Ceza Muhakemesi Hukuku Temel Bilgiler

İÇİNDEKİLER
DÖRDÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL BİLGİLER
I. GİRİŞ 59
II. TANIM 59
III. AMACI 60
IV. CEZA MUHAKEMESİNİN TARİHÇESİ 60
İKİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNİN UYGULAMA ALANLARI
V. CEZA MUHAKEMESİNİN YER BAKIMINDAN UYGULANMASI 63
A. Ülkesellik ilkesi: Mülkilik ilkesi 63
B. Kişisellik ilkesi 63
C. Evrensellik ilkesi 64
D. Yetkili Mahkeme 64
1. Genel Yetkili Mahkeme 64
2. Özel Yetki 64
3. Yabancı Ülkede İşlenen Suçlarda Yetki 65
4. Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıtlarında veya Bu Taşıtlarla
İşlenen Suçlarda Yetki 65
VI. CEZA MUHAKEMESİNİN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 66
A. Hemen/Derhal Uygulama 66
B. Geçmişe Yürüme 67
C. İleriye Yürüme 68

VII. CEZA MUHAKEMESİNİN KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANMASI 68
A. Cumhurbaşkanı 68
B. Milletvekili 70
1. Yasama Sorumsuzluğu 70
2. Yasama Dokunulmazlığı 70
3. Diplomatlar 71
4. Yabancı Askerler 71
VIII. KONU BAKIMINDAN UYGULANMASI 71
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ KOŞULLARI
IX. CEZA MUHAKEMESİNİN KOŞULLARI/MUHAKEME ENGELLERİ 73
A. Soruşturma Koşulları 73
1. Şikâyet 73
a) Şikâyet ve İhbar 74
b) Şikâyetin Geri Alınması İle Feragat (Vazgeçme) Kavramları 74
c) Şikâyetin Geri Alınmasının Sonuçları 76
d) Şikâyetin Geri Alınabileceği Zaman 76
e) Soruşturmaya Başlandıktan Sonra Bir Suçun Takibinin
Şikâyete Bağlı Olduğunun Anlaşılması 76
f) Kovuşturmaya Başlandıktan Sonra Bir Suçun Takibinin Şikâyete Bağlı Olduğunun Anlaşılması 76
g) Şikâyet Süresi 77
h) Şikâyette Sirayet/Yansıma 77
ı) Şikâyet Hakkına Sahip Kişi 77
i) Şikâyetin Yapılacağı Makam 78
j) Şikâyet Şekli 78
k) Kanun Değişikliği ve Suçun Takibinin Şikâyete Bağlı
Hale Gelmesi 79
2. Dava Süresi 79
3. İzin 80

4. Talep 81
5. Karar 81
6. Mütalaa 81
7. Müracaat/Başvuru/Yabancı Devletin Şikâyeti 82
8. Yargı Bulunmaması/Kesin Hüküm Bulunmaması 82
9. Açık Dava Bulunmaması 83
10. Önödeme 83
11. Uzlaşma 83
12. Dava Zamanaşımı 84
13. Af 84
14. Failin Türkiye’de Bulunması 84
15. Karşılıklılık (Mütekabiliyet) Koşulu 84
16. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi 85
17. Soruşturma Koşullarının Gerçekleşmemesinin Sonuçları 85
B. Kovuşturma Koşulları 86
1. Sanığın Hazır Bulunması 86
a) Sanığın Yokluğu 86
b) Gaiplik 88
c) Kaçaklık 89
2. Sanığın Akıl Hastası Olmaması 91
3. Bekletici Meselenin Çözümü 91
4. Yasama Dokunulmazlığının Bulunmaması 92
5. Kovuşturma Koşullarının Gerçekleşmemesinin Sonuçları. 93
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNİN İLKELERİ
X. CEZA MUHAKEMESİNİN İLKELERİ 95
A. Genel İlkeler 95
1. Hukuk Devleti İlkesi 95
2. İnsan Haysiyetinin Korunması. 95
3. İşkence Yasağı 95

4. Dürüst İşlem İlkesi (Adil Yargılanma) 96
5. Bağımsız ve Tarafsız Hâkim İlkesi 97
6. Meram Anlatma İlkesi 98
7. Suçsuzluk (Masumluk) Karinesi 98
8. Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi = In Dubio Pro Reo. 98
9. Özel Hayatın Gizliliği İlkesi 99
10. Maddi Gerçeğin Araştırılması İlkesi 99
11. Ceza Muhakemesinin Kamusallığı İlkesi 99
12. Nemo Tenetur Se ıpsum Accusare/Hiç Kimse Kendisi ve Yakınları Aleyhine Delil Göstermeye Zorlanamaz İlkesi ve
Susma Hakkı 100
13. Silahların Eşitliği İlkesi 100
14. Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Olmaz (Non Bis İn
İdem) İlkesi 101
15. Kıyas Yasağı İlkesi 101
B. Soruşturma Aşamasına İlişkin İlkeler 102
1. Delillerin Re’sen Araştırılması İlkesi. 102
2. Kamu Davasının Mecburiliği/Kovuşturma Mecburiyeti
İlkesi 102
a) Kamu Davasının Mecburiliği/Kovuşturma Mecburiyeti İlkesinin İstisnası 103
(1) Maslahata Uygunluk İlkesi 103
(a) Cezayı Kaldıran Şahsî Sebep Olarak Etkin
Pişmanlık 104
(b) Şahsî Cezasızlık Sebebi 104
(c) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi 104
3. Gizlilik İlkesi 105
4. Yazılılık İlkesi 105
C. Kovuşturma Aşamasına İlişkin İlkeler 106
1. Davasız Yargılama Olmaz İlkesi 106
a) Davasız Yargılama Olmaz İlkesinin İstisnaları 106
(1) Re’sen İstinaf İncelemesi 106
(2) Hükmün Sanıklar Lehine Bozulması Halinde
Diğer Sanıklara Uygulanması 106

2. Vasıtasızlık/Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesi 107
a) Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesinin İstisnaları 107
(1) Naip Hâkimlik 107
(2) İstinabe 107
3. Sözlülük İlkesi 107
4. Halka Açıklık/Aleniyet İlkesi 108
5. Çabukluk/Ucuzluk/Etkinlik İlkesi 108
6. Delillerin Serbestliği İlkesi 109
7. Delillerin Kolektifliği/Ortak Tartışmaya Açıklığı
İlkesi/Çelişme İlkesi. 109
8. Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesi. 109
a) Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesinin İstisnaları 110
(1) Duruşma Tutanağının İspat Gücü 110
(2) Delil Yasakları 110
XI. CEZA MUHAKEMESİNDE İNSAN HAKLARI 111
A. Hak Arama Hakkı 111
B. İsnadı Öğrenme Hakkı 111
C. Hakları Öğrenme Hakkı 112
D. Savunma Hakkı/Müdafii Yardımından Yararlanma Hakkı 112
E. Tercüman Yardımından Yararlanma Hakkı 112
F. Olağan (Kanuni) Mahkeme ve Hâkim Tarafından Yargılanma
Hakkı 113
G. Makul Süre İçinde Yargılanma Hakkı. 113
H. Denetim Mahkemesine Başvurma Hakkı 113
İ. En Kısa Sürede Bir Yargı Merci Önüne Çıkarılma Hakkı (Habeus Corpus) 114

BEŞİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ TEŞKİLATI,
CEZA MAHKEMELERİNİN MADDE VE YER YÖNÜNDEN YETKİSİ
XII. CEZA MUHAKEMESİ TEŞKİLATI 115
A. Ceza Mahkemeleri 115
1. İlk Derece Mahkemeleri 115

a) Sulh Ceza Hâkimliği. 116
b) Asliye Ceza Mahkemeleri 116
c) Ağır Ceza Mahkemeleri 116
d) Diğer Ceza Mahkemelerinin Görevleri 116
2. Bölge Adliye Mahkemeleri 117
3. Yargıtay 118
B. Cumhuriyet Savcılıkları 118
1. Cumhuriyet Başsavcılığı 118
2. Bölge Adliye Mahkemeleri Başsavcılığı 118
3. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı 119
XIII. MAHKEMELERİN GÖREV (MADDE) YÖNÜNDEN YETKİSİ 119
A. Genel Olarak 119
B. Re’sen Görev Kararı 119
C. Görevsizlik Kararı Verilmesi Gereken Hâl ve Sonucu 119
D. Görevsizlik Kararı Verilemeyecek Hâl 120
E. Görevli Olmayan Hâkim veya Mahkemenin İşlemleri 120
F. Madde Yönünden Görev Uyuşmazlığı 120
G. Madde Yönünden Görevsizlik Kararlarına Karşı İtiraz Kanun
Yolu 121
H. Madde Yönünden Yetkinin İstisnaları 122
1. Bağlantı 122
a) Dar Anlamda Bağlantı 122
b) Geniş Anlamda Bağlantı 122
c) Tek Çeşit Bağlantı, Karışık Bağlantı 123
2. Bağlantı Nedeniyle Uyuşmazlıkların Birleştirilmesinin Koşulları 123
3. Bağlantının Sonuçları 123
a) Uyuşmazlıkların Birleştirilmesi 123
b) Birleştirme, Madde Yönünden Yetkinin İstisnası 124
(1) Soruşturma Aşamasında Birleştirme 124
(2) Kovuşturma Aşamasında Birleştirme 124
(a) Birleştirme Kararı Verecek Makam 124

(b) Birleştirmede Uygulanacak Yargılama Usulü 125
(c) Birleştirilen Davların Ayrılması 125
c) Nisbi Muhakeme Yapma 125
d) Bekletici Sorun Yapma 126
4. Nisbi Muhakeme Neticesinde Verilen Kararın Başka Mahkemeler Açısından Değeri 126
5. Özel Hukuk Uyuşmazlıkları İle Bağlantılı Ceza Muhakemesinde Hangi Muhakeme Koluna Ait Usulün
Uygulanacağı Sorunu 127
6. Farklı Yargı Yerlerinin Kararların Bağlayıcılığı 127
a) Medeni Muhakeme Sonucu Verilen Kararın Ceza Mahkemesine Etkisi 127
b) İdari Yargılama Sonucu Verilen Kararın Ceza
Mahkemesine Etkisi 128
XIV. MAHKEMELERİN YER YÖNÜNDEN YETKİSİ 129
A. Tanım 129
B. Hukuki Nitelik 129
C. Yer Yönünden Yetkide Kabul Edilen Sistemler. 129
1. Birden Fazla Yerdeki Mahkemenin Yetkili Olması 129
2. Bir Yerdeki Mahkemenin Yetkili Olması 130
D. Türkiye’de İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetkili Mahkeme
(Genel Yetkili Mahkeme) 130
1. Sırf Hareket Suçları (Şekli Suçlar) 130
2. Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suçlar (Maddi
Suçlar/Neticeli Suçlar) 130
3. İhmali Suçlar 131
4. Teşebbüs Aşamasında Kalan Suç 131
5. Kesintisiz Suç 131
6. Zincirleme Suç 131
7. Objektif Cezalandırma Gerektiren Suç. 131
8. İştirak Halinde İşlenen Suç 132
9. Ülkede Yayımlanan Bir Basılı Eserle İşlenen Suç
(CMK m. 12/3) 132

