Yargılamanın Yenilenmesi Nedenleri 955
(2) Sanık veya Hükümlünün Aleyhine Yargılamanın Yenilenmesi Nedenleri 961
b) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminde Bulunabilecekler 962
c) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminde Bulunma Gerekçesi 962
d) Yargılamanın Yenilenmesi Yoluna Başvurmada Süre 963
e) Yargılamanın Yenilenmesi İstemi 963
(1) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminin Etkisi 963
(2) Yargılamanın Yenilenmesinin Kabul Edilmeyeceği Hâl 963
(3) Bir Suça Dayanan Yenileme İstemlerinin Kabulü Koşulları 964
(4) Yenileme İstemi Hakkında Uygulanacak Hükümler 964
(5) Yenileme İsteminin Yapılacağı Merci ve Bu Merciin Kabule
Değer Olup Olmadığı Kararı 965
(6) Yenileme İsteminin Kabule Değer Görülmemesi Nedenleri ve
Kabulü Hâlinde Yapılacak İşlem 965
(7) Yenileme İsteminin Esassız Olmasından Dolayı Reddi, Aksi
Takdirde Kabulü 965
f) Yargılamanın Yenilenmesi Yargılaması 966

(1) Delillerin Toplanması Aşaması 966
(a) Yargılamanın Yenilenmesinin Duruşma Yapılmaksızın
Yapılması ve Hüküm Verilmesi 967
(b) Yargılamanın Yenilenmesinin Duruşmalı Yapılması ve
Hüküm Verilmesi 967
ONBİRİNCİ BÖLÜM ÖZEL MUHAKEME USULLERİ
I. SERİ MUHAKEME USULÜ 971
II. BASİT YARGILAMA USULÜ 974
A. Basit Yargılama Usulünde İtiraz 976
KAYNAKÇA 977