10. Soruşturulması ve Kovuşturulması Şikâyete Bağlı Olan
Hakaret Suçu (CMK m. 12/4) 132
11. Görsel veya İşitsel Yayınlarla İşlenen Suç (CMK m. 12/5) 132
E. Türkiye’de İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Özel Yetkili
Mahkeme (CMK m. 13) 133
F. Yabancı Ülkede İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetkili
Mahkeme (CMK m. 14) 133
G. Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıtlarında veya Bu Taşıtlarla
İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetkili Mahkeme (CMK m. 15) 134
H. Mahkemenin Yer Yönünden Yetkisinde Olumlu ve Olumsuz
Yetki Uyuşmazlığı 134
İ. Yer Yönünden Yetkisizlik İddiası 135
1. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazının Zamanı 135
2. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazında
Bulunabilecek Kişiler 136
3. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazı Hakkında
Karar Vereceği Zaman 136
4. İtiraz Kanun Yolu 136
İ. Yer Yönünden Yetkisiz Mahkemenin Yaptığı İşlemler 136
J. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetki Kurallarının İstisnaları 137
1. Bağlantı 137
2. Nakil 137
a) Hukuki Sebeplerle Davanın Nakli 138
b) Fiili Sebeplerle Davanın Nakli 138
c) Kamu Güvenliği Nedeniyle Davanın Nakli 138
d) Afet Nedeniyle Davanın Nakli 138
e) Nakil Kararını Verecek Makam 139
f) Kısmı Nakil 139
g) Nakil Kararının Kesinliği 139
3. İstinabe 139
K. Yetkili Olmayan Hâkim veya Mahkemenin İşlemleri 139
L. Yargı Organları Arasında İş Bölümü Uyuşmazlığı 139

ALTINCI BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİ
XV. CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİ 141
A. İşlemin Yapısına Göre Tasnif 142
1. Sözlü İşlemler 142
2. Yazılı İşlemler 142
3. Hareketli/Eylemli İşlemler 142
4. Hareketsiz/Eylemsiz İşlemler 142
5. Açık İşlemler 143
6. Gizli İşlemler 143
B. İşlemi Yapan Makama Göre Tasnif 143
1. Yargılama Makamı İşlemleri 143
a) Hâkim İşlemleri / Kararları 144
(1) Fiili İşlemler 144
(2) Fikri İşlemler 144
(a) Ceza Muhakemesinin Aşaması Bakımından
Karar 144
(i) Soruşturma Aşamasındaki Kararlar 144
(ii) Kovuşturma Aşamasındaki Kararlar 144
(b) Kararın Niteliği Bakımından Kararlar 144
(i) Yargılamaya İlişkin Kararlar 144
(ii) İdari Nitelikte Kararlar 145
b) İşlemi Yapan Makamın Sıfatına Göre İşlemler 145
(1) Hâkimlik Kararları 146
(2) Mahkeme Kararları 146
2. İddia Makamı İşlemleri 146
3. Savunma Makamı İşlemleri 147
C. Muhakeme İşlemlerinde Süreler 147
1. Hak Düşürücü Süre 147
2. Koruyucu Süre 148
3. Düzenleyici/Yaptırımsız Süre 148

D. Sürelerin Hesaplanması 148
E. Eski Hale Getirme 149
1. Eski Hale Getirmenin Hukuki Niteliği 149
2. Eski Hale Getirme Sebepleri 149
a) Kusuru Olmaksızın Bir Sürenin Geçirilmiş Olması 149
3. Eski Hale Getirme Talebinin Yapılacağı Makam. 150
4. Eski Hale Getirme Talebi Hakkında Karar Verecek Makam 150
5. Eski Hale Getirme Talebinde Bulunmak İçin Gerekli Olan
Süre 151
6. Eski Hale Getirme Talebi Üzerine Verilen Karara Karşı
Kanun Yolu 151
7. Eski Hale Getirme Talebinde Bulunmanın Etkisi 151
F. Muhakeme İşlemlerinin Bildirilmesi 151
1. Tefhimle Bildirim 151
2. Tebliğle Bildirim 151
G. Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıklar ve Bu
Aykırılıkların Giderilmesi 152
1. Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıklar 152
a) Yokluk 153
b) Hak Düşümü 153
c) Butlan (Hükümsüzlük) 153
(1) Mutlak Butlan 153
(2) Nisbi Butlan 154
d) Kabul Edilmezlik/Geri Çevrilme 154
2. Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıkların
Giderilmesi 154
a) Geri alma 154
b) Yenileme 155
c) Bozma 155
d) İyileştirme 155
e) Düzeltme 156
f) Çevirme 156

YEDİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARI VE BU MAKAMLARI TEMSİL EDEN KİŞİLER
XVI. CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARI 157
XVII. CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARINI TEMSİL EDEN VE CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİNE KATILAN KİŞİLER
(ÖZNELER/SUJELER) 157
A. Yargılama Makamının Temsil Eden Kişi Olarak Hâkim 158
1. Hâkimlerin Sınıflandırılması 158
2. Hâkimlerin Özellikleri 158
a) Hâkimin Bağımsızlığı 159
(1) Hâkimin Bağımsızlığının Kendisine Karşı
Korunması Gereken Erkler 160
(a) Hâkimin Bağımsızlığının Yasama Organına
Karşı Korunması 160
(b) Hâkimin Bağımsızlığının Yürütme Organına
Karşı Korunması 160
(c) Hâkimin Bağımsızlığının Yargılama Organına
Karşı Korunması 160
(d) Hâkimin Bağımsızlığının Ortama Karşı
Korunması 161
b) Hâkimin Tarafsızlığı 161
(1) Hâkimin Davaya Bakamayacağı Durumlar 161
(a) Hâkimin Kesin Olarak Davaya Bakamayacağı Durumlar 162
(b) Yargılamaya Katılamayacak Hâkim 162
(c) Hâkimin Tarafsızlığından Şüpheye Düşülecek Nedenlerden Dolayı Davaya Bakamayacağı Durumlar 163
(2) Hâkimin Reddi Muhakemesi 164
(a) Hâkimin Reddi İddiası 164
(i) Hâkimin Reddi İddiasının Konusu 164
(ii) Hâkimin Reddi İddiasında Bulunabilecek
Kişiler 164

(iii) Hâkimin Reddi İddiasında Bulunmanın
Usulü 164
(iv) Hâkimin Reddi İddiasında Süre 165
(b) Hâkimin Reddi İddiasında Savunma 165
(c) Hâkimin Reddi İddiasında Karar Verecek
Mahkeme 165
(d) Ret İstemi Üzerine Verilecek Kararlar ve Başvurulacak Kanun Yolları 166
(e) Reddi İstenen Hâkimin Yapabileceği İşlemler 167
(3) Hâkimin Çekinmesi 167
(a) Hâkimin Çekinme Gerekçeleri 167
(b) Hâkimin Çekinme İsteminde Süre 168
(c) Hâkimin Çekinme İsteği Konusunda Karar
Verecek Merci 168
(d) Hâkimin Çekinme İsteği Üzerine
Mahkemede Verilecek Karar 168
(4) Zabıt Kâtibinin Reddi veya Çekinmesi. 169
B. İddia Makamını Temsil Eden Kişi Olarak Cumhuriyet Savcısı 169
1. Genel Olarak 169
2. Cumhuriyet Savcılığının Örgütlenmesi 170
3. Cumhuriyet Başsavcılığının Görevleri 170
4. Cumhuriyet Başsavcısının Görevleri 171
5. Cumhuriyet Savcısının Görevleri 171
6. Cumhuriyet Savcılarının Yer Yönünden Yetkisi 171
7. Cumhuriyet Savcılarının Hukuki Konumu 172
8. Cumhuriyet Savcısının Adalet Bakanı, Birbirleri ve Kolluk
Kuvveti ile İlişkisi 172
a) Cumhuriyet Savcısının Adalet Bakanı İle İlişkisi 172
b) Cumhuriyet Savcılarının Birbirleri İle İlişkisi 173
c) Cumhuriyet Savcısının Kolluk Kuvveti İle İlişkisi 174
9. Cumhuriyet Savcısının Bağımsızlığı Sorunu 174
10. Cumhuriyet Savcısının Tarafsızlığı Sorunu 175
11. Cumhuriyet savcısının Reddi Sorunu 175

12. Cumhuriyet Savcısının CMK’nın Uygulanmasındaki
Görevleri (Yükümlülükleri) 176
a) Cumhuriyet Savcısının Soruşturmaya Başlama Görevi (Araştırma görevi) 176
b) Cumhuriyet Savcısının İddianame Düzenleme Görevi 176
c) Cumhuriyet Savcısının Açılmış Olan Kamu Davasına
Katılarak Sonuçlanmasını Sağlama Görevi 177
d) Cumhuriyet Savcısının Kanun Yollarına Başvurma
Görevi 177
13. Cumhuriyet Savcısının Yetkileri 178
a) Cumhuriyet Savcısının Kovuşturmaya Yer Olmadığı
Kararı Verme Yetkisi 178
b) Cumhuriyet Savcısının Kolluk Kuvvetlerinden Delil Araştırmasını İsteme Yetkisi 178
c) Cumhuriyet Savcısının Başka Bir Cumhuriyet Savcısından Yargı Çevresi İçindeki Bir Soruşturma
İşlemini Yapmasını İsteme Yetkisi 178
d) Soruşturmada Cumhuriyet Savcısının Hâkim Kararı
İsteme Yetkisi 179
e) Cumhuriyet Savcısının İddianame Düzenleme
Konusunda Takdir Yetkisi 179
14. Cumhuriyet savcısının İçtihadı Birleştirme Kararı İle Bağlı
Olup Olmadığı Sorunu 179
15. Cumhuriyet Savcısının Takdir Yetkisi 179
a) Delilleri Değerlendirirken Takdir Yetkisi 179
b) İddianame Düzenlemede Konusunda Takdir Yetkisi 180
c) TCK’nda Yer Alan Bazı Durumlarda Cumhuriyet
Savcısının Takdir Yetkisi 180
16. Cumhuriyet Savcısının Şikâyet veya İhbar Dışında Bir
Nedenle Bir Suçun İşlendiğini Öğrenmesi 181
C. Kolluk Kuvveti 181
1. Adli Kolluğun Görevi 182
2. Adli Kolluğun Yetkisi 183

a) Adlî Kolluğun Olay Yerinde Aldığı Tedbirlere
Uyulmaması Halinde Yetkisi 183
b) Kolluğun Zor Kullanma Yetkisi, Sınırları ve Şekli 183
c) CMK’nda Adli Kolluğa Doğrudan Doğruya Soruşturma İşlemlerini Yapma Yetkisinin Verilip Verilmediği Sorunu 184
3. Kamu Görevlilerinin Adli Görevin İcrası Kapsamında
İşlediği Suçlara İlişkin Soruşturma 185
4. Sulh Ceza Hâkiminin Soruşturma Evresindeki Görevi 186
5. Soruşturma Evresinde Yapılan İşlemlerin Tutanağa
Bağlanması 187
D. Mağdur veya Suçtan Zarar Gören (Katılan) 187
1. Mağdurun Hakları. 188
a) Soruşturma Aşamasında Mağdurun Hakları 188
b) Kovuşturma Aşamasında Mağdurun Hakları 189
2. Mağdura Haklarının Anlatılıp Açıklanması. 190
3. Mağdura Zorunlu Vekil Tayini 190
4. Suçun Mağduru İle Şikâyetçinin Çağırılması 190
5. Mağdur ile Şikâyetçinin Davete Uymamaları 191
6. Mağdur İle Şikâyetçinin Dinlenmesi 191
7. Kamu Davasına Katılma 191
a) Kamu Davasına Katılmanın Koşulları. 192
(1) Suçun Mağduru, Suçtan Zarar Gören veya
Malen Sorumlu Olmak 192
(2) Dava Açıldıktan Sonra ve Fakat Dava Bitmeden
Önce İstemde Bulunmak 192
8. Kamu Davasına Katılma İsteğinde Bulunma Zamanının
Başlama ve Sona Erme Zamanı 193
9. Kamu Davasına Katılma Hakkına Sahip Olan Kişiler 193
10. Kamu Davasına Katılma Usulü 193
11. Kamu Davasına Katılanın Hakları 194
12. Kamu Davasına Katılanın Yetkileri 194
13. Kamu Davasına Katılmanın Davaya Etkisi 194
14. Kamu Davasına Katılmadan Önceki Kararların Tebliği 195

15. Kamu Davasına Katılanın Kanun Yoluna Başvurması 195
16. Kamu Davasına Katılmanın Hükümsüz Kalması 195
17. Kamu Davasına Katılma İle Şahsi Dava ve Şahsi Hak
Davası 195
E. Savunma Makamını Temsil Eden Kişi Olarak Şüpheli ve Sanık 196
1. Genel Olarak 196
2. Şüpheli ve Sanık 197
a) Şüpheli 197
b) Sanık 197
3. Şüpheli ve Sanığın Ceza Muhakemesindeki Konumu 198
4. Şüpheli ve Sanık Olabilme Koşulları 198
a) Gerçek Kişi Olma 198
b) Belli Olma 199
5. Şüpheli ve Sanığın Hakları 199
a) Şüphelinin Hakları 200
(1) Şüphelinin CMK m. 147’de Yer Alan Hakları 200
(a) Haklarını Öğrenme Hakkı 200
(b) Hakkında Yapılan İsnadları Öğrenme Hakkı 201
(c) Müdafii Yardımından Yararlanma Hakkı 201
(d) Yakınlarına Haber Verilmesini İsteme Hakkı 202
(e) Susma Hakkı 202
(i) Susma Hakkının Sınırları 203
(ii) Susma Hakkı Kapsamında Şüphelinin
Doğruyu Söyleme Zorunluluğu Sorunu 203
(iii) Susma Hakkı Kapsamında Şüphelinin Susmasının Aleyhe Sonuç Doğurması
Sorunu 203
(f) Şüpheden Kurtulması İçin Somut Delillerin Toplanmasını İsteyebilme Hakkı 204
(g) Aleyhine Var Olan Şüphe Nedenlerini Ortadan Kaldırmak ve Lehine Olan Hususları
İleri Sürme Hakkı 204
(2) Şüphelinin Diğer Hakları 205

(a) Lekelenmeme Hakkı 205
(b) Makul Sürede Yargılanma Hakkı 205
(c) Savunma Hakkı 205
(d) Masumiyet Karinesinden Yararlanma Hakkı 206
(e) Hâkim veya Bir Adli Makam Önüne Çıkma
(Habeas Corpus) ve İtiraz Hakkı 206
b) Şüphelinin Yükümlülükleri 206
(1) İfade ve Sorguya Katlanma Yükümlülüğü 207
(2) Hazır Bulunma Yükümlülüğü 207
(3) Koruma Tedbirlerine Katlanmak 208
c) Sanığın Hakları 208
(1) Aleni Yargılanma Hakkı 208
(2) Kovuşturma İşlemlerinden Haberdar Olma Hakkı 209
(3) Denetim Muhakemesine Başvurma Hakkı 209
d) Sanığın Yükümlülükleri 209
(1) Mahkemede Hazır Bulunma Yükümlülüğü 209
(2) Sanığın Kararlara Boyun Eğme Yükümlülüğü 210
6. Şüpheli veya Sanığın Yasal Temsilcisinin ve Eşinin Hak ve Yükümlülükleri 210
F. Müdafi. 211
1. Genel Olarak 211
2. Müdafiin Hukuki Durumu 211
3. Müdafi Olabilmenin Koşulları 211
4. Müdafilik Türleri 212
a) İsteğe Bağlı Müdafilik 212
b) Zorunlu Müdafilik 212
(1) İstem Üzerine Zorunlu Müdafilik 212
(2) Doğrudan Zorunlu Müdafilik 213
c) CMK’nda Yer Alan Özel Müdafilik Halleri. 213
5. Müdafiin Bağımsızlığı 214
a) Yürütme Karşısında Bağımsızlık 214
b) Cumhuriyet Savcısı Karşısında Bağımsızlık 214

c) Şüpheli/Sanık Karşısında Bağımsızlık 214
d) Mahkeme Karşısında Bağımsızlık 215
e) Baro Karşısında Bağımsızlık 215
f) Üçüncü Kişiler Karşısında Bağımsızlık 215
6. Müdafi Yardımından Yararlanma Hakkı/Müdafi Seçimi ve Müdafi Görevlendirilmesi 215
a) Müdafi Seçimi 216
b) Müdafi Görevlendirme 216
(1) İstem Üzerine Müdafi Görevlendirme 216
(2) Doğrudan Müdafi Görevlendirme 216
(3) Müdafi Görevlendirmede Usul 216
7. Müdafii Sayısı. 217
a) Soruşturma Evresinde Müdafi Sayısı 217
b) Kovuşturma Evresinde Müdafi Sayısı 217
8. Müdafiin Yetkileri 218
a) Müdafiin Soruşturma Evresindeki Yetkileri 218
(1) Müdafiin Dosyayı İnceleme ve Örnek Alma
Yetkisi 218
(2) Müdafiin Dosyayı İnceleme Yetkisinin Kısıtlanması 218
(3) Müdafiin Dosyayı İnceleme Yetkisinin
Kısıtlanamayacağı Durumlar 219
(4) Müdafiin Şüpheli veya Sanıkla Görüşme ve
Yazışması 220
(5) Müdafiin Hazır Bulunma Yetkisi 220
(6) Müdafiin Kanun Yoluna Başvurma Yetkisi 221
b) Müdafiin Kovuşturma Evresindeki Yetkileri 221
(1) Dosya inceleme Yetkisi 221
(2) Sanık İle Görüşme ve Yazışma Yetkisi 221
(3) Hazır Bulunma Yetkisi 221
(a) Müdafiin Doğrudan Soru Sorması 222
(b) Müdafiin Kanun Yoluna Başvurması 222
9. Müdafiin Yükümlülükleri / Görevleri 223

a) Savunma Görevini Gereği Gibi Yerine Getirme 223
b) Sır Saklama 223
c) Gerçeği Söyleme Yükümlülüğü 224
d) Maddi Gerçeğin Ortaya Çıkartılmasını Sağlama 224
10. Müdafiin Yükümlülüğünü/Görevini Yerine Getirmemesi 224
11. Müdafilik Görevinden Yasaklanma 225
12. Görevini Yerine Getirmeyen Müdafii Hakkında Disiplin ve
Adli Soruşturma Açılması 226
G. Tanık 226
1. Genel Olarak 226
2. Tanık Olabilecek Kişiler 226
a) Hâkimin Tanıklığı 226
b) Cumhuriyet Savcısının Tanıklığı 227
c) Müdafiin Tanıklığı 227
d) Sanığın/Suç Ortağının Tanıklığı 227
e) Mağdurun Tanıklığı 228
f) Bilirkişinin Tanıklığı 229
g) Adli Kolluğun Tanıklığı 229
h) Çocuk ve Akıl Hastaları ve Akıl Zayıflığı İçinde Olanların Tanıklığı 229
3. Tanıkların Çağrılması 229
4. Çağrıya Uymayan Tanıklar Hakkında Uygulanacak Yaptırım 230
5. Tanığın Yükümlülükleri (Ödevleri) 230
a) Yetkili Makam Huzuruna Gelme Yükümlülüğü (Hazır
Bulunma Yükümlülüğü) 230
b) Beyanda Bulunma Yükümlülüğü 231
c) Beyanda Bulunma Yükümlülüğünün İstisnaları 231
(1) Mutlak Çekinme Hakkının Olduğu Durumlar 231
(a) Yaş Küçüklüğü, Akıl Hastalığı veya Akıl Zayıflığı Nedeniyle Tanıklıktan Çekinmenin Önemini Anlayabilecek Durumda
Olmayanların Tanıklıktan Çekinmesi 233

(b) Tanıklıktan Çekinebileceklere Bu Hakkının Bildirilmesi 233
(2) Meslekleri veya Sürekli Uğraşları Nedeniyle
tanıklıktan Çekinme Hakkı Olanlar 234
(3) Ceza Kovuşturmasına Uğratabilecek Nitelikte Olan Sorulara Cevap Vermeme Durumları
Nedeniyle Çekinme Hakkı 234
d) Doğru Beyanda Bulunma Yükümlülüğü 235
e) Yemin Etme Yükümlülüğü 235
(1) Yemin Etme Yükümlülüğünün İstisnaları 235
(2) Tanıklara Yemin Verilmesi 236
(3) Yeminin Biçimi 237
(4) Yeminin Yerine Getirilmesi, Sağır veya Dilsizin Yemini 237
6. Tanıklıktan ve Yeminden Sebepsiz Çekinme Durumu ve
Yaptırımı 237
7. Tanığın Hakları 238
a) Tanıklıktan Çekinme Hakkı 238
b) Kendisi veya CMK m. 45’te Yer Alan Kişiler Hakkında Ceza Kovuşturmasına Yol Açabilecek Sorulara Cevap
Vermeme Hakkı 238
c) Tazminat Hakkı 238
8. Tanıkların Dinlenmesi 238
a) Tanığın Dinlenmesine Geçilmeden Önce Tanıklık
Yapma Görevinin Öneminin Anlatılması 239
b) Tanığa İlk Önce Sorulacak Hususlar 240
c) Tanığa Söylenecek Şeyler ve Sorulacak Sorular 240
d) Tanığın Erken Dinlenmesi 241
e) Tanığın Tekrar Dinlenmesi. 241
9. Devlet Sırrı Niteliğindeki Bilgilerde Tanıklık 241
10. Gizli Tanıklık ve Gizli Tanığın Korunması 242
H. Bilirkişi 243
1. Genel Olarak 243

2. Bilirkişinin Tanımı 243
3. Bilirkişinin Hukuki Niteliği 243
4. Bilirkişiye Başvurulabilecek Haller 243
5. Bilirkişiye Başvurulamayacak Haller 244
6. Bilirkişiye Başvurma (Bilirkişi Atama) Yetkisine Sahip Kişiler 244
a) Soruşturma Evresinde 244
b) Kovuşturma Evresinde 244
7. Bilirkişi Atanmasını İsteme Hakkına Sahip Kişiler 245
8. Delillerin Müşterekliği İlkesi Gereği Hâkimin Kişisel
Bilgisini Mahkemede Kullanmaması 245
9. Bilirkişi Olabilecek Kişiler (Bilirkişi Olma Koşulları) 246
10. Bilirkişi Atanma Usulü 246
11. Bilirkişinin Yükümlülükleri 246
a) Bilirkişiliği Kabul Etme Yükümlülüğü (Zorunlu Bilirkişilik) 246
b) Yemin Etme Yükümlülüğü 247
c) İnceleme Yapma ve Yaptığı İncelemenin Sonuçlarını
Bildirme Yükümlülüğü 247
d) Çağrıya Uyma (Hazır Bulunma) Yükümlülüğü 249
12. Bilirkişi Sayısı 249
13. Bilirkişi Değerlendirmesi, Dinlenmesi ve Uzman Mütalaası 250
a) Bilirkişi Değerlendirmesi 250
(1) Bilirkişi Değerlendirmesinin Hukuki Niteliği 250
(2) Bilirkişi Değerlendirmesinin Yetkili Kişiye
Verilmesi 250
(3) Duruşma Aşamasında Bilirkişinin Dinlenmesi 251
(4) Bilirkişinin Erken Dinlenmesi 252
b) Uzman Mütalaası 252
14. Bilirkişinin Yetkileri 253
15. Bilirkişilikten Çekinme 253
16. Bilirkişinin Reddi 253
17. Bilirkişi tanık 254

18. Bilirkişiye Başvurma Zorunluluğunun Bulunmaması 254
19. Özel Bilirkişilik Şekli Olarak Gözlem Altına Alma 255
a) Gözlem Altına Alma Koşulları 255
b) Yetkili makam 255
c) Süresi 256
d) İtiraz 256
e) İtiraz edebilecek kişiler 256
f) İtirazı İnceleyecek Merci 256
g) İtiraz Üzerine Verilecek Karar 256
SEKİZİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNDE DELİL
XVIII. CEZA MUHAKEMESİNDE İSPAT ARAÇLARI OLARAK DELİLLER 257
A. İspat Kavramı 257
B. Delil Kavramı 257
C. Delillerin Özellikleri 258
D. Delil Çeşitleri 259
E. Delillerin Sınıflandırılması 259
1. Beyan Delili 260
a) Tanık Beyanı 260
b) Şüpheli ve Sanık Beyanı 261
(1) Şüpheli Beyanı 261
(a) Şüphelinin İfadesinin Alınması 261
(i) İfade Almanın Amacı 262
(ii) Cumhuriyet Savcısı ve Kolluğun İfade
Alması 262
(iii) Cumhuriyet Savcısı ve Kolluk Tarafından
Alınan İfadenin Hukuki Değeri 263
(b) Şüphelinin Sorgusunun Yapılması 263
(c) İfadesi Alınacak veya Sorgusu Yapılacak
Şüphelinin Çağrılması 264
(d) İfadesi Alınacak veya Sorgusu Yapılacak Şüpheli Hakkında Zorla Getirme Kararı Verilmesi 264

(2) Sanığın Sorgusunun Yapılması 265
(a) Şüphelinin İfadesi Alınmadan veya Sorgusu Yapılmadan Önce Yapılması Gerekenler
(İfade ve Sorgu tarzı) 265
(b) Şüpheli İfadesi veya Sanığın Sorgusu Yapılırken Yasak Olan İfade ve Sorgu
Yöntemleri 265
(i) Kötü Davranma 266
(ii) İşkence 266
(iii) İlaç Verme 266
(iv) Yorma 266
(v) Aldatma 267
(vi) Cebir veya Tehditte Bulunma 267
(vii) Bazı Araçları Kullanma Gibi Bedensel veya Ruhsal Müdahaleler Yapma (İradeyi
Etkileyen Diğer Nedenler) 268
(viii) Yasaya Aykırı Vaatte Bulunma (CMK m. 148/2). 268
(3) Şüpheli veya Sanığın İkrarı 268
2. Belge Delili (Yazılı Açıklamalar) 269
a) Yazılı Belge 269
b) Şekil Tespit Eden Belge 270
3. Belirti Delilleri 271
4. Ses ve Görüntü Tespit Eden Araçların Kaydı 272
F. Delil Yasakları -Yasak Deliller (Hukuka Aykırı Yöntemlerle Elde
Edilen Delillerin Kullanılamaması) 273
1. Genel Olarak 273
2. Delil Yasaklarının Görevi 273
3. Delil Yasaklarının Sınıflandırılması Sorunu 273
a) Türk Öğretisinde Kabul Edilen Sınıflandırmalar 274
(1) Delil Elde Etme Yasağı 274
(a) Genel Olarak 274
(b) Delil Elde Etme Yasağı Durumları 274

(i) Aydınlatma Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi (CMK m. 147) 274
(ii) İfade Alma ve Sorguda Yasak
Yöntemlerin Kullanılması (CMK m. 148). 275
(iii) Kanun Tarafından Yetkilendirilmiş Kişilerin Emri Bulunmadan ve Kanun Tarafından Belirlenen Usullere
Uyulmadan Delil Elde Edilmesi 275
(2) Delil Değerlendirme Yasağı (Hukuka Aykırı Delilin Kullanılma Yasağı) 276
(a) Anayasa m. 38/6’ya Göre Delil
Değerlendirme Yasağı 276
(b) CMK m. CMK m. 217/2’ye Göre Delil
Değerlendirme Yasağı 277
(c) Hukuka Aykırı Şekilde Elde Edilen Delillerin Kullanılıp Kullanılmamasında Mutlak ve
Nisbi Kullanma Yasağı Sistemleri/ Kuramları 278
4. Delil Yasaklarının Uzak Etkisi 280
5. Özel Kişiler Tarafından Elde Edilen Deliller ve Bu
Delillerin Yasak Delil Olması Sorunu 280
6. Tesadüfen Elde Edilen Deliller 280
7. Askeri Ceza Mahkemesi ve Delil Yasakları 281
8. Yüce Divan Yargılaması ve Delil Yasakları 281
G. Delile Ulaşma Yolları (Delil Elde Etme Yöntemleri) 281
1. Genel Olarak 281
2. Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması 282
a) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve
Vücudundan Örnek Alınması (CMK m. 75/1) 282
(1) Beden Muayenesi 282
(a) Dış Beden Muayenesi 283
(b) İç Beden Muayenesi 283
(2) Vücuttan Örnek Alınması 283
(3) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve
Vücudundan Örnek Alınmasının Hukuki Niteliği 283

(4) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınması ve Kişinin Kendisi veya Yakınları Aleyhine Ceza Soruşturmasına veya Kovuşturmasına Neden Olacak Beyanda Bulunmama
Hakkı (Nemo Tenetur Se Ipsium Accusare) 284
(5) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve
Vücudundan Örnek Alınmasının Koşulları 285
(a) Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır 285
(b) Suçun Kanunda Öngörülen Cezasının Üst
Sınırı İki Yıl ve Daha Yukarı Olması Gerekir 285
(c) Müdahalenin Sağlığa Zarar Verme
Tehlikesinin Bulunmaması (Orantılılık İlkesi) 285
(d) Karar Verecek Kişi 286
(e) İç Beden Muayenesi veya Vücuttan Örnek
Alma İşlemini Yapacak Kişiler 286
(f) İtiraz 286
(g) İtiraz Edebilecek Kişiler 287
(h) İtirazı İnceleyecek Merci. 287
(ı) İtiraz Üzerine Verilecek Karar 287
(6) Hukuka Aykırı Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması ve Bu Delillerin Kullanılması
Yasağı 287
(7) Özel Kanunlar Gereği Alkol Muayenesine ve Kan
Örneği Alınması 288
3. Şüpheli ve Sanıktan Başka Kişilerin Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması 288
a) Genel Olarak 288
b) Beden Muayenesi 288
(1) Dış Beden Muayenesi 289
(2) İç Beden Muayenesi 289
c) Amaç 289
d) Şüpheli ve Sanıktan Başka Kişilerin Beden Muayenesi
ve Vücuttan Örnek Alınmasının Uygulama Koşulları 289
(1) Şüpheli ve Sanık Dışında Bir Kişi Bulunmalıdır 289

(2) Müdahalenin Mağdur veya Diğer Kişilerin Sağlığını Tehlikeye Düşürmemesi Gerekir
(Orantılılık İlkesi) 289
(3) Karar Verecek Kişi veya Makam 289
(4) İstemde Bulunabilecek Kişi veya Kişiler 290
(5) İtiraz 290
(6) İtiraz Edebilecek Kişiler 290
(7) İtiraz Üzerine Verilecek Karar 290
(8) Hukuka Aykırı Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması ve Bu Delillerin Kullanılması
Yasağı 291
(9) Diğer Kişilerin Rızasının Olmaması ve Susma
Hakkı (Nemo Tenetur) 291
4. Moleküler Genetik İncelemeler 291
a) Moleküler Genetik İnceleme Hukuki Niteliği 291
b) Moleküler Genetik İncelemenin Amacı 292
c) Moleküler Genetik İncelemenin Uygulanma Koşulları 293
(1) Başlamış Olan bir Ceza Soruşturması veya Kovuşturmasının Bulunması 293
(2) İkincil Nitelikte Bir Başvuru Olup Olmadığı 293
(3) Karar Verecek Kişi 293
(4) Moleküler Genetik İnceleme Yapılabilmesi İçin
Bilirkişi Görevlendirilmesi 293
(5) İstemde Bulunabilecek Kişiler 294
(6) Moleküler Genetik İncelemeye Tabi Tutulacak
Kişiler 294
(7) İtiraz 294
(8) Genetik İnceleme Sonuçlarının Gizliliği. 294
(9) Hukuka Aykırı Moleküler Genetik İnceleme
Sonucu Elde Edilen Deliller ve Kullanılma Yasağı 295
5. Fizik Kimliğinin Tespiti. 295
a) Genel Olarak 295
b) Fizik kimliğinin tespitinin Hukuki Niteliği 295
c) Fizik Kimliğinin Tespitinin Amacı 295

d) Fizik Kimliğinin Tespitinin Konusu 295
e) Uygulanma Koşulları 296
(1) Üst Sınırı İki Yıl veya Daha Fazla Hapis Cezasını Gerektiren Bir Suçtan Dolayı Soruşturma ve
Kovuşturma Başlamış Olmalıdır. 296
(2) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır 296
(3) Şüpheli veya Sanığı Teşhis İçin Gerekli Olmalıdır (Orantılılık İlkesi) 296
(4) Kararı Verecek Kişi 296
(5) İtiraz 296
(6) Şüpheli ve Sanığın Kimliğinin Tespitinin
Uygulanma Usulü 297
(7) Şüpheli ve Sanığın Kimliğinin Tespitine Yönelik
Bilgilerin Yok Edilmesi ve Hukuka Aykırı Delil 297
6. Keşif 297
a) Genel Olarak 297
b) Keşfin Hukuki Niteliği 297
c) Keşfin Amacı 297
d) Keşfin Konusu 297
(1) Nesneler 297
(2) Belgeler 298
(3) Kişiler 298
(4) Olgular ve Deneyler 298
e) Keşfin Uygulanma Koşulları 298
(1) Keşif Yapmaya Yetkili Kişiler 298
(2) Keşfin Yapılmasında Hazır Bulunabilecek Kişiler 299
(3) Keşif Tutanağı ve Keşif Tutanağının Delil Değeri 299
(4) Hukuka Aykırı Yöntemler Uygulanarak Gerçekleştirilen Keşif Sonucu Elde Edilen Delil ve
delil Yasakları 300
7. Keşif Türleri 300
a) Yer Gösterme 300
(1) Yer Gösterme İşleminin Hukuki Niteliği 300

(2) Yer Gösterme İşlemini Yapabilecek Kişiler 300
(3) Yer Gösterme İşleminde Hazır Bulunabilecek
Kişiler 301
(4) Yer Gösterme İşleminin Tutanağa Bağlanması 301
(5) Yer Gösterme İşleminde İşleme Başlamadan
Önce Şüpheliye Haklarının Hatırlatılması 301
b) Otopsi. 301
(1) Genel Olarak 301
(2) Otopsi İşleminin Hukuki Niteliği 301
(3) Otopsi İşlemini Yapmaya Yetkili Kişiler 302
(4) Otopsi İşlemi Yapılması Kararını Verecek Makam
veya Kişi 302
(5) Gömülmüş Bulunan Bir Ceset, İncelenmesi Veya
Otopsi Yapılması 302
8. Arama 302
a) Genel Olarak 302
b) Aramanın Amacı 304
c) Özel Arama Şekilleri. 304
d) Aramanın Hukuki Niteliği 305
e) Aramanın Uygulanma Koşulları 305
(1) Makul Şüphe 305
(a) Şüpheli ve Sanık Bakımından 305
(b) Üçüncü Kişiler Bakımından 306
(2) Arama Kararı ve Arama Emrini Vermeye Yetkili
Kişi 306
(a) Arama kararı 306
(b) Arama Kararını Vermeye Yetkili Kişi 306
(i) Soruşturma Evresinde Arama Kararını
Vermeye Yetkili Kişi 306
(ii) Kovuşturma Evresinde Arama Kararını
Vermeye Yetkili Kişi 307
(c) Arama Kararına Gerek Olmayan Durumlar 307
(d) Arama Yapılacak Kişiler 307

(e) Arama Yapılacak Yerler 308
(i) Üstte Arama 308
(ii) Eşyada Arama 308
(iii) Konutta Arama 309
(iv) İşyerinde Arama 309
(v) Araçta Arama 309
(vi) Diğer Yerlerde Arama 310
(vii) Askerî Mahallerde Arama 310
(viii) Bilgisayarlarda, Bilgisayar
Programlarında ve Kütüklerinde Arama 310
(f) Arama Yapılacak Zaman 311
(3) Arama Karar veya Emrinde Bulunacak Hususlar 311
(4) Aramada Hazır Bulunabilecek Kişiler 311
(5) Arama Sonunda Verilecek Belge 312
(6) Belge veya Kâğıtları İnceleme Yetkisi 312
(7) Aramada Tesadüfen Elde Edilen Deliller 313
(8) Arama ve Delil Yasakları 313
(9) Tazminat 314
9. Elkoyma 314
a) Genel Olarak 314
b) Elkoymanın Hukuki Niteliği 314
c) Elkoymanın Amacı 315
d) Elkoymanın Kapsamı 315
e) Elkoymanın Uygulanma Koşulları 315
(1) Bir Ceza Soruşturması ve Kovuşturması Başlamış
Olmalı 315
(2) Elkonulacak Eşya veya Kazanç Bir Kişiye Ait
Olmalı veya Bir Kişinin Zilyedinde Olmalıdır 316
(3) Elkoyma Karar veya Emrini Yetkili Kişiler Vermelidir 316
f) Elkoyma Karar veya Emrine Karşı Hukuki Denetim 316
g) Elkoyma İşleminin Uygulanma Süresi 317
h) Elkoyma İşleminin İlgilisine Bildirilmesi 317

ı) Elkonulan Eşyanın Geri Verilmesi 317
i) Elkonulan Eşyanın Muhafazası veya Elden Çıkarılması 317
j) İstenen Eşyayı Vermeyenler Hakkında Yapılacak İşlem 318
k) Elkonulamayacak Mektuplar ve Belgeler 318
l) İçeriği Devlet Sırrı Niteliğindeki Belgelerin Mahkemece İncelenmesi 319
m) Askerî Mahâllerde Yapılacak Elkoyma İşlemi 319
n) Özel Elkoyma Şekilleri 320
(1) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma 320
(a) Genel Olarak 320
(b) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma İle Müsadere Arasındaki Farklar 320
(c) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma İle ihtiyadi Haciz ve İhtiyadi Tedbir Arasındaki
Fark 321
(d) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın
Hukuki Niteliği 321
(e) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Amacı 321
(f) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Kapsamı 322
(g) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Uygulanma Koşulları 322
(i) CMK m. 128/2’de Yer Alan Suçlardan Birinin İşlendiği Konusunda Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Suç Şüphesi
Bulunmalıdır 322
(ii) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Olmalıdır 323
(iii) Hâkim Tarafından Karar Verilmelidir 323
(h) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın İşleminin Uygulanması 324
(ı) Hukuki Denetim 324
(i) Taşınmaz, Hak ve Alacaklara Kayyım Atanması 324

(j) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Özel
Elkoyma Şekli 325
(2) Postada Elkoyma 325
(a) Genel Olarak 325
(b) Postada Elkoymanın Hukuki Niteliği 325
(c) Postada Elkoymanın Amacı 325
(d) Postada Elkoymanın Kapsamı 326
(e) Postada Elkoymanın Uygulama Koşulları 326
(i) Herhangi Bir Suç İçin Ceza Soruşturması
ve Kovuşturmasına Başlanmış Olmalıdır 326
(ii) Hâkim veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hâllerde Cumhuriyet Savcısının
Kararı Bulunmalıdır 326
(f) Postada Elkoyma Tedbirinin Uygulanması 327
(g) Hukuki Denetim. 327
(3) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoyma 327
(a) Avukat Bürolarında ve Postasında
Elkoymanın Hukuki Niteliği. 327
(b) Avukat Bürolarında ve Postasında
Elkoymanın Amacı 328
(c) Avukat Bürolarında ve Postasında
Elkoymanın Kapsamı 328
(d) Avukat Bürolarında ve Postasında
Elkoymanın Uygulanma Koşulları 328
(i) Bir Suç İçin Ceza Soruşturması veya Kovuşturmasına Başlanmış Olmalıdır 328
(ii) Yetkili Kişinin Kararı Bulunmalıdır 328
(e) Elkonulan Şeylerin Avukatla Müvekkil
Arasındaki İlişkiye Ait Olduğu İtirazı 329
(f) Hukuki Denetim. 329
(4) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini 329
(a) Genel Olarak 329
(b) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Hukuki
Niteliği 329

(c) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Amacı 330
(d) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin
Kapsamı 330
(e) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin
Uygulanma Koşulları 330
(i) Bir Şirket Bulunmalıdır 330
(ii) Soruşturulması veya Kovuşturulmasına Başlanmış Bir Suç Olmalıdır 330
(iii) Soruşturma veya Kovuşturması Başlamış Suç İçin Kuvvetli Suç Şüphesi
Bulunmalıdır 331
(iv) Maddi Gerçeğin Ortaya Çıkarılabilmesi
İçin Gerekli Olması 331
(v) Hâkim veya Mahkeme Kararı
Bulunmalıdır 331
(f) Atama Kararında Bulunması Gerekenler 331
(g) Tedbirin Uygulanması Sonucu Kayyıma
Ödenecek Ücret 332
(h) Tedbirin Uygulanma Süresi 332
(l) Hukuki Denetim 332
(5) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve Elkoyma 332
(a) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve
Elkoymanın Hukuki Niteliği 332
(b) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve
Elkoymanın Amacı 333
(c) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve
Elkoymanın Kapsamı 333
(d) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Kopyalama ve Elkoymanın
Uygulanma Koşulları 334
(i) Soruşturmasına Başlanmış Bir Suç
Olmalıdır 334

(ii) Hâkim Kararı Bulunmalıdır 334
(iii) Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin Varlığı Gereklidir 334
(iv) Başka Surette Delil Elde Etme İmkânının Bulunmaması Gerekir 334
(e) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Elkoymanın Uygulanması 335
(f) Hukuki Denetim. 335
(6) Özel Kanunlarda Öngörülen Elkoyma Durumlar 335
(a) Basılmış Eserlere Elkoyma 335
(b) 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda Elkoyma 336
(c) 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri
Kanununda Elkoyma 336
o) Haksız Elkoyma Nedeniyle Tazminat 337
10. Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin
Denetlenmesi 338
a) Genel Olarak 338
b) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin
Denetlenmesinin Hukuki Niteliği 338
c) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin
Denetlenmesinin Amacı 338
d) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin
Denetlenmesinin Kapsamı 339
(1) İletişimin Tespit Edilmesi 339
(2) İletişimin Dinlenmesi 340
(3) İletişimin Kayda Alınması 340
(4) Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi 340
(5) Mobil (Taşınabilir/Cep Telefonu) Telefonun
Yerinin Belirlenmesi 340
e) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin
Denetlenmesinin Uygulanma Koşulları. 341
(1) Soruşturma veya Kovuşturmasına Başlanmış Bir
Suç Bulunmalıdır 341

(2) Soruşturma veya Kovuşturulmasına Başlanan Suçun İşlendiğine Yönelik Somut Delillere
Dayanan Kuvvetli Suç Şüphesi Bulunmalıdır 342
(3) Başka Türlü Delil Elde Etme İmkânının Bulunmaması 342
(4) Hakim Kararı veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Kararı
Bulunmalıdır 342
(5) Bir Ceza Soruşturmasında Şüpheli veya Ceza Kovuşturmasına Sanık Bulunmalıdır 343
f) Şüpheli veya Sanığın Tanıklıktan Çekinebilecek Kişilerle Arasındaki İletişimi 343
g) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin
Denetlenmesi Kararının İçeriği 344
h) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinde Süre 345
ı) Şüpheli veya Sanığın Yakalanabilmesi İçin Mobil
Telefonun Yerinin Tespiti 345
i) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin
Denetlenmesine Yönelik Kararın Gizli Tutulması 346
j) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Yetkili Olmayan Kişilerde
Gerçekleştirilmesi 346
k) Şüpheli veya Sanığın Müdafiin Bürosu, Konutu ve Yerleşim Yerindeki Telekomünikasyon Araçları Hakkında Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin
Denetlenmesi Tedbirinin Uygulanamaması 346
l) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin
Denetlenmesi İşleminin Uygulanması 347
m) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi İşlemi Sonucu Elde Edilen Kayıtların Yok
Edilmesi 347
n) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi İşlemi Sonucu Yapılan Kayıtların Yok
Edildiğinin İlgiliye Bildirilmesi 348
o) Hukuki Denetim 348

ö) Tesadüfen Elde Edilen Deliller 348
p) İletişim İçeriklerinin Bir İkrar Delili Olup Olmayacağı
Sorunu 349
r) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin
Denetlenmesi ve Yasak Delil 349
s) İletişimin Önleme Amaçlı (İdari Kolluk) Denetlenmesi 350
11. Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi 350
a) Genel Olarak 350
b) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Hukuki Niteliği 350
c) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Amacı 350
d) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Uygulanma
Koşulu 351
(1) Soruşturulmasına Başlanmış Bir Suç Bulunmalıdır 351
(2) Soruşturmasına Başlanmış Suçun İşlendiği Hususunda Somut Delillere Dayanan Kuvvetli
Şüphe Sebepleri Bulunmalıdır 351
(3) Başka Surette Delil Elde Edilememiş Olmalıdır 351
(4) Hâkim Tarafından Karar Verilmelidir 352
e) Gizli Soruşturmacı Olarak Atanabilecek Kişiler 352
f) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinde Süre 352
g) Gizli Soruşturmanın Görevlendirilmesinde Usul 352
h) Soruşturmacı, Görevini Yerine Getirirken Suç İşleyemez ve Görevlendirildiği Örgütün İşlemekte
Olduğu Suçlardan Sorumlu Tutulamaz 353
ı) Soruşturmacı Görevlendirilmesi Suretiyle Elde Edilen Kişisel Bilgileri Görevlendirildiği Ceza Soruşturması ve
Kovuşturması Dışında Kullanılamaması 353
i) Hukuki Denetim 353
12. Teknik Araçlarla İzleme 353
a) Genel Olarak 353
b) Teknik Araçlarla İzlemenin Hukuki Niteliği 354
c) Teknik Araçlarla İzlemenin Amacı 354
d) Teknik Araçlarla İzlemenin Kapsamı 354
e) Teknik Araçlarla İzlemenin Konusu 354

f) Teknik Araçlarla İzlemenin Uygulanma Koşulları 355
(1) CMK m. 140/1-a’daki Suçların İşlendiği Hususunda Somut Delillere Dayanan Kuvvetli
Şüphe Sebepleri Bulunması 355
(2) Kanunda Öngörülen Suçlardan Birinin İşlenmiş Olması 355
(3) Başka Suretle Delil Elde Edilememesi 356
(4) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır 356
(5) Hakim Tarafından Karar Verilmelidir 356
g) Teknik Araçlarla İzlemede Süre 357
h) Elde Edilen Delillerin CMK m. 140/1-a’da Belirtilen Suçlarla İlgili Soruşturma ve Kovuşturma Dışında
Kullanılamaması 357
ı) Teknik Araçlarla İzleme ve Delil Yasakları 357
DOKUZUNCU BÖLÜM
KORUMA TEDBİRLERİ
XIX. KORUMA TEDBİRLERİ 359
A. Terim - Tanım. 359
B. Koruma Tedbirlerinin Sınıflandırılması 359
C. Koruma Tedbirlerinin Ortak Özellikleri 360
1. Kanun İle Düzenlenmiş Olma 360
2. Geçici Olma 360
3. Araç Olma 360
4. Zorlama 360
D. Koruma Tedbirlerinin Önkoşulları 361
1. Bir Suç Şüphenin Bulunması 361
a) Basit/Başlangıç Şüphesi 361
b) Makul Şüphe 361
c) Yeterli Şüphe 361
d) Kuvvetli Şüphe 361
e) Yoğun Şüphe 362
2. Gecikmede Tehlike Bulunmalı 363

3. Haklı Görünüş 363
4. Orantı Bulunması 363
5. Kural Olarak Hâkim, Mahkeme ve Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Kararının Bulunması 364
E. Koruma Tedbirlerinin Çeşitleri 364
1. Yakalama 364
a) Tanım 364
b) Yakalama Çeşitleri 365
c) Yakalamanın Amacı 365
d) Yakalamanın Hukuki Niteliği 365
e) Yakalamanın Sınıflandırılması 365
f) Yakalama Emri Olmadan Yapılan Yakalama İşlemi 366
(1) Yakalama Emri Olmadan Yapılan Yakalamanın Koşulları 366
(a) Kişi Bakımından 366
(i) Herkes Tarafından Yapılabilen Yakalama 366
(ii) Kolluk Kuvvetleri Tarafından Yapılabilen Yakalama 368
g) Yakalama Emri Üzerine Yapılan Yakalama İşlemi 370
h) Yakalamanın Yapılış Şekli ve Kişiye Haklarının
Hatırlatılması 371
ı) Yakalamanın Bildirilmesi 371
(1) Yakalama İşleminin Cumhuriyet Savcısına Bildirilmesi 371
(2) Yakalananın Yakınlarına Bildirilmesi 372
(3) Yakalama İşleminin İlgililere Bildirilmesi 372
i) Yakalanan Kişinin Serbest Bırakılması 373
j) Yakalama Zamanı ve Yeri 373
k) Yakalama Süresi 373
l) Yakalama Tutanağı 374
m) Yakalanan Kişinin Mahkemeye Götürülmesi 374
n) Tekrar Yakalama 374

o) Yakalanan Kişinin Nakli ve Kelepçe Takılması 375
ö) Hukuki Denetim 375
p) Bazı Özel Yakalama Durumları 375
r) Yakalama İle İlgili Kurallara Uyulmaması Sonucu Elde
Edilen Delillerin Kullanılamaması 375
2. Gözaltına Alma 376
a) Gözaltına Almanın Amacı 376
b) Gözaltına Alma İşleminin Uygulanma Koşulları 376
(1) Bir Suç Şüphesi İle Yakalanmış Bir Kişi Olmalıdır 376
(2) Cumhuriyet Savcısı Tarafından Gözaltına Alınma
Kararı Verilmiş Olmalıdır 377
(3) Soruşturma Yönünden Zorunlu Olmalıdır 377
(4) Kişinin Bir Suçu İşlediği Şüphesini Gösteren
Somut Delillerin Varlığı Bulunmalıdır 377
c) Gözaltı Süresi 378
(1) Bireysel Suçlarda. 378
(2) Toplu Suçlarda 378
(3) TMK m. 10’daki Suçlarda 379
(4) Kabahatler Kanunu’nun 40. Maddesine Göre Gözaltı 379
d) Yakalanan Kişiyi Yakalama Yerine En Yakın Hâkim veya Mahkemeye Gönderilmesinde Yetkili Kişi 379
e) Yakalama, Gözaltına Alma ve Gözaltı Süresinin Uzatılması Emrine Karşı Hukuki Denetim Hakkı ve Bu
Hakkı Kullanacak Kişiler 379
(1) Hukuki Denetim Hakkı 380
(2) Hukuki Denetim Hakkını Kullanabilecekler 380
f) Gözaltına Alınan Kişinin Sorguya Çekilmesi 380
g) Gözaltına Alınanın Durumunun Yakınlarına Bildirilmesi 380
3. Tutuklama 380
a) Tanım 380
b) Tutuklamanın Amacı 380
c) Tutuklamanın Hukuki Niteliği 381

d) Tutuklama İhtiyari (Takdire Bağlı) Bir Koruma
Tedbiridir 381
e) Tutuklamanın Koşulları 381
(1) Kuvvetli Suç Şüphesinin Bulunması 382
(2) Tutuklama Nedenlerinden En Az Birinin Bulunması 382
(a) CMK m. 100/2’deki Tutuklama Nedenleri 383
(i) Şüpheli veya Sanığın Kaçması, Saklanması veya Kaçacağı Şüphesini
Uyandıran Somut Olguların Bulunması 383
(ii) Delilleri Karartma Tehlikesi 383
(b) CMK m. 100/3’teki Tutuklama Nedenlerinin Varsayılması (Tutuklama Karineleri) 384
(3) Tutuklama Yasağının Bulunmaması 385
(4) Tutuklamanın Orantılı Olması (Ölçülülük İlkesi) 386
(5) Şüpheli veya Sanığa Güvence Belgesi Verilmemiş
Olması 386
(6) Hâkim veya Mahkeme Kararının Bulunması 387
(a) Soruşturma Evresinde 388
(b) Kovuşturma Evresinde 388
f) Hâkim ve Mahkemenin Tutuklamaya, Tutuklamanın Devamına veya Bu Husustaki Bir Tahliye İsteminin
Reddine İlişkin Kararlarının Gerekçeli Olması 388
g) Şüpheli veya Sanığın Yokluğunda Tutuklama Kararı Verilmesi 389
h) Müdafiin Hazır Bulunması (Tutuklama Duruşması) 389
ı) Tutuklama Kararının veya Tutukluluğun Devamına İlişkin Kararın Şüpheli veya Sanığın Yakınlarına
Bildirilmesi 390
i) Tutuklulukta Geçecek Süre 390
(1) Ağır Ceza Mahkemelerin Görevine Girmeyen
Suçlarda Tutukluluk Süresi 390
(2) Ağır Ceza Mahkemelerin Görevine Giren
Suçlarda Tutukluluk Süresi 390

j) Tutuklama Kararının Geri Alınması 391
(1) Cumhuriyet Savcısının Tutuklama Kararının Geri Alınmasını İstemesi 391
(2) Şüpheli ve Sanığın Salıverilme İsteminde Bulunması 391
(3) Soruşturma Evresinde Cumhuriyet Savcısı
Tutukluyu Re’sen Serbest Bırakması 392
(4) CMK m. 103 ve 104’te Yer Almayan Diğer
Salıverilme Sebepleri 392
k) Şüpheli veya Sanığın Salıverilme İsteminin Karara
Bağlanması Usulü 392
l) Tutukluluğun İncelenmesi 393
m) Tutuklama Kararlarına Karşı Kanun Yolu 393
n) Birden Çok Tutuklama Kararının Bulunması 394
o) Tutuklama Kararının Ertelenebilmesi İmkânı 394
ö) Tutuklunun Tedavi Edilmesi ve Beslenmesi 394
p) Tutuklulukta Geçen Sürenin Mahkûmiyetten
İndirilmesi 395
r) Salıverilenin Yükümlülükleri 395
s) Tutuklunun Hakları 396
4. Adli Kontrol 396
a) Genel Olarak 396
b) Adli Kontrolün Hukuki Niteliği 396
c) Adli Kontrolün Amacı 397
d) Adli Kontrol Tedbirlerinin Uygulanma Koşulları 397
(1) CMK m. 100’de Yer Alan Tutuklama Koşullarının Gerçekleşmiş Olması Gerekir 397
(2) Sulh Ceza Hâkimi veya Mahkeme Karar Vermeli 398
(3) Orantılılık İlkesine Uyulmuş Olmalı 398
e) Adli Kontrol Kararının İçeriği 399
f) Adli Kontrol Kararının Kaldırılması 399
g) Adli Kontrol Kararına Karşı İtiraz Kanun Yolu 399
h) Adli Kontrol Uygulamasında Süre 399

ı) Adli Kontrol Tedbirine Yönelik Karara Uyulmaması ve
Yaptırım 400
i) Adli Kontrol Tedbirinde Geçen Sürenin Mahsubu 400
j) Uygulanabilecek Adli Kontrol Yükümlülükleri
(Tedbirleri) 400
k) Güvence Verilmesi 402
(l) Güvencenin Geri Verilmesi 402
ONUNCU BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNİN EVRELERİ
XX. CEZA MUHAKEMESİNİN EVRELERİ 405
A. Genel Olarak 405
B. Soruşturma Evresinin Amacı 405
C. Soruşturma Evresinin Görevi 405
D. Soruşturma Evresine İlişkin Bazı İlkeler 406
1. Ceza Davasının Kamusallığı 406
2. Davasız Yargılama Olmaz İlkesi 406
3. Kamu Davasının Zorunluluğu 407
4. Soruşturmanın Gizliliği 408
5. Soruşturmanın Yazılılığı 408
6. Soruşturmanın Dağınıklılığı 408
7. Soruşturmanın Bir Sıraya Bağlı Olmayışı 409
8. Soruşturma Evresinde Cumhuriyet Savcısı, Sulh Ceza
Hâkimi ve Kolluğun Görev ve Yetkileri 409
a) Cumhuriyet Savcısının Görev, Yetki ve Yükümlülükleri 409
(1) Cumhuriyet Savcısının Görevi 409
(2) Cumhuriyet Savcısının Yetkisi 410
(3) Cumhuriyet Savcısının Yükümlülüğü 410
(4) Sulh Ceza Hâkiminin Görev ve Yetkileri 410
(a) Sulh Ceza Hâkiminin Görev ve Yetkisi 410
(b) Sulh Ceza Hâkiminin Görevi (Yükümlülüğü) 411
(5) Kolluk Kuvvetlerinin Görevleri (Yükümlülükleri) 411
b) Soruşturma Evresinde Şüphe Türleri 411

(1) Basit Şüphe 411
(2) Makul Şüphe 412
(3) Yeterli Şüphe 412
(4) Kuvvetli Şüphe 412
c) Suçun Öğrenilmesi 412
(1) Re’sen Öğrenme 412
(2) İhbar Yoluyla Öğrenme 413
(3) Şikâyet Yoluyla Öğrenme 414
(4) Tutanakla Öğrenme 414
(5) Diğer Yollarla Öğrenme 415
(a) Talep 415
(b) Yabancı Devletin Şikâyeti 415
(c) Mütalaa 415
d) Soruşturmanın Sona Ermesi 415
(1) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı 415
(a) Genel Olarak 415
(i) Yeterli Şüphe Oluşturacak Delil Elde Edilememesi 416
(ii) Kovuşturma Olanağının Bulunmaması 417
(b) Aynı Fiilden Dolayı Yeni Delil Ortaya
Çıkmadıkça Kamu Davası Açılamaması 417
(c) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı
Hukuki Denetim Türleri 417
(i) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına
Karşı İdari Denetim 418
(ii) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına
Karşı Adli Denetim 418
(2) İddianameyi Düzenlemede Takdir Yetkisi 419
(a) Cezayı Kaldıran Şahsî Sebep Olarak Etkin
Pişmanlık Hükümleri 419
(b) Şahsî Cezasızlık Sebepleri 419
(c) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi 420
(i) Kamu Davasının Açılmasının
Ertelenmesini Koşulları 420

(3) amu Davasının Açılması (İddianamenin
Düzenlenmesi, İadesi ve Kabulü) 422
(a) Genel Olarak 422
(b) İddianamenin Unsurları 422
(i) İddianamenin Ön Unsurları 422
(ii) İddianamenin Ana Unsurları 423
(c) İddianamenin İncelenmesi 424
(i) İddianamenin CMK m. 170/3’te Belirtilen Hususlara Uyulmadan
Düzenlenmesi (CMK m. 174/1-a) 425
(ii) İddianamenin Suçun Sübûtuna Etki Edeceği Mutlak Sayılan Mevcut Bir Delil
Toplanmadan Düzenlenmesi 425
(iii) İddianamenin Önödeme veya Uzlaşma
Usulü Uygulanmaksızın Düzenlenmesi 426
(d) İddianamenin İadesi Yasağı 427
(e) İddianamenin İade Edilmesi ve Bu İade
Kararı Üzerine Yapılacak İşlem 427
(f) İddianamenin İadesinde Süre 427
(g) İddianamenin İadesi Kararına Karşı Hukuki
Denetim Yolu 427
(h) İddianamenin Kabul Edilmesi 427
E. Kovuşturma Evresi 428
1. Genel Olarak 428
2. Kovuşturma Evresinin Aşamaları 428
a) Duruşma Hazırlığı Aşaması 428
(1) Duruşma Hazırlığı Aşamasında Yapılacak İşlemler 429
(a) İddianamenin Sanığa Tebliği ve Sanığın Çağrılması 429
(b) Sanığın Savunma Delillerinin Toplanması İstemi. 429
(c) Çağrılması Reddedilen Tanığın ve Uzman
Kişinin Doğrudan Mahkemeye Getirilmesi 429
(d) Çağrılan Tanıkların Ad ve Adreslerinin Sanığa
ve Cumhuriyet Savcısına Bildirilmesi 430

(e) Tanık ve Bilirkişinin Naiple veya İstinabe
Yoluyla Dinlenmeleri. 430
(f) Tanık ve Bilirkişinin Dinleneceği Günün Bildirilmesi 431
b) Duruşma Aşaması 431
(1) Duruşmanın açıklığı 431
(2) Duruşmanın Kapalılığı 431
(a) Zorunlu kapalılık 432
(b) Zorunlu Olmayan Kapalılık (İsteğe Bağlı veya
Re’sen Verilen Karara Göre Kapalılık) 432
(3) Kapalı Duruşmada Bulunabilme 432
(4) Ses ve Görüntü Alıcı Aletlerin Kullanılması Yasağı 433
(5) Duruşmada Hazır Bulunacaklar 433
(6) Duruşmaya Ara Verme 433
(7) Duruşmanın Başlaması 434
(8) Başkan veya Hâkimin Görevi 434
(9) Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Zorunluluğu 434
(10) Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma
Zorunluluğunun İstisnaları 435
(a) ahkûmiyet Dışında Bir Karar Verilmesi
Gerektiği 435
(b) Sanığın Mahkemeden Uzaklaşması 435
(c) Sanığın Yokluğunda Duruşma 435
(d) Sanığın Duruşmadan Bağışık Tutulması 436
(e) Sorgu Sırasında Sanığın Mahkeme
Salonundan Çıkarılabilmesi 436
(f) Sanığın Duruşma Salonundan Dışarı
Çıkarılması 436
(g) Kaçak Sanığın Kovuşturulması 436
(11) Sanık Hazır Bulunmaksızın Yapılan Duruşmada
Eski Hâle Getirme Koşulu 437
(12) Sanığın Zorla Getirilebilmesi 437
(13) Doğrudan Soru Yöneltme 437

(14) Tercüman Bulundurulacak Hâller 438
(15) Hâkim veya Başkanın Yetkisi 438
(16) Duruşma Sırasında İşlenen Suç Hakkında İşlem 439
(17) Delillerin Ortaya Konulması ve Reddi 439
(18) Delil ve Olayın Geç Bildirilmesi 439
(19) Belge ve Tutanakların Duruşmada Okunması 439
(a) Duruşmada Okunması Zorunlu Belge ve
Tutanaklar 440
(b) Duruşmada Okunmayacak Belgeler 440
(c) Duruşmada Okunmasıyla Yetinilebilecek
Belgeler 440
(d) Tanığın Önceki İfadesinin Okunması 440
(e) Sanığın Önceki İfadesinin Okunması 441
(f) Rapor, Belge ve Diğer Yazıların Okunması 441
(20) Dinleme ve Okumadan Sonra Diyeceğin Sorulması 441
(21) Delillerin Tartışılması 441
(22) Delilleri Takdir Yetkisi 442
(23) Ceza Mahkemelerinin Ek Yetkisi 442
(24) Duruşma Tutanağı 442
(25) Duruşma Tutanağının Başlığı 443
(26) Duruşma Tutanağının İçeriği 443
(27) Duruşma Tutanağının İspat Gücü 443
(28) Hükmün Konusu ve Suçu Değerlendirmede Mahkemenin Yetkisi 443
(29) Suçun Niteliğinin Değişmesi 444
3. Hüküm veya Son Karar Aşaması 445
a) Müzakereye Katılacak Hâkimler 445
b) Müzakerenin Yönetimi 446
c) Oyların Toplanması 446
d) Hükmün Gerekçesinde Gösterilmesi Gereken Hususlar 446
e) Hükmün Açıklanması 447

f) Hükmün Gerekçesi ve Hüküm Fıkrasının İçereceği
Hususlar 447
g) Hüküm Türleri 448
(1) Beraat Kararı 448
(2) Kusurunun Bulunmaması Dolayısıyla Ceza
Verilmesine Yer Olmadığı Kararı 449
(3) Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı 449
(4) Mahkûmiyet Kararı 449
(5) Güvenlik Tedbirine Hükmolunması Kararı 449
(6) Davanın Reddi Kararı 449
(7) Düşme ve Durma Kararı 450
(a) Düşme Kararı 450
(b) Durma Kararı 450
(8) Adlî Yargı Dışındaki Bir Yargı Merciine Yönelik Görevsizlik Kararı 451
h) Hükmün Açıklanması ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 451
(1) Hükmün Açıklanması 451
(2) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 451
(a) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Amacı 452
(b) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının
Hukuki Niteliği 452
(c) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Koşulları 452
(i) Nesnel (Objektif) Koşullar 452
(İİ) Öznel (Sübjektif) Koşullar 453
(d) Denetim Süresi 454
(e) Denetim Süresi İçinde Sanığın Yükümlülükleri 454
(f) Denetim Süresi İçinde Sanığın
Yükümlülüklerine Uyması 454
(g) Denetim Süresi İçinde Sanığın
Yükümlülüklerine Uymaması 455

(h) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Kararının Etkisi. 455
(ı) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Kararının Sisteme Kaydedilmesi 455
(i) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Kararının Verilemeyeceği Durumlar 455
(j) Denetim Süresi İçinde Dava Zamanaşımının Durması 456
(k) Hukuki Denetim. 456
XXI. KANUN YOLLARI 457
A. Genel Olarak 457
B. Kanun Yollarının Kendi İçinde Farklı Sınıflandırılmaya Tabi
Tutulması 457
C. Kanun Yollarına Başvurmanın Etkileri 458
1. Aktarma Etkisi 459
2. Yayılma (Yansıma/Genişleme) Etkisi 459
3. Durma Etkisi 459
D. Kanun Yoluna Başvurabilmenin Koşulları 460
E. Kanun Yollarına Başvurmaya İlişkin Genel Hükümler 460
1. Kanun Yollarına Başvurma Hakkı 460
2. Kanun Yoluna Başvuru Hakkına Sahip Olanlar 461
a) Cumhuriyet Savcısının Başvuru Hakkı 461
b) Şüpheli ve Sanığın Başvuru Hakkı 462
c) Katılanın, Katılan Sıfatını Elde Edememiş Olanların ve
Suçtan Zarar Görenlerin Başvuru Hakkı 463
3. Avukatın Başvurma Hakkı 464
4. Tutuklunun Kanun Yollarına Başvurması 465
5. Yasal Temsilcinin ve Eşin Başvurma Hakkı 466
6. Tanık, Bilirkişi ve Üçüncü Kişilerin Başvuru Hakkı 467
7. Kanun Yolunun Belirlenmesinde Hata (Yanılma) 467
8. Reformatio İn Peius/Aleyhe Bozma ve Değiştirme Yasağı 468
9. Kanun Yoluna Başvurma İstemi 470

10. Kanun Yollarına Başvurudan Vazgeçilmesi (Feragat) ve Başvurunun Geri Alınması 470
a) Kanun Yollarına Başvurudan Vazgeçilmesi (Feragat) 470
b) Kanun Yollarına Başvurunun Geri Alınması 471
11. Kanun Yollarına Başvuru Süresi 473
F. Olağan Kanun Yolları 473
1. İtiraz Kanun Yolu 473
a) İtiraz Kanun Yoluna Başvurma Hakkına Sahip Olanlar 474
b) İtiraz Kanun Yoluna Başvurulabilecek Kararlar 474
c) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Süre 475
d) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Şekil 475
e) İtiraz Kanun Yoluna Başvurma Usulü 475
f) İtiraz Kanun Yolu Başvurusunu İnceleme Mercileri 475
g) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmanın Etkisi/Sonucu 476
h) İtirazın Cumhuriyet Savcısına ve Karşı Tarafa Tebliği İle İnceleme ve Araştırma Yapılması 476
(ı) İtiraz Kanun Yoluna Başvuru Sonucu Verilecek Karar 477
2. İstinaf 477
a) Genel Olarak 477
b) İstinaf Kanun Yolunun Lehinde ve Aleyhinde İleri
Sürülen Görüşler 479
c) İstinaf Kanun Yolunda Görevli Bölge Adliye Mahkemesi
ve Cumhuriyet Başsavcılığının Oluşumu 480
d) İstinaf Kanun Yoluna Başvurabilecek Kişiler 481
(1) İstem Üzerine İstinaf Başvurusu Yapılabilecek Kararlar 481
(2) Kendiliğinden (Otomatik Olarak) İstinaf Kanun
Yoluna Giden Kararlar 481
(3) İstinaf Kanun Yoluna Başvurulamayan Kararlar
(İstinaf Yasağı) 481
(4) İstinaf Kanun Yoluna Başvurma İstemi ve Şekli 482
(5) İstinaf Kanun Yoluna Başvurma Süresi 482
(6) İstinaf Başvurusunun Etkisi 482

(7) İstinaf İsteminin Hükmü Veren Mahkemece
Reddi 483
(8) İstinaf İsteminin Tebliği ve Cevabı 483
(9) Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Savcısının Görevi 484
(10) Dosya Üzerinde Ön İnceleme 484
(11) Bölge Adliye Mahkemesinde İnceleme ve
Kovuşturma 485
(12) Duruşma Hazırlığı 486
(13) İstinaf Kanun Yolu Başvurusu Üzerinde Yapılacak Duruşma 486
(14) Sanık Lehine Başvurma Hâlinde Verilecek Hüküm 489
(15) Bölge Adliye Mahkemesinin Kararlarına Karşı
Direnme Yasağı 489
(16) Bölge Adliye Mahkemesinin Kararlarına Karşı
Herhangi Bir Kanun Yoluna Başvurma Yasağı 490
(17) Özel Kanunların Temyize İlişkin Hükümleri 491
3. Temyiz 492
a) Genel Olarak 492
b) Temyiz Kanun Yolu 492
(1) Genel Olarak 492
(2) Temyiz ile İstinaf Arasındaki Farklar 492
(3) Temyiz Kanun Yolu Başvurusunun Etkisi 493
(4) Temyiz Edilebilecek Kararlar 493
(5) Temyiz Edilemeyecek Kararlar/Temyiz Yasağı 493
(6) Temyiz Nedenleri 494
(7) Nisbi Temyiz Nedenleri 495
(8) Mutlak Temyiz Nedenleri (Kesin Hukuka Aykırılık Halleri) 495
(9) Temyiz İsteminin Yapılma Şekli 496
(10) Temyiz Başvurusunda Süre. 496
(11) Temyiz Başvurusunun Etkisi 496
(12) Temyiz Başvurusunun İçeriği 497

(13) Temyiz Gerekçesi 497
(14) Temyiz İsteminin Kabule Değer Sayılmamasından
Dolayı Hükmü Veren Mahkemece Reddi 498
(15) Temyiz Dilekçesinin Tebliği ve Cevabı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının Görevi 499
(16) Temyiz İsteminin Reddi 500
(17) Temyiz İncelemesine (Yargılaması) Başlanması 500
(18) Temyiz İncelemesinin Duruşmasız Yapılması 500
(19) Temyiz İncelemesinin Duruşmalı Yapılması 500
(20) Duruşmada Usul 501
(21) Temyizde İncelenecek Hususlar 501
(22) Temyiz Kanun Yoluna Başvuru Sonucu Temyiz İncelemesi Sonucu Verilebilecek Kararlar 501
(a) Esastan Red (Onama) Kararı 502
(b) Bozma Kararı 503
(i) Bozma Kararının İçeriği 504
(ii) Bozma Kararı Üzerine Dava Dosyasının
İlgili Mahkeme Gönderilmesi 504
(iii) Bozma Kararı Üzerine Dosyanın Geri Gönderildiği İlgili Mahkemenin Yapacağı İşlemler 504
(iv) Bozma Kararının Diğer Sanıklara Etkisi 508
(c) Düzeltme (İyileştirme) veya Davanın Esasına Hükmedilmesi 508
(d) Düşme Kararı 509
G. Olağanüstü Kanun Yolları 510
1. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın İtiraz Yetkisi 510
a) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın İtiraz Yetkisinin
Olmasının Nedeni 511
b) Olağanüstü İtiraz Kanun Yolu Başvurusunun Koşulları 511
c) İtiraz Başvurusunun İçeriği 511
d) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın İtiraz Yoluna
Başvurmasını Kimler İsteyebilir 512
e) Yargıtay Özel Dairesinin Verebileceği Kararlar 512

f) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Süre 512
g) İtiraz Kanun Yoluna Başvuru Üzerine Ceza Genel
Kurulunun Verebileceği Kararlar 513
2. Kanun Yararına Bozma 514
a) Kanun Yararına Bozma Kanun Yollarına Başvurmanın
Unsurları 515
(1) Başvurulacak Karar Bakımından 515
(2) Gerekçe Bakımından 515
(3) Başvurma Hakkına Sahip Kişi Bakımından 515
(4) Başvuru Usulü Bakımından 516
(5) Gerekçe Gösterme Zorunluluğu Bakımından 516
(6) Süre Bakımından 516
(7) Kanun Yararına Bozma Kanun Yoluna
Başvurmada Ön İnceleme 516
(8) İncelemenin Niteliği Bakımından 517
b) Kanun Yararına Bozma Kanun Yoluna Başvuru Üzerine
Yapılan İnceleme Sonucu Verilebilecek Kararlar 517
c) Kanun Yararına Bozma Kanun Yoluna Sanık veya Hükümlü Aleyhine Başvurulabilip Başvurulamayacağı
Sorunu 518
d) Kanun Yararına Bozma Kanun Yoluna Başvurulacak Merci 518
3. Yargılamanın Yenilenmesi 519
a) Yargılamanın Yenilenmesi Çeşitleri 519
(1) Hükümlü Lehine Yargılamanın Yenilenmesi Nedenleri 520
(2) Sanık veya Hükümlünün Aleyhine Yargılamanın Yenilenmesi Nedenleri 521
b) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminde Bulunabilecekler 521
c) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminde Bulunma
Gerekçesi 521
d) Yargılamanın Yenilenmesi Yoluna Başvurmada Süre 521
e) Yargılamanın Yenilenmesi İstemi 522
(1) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminin Etkisi 522

(2) Yargılamanın Yenilenmesinin Kabul Edilmeyeceği
Hâl 522
(3) Bir Suça Dayanan Yenileme İstemlerinin Kabulü Koşulları 522
(4) Yenileme İstemi Hakkında Uygulanacak Hükümler 522
(5) Yenileme İsteminin Yapılacağı Merci ve Bu
Merciin Kabule Değer Olup Olmadığı Kararı 523
(6) Yenileme İsteminin Kabule Değer Görülmemesi Nedenleri ve Kabulü Hâlinde Yapılacak İşlem 523
(7) Yenileme İsteminin Esassız Olmasından Dolayı
Reddi, Aksi Takdirde Kabulü 523
f) Yargılamanın Yenilenmesi Yargılaması 524
(1) Delillerin Toplanması Aşaması 524
(a) Yargılamanın Yenilenmesinin Duruşma Yapılmaksızın Yapılması ve Hüküm Verilmesi 524
(b) Yargılamanın Yenilenmesinin Duruşmalı
Yapılması ve Hüküm Verilmesi 525
ONBİRİNCİ BÖLÜM
ÖZEL MUHAKEME USULLERİ
I. Seri Muhakeme Usulü 527
II. Basit Yargılama Usulü 531
A. Basit Yargılama Usulünde İtiraz 533
KAYNAKÇA 535